FactNameh | فکت‌نامه @factnameh Channel on Telegram

FactNameh | فکت‌نامه

03 Feb, 16:33

❌ استفاده از عکس‌های جعلی از ایلان ماسک در ویدئوی اینستاگرامی

🔹 برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی، ویدیویی همراه با چند عکس منتشر کرده‌اند که ادعا می‌کند این عکس‌ها سه دانشمند بلندپرواز در ۳۰۰ سال پیش را نشان می‌دهد؛ افرادی که شباهت زیادی به ایلان ماسک دارند.

🔹 این عکس‌ها ساخته هوش مصنوعی است.

🔹در یکی از عکس‌ها هم یکی از کاراکترهای فیلم جنگ ستارگان به نام دارث وِیدِر ( Darth Vader) دیده می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

22,870

FactNameh | فکت‌نامه

01 Feb, 11:04

🎙

دویست

🔹در قسمت ۲۰۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا سراغ سه ادعای اخیر محمدجواد ظریف - وزیر پیشین امور خارجه و معاون راهبردی مسعود پزشکیان در دولت چهاردهم - رفتیم؛ دو ادعا درباره وضعیت حجاب در ایران و یکی هم درباره جنگ ایران و عراق.

🔹در ادامه به مقایسه ارزش فروش نفت ایران و صادرات اسباب‌بازی برخی کشورها پرداختیم که محمدرضا عارف - معاون اول رئیس‌جمهور - به آن اشاره کرده بود.

🔹ادعای نادرست ایجاد موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران و ادعای شاخ‌دار پیدا شدن جنازه خلبانان ایرانی در خلیج فارس، دو سوژه دیگر این قسمت هستند.

🔹مساله کمبود پزشک در برخی مناطق کانادا، سوژه گزارش برخی رسانه‌ها و همچین شبکه‌های اجتماعی فارسی شده بود که درباره آن صحبت کرده‌ایم.

🔹پس از مرور فکت‌چک‌ها، بخش ویژه قسمت ۲۰۰ را اجرا کرده‌ایم؛ بخشی که با نظرات و خاطره‌های مخاطبان عزیز فکت‌نامه شکل گرفت و لحظه‌های خاصی را هم برای خود ما یادآوری کرد.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:00:45 مقدمه
00:02:49 ادعای گمراه‌کننده ظریف درباره وضعیت برخورد دولت ایران با حجاب
00:11:06 ادعای شاخ‌دار ظریف درباره انتخابی بودن حجاب برای زنان کابینه
00:15:06 بررسی ادعاهای ظریف درباره پدافند و تسلیحات ایران در جنگ با عراق
00:23:40 درآمد نفتی ایران در مقایسه با صادرات اسباب‌بازی چین
00:26:06 ادعای نادرست ایجاد موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران
00:29:34 این ویدئو ارتباطی با جنازه خلبانان ایرانی در خلیج فارس ندارد
00:31:06 بازتاب کمبود پزشک خانواده انتاریو در شبکه‌های اجتماعی فارسی
00:33:15 بخش ویژه قسمت ۲۰۰ پادکست فکت‌نامه
01:09:03 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

44,384

FactNameh | فکت‌نامه

31 Jan, 16:23

❌ خبر نادرست حذف کلی آزمون آیین‌نامه رانندگی در ایران

🔹 در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها خبری منتشر شده که می‌گوید در ایران آزمون آیین‌نامه رانندگی حذف شد.

🔹 ادعای حذف «آزمون آیین‌نامه رانندگی» به نقل از تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، برداشت نادرستی از توضیحات فریدون قنبرزاده، رئیس پلیس راهور آذربایجان شرقی در این باره است.

🔹 در اصلاحات جدید، آزمون آیین‌نامه برای کسانی که متقاضی گواهینامه پایه یک هستند و آنانی که تا کنون هیچ گواهینامه‌ای دریافت نکرده‌اند الزامی است.

🔹 حذف آزمون آیین‌نامه از مراحل دریافت گواهینامه رانندگی فقط برای کسانی امکان‌پذیر است که پیش‌تر در آزمون آیین‌نامه قبول شده و یک بار گواهینامه دریافت کرده‌اند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

19,058

FactNameh | فکت‌نامه

31 Jan, 04:31

🎙

دویست

🔹در قسمت ۲۰۰ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا سراغ سه ادعای اخیر محمدجواد ظریف - وزیر پیشین امور خارجه و معاون راهبردی مسعود پزشکیان در دولت چهاردهم - رفتیم؛ دو ادعا درباره وضعیت حجاب در ایران و یکی هم درباره جنگ ایران و عراق.

🔹در ادامه به مقایسه ارزش فروش نفت ایران و صادرات اسباب‌بازی برخی کشورها پرداختیم که محمدرضا عارف - معاون اول رئیس‌جمهور - به آن اشاره کرده بود.

🔹ادعای نادرست ایجاد موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران و ادعای شاخ‌دار پیدا شدن جنازه خلبانان ایرانی در خلیج فارس، دو سوژه دیگر این قسمت هستند.

🔹مساله کمبود پزشک در برخی مناطق کانادا، سوژه گزارش برخی رسانه‌ها و همچین شبکه‌های اجتماعی فارسی شده بود که درباره آن صحبت کرده‌ایم.

🔹پس از مرور فکت‌چک‌ها، بخش ویژه قسمت ۲۰۰ را اجرا کرده‌ایم؛ بخشی که با نظرات و خاطره‌های مخاطبان عزیز فکت‌نامه شکل گرفت و لحظه‌های خاصی را هم برای خود ما یادآوری کرد.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

13,532

FactNameh | فکت‌نامه

30 Jan, 20:30

❌ ادعای شاخ‌دار درباره پرداخت حقوق
به مردانی که با زنان ایسلندی ازدواج کنند
💍🇮🇸💸

🔹 این روزها در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی با عنوان اینکه «ایسلند اعلام کرده به مهاجرانی که با زنان این کشور ازدواج کنند، ماهیانه ۵۰۰۰ دلار حقوق می‌دهد» دست‌به‌دست می‌شود.

🔹 این شایعه بی‌اساس، حدود ۹ سال است که با عناوین مختلف به زبان‌های دیگر منتشر شده است.

🔹 مسئولان ایسلندی هم در واکنش به انتشار این شایعه، آن را تکذیب کرده‌اند و گفته‌اند در ایسلند چنین قانونی وجود ندارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

15,596

FactNameh | فکت‌نامه

30 Jan, 18:05

❌ نقل‌قول جعلی منتسب به ایلان ماسک درباره سرمایه‌گذاری در ایران

🔹 این روزها برخی از حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند ایلان ماسک گفته که ایران بهترین کشور برای سرمایه‌گذاری است. آنها همچنین از قول ماسک نقل می‌کنند که او گفته به
ایران سفر می‌کند.

🔹 این ادعاها شاخ‌دار و بدون منبع است و بررسی گزارش‌ها و خبرهای نشان نمی‌دهد ایلان ماسک چنین جمله‌هایی
گفته باشد.

🔹 خبر مهمی که درباره ایران و ایلان ماسک منتشر شده مربوط به گزارش رسانه‌های آمریکایی از دیدار او با عباس ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل است؛ خبری که وزارت امور خارجه ایران آن را تکذیب کرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

19,456

FactNameh | فکت‌نامه

30 Jan, 16:01

🔹 این روزها و پس از پایان آتش‌سوزی‌های گسترده در لس‌آنجلس، برخی از حساب‌ها در شبکه‌های اجتماعی ادعا کرده‌اند آتش‌نشانی آمریکا از آتش‌نشانی ایران درخواست کمک کرده و این درخواست را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است. در ادامه نیز گفته می‌شود، آتش‌نشانان ایرانی برای کمک به لس‌آنجلس رفتند.

🔹 همه این ادعاها بی‌اساس و شاخ‌دار است.

🔹 نه درخواست کمکی از سوی سازمان آتش‌نشانی ایالات متحده یا لس‌آنجلس خطاب به ایران منتشر شده و نه آتش‌نشانی از ایران برای کمک به آنجا رفته است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

18,185

FactNameh | فکت‌نامه

29 Jan, 19:56

🔹 در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان ادعا شده محمد بن سلمان دستور حذف دروس اسلامی از مدارس عربستان را داده.

🔹 خبر اجرای اصلاحات در نظام آموزشی عربستان موضوع جدیدی نیست و از سال ۲۰۱۸ و با اتکا بر سند چشم انداز ۲۰۳۰ یونسکو آغاز شده است.

🔹 یکی از اهداف این اصلاحات به گفته مجریان آن حذف برداشت‌های تندروانه از اسلام، که حکومت سعودی آن را به تاثیر تفکر اخوان المسلمین نسبت می‌دهد، و جایگزینی آن با برداشتی میانه‌روتر از اسلام است.

🔹 هدف و اقدام دیگر هم افزودن محتوای مدرن مانند علم، فلسفه، موسیقی و زبان چینی است.

🔹 بنابراین این ادعا که دروس اسلامی از مدارس عربستان حذف شده، ادعایی گمراه‌کننده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

38,061

FactNameh | فکت‌نامه

29 Jan, 18:13

🔹 بلاگرهای طب سنتی در اینستاگرام ادعا می‌کنند که با ترکیب حنا و نوره (واجبی) و چند داروی گیاهی دیگر می‌توان زگیل تناسلی را ظرف چهل روز درمان کرد.

🔹 تا کنون پژوهش معتبری در دنیا منتشر نشده که تایید کند حنا و نوره در درمان زگیل تناسلی موثر باشد.

🔹درمان‌های متعددی برای درمان زگیل تناسلی در دنیا صورت می‌گیرد؛ از درمان دارویی تا درمان با فریز و سوزاندن و حتی جراحی.

🔹استفاده از این داروهای سنتی و گیاهی بدون تایید پزشکان در بسیاری از موارد ممکن است عوارض جدی برای بیماران ایجاد کند.

🔹 زگیل تناسلی یک بیماری مقاربتی است که عامل آن ویروس پاپیلومای انسانی است.

🔹 یکی از مهمترین داروهایی که پزشکان در درمان زگیل تناسلی به کار می‌گیرند از ترکیبات یک گیاه دارویی به Podophyllum peltatum است که در ایران با عنوان «سیب ماهِ مِی» شناخته
می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

22,716

FactNameh | فکت‌نامه

29 Jan, 05:32

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت هفدهم - «جهاد تبیین»

🔹علی خامنه‌ای سه سال پیش در یک سخنرانی عمومی اعلام کرد موافق نیست بودجه‌ای برای «جهاد تبیین» در نظر گرفته شود. بعد از طرح این موضوع، ردیف بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی که در مجلس برای این پروژه تصویب شده بود، از بودجه حذف شد.

🔹آیا این بدان معنی است که «جهاد تبیین»، مجانی و رایگان است؟ دستگاه‌های تبلیغاتی و مذهبی، هزینه‌های این پروژه را از کجا تامین می‌کنند؟

🔹در هفدهمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ پاسخ این سوال رفته‌ایم.

🔹عبارت «جهاد تبیین» از سال ۱۴۰۰ به طور جدی وارد ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی شد و به سرعت در دستور کار ویژه‌‌ نهادهای تبلیغاتی حکومت قرار گرفت.

🔹منظور از «جهاد تبیین» مقابله با آن چیزی است که رهبر جمهوری اسلامی «جنگ نرم» و «تحریف دشمن» می‌خواند.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

24,421

FactNameh | فکت‌نامه

28 Jan, 20:30

❌ مردم گیلان در زمان اشکانیان از رسم‌الخط لاتین استفاده نمی‌کردند.

🔹 در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که در آن ادعا می‌شود «اشکانیان گیلان و مازندران به خط لاتین نگارش می‌کردند نه فارسی عربی».

🔹 این ادعا با انتشار یک ویدیو می‌افزاید بنا بر اسناد گیلگمش خاستگاه سومریان منطقه‌ای به نام دیلمان بوده است.

🔹استناد این ادعا به یک ویدیو است که در آن سه تصویر متفاوت به یک انگشتر نسبت داده می‌شود.

🔹 اصطلاح « اشکانیان گیلان و مازندران» عبارتی نادرست است زیرا مردمان این خطه در دوران گیلان و مازندران تحت حکومت کامل اشکانیان نبوده‌اند.

🔹 خط رایج در ایران در دوره اشکانیان، پهلوی اشکانی کتیبه‌ای یا پارتی بوده است که دارای ۲۲ حرف بود و از راست به چپ نوشته می‌شد.

🔹 در هیچ کدام از یافته‌های باستان‌شناسی منطقه گیلان یا مازندران انگشتر یا هیچ شی دیگری که در آن از الفبای لاتین استفاده شده باشد وجود ندارد.

🔹 الفبای لاتین مورد استفاده امروزی تفاوت قابل توجهی با الفبای لاتین سه قرن پیش از میلاد دارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

18,233

FactNameh | فکت‌نامه

28 Jan, 18:28

❌ ادعای غیرعلمی درباره درمان بیماری‌ها با نوشیدن گلاب

🔹 در اینستاگرام ویدیویی دست به دست می‌شود که در آن ادعا شده با نوشیدن ترکیب گلاب و چند ماده خوراکی متفاوت مانند «کندر»، «مویز»، «انجیر» و «عناب» می‌توان بیماری‌های مانند «فراموشی»، «کم‌خونی»، «پوکی‌ استخوان»، «یبوست» و «غلظت خون» را درمان کرد.

🔹 پژوهش‌ها به اثرات آرام‌بخش، ضد التهاب و کاهش‌دهنده اضطراب گلاب اشاره می‌کند و در تمام این تحقیقات تنها به «تاثیر مثبت گلاب» در کاهش عوارض بیماری‌ها اشاره شده و حرفی از «درمان» نیامده است.

🔹 منابع معتبر علمی به ترکیب «کندر»، «مویز»، «انجیر» و «عناب» با گلاب برای درمان این بیماری‌ها اشاره نمی‌کنند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

19,462

FactNameh | فکت‌نامه

27 Jan, 16:36

❌ ادعای نادرست درباره تاثیر قطعی گیاه خارمریم در درمان هپاتیت و بیماری‌های کبدی حاد

🔹یک بلاگر فعال در حوزه طب سنتی ادعا کرده با خوردن جوشانده گیاه خارمریم نه تنها هپاتیت، بلکه بدترین بیماری‌های کبدی درمان می‌شود.

🔹یافته‌های مراکز معتبر پزشکی و درمانی این ادعا را تایید نمی‌کند.

🔹انستیتو سلامت ملی آمریکا می‌گوید که تحقیقات معتبری درباره تاثیر خارمریم بر درمان بیماری‌های کبدی وجود ندارد.

🔹تحقیقاتی که در زمینه تاثیر خارمریم بر درمان بیماری‌های کبدی انجام شده، یا نتایج متناقض داشته‌اند یا به لحاظ بالینی کیفیت بالایی نداشته‌اند و نتایج قابل استنادی نیستند و باید تحقیقات بیشتری درباره اثرگذاری آن انجام شود.

🔹هرچند در گذشته‌ از خار مریم برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌شد و در حال حاضر نیز به عنوان «مکمل» دارویی تولید و عرضه می‌شود اما اینکه «داروی درمان بیماری کبد» باشد، برخلاف یافته‌های معتبر است.

🔹از آنجا که اثر درمانی این گیاه در پژوهش‌های معتبر اثبات نشده، تبلیغ آن به عنوان داروی قطعی درمان بیماری‌های کبدی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد و افراد را به جای استفاده به موقع از داروهایی که اثربخشی آن‌ها در درمان بیماری اثبات شده به سمت استفاده از این مکمل گیاهی سوق دهد و وضعیت سلامتی آن‌ها را در شرایط خطرناکی قرار دهد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

32,338

FactNameh | فکت‌نامه

27 Jan, 14:09

🔹 چرا ایران با رشد متوسط ۸ درصدی فاصله زیادی دارد؟

🔹علی خامنه‌ای گفته تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی بدون احتیاج به خارج، امکان‌پذیر است. این ادعا از نظر تئوری، آماری، سابقه و تجربه‌های عملی، ممکن نیست. متوسط رشد اقتصادی ایران در ۱۵ سال گذشته کمتر از یک و نیم درصد بوده و تقریبا هیچکدام از شرایط مورد نیاز چنین رشدی در ایران فراهم نیست.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

21,315

FactNameh | فکت‌نامه

26 Jan, 11:04

🔹 اهرام سه‌گانه مصر به دست «فضایی‌ها» ساخته نشده‌اند

🔹تصاویر متعددی با ادعای «ساخت اهرام مصر به دست فضایی‌ها» در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. این ادعا یکی از تئوری‌های توطئه کلاسیک است.

🔹مطالعات تاریخی، اسناد باستانی و آثار به‌جا‌مانده از سازندگان اهرام نشان می‌دهد که این بناها را کارگران مصری و تحت نظارت مهندسان آن دوره ساخته‌اند.

🔹در این مطالب ادعا می‌شود تا شعاع صد کیلومتری اهرام هیچ کوهی نیست که سنگی از جنس سنگ اهرام داشته باشد.

🔹بر خلاف این ادعا، سنگ‌هایی که در ساخت اهرام از آنها استفاده شده،‌ از معادن اطراف، به‌ویژه معدن‌های تورا و الجیزه (در فاصله حدود ۱۰ تا ۲۰ کیلومتری) استخراج شدند.

🔹یکی دیگر از ادعاها این است که اهرام ساخت فضایی‌هاست، چراکه سنگ‌های بالایی، قدیمی‌تر هستند.

🔹این ادعا هم درست نیست و ساخت اهرام به‌صورت لایه‌لایه از پایین به بالا انجام شده است، نه بالعکس!

🔹مدافعان این تئوری توطئه برای تایید ادعایشان به توییت طنزی از ایلان ماسک در سال ۲۰۲۰ هم اشاره می‌کنند. او به شوخی نوشته بود «روشن است» که اهرام را فضایی‌ها ساخته‌اند؛ اما در ادامه لینک‌هایی در رد همین ادعا منتشر کرده بود.

🔹تئوری توطئه ساخته‌شدن اهرام به دست «فضایی‌ها»، به اواخر قرن ۱۹ بازمی‌گردد.

🔹بعدها کتاب‌هایی مانند «ارابه‌ خدایان» نوشته اریک فون دنیکن و سریال‌هایی مانند Ancient Aliens که در فارسی به «ما و فرازمینی‌ها» ترجمه شده، در گسترش این تئوری موثر بودند.

🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای «ساخت اهرام مصر به دست فضایی‌ها» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

35,131

FactNameh | فکت‌نامه

25 Jan, 11:00

🎙

انکار انتقام سخت

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، از مخاطبان خواستیم تا یک نکته به‌یادماندنی از قسمت‌های مختلف این سری‌پادکست‌ها را با ما در میان بگذارند؛ از یک تیتر و عنوان گرفته تا مرور یک فکت‌چک، بحث‌هایی که در پادکست انجام شده یا هر نکته دیگری که از این ۱۹۹ قسمت در ذهن شما به‌جا مانده است.

🔹دو خبر مهم کشته شدن دو قاضی در ایران و تحلیف ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، دستمایه دو فکت‌چکی شد که در این قسمت مرور کردیم.

🔹در ادامه، درباره یک ویدیوی پربازدید که به آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس ربط داده شده بود، توضیح دادیم.

🔹چندی قبل، آماری از میزان مصرف برق فیلترشکن‌ها ارائه شد که به شدت اغراق‌شده بود. در این اپیزود درباره این آمار صحبت کرده‌ایم.

🔹مسعود پزشکیان در مصاحبه با یک رسانه آمریکایی، طرح و تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای انتقام از ترامپ بخاطر کشته شدن قاسم سلیمانی را انکار کرد؛ اما ما به این ادعا نشان شاخ‌دار دادیم.

🔹سهم بخش کشاورزی در اشتغال ایران، موضوعی است که از فکت‌نامه نشان «غیرقابل اثبات» گرفت و به در این قسمت به آن اشاره کردیم.

🔹تصاویری که به خوشگذرانی نوه روح‌الله خمینی نسبت داده شده بود، موضوع دیگری است که در این اپیزود به ان پرداختیم.

🔹ادعای نادرست رایگان بودن همه‌چیز در کویت و ادعای شاخ‌دار بالا بودن سطح انرژی زمین در ساعت اذان، سوژه‌های دیگر این هفته بودند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:26 مقدمه
00:03:04 درخواست فکت‌نامه از مخاطبان
00:05:35 انتشار عکس نادرست از آبدارچی که قضات دیوان عالی را کشت
00:08:24 انتساب اظهارنظر نادرست به ترامپ درباره سفر به ایران
00:10:26 این فیلم قدیمی، ارتباطی با آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس ندارد
00:14:47 آمار به شدت اغراق‌شده از مصرف برق فیلترشکن‌ها
00:18:09 طرح انتقام از ترامپ و انکار پزشکیان
00:26:20 سهم بخش کشاورزی از اشتغال
00:28:55 ادعاهای نادرست حکیم روازاده درباره نمک یددار
00:33:27 این ویدئو مربوط به خوشگذرانی نوه روح‌الله خمینی نیست
00:37:10 ادعای نادرست رایگان بودن همه چیز در کویت
00:41:24 ادعای شاخ‌دار بالا بودن سطح انرژی زمین در ساعت اذان
00:45:30 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

34,405

FactNameh | فکت‌نامه

25 Jan, 05:54

📝

بررسی ادعاهای جواد ظریف درباره پدافند و تسلیحات ایران در جنگ ایران و عراق

🔹محمدجواد ظریف، در مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: «ما بدون هیچ پدافند هوایی یا سلاحی علیه عراق جنگیدیم.» این ادعا نادرست است.

🔹ظریف می‌گوید «ما هیچ پدافند هوایی نداشتیم» در حالی که پدافند هاوک ایران، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های جهان در زمان خود بود.

🔹این موضوع در گزارش‌هایی مانند گزارش روز نخست جنگ که سیدعلی خامنه‌ای نماینده وقت رهبر پیشین جمهوری اسلامی در شورای عالی دفاع در مجلس ارائه کرد، منعکس شده‌است.

🔹ظریف می‌گوید «ما هیچ سلاحی نداشتیم». اگر منظور او سلاحی خاص و برتر در نبرد است، در آن زمان یکی از برترین جنگنده‌های دنیا، اف۱۴ به همراه صدها جنگنده اف۴، اف۵، مجموعه عظیمی از یگان هلی‌کوپتری هوانیروز، صدها تانک چیفتن و ناوچه‌های کلاس الوند، از مهم‌ترین دارایی‌های ارتش در زمان جنگ بودند.

🔹درباره دیگر ادعاهای او در این زمینه، ایالات متحده در مراحلی از جنگ با واسطه «شخص ثالث» از عراق پشتیبانی اطلاعاتی کرده‌است اما هرگز نه برای عراق آواکس ساخته و نه در صدد چنین اقدامی بوده و نه چنین خواسته‌ای از سوی عراق مطرح شده‌است.

🔹ادعای اینکه فرانسه به عراق موشک اگزوسه و جنگنده میراژ می‌داد درست است.

🔹هرچند دولت آلمان [غربی] هیچ سلاح شیمیایی به عراق نفروخته اما شرکت‌های بخش خصوصی آلمانی بودند که پیمانکاران دولت عراق در برنامه پوششی کارخانجات آفت‌کش کشاورزی بودند که در نهایت مواد اولیه و امکانات آن را حکومت عراق صرف تولید گازهای خردل و سارین و تابون و عامل اعصاب کرد.

🔹بریتانیا هرگز به عراق نه تانک چیفتن داد و نه در صدد این‌کار بود. نبرد ایران عراق نبرد چیفتن‌های بریتانیایی در جبهه ایران با تی ۶۲ و تی ۷۲ های روسی در جبهه عراق بود.

🔹روسیه - اتحاد شوروی وقت - به عراق جنگنده میگ، سوخو و بمب‌افکت توپولوف و موشک اسکاد می‌داد.

🔹چین به عراق موشک کرم ابریشم می‌داد اما باید ذکر شود که چین با هر دو طرف معامله می‌کرد و در نهایت بزرگ‌ترین شریک نظامی ایران در طول جنگ بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,181

FactNameh | فکت‌نامه

24 Jan, 19:12

🔹 بازتاب مشکل کمبود پزشک خانواده انتاریو در شبکه‌های اجتماعی فارسی

🔹ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های خبری منتشر شده که صف طولانی مردم در کانادا در فضای سرد و برف سنگین را نشان می‌دهد و مضمون عنوانش «صف طولانی برای مطب تازه تاسیس یک پزشک در انتاریو» است.

🔹گزارش‌های CBC نشان می‌دهد روز ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵ صدها نفر در یک شهر در انتاریو برای شانس پیدا کردن «پزشک خانواده» در صف ایستاده‌اند. CTV هم ویدیویی از این صف طولانی منتشر کرد.

🔹گزارش‌ها نشان می‌دهد این افراد برای استفاده از سرویس «پزشک خانواده» در این صف ایستاده‌اند و این صف، آنگونه که در برخی رسانه‌ها مثل فارس به آن اشاره شده، «صف بیماران برای ویزیت رایگان» نیست. اگر کسی نتواند در این فهرست ۵۰۰ تایی ثبت نام کند،‌ همچنان می‌تواند به صورت حضوری به مراکز درمانی مراجعه کند.

🔹داشتن پزشک خانواده تسهیلات زیادی برای فرد به همراه خواهد داشت، اما بدون داشتن پزشک خانواده هم می‌توان همچنان از خدمات بهداشتی رایگان استفاده کرد.

🔹البته افرادی که پزشک خانواده دارند، راحت‌تر نوبت می‌گیرند، تاریخچه درمانشان پیش یک پزشک است و روند ارجاع آنها به متخصص نیز به همین دلیل کیفیت بهتری خواهد داشت.

🔹در سیستم درمانی کانادا، اکثر خدمات ضروری درمانی برای شهروندان و افرادی که اقامت دائم دارند، رایگان است. همچنین بسیاری از افرادی که با ویزای موقت در کانادا هستند می‌توانند با دریافت کارت سلامت، از خدمات درمانی به صورت رایگان استفاده کنند.

🔹از سویی دیگر، گزارش‌های زیادی در مورد کمبود پزشک خانواده به‌خصوص در مناطق روستایی در کانادا منتشر شده از جمله اینکه «بیش از شش میلیون کانادایی می‌گویند که دسترسی منظم به پزشکان مراقبت‌های اولیه - پزشک خانواده- ندارند.»

🔹همچنین تعداد ساکنان انتاریو که بدون پزشک خانواده هستند، ۲/۵ میلیون نفر اعلام شده است. عده دیگری نیز با معضل بازنشسته‌شدن پزشک خانواده در آینده نزدیک مواجه هستند.

🔹کمبود پزشک در جوامع کوچک‌تر منجر به طولانی شدن زمان انتظار برای دریافت خدمات، افزایش سفرهای طولانی برای مراجعه به پزشکان و در شهرهای بزرگ‌تر به کاهش کلی کیفیت سلامت عمومی شود.

🔹بنابراین در مجموع فکت‌نامه به این ادعا نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,293

FactNameh | فکت‌نامه

24 Jan, 14:15

✅ درآمد نفتی ایران در مقایسه با صادرات اسباب‌بازی چین

🔹محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور ایران، می‌گوید: درآمد نفتی ایران، از فروش عروسک و اسباب‌بازی بعضی کشورها کمتر است.

🔹بر اساس داده‌های مندرج در نماگرهای بانک مرکزی ایران، درآمدهای نفتی ایران در سال ۱۴۰۲، به حدود ۵۷ میلیارد دلار رسید. میانگین درآمدهای نفتی ایران در پنج سال گذشته کمی بیش از ۴۰ میلیارد دلار بود.

🔹در گزارش‌‌های مختلفی از وب‌سایت‌های داده‌پردازی، چین با سهمی بین ۷۱ تا ۸۶ درصد از کل بازار اسباب‌بازی جهان، بزرگترین صادرکننده اسباب‌بازی به حساب می‌آید.

🔹بر پایه داده‌های وب‌سایت گردآوری داده «استاتیستا»، چین در سال ۲۰۲۲ میلادی معادل ۴۸/۴میلیارد دلار اسباب‌بازی سنتی به دیگر کشورها صادر کرد.

🔹وب‌سایت گردآوری و پردازش داده‌های تجاری «اگزیم‌پدیا» میزان صادرات اسباب‌بازی چین در سال ۲۰۲۳ میلادی، را ۵۹/۱ میلیارد دلار تخمین زد.

🔹گروه رصدخانه پیچیدگی اقتصادی (OEC) که در حوزه پردازش داده‌های تجارت جهانی فعالیت می‌کند، در یک دسته‌بندی جدید از سرفصل تجارت «اسباب‌بازی، بازی و لوازم ورزشی»، چین را با صادرات ۱۰۴ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۲ در صدر بزرگترین صادرکنندگان این اقلام معرفی کرد.

🔹تقریبا تمام تخمین‌های مختلف از میزان صادرات اسباب‌بازی چین، بالاتر از میزان صادرات نفت ایران در سال‌های اخیر بوده است.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به این اظهارات محمدرضا عارف نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,010

FactNameh | فکت‌نامه

21 Jan, 19:00

❌ انتشار عکس نادرست از آبدارچی که قضات دیوان عالی را کشت

🔹در شبکه‌های اجتماعی، تصویر فردی منتشر شده که ادعا می‌شود همان کسی است که شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳ دو قاضی دیوان عالی کشور، محمد مقیسه و علی رازینی، را به قتل رسانده است.

🔹این تصویر متعلق به کاظم عقلمند، یک اینفلوئنسر اینستاگرامی است که از سال‌ها پیش در حسابی به نام «روزمرگی‌های یک آبدارچی» به روایت زندگی روزانه خود می‌پردازد.

🔹تا زمان انتشار این گزارش، نمی‌توان به صورت قطعی هویت فرد ضارب را تایید کرد اما نهادهای رسمی در جمهوری اسلامی او را «آبدارچی» دیوان عالی معرفی کرده‌اند. برخی از رسانه‌ها نیز اطلاعات تاییدنشده‌ای از هویت او منتشر کرده‌اند.

🔹با توجه به اطلاعات موجود، فارغ از هویت واقعی ضارب قضات دیوان عالی کشور، فکت‌نامه به عکسی که از یک فرد دیگر با عنوان ضارب قضات دیوان عالی کشور منتشر شد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

6,863

FactNameh | فکت‌نامه

21 Jan, 18:04

❌ انتساب اظهارنظر نادرست به ترامپ درباره سفر به ایران

🔹روز گذشته همزمان با برگزاری مراسم تحلیف ریاست جمهوری دونالد ترامپ در صفحات اینستاگرام خبری منتشر و به سرعت فراگیر شد که ادعا می‌کرد ترامپ گفته «حتما با تهران مذاکره می‌کنم و حتی حاضرم به تهران سفر کنم».

🔹این ادعا صحت ندارد و با وجود پوشش حداکثری رسانه‌ها از این رویداد، در هیچ‌یک از منابع معتبر اشاره‌ای به این گفته رئیس‌جمهور آمریکا نشده است.

🔹ترامپ در اولین اظهارنظرش درباره ایران پس از تحلیف گفته که قصد دارد با بازگرداندن سیاست «فشار حداکثری»، ایران را پای میز مذاکره بکشاند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

7,724

FactNameh | فکت‌نامه

20 Jan, 19:05

🔹 سهم بخش کشاورزی از اشتغال

🔹شاهپور علائی مقدم، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزیر جهاد کشاورزی ۲۵ دی ماه ۱۴۰۳، گفت: «به رغم همه مشکلات، حدود ۲۰ درصد اشتغال، وابسته به بخش کشاورزی است.»

🔹بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران از بازار کار، سهم بخش کشاورزی از اشتغال ۱۳/۷ درصد است.

🔹آخرین سالی که سهم بخش کشاورزی از اشتغال، بیشتر از ۲۰ درصد بوده، مربوط به ۱۵ سال قبل یعنی در سال ۱۳۸۸ است که ۲۰/۸ درصد از کل اشتغال در بخش کشاورزی بود.

🔹اما این نسبت‌ها، تنها شامل آمار و ارقام مربوط به مشاغلی است که به طور مستقیم با بخش کشاورزی در ارتباط است.

🔹شماری از صنایع از جمله صنایع غذایی وابسته به تولیدات بخش کشاورزی است و اشتغال در این زیربخش‌های صنعت، اشتغال وابسته به بخش کشاورزی به حساب می‌آید.

🔹همچنین شماری از مشاغل بخش خدمات نیز مستقیم و غیرمستقیم وابسته به عملکرد و تولیدات بخش کشاورزی هستند.

🔹آمار تفکیکی از تعداد شغل‌های موجود در این زیربخش‌های صنعت و خدمات در دست نیست تا بتوان تخمین زد سهم اشتغال وابسته به بخش کشاورزی در اقتصاد ایران چقدر است.

🔹بر این اساس، فکت‌نامه این جمله شاهپور علائی مقدم درباره سهم بخش کشاورزی از اشتغال در ایران را «غیرقابل اثبات» ارزیابی می‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,858

FactNameh | فکت‌نامه

20 Jan, 18:05

❌ ادعای شاخ‌دار بالابودن سطح انرژی زمین در ساعت اذان

🔹ویدیوهای متعددی با مضمون «بالا بودن انرژی زمین در ساعت اذان» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.

🔹این ویدیوها ادعا می‌کنند سطح انرژی زمین در سه زمان اذان بالاتر از باقی اوقات است و ساعت اذان صبح را ۴:۳۰ تا ۵ صبح عنوان کرده‌اند.

🔹دقیقا مشخص نیست منظور از «انرژی زمین» در این ادعاها چیست.

🔹کره زمین دارای یک میدان مغناطیسی است که امواج و انرژی مغناطیسی پیرامون خود ایجاد می‌‌کند. این میدان متاثر از ساعت طلوع و غروب خورشید نیست.

🔹بیشترین میزان انرژی مغناطیسی زمین در قطب‌های مغناطیسی شمال و جنوب اندازه‌گیری شده است.

🔹همچنین، زمان اذان در مکان‌ها و زمان‌های مختلف در طول سال، متفاوت است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای «بالا بودن انرژی زمین در ساعت اذان» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

10,004

FactNameh | فکت‌نامه

20 Jan, 15:27

❌ ادعای نادرست رایگان بودن همه چیز در کویت

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی به همراه این ادعا منتشر شده که «تمام هزینه‌های زندگی در کویت رایگان است».

🔹در این ویدیو همچنین ادعا می‌شود که قیمت نان ۲۰ سال است تغییر نکرده و هزینه آب و گاز و برق مادام‌العمر مجانی است.

🔹این در حالی است که بنا به بررسی منابع بین‌المللی کویت یکی از کشورهای گران منطقه محسوب می‌شود.

🔹در ویدیو ادعا شده در کویت خط فقر وجود ندارد، اما «خط فقر» یک مفهوم اقتصادی-اجتماعی است که همه جا می‌تواند تعریف می‌شود.

🔹کویت اقتصاد نسبتا با ثباتی در منطقه دارد. با وجود این با بحران‌هایی از جمله انرژی و اقتصاد وابسته به نفت رو به رو است.

🔹کویت دارای اقتصاد نسبتا با ثباتی در منطقه است، اما با توجه به موارد یاد شده فکت‌نامه به ادعای «رایگان بودن همه‌چیز در کویت» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

10,669

FactNameh | فکت‌نامه

19 Jan, 15:29

❌ این ویدئو مربوط به خوشگذرانی نوه روح‌الله خمینی نیست

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی دست به دست می‌شود که ادعا شده نوه خمینی را در حال خوشگذرانی در استخری در لندن نشان می‌دهد.

🔹در این ویدئو سه زن جوان کنار استخر دیده می‌شوند که در نسخه اصلی به زبان عربی صحبت می‌کنند.

🔹فردی که اولین‌بار این ویدیو را منتشر کرده، نور دیاب، یک بلاگر و اینفلوئنسر عرب‌ است که آن را در اردیبهشت ۱۴۰۳ در Snapchat منتشر کرد.

🔹ویدیو در استخر هتل هیلتون در جزیره مرجان در دبی گرفته شده است.

🔹پیش‌تر نیز درباره نعیما طاهری، نتیجه روح‌الله خمینی عکس‌های غیرواقعی و شایعاتی از این دست در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,879

FactNameh | فکت‌نامه

18 Jan, 11:01

🎙

آتش در لس‌آنجلس

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند فکت‌چک مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا را مرور کردیم.

🔹در ادامه، سه ادعای شاخ‌دار و گمراه‌کننده از مقام‌های جمهوری اسلامی درباره اقتصاد ایران را بررسی کردیم؛ از اظهارنظر علی خامنه‌ای گرفته تا صحبت‌های امام جمعه موقت تهران.

🔹چندی قبل ادعایی درباره دسترسی به اینترنت در پروژه جدید استارلینک مطرح شده بود که آن را درستی‌سنجی کردیم.

🔹دو ادعا علیه واکسن‌های کرونا، موضوع دیگری است که در ادامه این قسمت، به دلایل رد آن‌ها پرداخته‌ایم.

🔹یک محتوای پارودی درباره «تخم‌مرغ هسته‌ای»، به خبری جدی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد که درباره آن نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹ادعایی درباره اشاره ناسا به «علائم ظهور»، سوژه دیگری است که درباره رد آن حرف زدیم و بهانه‌ای شد تا کمی در مورد «نشان میرزا» نیز صحبت کنیم.

🔹ویدیوهایی که ادعا می‌کرد مردم ترکیه اصالتا ایرانی‌اند، موضوعی است که در این هفته به آن پرداختیم و به سوژه‌ای پربحث تبدیل شد.

🔹چند ادعای نمایش پرچم ایران در آسمان آمریکا، بازی یک کودک با خرس در سیستان و بلوچستان، ضرب سکه هفت‌یورویی به افتخار کریستیانو رونالدو و ماجرای بامزه یک شیر تاکسیدرمی، آخرین فکت‌چک‌های پادکست این هفته‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:03 مقدمه
00:01:54 فکت‌چک‌های مربوط به آتش‌سوزی لس‌آنجلس
00:13:35 چرا ایران با رشد متوسط ۸ درصدی فاصله زیادی دارد؟
00:20:57 آیا کم بودن بدهی خارجی یک فرصت برای رشد اقتصادی است؟
00:23:55 ادعای گمراه‌کننده درباره رشد اقتصاد ایران در دوران تحریم
00:27:18 ادعای نادرست در مورد اینترنت استارلینک رایگان در ایران
00:32:20 تکرار ادعای نادرست معاون سابق فایزر درباره واکسن کرونا
00:36:36 ویدیو نادرست درباره لخته شدن خون با واکسن کرونا
00:39:15 ادعای شاخ‌دار درباره تخم‌مرغ هسته‌ای «انران»
00:45:27 ادعاهای گمراه‌کننده درباره ناسا، دست خدا و علائم ظهور
00:53:15 ادعای نادرست درباره نتایج آزمایش دی‌ان‌ای اهالی ترکیه
01:01:56 ادعای نادرست نمایش پرچم ایران در آمریکا بخاطر یاسمین مقبلی
01:03:21 ویدیوی بازی کودک با خرس ربطی به بلوچستان ایران ندارد
01:07:11 خبر نادرست ضرب سکه هفت یورویی کریستیانو رونالدو
01:09:14 ادعای نادرست «شیر ایرانی تاکسیدرمی شده در موزه حیات وحش»
01:13:36 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

21,506

FactNameh | فکت‌نامه

17 Jan, 20:42

📝

طرح انتقام از ترامپ و انکار پزشکیان

🔹مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با ان‌بی‌سی مدعی شد: «ایران، به هیچ وجه نقشه‌ای برای ترور ترامپ نداشته است.» پزشکیان در ادامه گفت: «قصدی برای انتقام از ترامپ نداشته و نخواهیم داشت.»

🔹برخلاف ادعای پزشکیان، که «توطئه علیه ترامپ» را «نقشه اسرائیل و دیگر کشورها برای ترویج دشمنی با ایران» می‌داند، شواهد عمومی و غیرقابل انکاری وجود دارد که مسئولان جمهوری اسلامی در سطوح مختلف، ترامپ را مستحق «انتقام سخت» دانسته‌اند.

🔹کلیدواژه «انتقام سخت» در پیام رهبر جمهوری اسلامی به مناسبت کشته‌شدن قاسم‌سلیمانی دیده می‌شود. علی خامنه‌ای، در ۱۳ دی ۱۳۹۸ نوشت: «انتقام سختی در انتظار جنایتکارانی است که دست پلید خود را به خون او و دیگر شهدای حادثه دیشب آلودند.»

🔹او در ۲۶ آذر ۱۳۹۹، در دیدار دست‌اندرکاران مراسم سلیمانی گفت: «قاتل سلیمانی و آمر به قتل سلیمانی باید انتقامشان را پس بدهند؛ آن به جای خودش محفوظ است… هم آمر، هم قاتل بدانند که در هر زمان ممکن، هر وقت ممکن شد - ما دنبال وقت ممکن هستیم - باید انتقامشان را پس بدهند.»

🔹آیت‌الله خامنه‌ای در ۱۱ دی ۱۴۰۰، در دیدار خانواده و اعضای ستاد مراسم سلیمانی گفت: «آنهایی که او را شهید کردند - ترامپ و امثال او - جایشان زباله‌دان تاریخ است و جزو فراموش‌شدگان تاریخ خواهند بود در زباله‌دان، امّا … دشمنان او گم و گور خواهند شد. البتّه ان‌شاءالله بعد از آنکه تقاص دنیوی‌شان را بدهند، گم و گور خواهند شد.»

🔹حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز روز ۱۶ دی‌ ۱۳۹۸، در مراسم خاکسپاری قاسم سلیمانی در کرمان بر «انتقام» تاکید کرد: «حرف آخر را اول می‌زنم، انتقام می‌گیریم… انتقام می‌گیریم، سخت، محکم، پشیمان‌کننده، قاطع و تمام‌کننده. مطمئن باشید.»

🔹اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه در ۱۰ دی ۱۳۹۹، در مجلس گفت: «به عوامل آمریکایی دخیل در ترور شهید سلیمانی هشدار داد که باید سبک زندگی مخفی سلمان رشدی را یاد بگیرند چراکه جمهوری اسلامی انتقام خون به ناحق ریخته شهید سلیمانی را خواهد گرفت.»

🔹قاآنی در مراسمی در دانشگاه تهران گفت: «آنهایی که این کار را کردند بدانند کاری کردند که در سرتاسر عالم، هر کجا یک مردی پیدا شود، آمادگی دارد نامردهایی که این کار را کردند را به سزای عملشان برسانند.»

🔹او در آیین بزرگداشت سلیمانی در کرمان هم گفت:‌ «بعید نیست از درون خانه‌هایتان از شما انتقام گرفته شود و بدانید جنایتکاران اصلی که این جنایت را مرتکب شدند از رییس‌جمهور پست‌فطرت تا وزیر خارجه که از سال‌ها قبل کینه شهید سلیمانی را پرورش می‌داد همه باید سر کلاس سلمان رشدی بنشینند و زندگی بعد از این را از سلمان رشدی آموزش ببینند.»

🔹سلامی در سالروز کشته شدن قاسم سلیمانی در دانشگاه تهران گفت: «انتقام سخت، نقطه نیست بلکه یک مسیر است؛ البته ما انتقام نقطه‌ای این سردار بزرگ و همرزمانش را از عاملان و آمران آن خواهیم گرفت که جدا از همه مسیری است که ما طی می‌کنیم.»

🔹ابراهیم رئیسی، در دی ۱۳۹۹ (زمان ریاست بر قوه قضائیه) گفت: «دشمن تصور نکند اگر کسی در قامت رییس‌جمهوری آمریکا آمر ترور شهید سلیمانی بود دیگر در یک حاشیه امن قرار دارد، هرگز اینطور نیست.» او «کیفر عاملان و آمران این جنایت» را «از جلوه‌های انتقام سخت» برشمرد.

🔹او یک سال بعد به عنوان رئیس جمهوری هم در مصلی تهران گفت: «باید متجاوز و قاتل و جنایتکار اصلی، رئیس‌جمهور وقت آمریکا [دونالد ترامپ] محاکمه شود، باید قصاص شود، باید حکم خدا در مورد او جاری شود.»

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای مسعود پزشکیان نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,535

FactNameh | فکت‌نامه

17 Jan, 04:35

🎙

آتش در لس‌آنجلس

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند فکت‌چک مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا را مرور کردیم.

🔹در ادامه، سه ادعای شاخ‌دار و گمراه‌کننده از مقام‌های جمهوری اسلامی درباره اقتصاد ایران را بررسی کردیم؛ از اظهارنظر علی خامنه‌ای گرفته تا صحبت‌های امام جمعه موقت تهران.

🔹چندی قبل ادعایی درباره دسترسی به اینترنت در پروژه جدید استارلینک مطرح شده بود که آن را درستی‌سنجی کردیم.

🔹دو ادعا علیه واکسن‌های کرونا، موضوع دیگری است که در ادامه این قسمت، به دلایل رد آن‌ها پرداخته‌ایم.

🔹یک محتوای پارودی درباره «تخم‌مرغ هسته‌ای»، به خبری جدی در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد که درباره آن نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹ادعایی درباره اشاره ناسا به «علائم ظهور»، سوژه دیگری است که درباره رد آن حرف زدیم و بهانه‌ای شد تا کمی در مورد «نشان میرزا» نیز صحبت کنیم.

🔹ویدیوهایی که ادعا می‌کرد مردم ترکیه اصالتا ایرانی‌اند، موضوعی است که در این هفته به آن پرداختیم و به سوژه‌ای پربحث تبدیل شد.

🔹چند ادعای نمایش پرچم ایران در آسمان آمریکا، بازی یک کودک با خرس در سیستان و بلوچستان، ضرب سکه هفت‌یورویی به افتخار کریستیانو رونالدو و ماجرای بامزه یک شیر تاکسیدرمی، آخرین فکت‌چک‌های پادکست این هفته‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

20,541

FactNameh | فکت‌نامه

16 Jan, 19:56

🔹 آمار به شدت اغراق‌شده از مصرف برق فیلترشکن‌ها

🔹روزنامه ایران در گزارشی به نقل از یک کارشناس نوشته است: «‌به صورت تقریبی نزدیک به ۱۶ درصد از مصرف برق کشور در طول روز صرف استفاده از فیلترشکن‌ها می‌شود.»

🔹 این ادعا شاخ‌دار است. به اندازه کافی دلیل و فکت منطقی علیه فیلترینگ وجود دارد و نیازی به نسبت‌های غیرمنطقی و به‌شدت اغراق‌‌شده نیست.

🔹محاسبه دقیق تاثیر فیلترشکن‌ها در افزایش مصرف باتری، ممکن نیست؛ اما آنچه گفته شده، چند صد برابر مصرف برق برای شارژ گوشی‌ها، با یا بدون فیلترشکن، است.

🔹طبق آمار رسمی، کل برق مصرفی کشور در سال گذشته در مجموع ۳۳۳ میلیارد کیلووات ساعت بوده است.

🔹در عین حال برآوردها نشان می‌دهد، میزان برق مصرفی برای شارژ گوشی‌های همراه، با یا بدون فیلترشکن، بین ۹۹ تا ۲۴۰ میلیون کیلووات ساعت است.

🔹میزان مصرف سالیانه برق برای شارژ یک گوشی تلفن هوشمند با شارژرهای معمولی ۵ ولتی ۱/۸۳ کیلووات ساعت و با شارژرهای سریع ۱۰ ولتی برای شارژ گوشی ۳/۶۵ کیلووات ساعت است.

🔹آمار رسمی از تعداد گوشی‌های تلفن همراه در دست نیست، اما در گزارش‌های رسانه‌‌ای به آمارهایی از ۵۵ تا تا ۶۶ میلیون گوشی هوشمند اشاره شده است.

🔹با این حساب کل میزان برق مصرفی برای شارژ همه گوشی‌های تلفن همراه در ایران در سال چیزی بین ۰/۰۴ تا ۰/۰۷ درصد کل مصرف برق در ایران است.

🔹به همین دلیل فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,797

FactNameh | فکت‌نامه

16 Jan, 18:22

❌ این فیلم قدیمی، ارتباطی با آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس ندارد

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر و ادعا شده است که منشاء عمدی شروع آتش‌سوزی لس‌آنجلس را نشان می‌دهد.

🔹بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد، این ویدیو ربطی به آتش‌‌سوزی لس‌آنجلس ندارد.

🔹این ویدئو را چند ماه قبل از این آتش‌سوزی، در آوریل سال ۲۰۲۴، یک حساب اینستاگرامی اسپانیولی‌زبان منتشر کرده است.

🔹این کاربر با انتشار این ویدیو تکنیک کنترل حریق «آتش در برابر آتش» را توضیح داده که در آن آتش اصلی و آتشی که به صورت کنترل‌شده به‌وجود آمده، به یکدیگر می‌رسند و دیگر هیچ سوخت گیاهی باقی نمی‌ماند تا شعله‌ها بتوانند به گسترش خود ادامه دهند.

🔹به گفته کارشناسان، این تکنیک که آن را «آتش‌سوزی‌های تجویزی» هم می‌نامند، یکی از روش‌های کنترل آتش‌سوزی‌های گسترده است.

🔹آتش‌سوزی‌های تجویزی را برای کاهش مقدار بوته‌های خشک در مناطقی که در معرض آتش‌سوزی‌های جنگلی قرار دارند نیز انجام می‌دهند.

🔹با وجود انتشار گزارش و گمانه‌زنی‌های متعدد در رسانه‌های محلی و ملی ایالات متحده و بازداشت چند نفر به اتهام آتش‌افروزی عمدی، هنوز دلیل آغاز این آتش‌سوزی عظیم مشخص نیست و بررسی‌ها در این زمینه ادامه دارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعایی که درباره این ویدیو مطرح شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

15,644

FactNameh | فکت‌نامه

15 Jan, 20:48

❌ ادعای شاخ‌دار پیش‌بینی سیمپسون‌ها از آتش‌سوزی لس‌آنجلس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده و بر اساس آن ادعا می‌شود در انیمیشن سیمپسون‌ها آتش‌سوزی در کالیفرنیا پیش‌بینی شده بود.

🔹این ادعا بی‌اساس است.

🔹آنچه به عنوان تصاویر متعلق به این انیمیشن منتشر شده در هیچ‌یک از فصل‌های انیمیشن دیده نمی‌شود و ساخته هوش مصنوعی است.

🔹در قسمت ۱۲ فصل ۱۸ سریال هم که ادعا می‌شود منبع این ویدیو است، تصاویری که در ویدیو دیده می‌شوند، وجود ندارند.

🔹با توجه به این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعا که «سیمپسون‌ها آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس را پیش‌بینی کردند»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,587

FactNameh | فکت‌نامه

15 Jan, 19:57

❌ ادعای نادرست در امان ماندن خانه یک مسلمان در آتش‌سوزی به خاطر وجود قرآن در آن و مسلمان بودن مالک خانه

🔹تصاویر و ویدیوهای متعددی در رابطه با سالم ماندن یک خانه در آتش‌سوزی اخیر لس‌آنجلس منتشر شده که ادعا می‌کند دلیل در امان ماندن این خانه وجود قرآن و مسلمان بودن مالک آن بوده است.

🔹همچنین در برخی پست‌ها ادعا شده که این خانه متعلق به «جان سینا» کشتی‌گیر حرفه‌ای و بازیگر آمریکایی است که «به علت مسلمان شدنش و اعتقاد به خدا و قرآن» نسوخته است.

🔹تصویر منتشر شده ارتباطی با آتش‌سوزی اخیر در لس‌آنجلس ندارد، بلکه مربوط به آتش‌سوزی تابستان ۲۰۲۳ در هاوایی است.

🔹این خانه متعلق به خانواده‌ای به نام «میلکین» است که به گفته خودشان پیش از آتش‌سوزی بازسازی شده و سقف فلزی آن مانع آتش گرفتن آن شده است.

🔹کارشناسان علاوه بر سقف نوع پوشش گیاهی اطراف خانه را هم در حفظ آن از آتش موثر دانستند.

🔹جان سینا همسری ایرانی‌الاصل دارد؛ با وجود این هیچ منبع معتبری تغییر دین او به اسلام را تایید نمی‌کند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,617

FactNameh | فکت‌نامه

15 Jan, 19:13

❌ چند ادعای نادرست درباره آتش‌سوزی لس‌آنجلس

🔹همزمان با آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس آمریکا، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی یک هواپیما را نشان می‌دهد که حین پرواز در فاصله‌ پایین، سقوط می‌کند و منفجر می‌شود. در توضیح آن نوشته شده: «یک هواپیما که برای کمک به خاموش کردن حریق در شهر لس‌آنجلس آمریکا رفته بود، سقوط کرد».

🔹این ادعا «نادرست» است.

🔹این حادثه قدیمی است و ربطی به آتش‌سوزی اخیر در لس‌آنجلس ندارد. فیلم مربوط به حادثه سقوط یک هواپیما در شیلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۶ دی ۱۴۰۲) است.

🔹ویدیوی دیگری از تلاش دو آتش‌نشان برای خاموش کردن آتش در لس‌آنجلس منتشر شده و کاربران از اینکه آتش‌نشانان با «کیف زنانه» آتش را خاموش می‌کنند، اظهار تعجب کرده‌اند.

🔹این ادعا نیز «نادرست» است.

🔹آنچه «کیف دستی زنانه» معرفی شده، در حقیقت سطل آب تاشو مخصوص اطفاء حریق، از جنس نایلون با روکش وینیل است و آتش‌نشانان برای مواجهه با آتش‌سوزی‌های کوچک آن را به همراه دارند.

🔹استفاده از سطل آب تاشو برای آتش‌‌های کوچک بیشتر از شلنگ کارایی دارد و سرعت عملیات را افزایش می‌دهد.

🔹بعضی کاربران، به «کمبود وسایل و تجهیزات اطفاء حریق به دلیل کمک آمریکا به اوکراین» اشاره کرده‌اند.

🔹بودجه اداره آتش‌نشانی لس‌آنجلس یک میلیارد دلار در سال است. ادعاهایی که در مورد کمبود تجهیزات و امکانات اطفا حریق گفته می‌شود، بزرگنمایی است.

🔹مهمترین مشکلاتی که در زمان انتشار این اخبار، آتش‌نشانی لس‌آنجلس با آن مواجه بود کمبود آب و آتش‌نشان است. دو سال پیش که مقامات بخش‌هایی از کالیفرنیا تجهیزات آتش‌نشانی به اوکراین فرستاده بودند، اعلام کرده بودند که این تجهیزات مازاد و مستعمل هستند.

1️⃣ مقاله نخست:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

2️⃣ مقاله دوم:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

15,635

FactNameh | فکت‌نامه

15 Jan, 12:04

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت شانزدهم - «هوای پاک»

🔹بعد از ابلاغ و تصویب قانون هوای پاک در سال ۹۶، این امیدواری ایجاد شد که مشکل آلودگی هوا در تهران و سایر شهرهای ایران بهتر شود، اما راهکارهای پیش‌بینی شده در این قانون در عمل به جایی نرسیدند و وضعیت آلودگی هوا روز به روز بدتر شد.

🔹در شانزدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه به سراغ این سوال رفتیم که آیا آلودگی هوا، اولویت دولت جمهوری اسلامی است؟

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

16,646

FactNameh | فکت‌نامه

14 Jan, 22:14

❌ ادعای نادرست آتش‌سوزی عمدی در لس آنجلس با هدف تاسیس شهر هوشمند

🔹این روزها همزمان با انتشار خبرهای مربوط به آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس، ادعاهای مختلفی درباره علت این آتش‌سوزی بیان می‌شود.

🔹در این میان، ویدئویی منتشر شده که ادعا می‌کند آتش‌سوزی عمدی بوده زیرا شرکت‌های بیمه در لس‌آنجلس، سه ماه پیش، پوشش بیمه‌های آتش‌سوزی خود را قطع کرده‌اند و همچنین به دلیل آتش‌سوزی، «شهر لس‌آنجلس هوشمند در سال ۲۰۲۸» حالا راحت‌تر ساخته می‌شود.

🔹درباره بیمه‌های آتش‌سوزی باید گفت بسیاری از شرکت‌های بیمه در کالیفرنیا به دلیل افزایش احتمال آتش‌سوزی در این ایالت، در سال‌های گذشته تغییراتی را در سیاست‌های خود ایجاد کرده‌اند.

🔹به طور مشخص، یک شرکت بزرگ بیمه، از سال ۲۰۲۳ شروع به توقف پوشش بیمه‌های آتش‌سوزی کرده است و در «یک سال گذشته» هزاران خانه از این پوشش خارج شده‌اند؛ موضوعی که نه در سه ماه گذشته که در طول این سال‌ها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک بحران به آن پرداخته شده است.

🔹از طرف دیگر، پروژه لس‌آنجلس هوشمند ۲۰۲۸، طرح ساختن یک شهر هوشمند جدید با ساختمان‌های جدید نیست. این طرح پروژه توانمندسازی و هوشمندسازی مناطق مختلف لس‌آنجلس با کمک‌گرفتن از ابزارهای مربوط به فناوری است.

🔹با توجه به بررسی‌های انجام‌شده، فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

21,791

FactNameh | فکت‌نامه

14 Jan, 20:19

❌ تکرار ادعای نادرست معاون سابق فایزر درباره واکسن کرونا

🔹در شبکه‌های اجتماعی یک ویدیو از فردی با عنوان «دکتر مایکل ایدن، معاون سابق شرکت دارویی فایزر» منتشر شده که علیه آثار واکسیناسیون کووید-۱۹ و واکسن‌های mRNA صحبت می‌کند.

🔹فردی که در ویدیو دیده می‌شود، یک شخصیت مشهور فعال ضد واکسن در دنیا، مایکل ایدن، دارنده مدرک دکترای داروسازی و دانشمند بازنشسته بریتانیایی است که سال‌ها پیش به‌عنوان پژوهشگر ارشد و معاون واحد تحقیقات آلرژی و بیماری‌های تنفسی فایزر در شهر «ساندویچ» در شهرستان «کنت» خدمت می‌کرد.

🔹او معاون بخشی تحقیقاتی در زمینه بیماری‌های تنفسی این شرکت آمریکایی در خاک انگلستان بوده و معرفی او با عنوان کلی «معاون شرکت دارویی فایزر»، گمراه‌کننده و اغراق‌شده است.

🔹به دلیل مدارک آکادمیک و سابقه علمی ایدن و همکاری‌اش با فایزر، ادعاهای نادرست او بسیار بازنشر شده و گفته‌های او در سایت‌های زیادی راستی‌آزمایی شده‌اند.

🔹تاکنون میلیاردها دوز از واکسن‌های mRNA در دنیا تزریق شده اما برخلاف ادعای ایدن گزارشی مبنی بر تغییر در «نرخ معلولیت، نرخ مرگ‌و میر و نرخ باروری» در انسان پس از تزریق واکسن‌های mRNA منتشر نشده، بلکه بعضا نتایج تحقیقات نشان می‌دهد این واکسن‌ها، ایمن بوده‌اند.

🔹پیش از آغاز واکسیناسیون عمومی، جزییات کارآزمایی بالینی این واکسن‌ها هم منتشر شده‌است (BNT162b2) و نشان می‌دهد این نوع واکسن‌ها هم موثرند و هم ایمن.

🔹مایکل ایدن مدعیست «کووید-۱۹ بیماری جدیدی نیست و ویروس عامل آن مشابه ویروس‌های «بی‌ضرر» قبلی است». شواهد مطالعات ژنتیکی قابل راستی‌آزمایی نشان می‌دهد این ادعا نادرست است و ما با یک گونه جدید از خانواده ویروس‌های کرونا مواجه هستیم.

🔹مایکل ایدن مدعیست «ایمنی جمعی از قبل وجود داشته و نیازی به واکسیناسیون گسترده نیست.» این ادعا با شواهد علمی همخوانی ندارد. تحقیقات نشان می‌دهد که ایمنی جمعی در برابر کووید-۱۹ بدون واکسیناسیون گسترده قابل دستیابی نبود.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های کووید-۱۹ ناامن هستند و به‌درستی آزمایش نشده‌اند.» این ادعا نادرست است. واکسن‌های کووید-۱۹ پس از گذراندن مراحل آزمایش‌های بالینی و ارزیابی‌های ایمنی توسط سازمان‌های بهداشتی معتبر تأیید شده‌اند. این پایش‌ها هنوز هم ادامه دارد.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های mRNA می‌توانند DNA انسان را تغییر دهند.» اما پژوهش‌ها این ادعا را تایید نمی‌کنند. متخصصان می‌گویند واکسن‌های mRNA، حاوی دستورالعمل‌هایی برای تولید پروتئین اسپایک ویروس هستند و وارد هسته سلول نمی‌شوند؛ بنابراین، نمی‌توانند DNA انسان را تغییر دهند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «واکسن‌های کووید-۱۹ باعث ناباروری در زنان می‌شوند»؛ این ادعا نیز برخلاف پژوهش‌هایی است که در این زمینه انجام شده و نتایج آن به صورت عمومی منتشر شده است. این مطالعات نشان می‌دهد واکسن‌های کووید-۱۹ تاثیری بر باروری زنان ندارند. بسیاری از نهادهای سلامت از کشورهای مختلف، نتایج امن‌بودن واکسن‌ها برای زنان باردار را منتشر کرده‌اند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «تقریباً هیچ تفاوتی بین انواع کووید-۱۹ وجود ندارد.» این ادعا گمراه کننده است زیرا با وجود تفاوت اندک دنباله ژنتیکی، تفاوت تاثیر سویه‌ها با آزمایش PCR اثبات شده و تفاوت آنها قابل بررسی و راستی‌آزمایی است.

🔹مایکل ایدن مدعیست «تست‌های PCR برای تشخیص کووید-۱۹ نامعتبر هستند و نتایج نادرستی ارائه می‌دهند.» کارشناسان اعلام کرده‌اند هرچند ممکن است در برخی موارد نتایج مثبت یا منفی کاذب رخ دهد، اما در مجموع، تست‌های PCR ابزارهای قابل اعتمادی برای تشخیص کووید-۱۹ محسوب می‌شوند.

🔹مایکل ایدن مدعیست «قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی غیرضروری هستند و تأثیری در کنترل پاندمی ندارند.» اما شواهد از بررسی صدها تحقیق که همگی در یک مقاله جمع‌آوری شده نشان داده در مواردی که ظرفیت‌های بیمارستانی جواب‌گو نبوده، قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به کاهش سریع موارد بستری شده‌است.

🔹با توجه به تمام این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای منتشرشده در حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی نزدیک به «عرفان حلقه» که با پخش ویدیوی یک قدیمی از اظهارات مایکل ایدن، عملکرد این واکسن‌ها را زیر سوال می‌برد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

15,268

FactNameh | فکت‌نامه

14 Jan, 18:58

🔹 ادعای گمراه‌کننده امام جمعه تهران درباره رشد اقتصاد ایران در دوران تحریم

🔹محمدحسن ابوترابی‌فرد، امام‌جمعه موقت تهران، می‌گوید با وجود تحریم، ایران همچنان از نظر تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید در رتبه بیست و دوم جهان قرار دارد.

🔹طبق داده‌های صندوق بین‌المللی پول، ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی از نظر تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید در رتبه ۲۳ قرار دارد؛ اما این همه ماجرا نیست.

🔹اگر برابری قدرت خرید را از محاسبات حذف کنیم، مشخص می‌شود که ایران از جایگاه بیست و یکمین اقتصاد بزرگ جهان در سال ۲۰۱۱ میلادی به رتبه چهل و یکم سقوط کرده است.

🔹شاخص‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد اقتصاد ایران در ۱۳ سال گذشته در مقایسه با کشورهای دیگر عقب افتاده است.

🔹از ابتدای سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ میلادی اقتصاد ایران حدود ۲۶ درصد رشد کرده، در حالی که در این مدت اقتصاد ترکیه بیش از دو برابر و اقتصاد عربستان سعودی بیش از یک و نیم برابر شده است.

🔹در این مدت نرخ رشد تجمیعی اقتصاد جهان ۵۱ درصد و نرخ رشد تجمیعی کشورهای خاورمیانه بیش از ۴۱ درصد بوده است.

🔹با این حساب فکت‌نامه به این گفته امام جمعه تهران نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,061

FactNameh | فکت‌نامه

11 Jan, 11:05

🎙

تتر و دلار، دایناسور و مار

🔹در قسمت ۱۹۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا چند فکت‌چک به‌جا مانده از دو هفته قبل را مرور کردیم که موضوعات متنوعی، از حوزه پزشکی و سلامت گرفته تا سوریه و دو ادعای سیاسی را شامل می‌شد.

🔹در ادامه، دو مقاله مرتبط با موضوع فیلترینگ در ایران را مرور کرده‌ایم؛ ابتدا توضیحاتی درباره اینکه از مصوبه شورای عالی فضای مجازی در اوایل دی‌ماه چه می‌دانیم و سپس فکت‌چک اظهارات گمراه‌کننده یکی از اعضای همین شورا درباره گوگل‌پلی.

🔹خبر نادرست اخراج سفرای جمهوری اسلامی ایران از چندین کشور، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن اشاره کردیم.

🔹آماری از کودکان بازمانده از تحصیل در ایران، طی روزهای اخیر بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت که درستی‌سنجی آن را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹ویروسی که به نام HMPV شناخته می‌شود، این روزها برای برخی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. در مقاله‌ای درباره این ویروس توضیح دادیم.

🔹اخیرا یاسر جبرائیلی ادعایی را درباره قیمت واقعی دلار مطرح کرد، اما معیارش برای این ادعا به شدت گمراه‌کننده بود. در این پادکست درباره این مساله نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹دو ادعای نادرست تحریم رمزارز تتر در اروپا و ابتلای نتانیاهو به سرطان نیز از دیگر فکت‌چک‌های این هفته هستند.

🔹آخرین فکت‌چک‌های این قسمت، تکرار شایعه قدیمی کشف دایناسور در کوه سبلان و ادعای وجود سمی‌ترین مار جهان در فلفل دلمه‌ای است که هر دو شاخ‌دار بودند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:02:20 مقدمه
00:05:52 مرور فکت‌چک‌های به‌جا مانده از دو هفته قبل
00:26:28 ادعای گمراه‌کننده درباره حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل‌پلی
00:31:43 ادعای نادرست اخراج و دیپورت سفرای ایران از ۱۶ کشور
00:34:04 نگاهی به آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در ایران
00:37:31 درباره خطرناک‌بودن ویروس HMPV چه می‌دانیم؟
00:43:41 ادعای گمراه‌کننده جبرائیلی درباره قیمت دلار و قدرت خرید دلار
00:48:55 اروپا «تتر» را تحریم نکرده است
00:51:17 خبر نادرست ابتلای نتانیاهو به سرطان پروستات
00:53:01 پخش مجدد شایعه قدیمی کشف دایناسور در سبلان
00:56:40 ادعای شاخ‌دار وجود سمی‌ترین مار جهان در فلفل دلمه‌ای
01:00:38 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

6,772

FactNameh | فکت‌نامه

11 Jan, 05:15

❌ آیا کم بودن بدهی خارجی یک فرصت برای رشد اقتصادی است؟

🔹محمدحسن ابوترابی‌فرد می‌گوید: ما در بین ۱۰ کشوری که کمترین بدهی خارجی را دارند، از کمترین سطح بدهی خارجی برخورداریم.

🔹او این مساله را یک فرصت برای تحقق رشد ۸ درصدی پایدار اقتصاد ایران می‌داند. این در حالی است که پایین بودن بدهی خارجی یکی از نشانگرهای بحران و یکی از موانع رشد اقتصادی است.

🔹بله، ایران یکی از پایین‌ترین ارقام و نسبت‌های بدهی خارجی در سراسر جهان را دارد، اما این نشان‌دهنده انزوا بی‌اعتباری و ناتوانی ایران از جذب منابع مالی است.

🔹بعد از شروع تحریم‌ها در ابتدای دهه ۱۳۹۰ میزان بدهی خارجی ایران کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

🔹طبق آمار رسمی میزان بدهی خارجی ایران از بالای ۲۰ میلیارد دلار در ابتدای دهه ۹۰ به کمتر از ۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ رسیده است.

🔹این رقم کمتر از یک و نیم درصد تولید ناخالص داخلی ایران است، در حالی که در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته این نسبت حتی بیش از ۱۰۰ درصد است.

🔹در حال حاضر ایران در کنار ترکمنستان، الجزایر، برونئی، کیریباتی، گینه، بوتسوانا، جمهوری دموکراتیک کنگو، لیبی و چند جزیره کوچک، کمترین نسبت بدهی خارجی را در سراسر جهان دارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای ابوترابی‌فرد نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

9,384

FactNameh | فکت‌نامه

10 Jan, 21:07

❌ خبر نادرست ضرب سکه هفت یورویی کریستیانو رونالدو

🔹در هفته گذشته خبری در شبکه‌های اجتماعی و و برخی وبسایت‌های خبری منتشر شد که ادعا می‌کرد «پرتغال یک سکه ۷ یورویی را به افتخار کریستیانو رونالدو ضرب کرده است.»

🔹بانک مرکزی پرتغال در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده هیچ سکه کلکسیونی یا یادبودی به افتخار این شخصیت منتشر نکرده و هیچ برنامه‌ای برای انتشار آن ندارد.

🔹رونالدو هم تاکنون در هیچ گفت‌وگو یا صفحه‌های اجتماعی خود به چنین تصمیمی از سوی پرتغال یا کشورهای دیگر اشاره نکرده است.

🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

9,382

FactNameh | فکت‌نامه

10 Jan, 20:09

❌ ادعای نادرست سوختن تابلوی نمادین هالیوود در آتش‌سوزی لس‌آنجلس

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی عکسی به همراه این ادعا منتشر شده که تابلوی معروف و نمادین هالیوود در آتش سوخته است.

🔹گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد آتش‌سوزی‌های منطقه لس‌آنجلس، تا ۱۰ ژانویه و زمان انتشار این فکت‌چک، به محل استقرار تابلو نرسیده است.

🔹سازمان «هالیوود ساین تراست» که مسئولیت نگهداری و مراقبت از این نشان را بر عهده دارد اعلام کرده که نشان هالیوود سالم است.

🔹تصویر جعلی آتش‌سوزی، با هوش مصنوعی یا با سایر ابزارهای دیجیتال ویرایش تصاویر، ساخته شده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای آتش گرفتن تابلوی هالیوود در جریان آتش‌سوزی‌های لس‌انجلس آمریکا، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

10,617

FactNameh | فکت‌نامه

10 Jan, 17:15

🔹 ویدیوی بازی کودک با خرس ربطی به بلوچستان ایران ندارد

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی با عنوان «بازی کودک بلوچی با خرس سیاه بلوچی» منتشر شده که در آن کودکی ظاهرا در حال بازی کردن با یک خرس است.

🔹در شرح این ویدیو نوشته شده که خرس سیاه بلوچی دومین گونه جانوری ارزشمند در معرض انقراض و بومی استان سیستان و بلوچستان در ایران است.

🔹این ویدیو قدیمی است و ربطی به ایران و بازی کودکان بلوچستان ایران با خرس ندارد.

🔹یک کاربر پاکستانی نسخه کامل این ویدیو را سه سال پیش در یوتیوب منتشر کرد. این کاربر در توضیحات ویدیو نوشته که با صاحب خرس گفت‌وگو کرده است.

🔹ویدیو در پنجاب پاکستان ضبط شده است.

🔹خرسی که در تصویر دیده می‌شود خرس‌ سیاه بلوچی، یکی از زیرگونه‌های خرس سیاه آسیایی است که در مناطقی از ایران، افغانستان و پاکستان زندگی می‌کند و بومی استان سیستان و بلوچستان نیست.

🔹خرس سیاه در فهرست بین المللی حیوانات حفاظت‌شده در رده آسیب‌پذیر طبقه‌بندی شده ولی زیرگونه این خرس در ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد.

🔹«خرس رقصانی» به عنوان یک سنت قدیمی در مناطقی از هند و پاکستان رواج دارد.

🔹در این سنت، توله‌های خرس از دوران نوزادی از مادر جدا می‌شوند و با استفاده از حلقه‌ای فلزی در بینی که از پشت به پاهای حیوان وصل شده، پوزه‌بند و نیز ضرب و شتم بر روی سطوح فلزی داغ، به ایستادن روی دو پا و انجام حرکاتی شبیه رقص عادت می‌کنند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو «بازی کودک بلوچی با خرس سیاه بلوچی» در ایران را نشان می‌دهد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

9,273

FactNameh | فکت‌نامه

10 Jan, 14:26

❌ ادعای نادرست درباره نتایج آزمایش دی‌ان‌ای اهالی ترکیه که نشان می‌دهد ایرانی‌اند

🔹در روزهای گذشته خبری در شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌های فارسی منتشر شد که در آن با استناد به ویدئوهایی از آزمایش دی‌ان‌ای تبارسنجی چند بلاگر ترکیه‌ای و آذربایجانی، ادعا شده بود «نتایج آزمایش دی‌ان‌ای اهالی ترکیه نشان می‌دهد که آنها ایرانی‌اند».

🔹همچنین گفته شده نتایج ۲۵۳ هزار تست دی‌ان‌ای انجام‌شده در کشور ترکیه این ادعا را تایید می‌کند.

🔹استناد به چنین آزمایش‌هایی، پایه و اساس علمی ندارد.

🔹آزمایش‌های تبارشناسی معمول می‌توانند اطلاعات جالب و مفیدی درباره نیاکان افراد ارائه دهند، اما برای استفاده علمی یا شواهد قطعی، منبع معتبر و علمی به حساب نمی‌آیند.

🔹آزمایش‌های «دی‌ان‌ای تبارشناسی» نژاد یا قومیت خاصی را مشخص نمی‌کنند، بلکه تنها مناطق جغرافیایی و واحدهای سیاسی (فعلی) را که دی‌ان‌ای فرد بیشترین شباهت را با جمعیت ساکن در آنها دارد، نشان می‌دهند.

🔹شرکت‌های ارائه‌دهنده «آزمایش دی‌ان‌ای تبارشناسی» معمولاً تأکید زیادی روی جذابیت نتایج می‌کنند و تلاش دارند حس کنجکاوی افراد را تحریک کنند.

🔹نتایجی که هر شرکت اعلام می‌کند به دو عامل «تعداد افراد شرکت‌کننده در تست و پراکندگی جغرافیایی مناسب آنها در جهان» و «الگوریتم هر تست» بستگی دارد؛ برای همین نتایج معمولا اندکی متفاوت است.

🔹نتایج، قابل تعمیم به همه افرادی که با مشتری آن شرکت در یک واحد سیاسی یا جغرافیایی زندگی می‌کنند، نیست.

🔹یافته‌های علوم زیست‌شناسی تکاملی و ژنتیک مولکولی نشان می‌دهد مفهوم «نژاد» بیش از آنکه یک واقعیت زیستی باشد، مفهومی مبتنی بر ساختارهای اجتماعی است.

🔹از نظر ژنتیک مولکولی، شباهت میان تک‌تک انسان‌ها بیش از ۹۹/۹ درصد است. تفاوت‌های ظاهری مانند رنگ پوست و مو و … ناشی از تطبیق با محیط است.

🔹بنابراین، فکت‌نامه به این ادعا که «نتایج آزمایش دی‌ان‌ای اهالی ترکیه نشان می‌دهد ایرانی‌اند» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

10,618

FactNameh | فکت‌نامه

10 Jan, 04:35

🎙

تتر و دلار، دایناسور و مار

🔹در قسمت ۱۹۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا چند فکت‌چک به‌جا مانده از دو هفته قبل را مرور کردیم که موضوعات متنوعی، از حوزه پزشکی و سلامت گرفته تا سوریه و دو ادعای سیاسی را شامل می‌شد.

🔹در ادامه، دو مقاله مرتبط با موضوع فیلترینگ در ایران را مرور کرده‌ایم؛ ابتدا توضیحاتی درباره اینکه از مصوبه شورای عالی فضای مجازی در اوایل دی‌ماه چه می‌دانیم و سپس فکت‌چک اظهارات گمراه‌کننده یکی از اعضای همین شورا درباره گوگل‌پلی.

🔹خبر نادرست اخراج سفرای جمهوری اسلامی ایران از چندین کشور، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن اشاره کردیم.

🔹آماری از کودکان بازمانده از تحصیل در ایران، طی روزهای اخیر بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت که درستی‌سنجی آن را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹ویروسی که به نام HMPV شناخته می‌شود، این روزها برای برخی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. در مقاله‌ای درباره این ویروس توضیح دادیم.

🔹اخیرا یاسر جبرائیلی ادعایی را درباره قیمت واقعی دلار مطرح کرد، اما معیارش برای این ادعا به شدت گمراه‌کننده بود. در این پادکست درباره این مساله نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹دو ادعای نادرست تحریم رمزارز تتر در اروپا و ابتلای نتانیاهو به سرطان نیز از دیگر فکت‌چک‌های این هفته هستند.

🔹آخرین فکت‌چک‌های این قسمت، تکرار شایعه قدیمی کشف دایناسور در کوه سبلان و ادعای وجود سمی‌ترین مار جهان در فلفل دلمه‌ای است که هر دو شاخ‌دار بودند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

12,449

FactNameh | فکت‌نامه

09 Jan, 20:30

❌ ادعای نادرست درباره پرچم ایران بر فراز آسمان آمریکا به افتخار سرهنگ ایرانی ناسا

🔹طی روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی فارسی این ادعا مطرح شده که «پرچم ایران به افتخار یاسمین مقبلی سرهنگ فضانورد ناسا در آمریکا به نمایش درآمده است».

🔹بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد این مراسم ارتباطی با گرامیداشت یاسمین مقبلی ندارد و پرچمی که در ابتدای آن دیده می‌شود، پرچم ایتالیاست.

🔹مراسمی که در این ویدیو نشان داده شده مربوط به جشن صد سالگی نیروی هوایی ایتالیا در فرودگاه نظامی ماریو دی برناردی در این کشور است.

🔹این ویدیو پیش‌تر با ادعای دیگری به مراسم جشن سالگرد استقلال هند نیز منتسب شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای تقدیر از یاسمین مقبلی و نمایش پرچم ایران به افتخار ایشان در آمریکا، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

12,506

FactNameh | فکت‌نامه

09 Jan, 05:15

🔹 چرا ایران با رشد متوسط ۸ درصدی فاصله زیادی دارد؟

🔹رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌گوید تحقق رشد هشت درصد بدون احتیاج به خارج، امکان‌پذیر است.

🔹چنین چیزی نه نظر تئوری و نه از نظر سابقه و تجربه‌های عملی، ممکن نیست.

🔹به گفته مقام‌های حکومت، از جمله رئیس‌جمهوری ایران تحقق این رشد اقتصادی نیازمند دست‌کم ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی است.

🔹این در حالی است که کل سرمایه‌گذاری خارجی انجام شده در ایران طی ۱۰ سال گذشته در مجموع حدود ۲۵ میلیارد دلار است.

🔹مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش مفصلی با بررسی تجربه تاریخی ۱۳ کشور، پیش‌شرط‌های رشد اقتصادی پایدار را در پنج ویژگی خلاصه کرده که ایران در حال حاضر هیچ کدام را ندارد: «ارتباط با جهان»، «ثبات اقتصاد کلان»، «ميزان بالای پس‌انداز و سرمايه‌گذاری»، «حاکم بودنم مکانیسم بازار» و «داشتن دولت معتبر نزد مردم».

🔹متوسط رشد اقتصادی ایران در ۱۵ سال گذشته کمتر از یک و نیم درصد است. با تداوم وضعیت موجود، چشم‌اندازی برای افزایش رشد اقتصادی قابل تصور نیست.

🔹در سال‌های اخیر، تشدید بحران انرژی، قطعی برق و کمبود گاز و تعطیلی صنایع نیز به عوامل تهدیدکننده رشد اقتصادی در ایران اضافه شده است.

🔹بنابراین ادعای سیدعلی خامنه‌ای در روز ۱۹ دی ۱۴۰۳ در دیدار با مردم قم که گفت «تحقق رشد هشت درصد بدون احتیاج به خارج، امکان‌پذیر است»، نشان «شاخ‌دار» می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

20,678

FactNameh | فکت‌نامه

08 Jan, 19:38

❌ ادعای نادرست در مورد اینترنت استارلینک رایگان و بدون فیلتر در ایران

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده با این ادعا که اکنون افراد می‌توانند با استفاده از تلفن‌های همراه بدون پرداخت هزینه یا نصب تجهیزات و برنامه خاصی از خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک استفاده کند.

🔹«مستقیم به گوشی» (Direct-to-Cell) نام پروژه مشترک اپراتور آمریکایی تی-‌موبایل و شرکت استارلینک است که در سال میلادی جدید قرار است نقاط کور ارتباطات موبایلی را تحت پوشش خود درآورد و به مشترکان اپراتور آمریکایی تی‌-موبایل سرویس‌ دهد.

🔹بر اساس تفاهم میان دو شرکت، در سال اول، انحصار بهره‌برداری از این پروژه در آمریکا در اختیار شرکت مخابراتی تی‌-موبایل است و پس از آن دیگر اپراتورهای آمریکایی می‌توانند برای ارائه این خدمات درخواست کنند.

🔹تاکنون شرکت‌های تی-‌موبایل و استارلینک توانسته‌اند با اپراتورهایی بین‌المللی دیگری مانند Rogers در کانادا، KDDI در ژاپن، Optus در استرالیا، One NZ در نیوزیلند، Salt در سوئیس، Entel در شیلی و پرو برای توسعه این سرویس به تفاهم برسند.

🔹در حال حاضر تنها تعداد محدودی از کاربران اپراتور آمریکایی تی-‌موبایل که برای استفاده از نسخه آزمایشی این خدمات ثبت‌نام کرده‌اند می‌توانند به صورت رایگان از شبکه مستقیم به گوشی استفاده کنند.

🔹هزینه استفاده از این سرویس هنوز اعلام نشده اما پیش‌بینی می‌شود اپراتورهای موبایل این سرویس را در ازای دریافت مبلغی اضافی (بین ۱۰ تا ۲۰ دلار در ماه) برای مشتریان خود فعال کنند.

🔹کاربران در ایران زمانی می‌توانند از این سرویس استفاده کنند که اپراتورهای موبایل در داخل ایران مانند شرکت مخابرات، ایرانسل، همراه اول و … با شرکت‌های تی‌موبایل و استارلینک قرارداد همکاری امضا کنند؛ اتفاقی که در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد.

🔹این احتمال وجود دارد که کاربران در ایران در آینده بتوانند با استفاده از سیم‌کارت‌ اپراتورهای بین‌المللی که خدمات مستقیم به گوشی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند، از این سرویس استفاده کنند. این روش مطمئنا رایگان نخواهد بود و علاوه بر هزینه آبونمان سرویس‌های بین‌المللی، باید هزینه رومینگ داده‌ها و استفاده از سرویس «مستقیم به گوشی» را هم به آن اضافه کرد.

🔹بنابراین فکت‌نامه با توجه به اطلاعات موجود به این ادعا که الان با موبایل و بدون هزینه می‌شود به اینترنت استارلینک وصل شد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,341

FactNameh | فکت‌نامه

08 Jan, 14:35

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت شانزدهم - «هوای پاک»

🔹بعد از ابلاغ و تصویب قانون هوای پاک در سال ۹۶، این امیدواری ایجاد شد که مشکل آلودگی هوا در تهران و سایر شهرهای ایران بهتر شود، اما راهکارهای پیش‌بینی شده در این قانون در عمل به جایی نرسیدند و وضعیت آلودگی هوا روز به روز بدتر شد.

🔹در شانزدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه به سراغ این سوال رفتیم که آیا آلودگی هوا، اولویت دولت جمهوری اسلامی است؟

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

11,993

FactNameh | فکت‌نامه

08 Jan, 05:33

❌ ادعای گمراه‌کننده جبرائیلی درباره قیمت دلار و قدرت خرید دلار

🔹یاسر جبرائیلی می‌گوید صندوق پول نرخ دلار در برابر ریال را بر اساس شاخص برابری قدرت خرید ۱۴۷۰۰ تومان اعلام کرده است.

🔹آنچه گفته شده معادل قدرت خرید «یک دلار بین‌المللی» است و ارتباطی با ارزش پول ملی یا نرخ برابری ارزها ندارد.

🔹یک دلار بین‌المللی در هر کشور، مقدار قابل مقایسه‌ای از کالاها و خدمات است که با یک دلار آمریکا در ایالات متحده می‌توان خرید.

🔹برابری قدرت خرید، با یکسان کردن قدرت خرید ارزهای متفاوت و حذف اختلافات سطوح قیمتی در کشورهای مختلف، شاخص‌های قابل مقایسه‌ای را برای کشورها ارائه می‌دهد.

🔹هرچه میزان پرداخت یارانه به کالاها در کشورهای مختلف بیشتر باشد و هزینه خدمات محلی در آن کشورها ارزان‌تر باشد، ارزش برابری قدرت خرید آن ارز بالاتر خواهد بود.

🔹به عنوان نمونه قدرت خرید یورو (ارز واحد اروپایی) در کشورهای عضو اتحادیه اروپا متفاوت است، اما ارزش یورو ثابت است و ارتباطی با قدرت خرید در کشورهای اروپایی ندارد.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه این اظهارات یاسر جبرائیلی را به شدت «گمراه‌کننده» می‌داند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,911

FactNameh | فکت‌نامه

08 Jan, 04:33

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: در «همه دنیا» پوششِ اجباری وجود دارد

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در یازدهمین قسمت این پادکست به کلیدواژه «همه دنیا» پرداخته شده است.

🔹یکی از آشناترین پاسخ‌های مسئولان ایرانی به انتقاد از سیاست‌های حکومتی، این است که آن سیاست‌ها، مختص جمهوری اسلامی نیستند. آنها در تبلیغات خود، بارها عملکرد نظام را به روش‌هایی تشبیه می‌کنند که مدعی‌اند در تمام کشورها، به ویژه در غرب، رواج دارند.

🔹توجیه معروف رهبر جمهوری اسلامی برای برگزار نکردن رفراندوم در ایران، نمونه‌ای مثال‌زدنی از این رویه تبلیغاتی است.

🔹دفاع از نظارت استصوابی، فیلترینگ، سرکوب مطبوعات و پوشش اجباری، از جمله معروف‌ترین نمونه‌های کاربرد این ادعاست.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

12,802

FactNameh | فکت‌نامه

07 Jan, 18:59

📝

درباره خطرناک‌بودن ویروس HMPV چه می‌دانیم؟

🔹نگرانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی درباره همه‌گیری بیماری تنفسی ویروسی در چین در اثر متاپنوموویروس انسانی (HMPV) نادرست و اغراق‌شده هستند.

🔹ویدیوهایی درباره ازدحام در بیمارستان‌ها برای افراد مبتلا به این بیماری ویروسی منتشر شده است اما این ویروس مرموز نیست و سال‌هاست شناخته شده و درباره آن تحقیق می‌شود و‌ معمولا برای اکثر مبتلایان آثار بسیار خفیفی دارد.

🔹هم‌اکنون در شمال چین فصل شیوع HMPV است و سازمان جهانی بهداشت نیز هیچ اخطاری درباره همه‌گیری بدتر از کرونا یا هیچ اطلاعیه جدیدی درباره اپیدمی متاپنوموویروس انسانی صادر نکرده‌است.

🔹همچنین تا ۱۷ دی ۱۴۰۳، موردی از ابتلای حاد به این ویروس در ایران گزارش نشده‌است.

🔹راه انتقال HMPV تماس مستقیم با فرد (عطسه، سرفه، بوسیدن، دست دادن و …) یا برخی اشیاء مانند تلفن، دستگیره در، صفحه کلید یا اسباب بازی است.

🔹راه پیشگیری از ابتلا به آن، «شستن دست‌ها» بعد از هر تماس، به مدت ۲۰ ثانیه است.

🔹بیشتر انسان‌ها قبل از پنج سالگی یک‌بار HMPV می‌گیرند و دیگر تقریبا به آن ایمن می‌شوند. کسانی که بار اول مبتلا می‌شوند، ممکن است به‌طور جدی درگیر شوند؛ برای همین کودکان بیشتر در معرض ابتلا هستند.

🔹البته افراد می‌توانند دوباره به HMPV مبتلا شوند، اما معمولاً علائم پس از بار اول ابتلا، بسیار خفیف هستند.

🔹این بیماری سال‌هاست در همه‌جای دنیا وجود دارد و تقریبا همه کسانی که این پست را می‌خوانند احتمالا به آن دچار شده‌اند. با این حال برای افراد بالای ۶۵ سال و سایر افراد با بیماری‌های مزمن ریوی ریسک بالاتری دارد.

🔹اطلاعات بیشتر درباره متاپنوموویروس انسانی و بیماری‌های حاد تنفسی ناشی از آن و روش‌های پیشگیری، درمان و تعدادی از سوالات متداول را در گزارش فکت‌نامه بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,099

FactNameh | فکت‌نامه

07 Jan, 18:03

🔹 اروپا «تتر» را تحریم نکرده است

🔹در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی فارسی، این ادعا مطرح شده است که «اروپا تتر را تحریم کرده و از بروکرهای اروپایی حذف خواهد شد».

🔹بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد که اگرچه مقررات بازار دارایی‌های رمزنگاری شده یا MiCA،‌ در سال جدید میلادی نظارت بیشتری بر استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر اعمال می‌کند اما تتر هنوز صرافی‌های معتبر جهان در اروپا از تتر استفاده می‌کنند.

🔹تنها صرافی‌ای که استفاده از تتر را متوقف کرده کوین‌بیس است و سایر صرافی‌ها از جمله بایننس و کریپتو دات کام، کماکان از تتر پشتیبانی می‌کنند.

🔹یک عضو کمیته فنی «مقررات بازار دارایی‌های دیجیتال» اتحادیه اروپا در مصاحبه‌ای گفته است هیچ مقام نظارتی رسماً اعلام نکرده که تتر با MiCA تطابق ندارد.

🔹تتر در کشورهای مختلف اروپا بین شش تا ۱۸ ماه فرصت دارد تا انتظارات کامل MiCA را برآورده کند.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای تحریم یا ممنوعیت تتر در اروپا، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

121,372

FactNameh | فکت‌نامه

07 Jan, 16:13

✈️ گاهشمار سرنگونی هواپیمای اوکراینی؛ از سقوط تا قبول مسئولیت

🔹ساعت ۶:۱۸ صبح چهارشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۸ جمهوری اسلامی ایران هواپیمای پرواز #ps752 خطوط هوایی اوکراین را سرنگون کرد و ۱۷۶ نفر بر اثر #شلیک به این هواپیما جان باختند، اما حکومت بیش از سه روز کامل درباره آن پنهان‌کاری کرد.

🔹در این مدت چه گذشت و مقام‌های حکومت ایران سعی کردند چه روایت‌هایی را به افکار عمومی قالب کنند؟

🔹فکت‌نامه پیش‌تر تلاش کرد در قالب‌های مختلفی، گاهشمار وقایع بعد از سرنگون کردن #هواپیمای_اوکراینی را مرور کند.

👈 گزارش گاهشمار را در وبسایت فکت‌نامه بخوانید.

👈 نسخه ویدیویی را در یوتیوب ببینید.

👈 پادکست مرتبط را در کست‌باکس بشنوید.

👈 گزارش را در تلگرام بخوانید.

🌐 @Factnameh

15,437

FactNameh | فکت‌نامه

05 Jan, 05:30

📊

مروری بر نتایج نظرسنجی سال ۱۴۰۳

🔹چندی قبل از مخاطبان خواستیم تا در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند و در نهایت ۱۱۴۸ نفر به پرسش‌های ما پاسخ دادند.

🔹آمارهای مربوط به سن شرکت‌کنندگان و جنسیت آنها نشان می‌دهد که اغلب آنها در جوان و مرد هستند؛ نتایجی کم‌وبیش مشابه نظرخواهی فکت‌نامه در سال ۱۳۹۸.

🔹حدود ۸۹ درصد پاسخ‌دهندگان، در داخل ایران سکونت دارند و حدود ۱۱ درصد نیز دنبال‌کننده فکت‌نامه در خارج از ایران هستند.

🔹بیش از ۸۰ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که «تلگرام» دست‌کم یکی از پلتفرم‌هایی است که فکت‌نامه را در آن دنبال می‌کنند. دومین پلتفرم مورد علاقه مخاطبان فکت‌نامه، «پادکست‌های هفتگی» است و حدود ۲۳ درصد این گزینه را انتخاب کرده‌اند. رتبه‌های سوم و چهارم پلتفرم‌های مورد استفاده مخاطبان فکت‌نامه، به «اینستاگرام» و «ایکس» (توییتر) تعلق دارد.

🔹در مورد سوژه‌ها و موضوعات، اغلب گفته‌اند که دوست دارند فکت‌نامه بر «بررسی اظهارات مسئولان و شخصیت‌ها» و «شایعات آنلاین» تمرکز کند. «دیس‌اینفورمیشن‌ها»، «علم و شبه‌علم»، «مطالب رسانه‌های رسمی» و «اقتصاد و فساد» نیز از دیگر موضوعاتی بودند که مخاطبان توصیه کردند به آن‌ها توجه کنیم.

🔹حدود ۹۶ درصد گفته‌اند که دنبال کردن فکت‌نامه تأثیر مثبتی در نوع برخوردشان با اخبار و اطلاعات نادرست داشته و برای پاسخ خود، گزینه‌های متوسط تا «خیلی زیاد» را انتخاب کرده‌اند.

🔹بی‌طرفی یک اصل حیاتی در کار درستی‌سنجی است و در یکی از مهمترین پرسش‌ها، نظر شما را درباره گرایش فکت‌نامه پرسیدیم. به نظر بیش از ۷۱ درصد شرکت‌کنندگان، فکت‌نامه «بی‌طرف» است.

🔹مشروح نتایج، آمارها و نمودارهای مربوط به نتایج این نظرخواهی را در وبسایت فکت‌نامه دنبال کنید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

26,886

FactNameh | فکت‌نامه

04 Jan, 11:03

🎙

فکت‌نامه از نگاه مخاطب

🔹اواسط مرداد امسال طی چند روز از مخاطبان خواستیم تا در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند و در نهایت ۱۱۴۸ نفر به پرسش‌های ما پاسخ دادند.

🔹نتایج این نظرسنجی، تصویری کلی از مخاطبان و نظرات آنها درباره محتوای فکت‌نامه از جمله درستی‌سنجی‌ها و مستندها را برای ما ترسیم می‌کند و نقاط قوت و ضعف بیشتری را برای ما آشکار می‌سازد.

🔹این جمعه، قسمت ۱۹۶ پادکست فکت‌نامه به بررسی آمارهای استخراج‌شده از نتایج این نظرخواهی و مرور پاسخ‌های مخاطبان به پرسش‌های آن اختصاص دارد.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

22,538

FactNameh | فکت‌نامه

04 Jan, 05:33

🔹 ادعای گمراه‌کننده رسول جلیلی درباره حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل‌پلی

🔹رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی، در انتقاد به رفع «مسدودسازی» گوگل پلی‌استور گفت: «سال ۹۸ یک فرمان در نیمه شب روی گوشی میلیون‌ها ایرانی یک برنامه را حذف کرد».

🔹او می‌گوید: «این تصمیم، نه تصمیم دولت ایران بود، نه تصمیم وزارت ارتباطات بود، نه تصمیم صاحب گوشی بود و نه هیچ نهادی و نه هیچ شخصی در ایران. این تصمیم یک شرکت آمریکایی بود. حالا یا خودش رأسا تصمیم گرفته‌بود یا اینکه مسئولین آن کشور گفته بودند این اتفاق باید بیفتد.»

🔹اپلیکیشن گوگل پلی در تاریخ ۷ آبان ۱۴۰۱ و اندکی بعد از شعله‌ور شدن اعتراضات مردمی پس از کشته‌شدن مهسا امینی، به بهانه حذف روبیکا از گوشی‌های اندروید، با دستور کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (کمیته فیلترینگ) مسدود شد.

🔹این مسدودسازی گوگل پلی مانع به‌روزرسانی اپلیکیشن‌های اندروید شد و مشکلات امنیتی دیگری را ایجاد می‌کرد. سرانجام در جلسه ۱۰۴ شورای عالی فضای مجازی در تاریخ ۴ دی ۱۴۰۳، دستور حذف فیلترینگ این اپلیکیشن صادر شد.

🔹گوگل پلی سابقه حذف اپلیکیشن‌های اسنپ، تپسی (چند بار)، سروش، بله، آی‌گپ، آپارات، فیلیمو، بلد، طاقچه، شیپور، دیوار، دیجی‌کالا و … را به‌خاطر عدم پایبندی به ماده ۱۶.۵ «توافقنامه توسعه‌دهندگان» گوگل (تحریم‌های قانون CAATSA و وزارت خزانه‌داری آمریکا) دارد.

🔹اما در روز ۶ آبان ۱۴۰۱، نرم‌افزار «پلی پروتکت» سپر ایمنی گوگل پلی استور که بخشی از امنیت سایبری گوشی‌های اندروید را برعهده دارد، اپلیکیشن روبیکا را جاسوس‌افزار معرفی کرده و پیغام اخطار را روی همه گوشی‌های اندروید پخش کرده و آن را حذف کرد.

🔹گزارش‌های مستقل و قابل راستی‌آزمایی نشان می‌دهد این پیام‌رسان‌ها، همان‌طور که قبلا گوگل پلی هم اعلام کرده‌بود، ناامن هستند. در تحقیقات صندوق فناوری باز (OTF) مشخص شد که امنیت کاربران در این پیام‌رسان‌ها به‌ویژه روبیکا، ایتا و بله در معرض خطرات جدی است.

🔹با این وجود رسول جلیلی مدعیست «یک فرمان در نیمه شب روی گوشی میلیون‌ها ایرانی، یک برنامه را حذف کرد»؛ گویی صرفا ایرانی بودن اپلیکیشن‌ها یا آمریکایی بودن گوگل منجر به این اتفاق شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

20,571

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 20:06

❌ ویدیوی نادرست پیداشدن زندانیان تازه در سوریه

🔹در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام ویدیویی دست به دست می‌شود که در آن، چند نفر افرادی بدون لباس و با سر و بدنی پوشیده از خاک را در آمبولانس می‌گذارند. ادعا شده که این ویدیو، زندانیانی را نشان می‌دهد که به‌تازگی در زندان‌های سوریه پیدا شده‌اند.

🔹هیچ رسانه و منبع معتبری، خبری از پیدا شدن زندانیان جدید در سوریه منتشر نکرده و این تصاویر، تنها در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان با این توضیح همرسانی شده است.

🔹این ویدیوها ارتباطی با سوریه ندارند و افراد حاضر، زندانیان سوری نیستند.

🔹تصاویر، مربوط به فعالیت گروهی خاص از پیروان ماهاکالی از خدایان هندو است که ویدیوهای مشابه بسیاری را در یوتیوب و اینستاگرام منتشر کرده‌اند.

🔹موجوداتی که در این ویدیوها دیده می‌شود، تصویرسازی کامپیوتری CGI است.

🔹از همین رو، فکت‌نامه به توضیحات منتسب به ویدیوی روزهای اخیر مبنی بر انتقال زندانیانی که تازه در زندان‌های سوریه پیدا شده‌اند، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,665

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 19:04

❌ ادعای نادرست اخراج و دیپورت سفرای ایران از ۱۶ کشور

🔹این روزها در شبکه‌های اجتماعی فارسی ادعا شده که «۱۶ کشور اروپایی و آسیایی سفرای ایران را اخراج و دیپورت کرده‌اند».

🔹بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد این روزها هیچ گزارش موثقی در رابطه با اخراج یا دیپورت سفرای ایران از کشورهای اروپایی یا آسیایی منتشر نشده است.

🔹برای ادعای مطرح شده مبنی بر اخراج این سفرا نیز هیچ منبعی ذکر نشده است.

🔹حدود ۱۰ روز پیش روزنامه اعتماد گزارش مستندی منتشر کرد و خبر داد که «طی ۹ ماه ۱۶ کشور به اتباع خود گفته‌اند به ایران سفر نکنند».

🔹به نظر می‌رسد خبر نادرست اخراج ۱۶ سفیر ایران از کشورهای مختلف، خبری ساختگی با تغییر محتوای همین گزارش باشد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

12,562

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 17:46

❌ ادعای شاخ‌دار وجود سمی‌ترین مار جهان در فلفل دلمه‌ای

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که ادعا می‌کند سمی‌ترین مار جهان در درون فلفل‌‌‌های دلمه‌ای زندگی می‌کند و حتی در صورت تکه‌تکه کردن و خوردن آن، این مار در بدن شما رشد می‌کند.

🔹این ویدیو پیش از این در شبکه‌های اجتماعی غیرفارسی هم از سال ۲۰۱۹ با عناوین مشابه و صداگذاری‌های متفاوت منتشر شده است.

🔹کوچک‌ترین مار دنیا، مار نخی باربادوس است که سمی نبوده و زیستگاه آن جزیره باربادوس در دریای کارائیب است.

🔹کوچک‌ترین مار سمی دنیا هم مار افعی کوتوله یا افعی زنجیره‌ای است که طول آن به ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر می‌رسد. این مار که بومی مناطق خشک و بیابانی جنوب آفریقا است، به دلیل اندازه کوچک و سم موثر خود شهرت دارد.

🔹هیچ‌کدام از این مارها شباهتی به این موجود باریک نخ‌مانند سفید ندارند.

🔹آنچه در این ویدیو دیده می‌شود، نه یک مار سمی، بلکه گونه‌ای از کرم‌های نماتومورفا یا کرم‌‌های لوله‌ای است.

🔹این کرم‌ها به عنوان انگل اغلب در محیط‌های آبی یا مرطوب زندگی می‌کنند و در اکثر مواقع برای انسان بی‌خطر یا کم‌خطر هستند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

13,828

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 15:33

✅ طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک از تحصیل بازمانده‌اند

🔹رسانه‌ها در داخل و خارج ایران گزارش داده‌اند طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک بازمانده از تحصیل در ایران وجود دارد.

🔹طبق آخرین آمار رسمی، مقایسه جمعیت کودکان سن مدرسه با آمار دانش‌آموزان نشان می‌دهد در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد ۹۹۲ هزار و ۳۲۱ کودک از تحصیل بازمانده‌اند.

🔹این آمار بالاترین آمار کودکان بازمانده از تحصیل از سال ۱۳۹۵ تا کنون است که حتی از رکورد همه‌گیری کرونا در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز فراتر رفته است.

🔹تا پیش از سال ۱۴۰۰ معمولا تعداد دختران بازمانده از تحصیل بیشتر از پسران بود، اما طی سه سال گذشته این روند برعکس شده است.

🔹در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد کودکان بازمانده از تحصیل، برای پسران ۵۴۳ هزار و برای دختران حدود ۴۵۱ هزار نفر بوده است.

🔹به گفته برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس، آمار واقعی کودکان بازمانده از تحصیل، بیشتر از آمار رسمی است که مرکز آمار و وزارت آموزش و پرورش منتشر می‌کنند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک از تحصیل بازمانده‌اند، نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,481

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 07:30

🔹 خبر نادرست ابتلای نتانیاهو به سرطان پروستات

🔹در رسانه‌های داخلی و شبکه‌های اجتماعی خبری دست به دست می‌شود که مدعی است شبکه ۱۲ اسرائیل اعلام کرده بنیامین نتانیاهو به سرطان مبتلا شده است.

🔹نتانیاهو روز ۲۹ دسامبر ۲۰۲۴ (۹ دی ۱۴۰۳) در بیمارستانی در اورشلیم تحت عمل جراحی پروستات قرار گرفت.

🔹رئیس بخش ارولوژی بیمارستان هاداسا، پروفسور اوفر گفریت، گفته که عمل او «طبق برنامه پیش رفت» و نشانه‌ای از بدخیمی یا سرطان وجود ندارد.

🔹دفتر نخست‌وزیر اسرائیل گفته که دلیل این عمل جراحی «بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات» بوده است.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به خبر «ابتلای نخست‌وزیر اسرائیل به سرطان پروستات به نقل از شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,489

FactNameh | فکت‌نامه

03 Jan, 04:34

🎙

فکت‌نامه از نگاه مخاطب

🔹اواسط مرداد امسال طی چند روز از مخاطبان خواستیم تا در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند و در نهایت ۱۱۴۸ نفر به پرسش‌های ما پاسخ دادند.

🔹نتایج این نظرسنجی، تصویری کلی از مخاطبان و نظرات آنها درباره محتوای فکت‌نامه از جمله درستی‌سنجی‌ها و مستندها را برای ما ترسیم می‌کند و نقاط قوت و ضعف بیشتری را برای ما آشکار می‌سازد.

🔹این جمعه، قسمت ۱۹۶ پادکست فکت‌نامه به بررسی آمارهای استخراج‌شده از نتایج این نظرخواهی و مرور پاسخ‌های مخاطبان به پرسش‌های آن اختصاص دارد.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

17,084

FactNameh | فکت‌نامه

02 Jan, 17:11

❌ پخش مجدد شایعه قدیمی کشف دایناسور در سبلان

🔹خبر جنجالی و نادرست «کشف جسد دایناسور» در روستای آقبلاغ، از توابع بخش مرکزی شهرستان مشگین‌شهر در استان اردبیل را نخستین‌بار خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۰ منتشر کرد.

🔹چند روز بعد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل، علی حمیدی رزی اعلام کرد: «با بررسی‌هایی که کارشناسان این سازمان بر روی جسد یافته‌شده انجام دادند، مشخص شد آن حیوان از خانواده سگ‌سانان و از گونه روباه بوده است.»

🔹می‌دانیم که فسیل با لاشه، بسیار متفاوت است. هرچند فسیل‌ها باقی‌مانده بدن حیوانات هستند، اما تنها شکل و ظاهر گذشته خود را زیر فشار حفظ کرده‌اند و ترکیب شیمیایی آنها به‌طور کامل تغییر کرده و به عبارت بهتر تبدیل به سنگ رسوبی شده‌اند.

🔹لاشه، باقی‌مانده اجزای بدن حیوان در حال پوسیده‌شدن است و بافتی آلی است. عمر لاشه نمی‌تواند در شرایط عادی بیشتر از چند ماه باشد.

🔹دلایل اینکه از روی تصویر می‌توان گفت این لاشه از «تیره سگان» است، عبارتند از: شکل منحصر به فرد جمجمه، پوزه، دندان‌های ناجور، استخوان پس‌سری و قوس جمجمه و استخوان‌بندی فک متناسب با رژیم غذایی گوشتخواری، استخوان‌های گونه‌ای، استخوان‌های کف‌دست، آرنج (زند زیرین و زند زبرین) و …

🔹ابتدا تصور شد با یک لاشه کامل مواجه هستند و سعی کرده بودند بدون توجه به جزئیات، تنها براساس ظاهر و شکل بقایای جسد، آن را به موجودی شبیه دایناسور نسبت دهند. اما واقعیت این بود که این یک جسد کامل نبوده در حین پوسیدگی، حیوانات دیگری آن را قبلا دریده بوده‌اند برای همین شکلش تغییر کرده‌بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «کشف دایناسور در دامنه کوه سبلان» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,743

FactNameh | فکت‌نامه

01 Jan, 21:39

❌ درمان بیماری ویروسی جدید با ختمی و پنیرک و آبلیمو

🔹کاربری به نام «طبیب محمدی» در اینستاگرام مدعی شده برای درمان بیماری ویروسی جدیدی که از آبان‌ماه شایع شده، از ترکیب جوشانده «ختمی و پنیرک با آبلیمو» استفاده کرده و این بیماری را در ۲۴ساعت درمان کرده‌است.

🔹شبه‌علم «طب مزاجی» مدعیست، تعادل مزاج‌ها یا چهار طبع «سردی، گرمی، خشکی و رطوبت» به سلامت و عدم تعادل‌شان به بیماری منجر می‌شود. این ادعاها ترکیبی از نقل قول‌هایی از یونان باستان و قرون وسطی است و اکنون منسوخ شده‌است.

🔹واژه «گرمی» که در طب مزاجی به‌کار می‌رود، تعریف دقیق و درستی ندارد و مدعیان شبه‌علم طب سنتی، هیچ معیاری ارائه نمی‌دهند که براسان اساس بتوان پیش‌بینی کرد که چه ترکیبی گرمی است و چه ترکیبی سردی است. حتی در بعضی موارد همدیگر را نقض می‌کنند.

🔹واژه «گرما» یا حرارت که در دانش ترمودینامیک استفاده می‌شود، معنی دقیقی دارد و می‌توان آن را اندازه‌گرفت و با واحد ژول یا کالری، به‌طور دقیق با عدد بیان کرد.

🔹عبارت «اکسیژن می‌سوزد» غلط است. بلکه مواد دیگر با اکسیژن ترکیب شده و اکسید می‌شوند. اکسیژن خودش نمی‌سوزد. بلکه مواد دیگر (مواد سوختنی) هستند که با اکسیژن ترکیب شده و می‌سوزند.

🔹«گرمی کبد» در طب سنتی کاملا با «گرما» که در ترمودینامیک استفاده می‌شود متفاوت است و این دو، به هم هیچ ربطی ندارند.

🔹سرفه خشک ربطی به گرما (یا گرمی) در کبد ندارد و این ادعا بی‌اساس است و هیچ منبعی معتبری آن را تایید نمی‌کند.

🔹در هیچ منبع پزشکی، هیچ ادعای معتبر و تایید شده‌‌ای درباره اثر جوشانده ختمی و پنیرک و ترکیب آن با لیمو یا آبلیمو وجود ندارد و این ادعا بی‌اساس است.

🔹از اواخر مهرماه خبر انتشار سویه جدیدی به نام XEC از ویروس کرونا منتشر شد که «از حیث انتقال تواناتر» است و ممکن است در زمستان ۱۴۰۳ این سویه به زیرگونه غالب ویروس کرونا در جهان تبدیل شود.

🔹بنابراین در مجموع فکت‌نامه به ادعای «درمان ویروس جدید با ختمی و پنیرک و آبلیمو» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,995

FactNameh | فکت‌نامه

01 Jan, 05:15

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت پانزدهم - «قیر»

🔹در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال ۱۴۰۴ خبری از قیر رایگان نبود؛ اما نمایندگان مجلس، خودشان دست به کار شدند و بندی را به بودجه اضافه کردند که بر اساس آن دولت موظف می‌شود سال آینده نیز ۲۵ هزار میلیارد تومان، رانت قیر در اختیار برخی نهادها قرار دهد.

🔹ماجرای رانت قیر در یک دهه گذشته منجر به شکل‌گیری یکی از بزرگترین شبکه‌های فساد در ایران شده است.

🔹موضوع پانزدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، رانت، مافیا و فساد قیر است.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

23,620

FactNameh | فکت‌نامه

30 Dec, 15:30

❌ ادعاهای شاخ‌دار ترور دانشمندان سوری به دست اسرائیل

🔹برخی رسانه‌های داخل ایران ادعا کرده بودند اسرائیل چند دانشمند سوری را ترور کرده است. «حمدی اسماعیل ندی»، «شادية حبال» و «زهرا الحمصية» نام‌هایی است که برای این افراد ذکر شده است. دو نفر اول، هم در سوریه نیستند و هم زنده‌اند؛ نفر سوم نیز یک نام ساختگی است و هر سه ادعا شاخ‌دار هستند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

30,105

FactNameh | فکت‌نامه

30 Dec, 05:36

📝

رازهای منطقه اسرارآمیز مثلث برمودا

🔹سال‌هاست «مثلث برمودا» یکی از موضوعات جذاب علاقه‌مندان حوزه‌های فراطبیعی است؛ منطقه‌ای در غرب اقیانوس آتلانتیک شمالی که مرزهای دقیق جغرافیایی یا قراردادی ندارد، اما بسیار وسیع است.

🔹در مقاله‌ای، ضمن بررسی گوشه‌ای از حوادث تاریخی مشهور در این منطقه که با ناپدید شدن کشتی‌ها و هواپیماها و سرنشینان آنها همراه بوده، مدارک و شواهد شش نظریه درباره منشاء رازهای آن را بررسی کرده‌ایم.

🔹فناوری‌های فراموش‌شده تمدن گمشده آتلانتیس، ابرنهان‌جانداران اعماق اقیانوس آتلانتیک، حضور و فعالیت فرازمینی‌ها، علوم حاشیه‌ای (تونل در فضا-زمان و آثار کوانتومی)، آزمایش‌های مخفی نظامی و فعالیت‌های اقلیمی، جغرافیایی و طبیعی از جمله اصلی‌ترین توجیهات و دلایلی است که علاقه‌مندان این موضوع در نیم قرن گذشته برای اسرار مثلث برمودا مطرح کرده‌اند.

🔹با این‌حال، غیر از گزینه آخر یعنی فعالیت‌های طبیعی و اقلیمی، سایر گزینه‌ها تقریبا غیرممکن یا با احتمالی نزدیک به صفر هستند.

🔹این فعالیت‌ها در آن منطقه که مستعد بروز طوفان‌ها و امواج شدید است و عواملی مانند آزاد شدن گاز متان از کف دریا می‌تواند باعث کاهش لحظه‌ای چگالی آب با ایجاد حباب‌های بزرگ و غرق شدن ناگهانی کشتی‌ها شود.

🔹وجود جریان شدید گلف‌استریم در این منطقه می‌تواند بقایای کشتی یا هواپیما را به سرعت، از محدوده قابل انتظار برای جستجو دور کرده و به سمت دیگر اقیانوس ببرد.

🔹بسیاری از ادعاها درباره اسرارآمیز بودن پیرامون مثلث برمودا بر پایه شواهد ناکافی و اطلاعات نادرست شکل گرفته‌اند، در حالی که توضیحات علمی و طبیعی می‌توانند بسیاری از ناپدید شدن‌ها را توجیه کنند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

36,926

FactNameh | فکت‌نامه

28 Dec, 11:01

🎙

مثلث برمودا

🔹دسامبر ۱۹۴۵، پنج فروند بمب‌افکن نیروی دریایی آمریکا برای انجام یک ماموریت آموزشی از پیش تمرین‌شده، از پایگاهی در فلوریدا پرواز کردند اما ساعتی بعد ناپدید شدند و هرگز پیدا نشدند.

🔹«پرواز ۱۹»، نه اولین، اما شاید یکی از مهمترین کلیدواژه‌ها در قصه «مثلث برمودا» است.

🔹این مورد و موارد دیگری در طول یک بازه زمانی طولانی، باعث شد تا مدت‌ها نام مثلث برمودا بر سر زبان‌ها بیفتد.

🔹اما ادعاها درباره مرموز و گاه فرازمینی بودنِ برمودا چقدر واقعیت دارد؟ چرا بعد از سال‌ها به حاشیه رفتن این موضوع، دوباره در سال‌های اخیر حرف آن به میان آمد؟ اصلا این مثلث کجاست، چه وسعتی دارد و تحقیقات علمی درباره آن چه می‌گویند؟

🔹داستان مثلث برمودا، پاسخ این سوالات و روایت‌ها و تئوری‌ها درباره آن را در قسمت ۱۹۵ پادکست فکت‌نامه بشنوید.

🔹این یکی از اپیزودهای ویژه فکت‌نامه است که به جای پادکست‌های هفتگی منتشر کرده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

47,264

FactNameh | فکت‌نامه

27 Dec, 04:30

🎙

مثلث برمودا

🔹دسامبر ۱۹۴۵، پنج فروند بمب‌افکن نیروی دریایی آمریکا برای انجام یک ماموریت آموزشی از پیش تمرین‌شده، از پایگاهی در فلوریدا پرواز کردند اما ساعتی بعد ناپدید شدند و هرگز پیدا نشدند.

🔹«پرواز ۱۹»، نه اولین، اما شاید یکی از مهمترین کلیدواژه‌ها در قصه «مثلث برمودا» است.

🔹این مورد و موارد دیگری در طول یک بازه زمانی طولانی، باعث شد تا مدت‌ها نام مثلث برمودا بر سر زبان‌ها بیفتد.

🔹اما ادعاها درباره مرموز و گاه فرازمینی بودنِ برمودا چقدر واقعیت دارد؟ چرا بعد از سال‌ها به حاشیه رفتن این موضوع، دوباره در سال‌های اخیر حرف آن به میان آمد؟ اصلا این مثلث کجاست، چه وسعتی دارد و تحقیقات علمی درباره آن چه می‌گویند؟

🔹داستان مثلث برمودا، پاسخ این سوالات و روایت‌ها و تئوری‌ها درباره آن را در قسمت ۱۹۵ پادکست فکت‌نامه بشنوید.

🔹این یکی از اپیزودهای ویژه فکت‌نامه است که به جای پادکست‌های هفتگی منتشر کرده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

44,076

FactNameh | فکت‌نامه

25 Dec, 19:00

❌ ادعای خامنه‌ای درباره نیروهای نیابتی

🔹روز یکشنبه دوم دی ۱۴۰۳، سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران که در جمع مداحان صحبت می‌کرد مدعی شد: «جمهوری اسلامی نیروی نیابتی ندارد».

🔹او صراحتا گفت که «[انصارالله] یمن، حزب‌الله [لبنان]؛ حماس و جهاد [در غزه] … اینها نیابت از ما ندارند» و به دلایل ایمانی می‌جنگند.

در سال‌های گذشته، شواهد غیرقابل انکاری از حمایت‌های سیاسی، نظامی، مالی، لجستیکی و … از چند گروه خاص نظامی در کشورهای عراق و سوریه و لبنان و فلسطین و یمن در برابر افکار عمومی قرار گرفته که این ادعای رهبر جمهوری اسلامی را غیرقابل پذیرش می‌کند.

🔹رهبران و سران این گروه‌ها (حسن نصرالله، عبدالملک حوثی)، فرماندهان سپاه (سردار رشید، سردار نوعی‌اقدم) و به‌خصوص اعضای نیروی قدس و مقامات حکومتی جمهوری اسلامی بارها درباره این حمایت‌ها گفته‌اند.

🔹مقامات حکومتی این کشورها بارها درباره دخالت مستقیم نیروهای جمهوری اسلامی در سازماندهی این گروه‌ها هشدار داده‌اند (لبنان و عراق).

🔹شواهد قابل راستی‌آزمایی که در گزارش‌های موسسات تحقیقاتی با گرایش‌های سیاسی مختلف درج شده، نشان می‌دهد این گروه‌ها، نقش نیروی نیابتی جمهوری اسلامی را دارند.

🔹محموله‌های نظامی توقیف‌شده، یا بقایای تسلیحات به‌کار رفته از این گروه‌ها انطباق خوبی با محصولات ایرانی دارد و قابل راستی آزمایی است.

🔹بنابراین براساس شواهد غیرقابل انکار و قابل راستی‌آزمایی که حاصل ده‌ها سال مطالعه محققان است، و همچنین اعترافات صریح مقامات جمهوری اسلامی،‌ ادعای سیدعلی خامنه‌ای از فکت‌نامه نشان «شاخ‌دار» می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

46,482

FactNameh | فکت‌نامه

25 Dec, 17:10

📝

از مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره فیلترینگ چه می‌دانیم؟

🔹مطابق روال ماهانه چند سال اخیر در اولین سه‌شنبه هر ماه در سالن «شهید بهشتی» ساختمان ریاست جمهوری، روز ۴ دی ۱۴۰۳، صد و چهارمین جلسه شورای عالی فضای مجازی، بالاترین نهاد سیاست‌گذاری و حکمرانی اینترنت و شبکه در ایران برگزار شد.

🔹این جلسه از چند روز قبل در کانون توجه‌ها قرار گرفته‌بود زیرا افکار عمومی منتظر بودند سرانجام تصمیم نهایی حکومت جمهوری اسلامی ایران درباره یکی از وعده‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی درباره «بازنگری سیاست‌های مسدودسازی» (رفع فیلترینگ) اعلام شود.

🔹در خبری که مهر منتشر کرد، بیش از ۳۰ اقدام تصویب شده در این جلسه را اعلام کرد که محتوای آن (به‌خصوص نکات مهم آن) تایید شد. اما هنوز متن اصلی منتشر نشده‌است. این مصوبه «بیشینه، اهداف، وضع موجود، بهینه‌سازی و اصلاح سازوکارهای سیاست مسدودسازی» یا به اصطلاح «مصوبه رفع فیلترینگ» نامیده می‌شود.

🔹تنها ۴ بند درباره فیلترینگ سرویس‌های اینترنتی خارجی است و ۲ بند درباره پوسته‌های حاکمیت‌پذیر است. غیر از گوگل پلی و واتس‌اپ که از فیلتر درآمده‌اند، یوتیوب و تلگرام (در صورت شکست مذاکرات) از طریق پوسته‌های حاکمیت‌پذیر امکان دسترسی خواهند داشت. فعلا (مرحله دوم) مذاکره با سکوهای خارجی ترجیحا جدید مد نظر است و بازگشایی سایر سکوها (یوتیوب، توییتر و …) به آینده دور محول شده (اقدام آخر).

🔹اینترنت اقشار یا اینترنت طبقاتی که با نام‌های وی‌پی‌ان قانونی و فیلترینگ غیرهمسان هم شناخته می‌شود، یعنی سیستمی که دسترسی به شبکه را برحسب پروفایل افراد محدود می‌کند و صراحتا ناقض حقوق بشر است، نیز بار دیگر تصویب شد.

🔹موارد دیگری هم تصویب شده که برخی مستقیما و برخی با توجه به سابقه حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی، باعث محدودیت بیشتر اینترنت می‌شود: متناسب‌سازی برخورد با مصادیق محتوای مجرمانه، قانون مسئولیت سکوها، افزایش کیفیت سامانه‌های فیلترینگ، مقابله موثر با فیلترشکن‌ها، جرم‌انگاری ابزارهای حاکمیت‌گریز، مالیات بر درآمد شهروندان از فعالیتشان در سکوهای خارجی و شدت عمل قضایی در برخورد با تخلفات کاربران در سکوهای خارجی.

🔹و موارد کلی و تقریبا تکراری با وجود مصوبات مشابه در شورای عالی فضای مجازی یا سایر نهادها هم در بین این اقدامات ذکرشده، دیده می‌شود: مقابله با اخبار جعلی، نسخه‌نویسی،‌ تحریم‌شکن، امنیت خانواده، قانون مالکیت فکری.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

26,523

FactNameh | فکت‌نامه

25 Dec, 14:31

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت پانزدهم - «قیر»

🔹در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال ۱۴۰۴ خبری از قیر رایگان نبود؛ اما نمایندگان مجلس، خودشان دست به کار شدند و بندی را به بودجه اضافه کردند که بر اساس آن دولت موظف می‌شود سال آینده نیز ۲۵ هزار میلیارد تومان، رانت قیر در اختیار برخی نهادها قرار دهد.

🔹ماجرای رانت قیر در یک دهه گذشته منجر به شکل‌گیری یکی از بزرگترین شبکه‌های فساد در ایران شده است.

🔹موضوع پانزدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، رانت، مافیا و فساد قیر است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

21,148

FactNameh | فکت‌نامه

25 Dec, 05:40

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «هیچ جای دنیا» مثل ایران آزادی نیست

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در دهمین قسمت این پادکست به کلیدواژه «در جهان بی‌مانند» می‌پردازیم که شاید بی‌ارتباط با موضوع قسمت قبلی یعنی «در تاریخ بی‌سابقه» نباشد.

🔹حکومت ایران نه‌تنها مدعی دستاوردهای «تاریخی» بی‌سابقه است، که دستاوردهای خود را «در سطح جهان» هم بی‌نظیر می‌داند.

🔹در تبلیغات این حکومت، جمهوری اسلامی از نظر آزادی، دموکراسی، حکومت قانون، استقلال دستگاه قضایی، امنیت و بسیاری از چیزهای دیگر، بین تمام کشورهای دنیا بی‌رقیب است.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

31,378

FactNameh | فکت‌نامه

23 Dec, 15:37

🔹 بررسی چند تصویر مربوط به تحولات اخیر سوریه

🔹چندی پیش همزمان با انتشار تصاویر معتبر از زندان صیدنایا در سوریه که هزاران مخالف بشار اسد در آن زندانی شده بودند، چند تصویر نادرست نیز منتشر شد که آنها را فکت‌چک کردیم. همچنین، ویدیوی منتسب به اعدام پسرعموی بشار اسد، مربوط به اعدام یک متهم به قتل بود و ارتباطی به تحولات اخیر نداشت.

👈 این ویدئوی اعدام، مربوط به بستگان بشار اسد نیست

👈 عکس ساختگی، ارتباطی با آزادی زندانیان در سوریه ندارد

👈 انتشار ویدئوی یک موزه در ویتنام به عنوان زندان سوریه

👈 مردی که به مزار فرزندانش می‌رود، ارتباطی با سوریه ندارد

🌐 @Factnameh

47,572

FactNameh | فکت‌نامه

21 Dec, 11:01

🎙

شام با ربات

🔹در قسمت ۱۹۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به هزینه‌های اقتصادی حمایت جمهوری اسلامی ایران از حکومت بشار اسد می‌پردازیم و سپس دو ادعای مربوط به وضعیت حجاب در این روزهای سوریه را مرور می‌کنیم.

🔹در ادامه درباره ادعای ترور چند دانشمند در سوریه صحبت می‌کنیم و دلایل شاخ‌دار بودن آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

🔹وضعیت شدت مصرف انرژی در ایران، موضوع دیگری است که در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹در پایان، از دو ادعایی صحبت کرده‌ایم که به ایلان ماسک نسبت داده شده بود؛ یکی دوست‌دختر رباتی او و دیگری، تولید گوشی تلفن همراه با برند تسلا؛ ادعاهایی که هیچکدام درست نیستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:35 مقدمه
00:04:51 درباره هزینه‌ حمایت‌های ایران از حکومت اسد در سوریه
00:19:05 ابهام‌ها و دانسته‌ها درباره حجاب اجباری در سوریه
00:28:57 ویدیو نادرست درباره حجاب در مدارس سوریه
00:31:25 ادعای بی‌اساس ترور دانشمند شیمی سوری در دمشق
00:34:07 ادعای شاخ‌دار ترور دانشمندان زن سوری
00:38:56 شدت مصرف انرژی در ایران بالاست، اما ایران اول نیست
00:43:06 ادعای شاخ‌دار درباره دوست دختر رباتی ایلان ماسک
00:45:32 ادعای نادرست درباره عرضه گوشی تسلا تا پایان ۲۰۲۴
00:48:21 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

50,434

FactNameh | فکت‌نامه

21 Dec, 05:15

🔹 بشار اسد در زمان خروج از سوریه، با خود ۱۳۵ میلیارد دلار خارج نکرده است

🔹این روزها همزمان با سقوط دولت اسد، برخی از رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی خبری را با این عنوان که «بشار اسد همزمان با خروج خود از سوریه ۱۳۵ میلیارد دلار با خود خارج کرده است» منتشر می‌کنند.

🔹منبع این خبر، اظهارنظر یک عضو سرویس امنیتی سوریه است. او نیز در صحبت‌های خود به بازه زمانی این انتقال اشاره نکرده است.

🔹گزارش‌های دیگری از جمله در فایننشال تایمز منتشر شده که می‌گوید اسد در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حدود ۲۵۰ میلیون دلار به روسیه منتقل کرده است.

🔹 ۱۳۵ میلیارد دلار، شش برابر تولید ناخالص داخلی سوریه در سال ۲۰۲۲ است.

🔹ضمن اینکه وزن خالص این تعداد اسکناس‌ بدون در نظر گرفتن وزن بسته‌بندی، ۱۳۵۰ تن است. برای این جابجایی، یک هواپیمای ترابری سی‌-۱۳۰ باید ۷۱ بار پرواز کند؛ با ۱۳۳۹ پالت که هر کدام ۱۱۲ بسته اسکناس صد دلاری دارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

31,166

FactNameh | فکت‌نامه

20 Dec, 20:19

🔹 شروین حاجی‌پور مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد نشده‌است

🔹در شبکه‌های اجتماعی شایعه‌ای نسبتا قدیمی مجددا دست به‌دست می‌شود که «شروین حاجی‌پور مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد شده‌است.»

🔹این شایعه در ابتدا به‌صورت «طنز سیاسی» در اعتراض به انتصاب مدیر روابط عمومی دو وزارت‌خانه «راه و شهرسازی» و «بهداشت و درمان و آموزش پزشکی» از طرف گروه‌های موسوم به «ارزشی» تولید شد.

🔹مدتی بعد اما همین شایعه بی‌اساس تبدیل به دستمایه‌ای برای ادعای یک خبر جعلی شد.

🔹مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد «نیکنام حسینی‌پور» است که از ۱۷ مهر ۱۴۰۳ این حکم این را دریافت کرده و تا زمان انتشار این گزارش در دی ۱۴۰۳، همچنان متصدی این سمت است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «شروین حاجی‌پور مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد شد»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,887

FactNameh | فکت‌نامه

20 Dec, 04:31

🎙

شام با ربات

🔹در قسمت ۱۹۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به هزینه‌های اقتصادی حمایت جمهوری اسلامی ایران از حکومت بشار اسد می‌پردازیم و سپس دو ادعای مربوط به وضعیت حجاب در این روزهای سوریه را مرور می‌کنیم.

🔹در ادامه درباره ادعای ترور چند دانشمند در سوریه صحبت می‌کنیم و دلایل شاخ‌دار بودن آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

🔹وضعیت شدت مصرف انرژی در ایران، موضوع دیگری است که در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹در پایان، از دو ادعایی صحبت کرده‌ایم که به ایلان ماسک نسبت داده شده بود؛ یکی دوست‌دختر رباتی او و دیگری، تولید گوشی تلفن همراه با برند تسلا؛ ادعاهایی که هیچکدام درست نیستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

29,007

FactNameh | فکت‌نامه

19 Dec, 20:11

❌ خبر نادرست اعدام یکی از شکنجه‌گران حکومت اسد در دمشق در ملاءعام

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن جمعیت زیادی از مردم در میدانی حضور دارند و ادعا می‌شود اعدام یکی از نزدیکان بشار اسد در دمشق بعد از سقوط دولت او را نشان می‌دهد.

🔹در برخی از توضیحات همراه ویدیو آمده که ویدیو مربوط به «اعدام شکنجه‌گر رژیم اسد در دمشق» است و برخی آن را منتسب به اعدام «طلال الدقاق از فرماند‌‌هان شهر حما و از نزدیکان اسد» دانسته‌اند.

🔹ویدیو در میدان «العاصی» شهر حما گرفته شده و ربطی به دمشق ندارد.

🔹در ویدئو جمعیت انبوهی دیده می‌شود اما نشانی از اعدام یا تدارک برای اعدام وجود ندارد.

🔹«طلال الدقاق» از فرماندهان شهر حما، نه اعدام شده و نه حتی بازداشت شده است.

🔹چند روز پیش فردی که به او شباهت داشت بازداشت شد اما پس از تایید هویت، آزاد شد.

🔹هیچ منبع رسمی تاکنون خبری مبنی بر اعدام منسوبان اسد در سوریه بعد از سقوط او منتشر نکرده است.

🔹با وجود انتشار اخبار اعدام در ملاءعام نزدیکان به اسد یا حکومت او بعد از فروپاشی، این روزها تنها یک صحنه از اعدام در ملاءعام در سوریه منتشر شده که مربوط قصاص مردی در درعا به جرم قتل بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به توضیح مرتبط با ویدیو مبنی بر «اولین اعدام یکی از شکنجه‌گران در دمشق» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

24,823

FactNameh | فکت‌نامه

19 Dec, 19:31

✅ آزمایش بالینی داروی رشد مجدد دندان

🔹رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی از آغاز تست انسانی داروی رشد مجدد دندان در ژاپن خبر دادند.

🔹یک تیم تحقیقاتی در بخش دندانپزشکی و جراحی دهان در بیمارستان تحقیقات پزشکی کیتانو در شهر اوساکا ژاپن دارویی برای رشد مجدد دندان را به مرحله آزمایش بالینی رسانده‌است.

🔹این دارو در آزمایش حیوانی موفق بوده و توانسته به رشد مجدد دندان در موش و راسو منجر شود.

🔹داروی رشد مجدد دندان، پروتئینی به نام «USAG-1» را که در اصل مانع رشد دندان‌ها است، غیرفعال می‌کند.

🔹این دارو در حال حاضر فقط بر بیمارانی متمرکز است که به‌صورت مادرزادی دندان‌هایشان رشد نکرده و فعلا به افرادی که در طول زندگی دندان‌های خود را از دست می‌دهند، کمکی نمی‌کند.

🔹تیم تحقیقاتی اعلام کرده امیدوار است این دارو تا سال ۲۰۳۰ برای استفاده عمومی آماده شود.

🔹تحقیقات دیگری هم برای رشد مجدد دندان در جریان است؛ از جمله بازسازی دندان با سلول‌های بنیادی و ترمیم مینای دندان با مواد معدنی.

🔹بنابراین فکت‌نامه به خبر آغاز تست انسانی داروی رشد مجدد دندان در ژاپن، نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,079

FactNameh | فکت‌نامه

19 Dec, 18:32

❌ ادعای نادرست درباره ساخت واکسن کرونا پیش از شروع همه‌گیری

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که ادعا می‌کند تولید سه دز واکسن کرونا برای ۸ میلیارد نفر (۲۴ میلیارد دز) با سرعت فعلی حداقل ۱۰ سال طول می‌کشد و در ادامه پرسیده چگونه ۲۳/۴ میلیارد دز واکسن برای یک ویروس جدید به این سرعت تولید و عرضه شد؟

🔹بدین ترتیب ادعا شده که تولید واکسن کرونا، پیش از همه‌گیری کووید آغاز شده بود.

🔹تا مرداد ۱۴۰۳ مجموعا نزدیک به ۱۴ میلیارد دز واکسن کرونا در سراسر جهان تولید و توزیع شد.

🔹اصولا نیازی به تولید ۳ دز واکسن برای تمام مردم وجود نداشت، چراکه بسیاری مانند کودکان یا کسانی که قبلا ایمنی داشتند نیازی به واکسن نداشتند و بسیاری نیز تنها دو دز دریافت کردند و دز سوم به‌عنوان تقویت‌کننده برای گروه‌های خاص توصیه شد.

🔹از ابتدای همه‌گیری در مجموع ۳۲ مدل واکسن کرونا تولید شد که ۵ نوع آن محصول شرکت‌های فایزر-بیونتک، مدرنا، آسترازنکا-آکسفورد، سینواک و سینوفارم بود و بیشترین نقش را در کنترل این همه‌گیری ایفا کردند.

🔹برخلاف ادعای این ویدیو، هر کدام از این واکسن‌ها، نه در یک شرکت و یک کشور، بلکه در کشورها و کارخانه‌های مختلفی به صورت همزمان در سراسر دنیا تولید شدند.
برای نمونه، واکسن فایزر به تنهایی در کشورهای آمریکا، بلژیک، آلمان، ایتالیا، سوییس و … ساخته و تولید شد.

🔹در دوران اوج تولید واکسن کرونا در سال ۲۰۲۱، سرعت تولید به حدود ۱/۵ میلیارد دز در ماه رسید که این معادل ۵۰ میلیون دز در روز بود.

🔹حتی اگر مطابق ادعای این ویدیو قرار بود ۲۴ میلیارد دز واکسن تولید شود، این کار نه ۱۰ سال، که تنها ۱۶ ماه زمان می‌برد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی که ساخت واکسن کرونا پیش از شروع همه‌گیری آغاز شده بود، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

21,278

FactNameh | فکت‌نامه

18 Dec, 05:31

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت چهاردهم - «ردیف‌های موقت»

🔹از بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی بازسازی خانه خمینی در نجف، تا سهم‌خواهی نهادهای مذهبی و بنیاد‌های بی‌نام‌و نشان؛ در ردیف‌های موقت بودجه چه می‌گذرد؟

🔹در چهاردهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ بودجه‌های عجیب و غریب و سوال‌برانگیز در «ردیف‌های موقت» بودجه ایران در سال ۱۴۰۳ رفته‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

37,861

FactNameh | فکت‌نامه

17 Dec, 19:23

❌ ادعای نادرست درباره دوست دختر رباتی ایلان ماسک

🔹در شبکه‌های اجتماعی عکسی منتشر شده است که ادعا می‌کند ایلان ماسک را به همراه دوست دختر رباتش نشان می‌دهد و در توضیح آن نوشته شده: «ایلان ماسک اولین دوست دختر رباتی خود را با هوش مصنوعی معرفی کرد».

🔹این عکس ساخته هوش مصنوعی است که از چند ماه پیش در شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف در گردش بوده و بارها درستی‌سنجی شده است.

🔹این تصویر را حدود شش ماه پیش یک حساب کاربری در X با نام «Not Elon Musk» ساخته است.

🔹این حساب طنز یا به اصطلاح پارودی است و تصاویر بی‌شمار دیگری نیز از ایلان ماسک در حالت‌های مختلف، با هوش مصنوعی تولید و منتشر کرده است.

🔹فکت‌نامه به این ادعا که «ایلان ماسک اولین دوست دختر رباتی خود را با هوش مصنوعی معرفی کرد»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

29,640

FactNameh | فکت‌نامه

17 Dec, 18:12

🔹 شدت انرژی در ایران بالا است، اما ایران مقام نخست جهان نیست

🔹عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو دولت چهاردهم می‌گوید:‌ «در شدت مصرف انرژی مقام نخست جهان را داریم.»

🔹شدت انرژی یا شدت مصرف انرژی، شاخصی برای سنجش میزان بهره‌وری انرژی است، به این معنی که برای هر واحد تولید ناخالص داخلی چه میزان انرژی مصرف می‌شود.

🔹بر اساس محاسبات آژانس بین‌المللی انرژی IEA، میزان انرژی برای تولید یک واحد تولید ناخالص داخلی (بر حسب قدرت برابری خرید) در ایران ۹/۳۱ مگاژول است که دست کم از ۱۰ کشور کمتر است.

🔹بر اساس این آمار شدت انرژی در کشورهای زیمبابوه، لیبریا، جمهوری دموکراتیک کنگو، ایسلند، موزامبیک، لسوتو،‌ اوگاندا، ترکمنستان، بوتان و ماداگاسکار بیشتر از ایران است.

🔹سایت Our world in data نیز شدت انرژی در ایران را ۲/۲۱ کیلووات ساعت به ازای هر واحد تولید ناخالص داخلی محاسبه کرده از این جهت ایران در رده هشتم قرار دارد.

🔹در این مجموعه آماری ایران شدت انرژی در کشورهای ترکمنستان، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، ایسلند، عمان، روسیه و کانادا بیشتر از ایران است.

🔹تحقیقات ما نشان می‌دهد تنها در رده‌بندی شدت انرژی سایت Enerdata ایران در رده نخست قرار دارد، اما در این رده‌بندی آمار همه کشورها، از جمله کشورهای دو رده‌بندی بالا، حضور ندارند.

🔹تردیدی در بهره‌وری پایین انرژی در ایران نیست، اما آنچه روشن است گفته‌های عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو درباره اینکه ایران از نظر شدت مصرف انرژی در صدر کشورهای جهان قرار دارد، دقیق و درست نیست و فکت‌نامه به آن نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,329

FactNameh | فکت‌نامه

17 Dec, 17:13

❌ ویدیو نادرست درباره حجاب در مدارس سوریه

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌شود در دمشق و حلب سوریه بعد از سقوط بشار اسد گرفته شده و نشان می‌دهد حجاب برای تمام دانش‌آموزان دختر، حتی آن‌ها که به سن تکلیف نرسیده‌اند اجباری شده است.

🔹ویدیوی منتشر شده ارتباطی به تحولات اخیر در سوریه ندارد و مربوط به دمشق و حلب نیست.

🔹این ویدئو به گفته «رامی المحمد» فیلم‌بردار آن، یک ماه پیش در یکی از مدارس قرآنی وابسته به بنیاد «دارالوحی الشریف» در شهر ادلب سوریه گرفته شده است.

🔹ادلب، منطقه‌ای که این مدرسه قرآنی در آن قرار دارد، پیش از این در کنترل گروه تحریرالشام بود.

🔹قوانین مرتبط با حجاب در سوریه بعد از سقوط اسد هنوز به طور قطعی مشخص نیست و اظهارات و ویدیوهای ضد و نقیضی درباره آن منتشر می‌شود.

🔹این ویدیو پیش‌تر هم در رسانه‌های عربی، به آغاز اجباری شدن حجاب در مدارس لیبی نسبت داده شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به توضیحات منتسب به ویدیوی مورد اشاره، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,219

FactNameh | فکت‌نامه

16 Dec, 20:07

📝

هزینه‌ حمایت‌های ایران از حکومت اسد در سوریه چقدر است؟

🔹این روزها همزمان با سقوط دولت بشار اسد، «سرمایه‌گذاری ایران در سوریه» یکی از موضوعات مهم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی است.

🔹رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی جدید خود، به سابقه رابطه تجاری جمهوری اسلامی و دولت اسد اشاره کرد؛ اما سوال این است که آیا می‌توانیم برآوردی از هزینه‌های حمایتی ایران در طول دهه‌های گذشته به دست آوریم؟

🔹برخی نماینده‌های ادوار مجلس به ارقام ۳۰ میلیارد دلاری اشاره کرده‌اند و برخی گزارش‌ها نیز از صرف سالانه ۶ تا ۱۵ میلیارد دلار برای حمایت از رژیم اسد یاد می‌کنند.

🔹در گزارشی تلاش کرده‌ایم تصویری از ابعاد اقتصادی روابط ایران و سوریه ترسیم کنیم؛ از نفت رایگان تا هزینه‌های نظامی و امنیتی، کمک‌های «بشردوستانه»، پروژه‌های عمرانی، صادرات و واردات و حتی راه‌اندازی کارخانه‌ خودروسازی.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

36,581

FactNameh | فکت‌نامه

15 Dec, 14:47

❌ ادعای نادرست اعتصاب ربات‌ها و گروگان‌گیری روبات‌ها

🔹ویدیوی ربات‌های چینی که اخیر پربازدید شده بود، مربوط به اعتصاب، ترک خدمت یا ربایش ربات‌ها نیست بلکه آزمایشی است که سازندگان این ربات‌ها طراحی کرده بودند. عملکرد ربات کوچک (Erbai) در این آزمایش فراتر از حد انتظار بوده، اما ادعای خودجوش بودن این حرکت ربات‌ها، نادرست است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

43,769

FactNameh | فکت‌نامه

14 Dec, 11:01

🎙

سقوط اسد

🔹در قسمت ۱۹۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا درباره فکت‌چک‌های مرتبط با سقوط حکومت بشار اسد در سوریه صحبت کرده‌ایم.

🔹در ادامه، توضیح دادیم که وعده مسعود پزشکیان برای بازگشت دانشجویان به تحصیل، چقدر عملی شده است و چه ابهاماتی در این مساله وجود دارد.

🔹رئیس شورای اطلاع رسانی دولت چهاردهم آماری را درباره تورم ایران در ۱۰ سال قبل مطرح کرده بود که به بررسی این ادعا پرداختیم.

🔹ادعای تولید برنج پلاستیکی در هند، موضوع دیگری بود که در این قسمت به آن اشاره کرده‌ایم.

🔹چندی قبل ادعایی در صداوسیما مطرح شد مبنی بر اینکه در تولید سیگار از ادرار انسان استفاده می‌شود. آخرین فکت‌چک این اپیزود به رد این ادعا اختصاص دارد.

🔹در بخش مرور کامنت‌های این قسمت، درباره دو موضوع توضیح دادیم؛ نخست، دلیل به‌روزرسانی اپیزود ۱۹۲ پادکست هفتگی که با فایل جدید جایگزین شد و دوم، تغییراتی که در نقش و مسئولیت برخی از اعضای تحریریه فکت‌نامه ایجاد شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:31 مقدمه
00:04:10 فکت‌چک‌های مرتبط با تحولات اخیر سوریه
00:20:39 سرنوشت وعده پزشکیان برای بازگشت دانشجویان به تحصیل
00:33:58 ادعای نادرست درباره نرخ تورم در ۱۰ سال گذشته
00:37:33 ادعای شاخ‌دار تولید برنج مصنوعی از پلاستیک
00:40:24 ادعای نادرست استفاده از ادرار در سیگار
00:45:02 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

51,852

FactNameh | فکت‌نامه

13 Dec, 19:25

❌ ادعای نادرست درباره عرضه گوشی تسلا تا پایان دسامبر ۲۰۲۴

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی ویدئوهایی منتشر شده که ادعا می‌کند شرکت تسلا وابسته به ایلان ماسک، تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی گوشی هوشمندی به نام Tesla Pi را با ویژگی‌های منحصر به فرد به بازار عرضه خواهد کرد.

🔹کمپانی تسلا تاکنون هیچ گوشی هوشمندی به بازار عرضه نکرده و به گفته ایلان ماسک فعلا هم تصمیمی برای این کار ندارد.

🔹ایلان ماسک در ماه‌های اخیر این اخبار را رد کرده و گفته «تولید گوشی آن چیزی نیست که بخواهیم انجام دهیم مگر اینکه مجبور شویم».

🔹عکس‌ها و فیلم‌های منتسب به گوشی‌های ساخت شرکت تسلا وابسته به ایلان ماسک با لوگوی این شرکت بر روی آن، همه ساختگی است.

🔹گوشی‌های دیگری به نام مختصر شده تسلا در بازار وجود دارند که در واقع گوشی‌های Series 3 - EXPLR9 هستند و با نام Tesla series 3 explr9 هم فروخته می‌شود.

🔹لوگوی شرکت سازنده این گوشی‌ها و محصولات آن با تسلا فرق دارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای عرضه گوشی‌های برند تسلا متعلق به ایلان ماسک تا پایان سال جاری میلادی، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

37,593

FactNameh | فکت‌نامه

13 Dec, 04:31

🎙

سقوط اسد

🔹در قسمت ۱۹۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا درباره فکت‌چک‌های مرتبط با سقوط حکومت بشار اسد در سوریه صحبت کرده‌ایم.

🔹در ادامه، توضیح دادیم که وعده مسعود پزشکیان برای بازگشت دانشجویان به تحصیل، چقدر عملی شده است و چه ابهاماتی در این مساله وجود دارد.

🔹رئیس شورای اطلاع رسانی دولت چهاردهم آماری را درباره تورم ایران در ۱۰ سال قبل مطرح کرده بود که به بررسی این ادعا پرداختیم.

🔹ادعای تولید برنج پلاستیکی در هند، موضوع دیگری بود که در این قسمت به آن اشاره کرده‌ایم.

🔹چندی قبل ادعایی در صداوسیما مطرح شد مبنی بر اینکه در تولید سیگار از ادرار انسان استفاده می‌شود. آخرین فکت‌چک این اپیزود به رد این ادعا اختصاص دارد.

🔹در بخش مرور کامنت‌های این قسمت، درباره دو موضوع توضیح دادیم؛ نخست، دلیل به‌روزرسانی اپیزود ۱۹۲ پادکست هفتگی که با فایل جدید جایگزین شد و دوم، تغییراتی که در نقش و مسئولیت برخی از اعضای تحریریه فکت‌نامه ایجاد شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

35,686

FactNameh | فکت‌نامه

30 Nov, 11:01

🎙 لیتیوم الله‌کرم

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۱ پادکست هفتگی فکت‌نامه به ادعای نادرست برخی رسانه‌ها درباره مراسم سالگرد قتل داریوش فروهر و پروانه اسکندری، اشاره کردیم و توضیح دادیم که برگزاری این مراسم ارتباطی با روی کار آمدن دولت چهاردهم ندارد.

🔹نقل قول یک سیاستمدار لبنانی از علی لاریجانی درباره کمک مالی ایران به لبنان، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداختیم.

🔹افسانه‌سرایی درباره منابع عظیم لیتیوم در ایران، این‌بار به شکل شاخ‌داری از زبان حسین الله‌کرم، از چهره‌های قدیمی انصار حزب‌الله در ایران، بیان شده و پای ایلان ماسک را هم وسط کشیده است.

🔹ادعای نادرست انفجار باتری‌های لیتیومی بخاطر ورود به کابین آسانسور، موضوع دیگری است که در این قسمت درباره آن صحبت کرده‌ایم.

🔹مشاور وزیر کشور ادعایی درباره هزینه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران مطرح کرده بود، اما آمار و ارقام نشان می‌دهد واقعیت چیز دیگری است.

🔹در یک مناظره، ادعا شد که مردان خارجی، از جمله افغانستانی‌ها، می‌توانند از طریق ازدواج موقت با زنان ایرانی، تابعیت و اقامت دائم ایران را دریافت کنند. ما این ادعا را بررسی کردیم و به آن نشان نیمه‌درست دادیم.

🔹انتشار ابلاغیه‌ای از سوی دولت درباره واردات خودروهای برقی و هیبریدی، در رسانه‌ها بازتاب زیادی داشت اما برداشت اغلب آنها از این خبر، نادرست بود. ما درباره این موضوع نیز توضیح دادیم.

🔹در پایان این قسمت، «وبینار آشنایی با راستی‌آزمایی» را معرفی کردیم که از سوی فکت‌نامه و به میزبانی مرکز بین‌المللی خبر‌نگاران برگزار می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:31 مقدمه
00:05:37 ادعای نادرست درباره مراسم داریوش فروهر و پروانه اسکندری
00:12:30 نقل قول سیاستمدار لبنانی از لاریجانی درباره کمک مالی ایران به لبنان
00:16:57 افسانه منابع عظیم لیتیوم در ایران
00:23:54 ادعای نادرست انفجار باتری در آسانسور
00:30:09 هزینه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران
00:34:28 تابعیت و اقامت دائم ایران از طریق ازدواج موقت با زن ایرانی
00:43:04 مصوبه جدید دولت درباره «خودروهای برقی و هیبریدی» است
00:46:05 معرفی «وبینار آشنایی با راستی‌آزمایی»
00:48:51 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

17,169

FactNameh | فکت‌نامه

29 Nov, 20:06

❌ ادعای نادرست آتش‌سوزی در کمپ ترک اعتیاد در لرستان

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی با این ادعا دست‌به‌دست می‌شود که «یک کمپ ترک اعتیاد در لرستان آتش گرفته و ۱۴۹ نفر در آن سانحه کشته شدند».

🔹این ادعا در اینستاگرام به همراه دو ویدیو یکی از یک آتش‌سوزی و دیگری مراسم تشییع جنازه، منتشر شده‌است.

🔹گزارش آتش‌سوزی‌ها در کمپ‌های ترک اعتیاد در پنج سال اخیر، نشان می‌دهد چنین چیزی ثبت نشده‌است. کشته‌شدن ۱۴۹ نفر در یک سانحه آتش‌سوزی آن‌قدر حادثه بزرگی است که امکان ندارد به سادگی مخفی شود.

🔹ویدیوهای ادعایی هم مربوط به حوادث دیگری است. آتش‌سوزی، مربوط به یک مجتمع نیمه‌ساز در فاز ۴ شهر اندیشه است.

🔹ویدیوی تشییع جنازه نیز مربوط به خانمی از شهروندان یکی از روستاهای توابع فریدونشهر در استان اصفهان است.

🔹بنابراین فکت‌نامه با توجه به اطلاعات موجود، به این ادعا که ۱۴۹ نفر در آتش‌سوزی در یک کمپ ترک اعتیاد در لرستان کشته شدند و ویدیوهایی که همراه این خبر منتشر شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

10,911

FactNameh | فکت‌نامه

29 Nov, 18:04

❌ ادعای نادرست دعوای شیخ و مجری زن بر سر حجاب در تلویزیون عراقی

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که مدعی است «درگیری و مشاجره بین یک مجری زن تلویزیون عراق و یک شیخ سلفی در پخش زنده، بر سر حجاب بوده‌است».

🔹این ویدئو، بخشی از یک برنامه کمدی مربوط به سال ۲۰۲۰ است.

🔹مردی که در این مشاجره دیده می‌شود، شیخ سلفی نیست. او بازیگری است که در هر قسمت، با گریم متفاوت، با مهمان برنامه شوخی کرده و او را عصبانی می‌کند. مهمان این قسمت، «امانی علا»، کمدین زن عراقی است.

🔹مشاجره‌ای که دیده می‌شود، ربطی به موضوع حجاب ندارد و یک شوخی با هزینه‌ها و دستمزدهای بازیگران برای اجرای برنامه است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای منتشر شده درباره این ویدیو نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,978

FactNameh | فکت‌نامه

29 Nov, 04:31

🎙 لیتیوم الله‌کرم

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۱ پادکست هفتگی فکت‌نامه به ادعای نادرست برخی رسانه‌ها درباره مراسم سالگرد قتل داریوش فروهر و پروانه اسکندری، اشاره کردیم و توضیح دادیم که برگزاری این مراسم ارتباطی با روی کار آمدن دولت چهاردهم ندارد.

🔹نقل قول یک سیاستمدار لبنانی از علی لاریجانی درباره کمک مالی ایران به لبنان، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداختیم.

🔹افسانه‌سرایی درباره منابع عظیم لیتیوم در ایران، این‌بار به شکل شاخ‌داری از زبان حسین الله‌کرم، از چهره‌های قدیمی انصار حزب‌الله در ایران، بیان شده و پای ایلان ماسک را هم وسط کشیده است.

🔹ادعای نادرست انفجار باتری‌های لیتیومی بخاطر ورود به کابین آسانسور، موضوع دیگری است که در این قسمت درباره آن صحبت کرده‌ایم.

🔹مشاور وزیر کشور ادعایی درباره هزینه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران مطرح کرده بود، اما آمار و ارقام نشان می‌دهد واقعیت چیز دیگری است.

🔹در یک مناظره، ادعا شد که مردان خارجی، از جمله افغانستانی‌ها، می‌توانند از طریق ازدواج موقت با زنان ایرانی، تابعیت و اقامت دائم ایران را دریافت کنند. ما این ادعا را بررسی کردیم و به آن نشان نیمه‌درست دادیم.

🔹انتشار ابلاغیه‌ای از سوی دولت درباره واردات خودروهای برقی و هیبریدی، در رسانه‌ها بازتاب زیادی داشت اما برداشت اغلب آنها از این خبر، نادرست بود. ما درباره این موضوع نیز توضیح دادیم.

🔹در پایان این قسمت، «وبینار آشنایی با راستی‌آزمایی» را معرفی کردیم که از سوی فکت‌نامه و به میزبانی مرکز بین‌المللی خبر‌نگاران برگزار می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

11,400

FactNameh | فکت‌نامه

28 Nov, 18:33

🔹 ادعای نادرست اعتصاب ربات‌ها و گروگان‌گیری ربات‌ها

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی در مقیاسی وسیع دست به دست شده که ادعا می‌کند گروهی از ربات‌ها اعتصاب کرده‌اند و دست از کار کشیده‌اند.

🔹بر اساس توضیحات سازندگان این ربات‌ها، این ویدیو بخشی از یک آزمایش است.

🔹شرکت تولیدکننده ربات کوچک «اربای» (رباتی که بقیه را متقاعد می‌کند با او به «خانه» بروند)، با شرکت تولیدکننده ربات‌های دیگر در شانگهای تماس گرفتند و از آن‌ها خواستند که اجازه دهند ربات‌هایشان «ربوده شوند» و شرکت صاحب سایر ربات‌ها هم اجازه داده است.

🔹هرچند به نظر می‌رسد عملکرد ربات کوچک اربای فراتر از حد انتظار سازندگانش بوده، اما این ادعا که اعتصاب یا ربایش ربات‌ها به دست یک ربات و همراهی آنها با او یک عمل خودانگیخته و طراحی‌شده از سوی ربات‌هاست، نادرست است.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح شده همراه این ویدیو که تعدادی ربات دست به اعتصاب زده‌اند، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

12,389

FactNameh | فکت‌نامه

28 Nov, 14:29

❌ ادعای شاخ‌دار کشف «مایع حیات»

🔹پستی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که در آن ادعا شده «مایع حیات کشف شد و تا دوسال آینده تجاری سازی می‌شود». در ویدیو همراه این پست بخشی از مصاحبه با دیوید سینکلر، استاد ژنتیک هاروارد دیده می‌شود که توضیحاتی در این زمینه می‌دهد.

🔹دیوید سینکلر، دکترای زیست‌شناسی مولکولی از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا دارد و پژوهشگر سابق در MIT و استاد تمام ژنتیک مرکز تحقیقاتی زیست‌شناسی پیری «پل گلن» دانشکده پزشکی هاروارد است.

🔹سینکلر به‌خاطر تحقیقاتش در زمینه پیری مشهور است. در زمان تحقیقات پسا دکتری در MIT دهه ۱۹۹۰ یکی از عوامل مکانیزم مولکولی پدیده پیری را کشف کرده‌بود.

🔹سینکلر چندین جایزه بین‌المللی در حوزه‌های علمی دریافت کرده و در فهرست ۱۰۰ نفر تاثیرگذار جهان مجله TIME هم قرار گرفت. او همچنین نویسنده کتاب Lifespan است و پادکستی به همین نام هم منتشر می‌کند. سینکلر یک نشریه علمی به نام Aging راه‌اندازی کرده‌است.

🔹ویدیویی که از مصاحبه سینکلر منتشر شده در حقیقت بریده‌ای از دقیقه ۵۲:۰۲ گفتگوی سینکلر با «اد میلت» کارآفرین و صاحب کانال یوتیوب Ed Mylett است که در فوریه سال ۲۰۲۲ منتشر شد.

🔹سینکلر می‌گوید این آزمایش بر روی چشم موش انجام شده اما بر روی سایر اعضای بدن مانند پوست، عضلات و اندام‌های مختلف دیگر هم قابل انجام است. این بدان معناست که این امکان وجود دارد که یک روز بتوان سن کل بدن انسان را ریست کرد.

🔹سینکلر تاکید می‌کنند که او درباره جاودانگی حرف نمی‌زند اما با ۱۰ سال افزایش طول عمر انسان آن هم در سلامت، راضی و خوشحال خواهد بود و یادآوری می‌کند که کسانی مانند جف بزوس هم روی این پروژه سرمایه‌گذاری کردند.

🔹نه خود دیوید سینکلر ادعا کرده که «مایع حیات» را ابداع کرده و نه موسسات و شرکت‌های تحت مدیریت او ادعایی درباره «تجاری‌سازی آن تا دوسال آینده» مطرح کرده‌اند.

🔹سینکلر آزمایش‌های موفقی روی بهبود بینایی در موش‌های پیر انجام داده، اما ادعای تبلیغاتی او درباره سگ‌ها با واکنش انتقادی پژوهشگران مواجه بود.

🔹در مورد انسان نیز پدیده پیری پدیده‌ای بسیار ناشناخته‌است و روی تعاریف اولیه آن مانند در نظر گرفتن آن به عنوان بیماری هم هنوز بحث است.

🔹ادعاهای سینکلر در مصاحبه‌هایش درباره انسان عموما جنبه‌های تخیلی و بسیار دور از دسترس با تم علمی دارند. هرچند او کاملا به متد علمی و استانداردهای FDA پایبند است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی درباره کشف و تجاری‌سازی «مایع حیات» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

11,218

FactNameh | فکت‌نامه

27 Nov, 18:28

🔹 ادعای گمراه‌کننده ریسک کشنده‌بودن خرمالو

🔹در اینستاگرام ویدیویی با این ادعا منتشر شده که «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند» در توضیح این ویدیو آمده «خرمالو حجم زیادی از تانن و فیبر دارد… وقتی با اسید معده واکنش نشان می‌دهند… یک توده سفت به وجود می‌آید که باعث انسداد روده می‌شود.»

🔹در این ویدیو همچنین گفته می‌شود:‌ «در یک‌سری از موارد نیاز است با جراحی روده، این گرفتگی‌ها برطرف شود وگرنه باعث مرگ می‌شود.»

🔹مصرف زیاد خرمالوی نارس، می‌تواند در دستگاه گوارشی انسان در شرایط خاصی، توده‌های مواد هضم‌نشده‌ای را به‌وجود بیاورد که «بزوار» نام دارند. بزوارها توده‌های متراکمی از مواد خارجی هستند که اغلب داخل معده محبوس شده‌اند.

🔹رژیم غذایی نقش مهمی در شیوع بزوار دارد. برای مثال در مناطقی که استفاده از سبزیجات زیاد است مانند کره‌جنوبی، ژاپن و اسپانیا فیتوبزوار شایع‌ترین بزوار گزارش شده‌است.

🔹این فیتوبزوارها در افرادی که قبلاً مشکلات معده دیگری داشته‌اند یا تعداد زیادی خرمالو نارس را به یکباره مصرف کرده‌اند، تشکیل می‌شوند. یک مطالعه نشان داد که ۸۳درصد از بیماران فیتوبزوار مشکلات قبلی معده داشتند.

🔹از زمان بروز شواهد ناشی از انسداد روده تا زمان عفونت و مرگ، چند روز فاصله است که با مراجعه به مراکز درمانی و اتخاذ تدابیر لازم، احتمال مرگ را به شدت کاهش می‌دهد.

🔹هرچند اطلاعات ویدیو درست است اما ما با یک ناراحتی گوارشی در گروه خاصی از افراد که در مصرف خرمالوی نارس زیاده‌روی کرده‌اند مواجه هستیم نه یک بحران سلامت.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند» نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

24,667

FactNameh | فکت‌نامه

27 Nov, 14:00

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت سیزدهم - «از جومونگ تا موسی، سلمان و جعفر»

🔹در سیزدهمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه» درباره هزینه‌های سریال‌سازی از منابع عمومی کشور صحبت می‌کنیم؛ درباره اینکه چطور و از چه زمانی اسم دو سریال «حضرت موسی» و «سلمان فارسی»، از ردیف‌های بودجه سر درآورده‌اند.

🔹در این قسمت، با عدد و رقم حساب می‌کنیم که تنها در سه سال گذشته، مبلغی به‌اندازه سه برابر کل هزینه ساخت سریال جومونگ به این دو سریال اختصاص پیدا کرده است.

🔹اگر می‌خواهید درباره این موضوع و فراتر از آن، درباره پیچیدگی‌های ساختار تامین مالی صداوسیما بیشتر بدانید، دعوت می‌کنیم این قسمت پادکست هزارداستان بودجه را از دست ندهید.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

15,941

FactNameh | فکت‌نامه

27 Nov, 05:15

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: برتری «علوم اسلامی» به علوم غربی

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹موضوع هشتمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، تولید نسخه‌هایی جدید از علوم در ادبیات حکومتی است که از آن تحت عنوان «علوم اسلامی» یاد می‌شود.

🔹در گفتمان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، «علوم مادی» باید در چارچوب «علوم الهی» قرار گیرند تا به این وسیله «مهار شوند». ردپای این دیدگاه، در ادبیات روحانیون حاکم نیز به چشم می‌خورد. جمعی از آنان به‌صراحت رشته‌های دانشگاهی را نتیجه «علوم غربی» می‌دانند و معتقدند برخلاف علوم اسلامی، انحرافات و کاستی‌های بسیار دارند.

🔹اکثر این ادعاها، به علوم انسانی ارتباط دارند. علی خامنه‌ای این علوم را «علوم انسانی غرب» می‌نامد که «متعارض با مبانی قرآنی و دینی» هستند. او معتقد است «پایه و اساس علوم انسانی را باید در قرآن جستجو کرد».

🔹نمونه‌های متعدد استفاده از این کلیدواژه در ادبیات مقامات حکومت ایران را در قسمت جدید «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» بشنوید.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,049

FactNameh | فکت‌نامه

26 Nov, 16:50

❌ ادعای نادرست درباره ممنوعیت مراسم سالگرد داریوش فروهر در سال‌های قبل

🔹در رسانه‌های داخلی ایران از جمله اصلاحات‌نیوز، خبرآنلاین و رکنا این ادعا مطرح شده است که «مراسم سالگرد مرحوم داریوش فروهر در دولت وفاق، پس از چند سال ممنوعیت برگزار شد».

🔹استناد این رسانه‌ها به یادداشتی از علیرضا خامسیان، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر معاون اول رئیس جمهوری در صفحه اول «روزنامه ایران» است.

🔹خامسیان نوشته مراسم سالگرد امسال برگزار شده چون «حاکمیت راهبرد وفاق» آن را ممکن کرده و در سال‌های پیش از این «با محدودیت‌هایی روبرو می‌شد تا جایی که عملا این مراسم برگزار نمی‌شد.»

🔹بر اساس اخبار منتشر شده در همین رسانه‌‌های داخلی، از جمله انصاف‌نیوز و ایسنا مراسم سالگرد قتل پروانه اسکندری و داریوش فروهر در سال‌های پیش و دولت‌های قبل هم با وجود ممانعت‌ها و سنگ‌اندازی‌های نیروهای امنیتی و قضایی برگزار می‌شد.

🔹از این رو ادعای برگزاری آن بعد از سال‌ها و به دلیل «حاکمیت راهبرد وفاق» بی‌اساس است و فکت‌نامه به آن نشان «نادرست» می‌دهد

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,066

FactNameh | فکت‌نامه

26 Nov, 14:50

❌ ادعای نادرست وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر

🔹اخیرا وزیر کشور پیش‌بینی کرد با ادامه روند فعلی جمعیت‌ ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر برسد. هیچ برآوردی این ادعا را تایید نمی‌کند. با نرخ باروری فعلی، جمعیت ایران تا ۸ دهه آینده کمتر از ۸۰ میلیون نفر نخواهد بود و حتی اگر این نرخ نصف شود، جمعیت ایران به حدود ۴۵ میلیون نفر می‌رسد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,127

FactNameh | فکت‌نامه

25 Nov, 21:32

✅ مصوبه جدید دولت درباره «خودروهای برقی و هیبریدی» است

🔹برخی رسانه‌ها در داخل و خارج ایران ضمن انتشار تصویری از مصوبه هیات وزیران در ۲۳ آبان ۱۴۰۳ اعلام کرده‌اند تکلیف واردات خودروهای کارکرده به ایران مشخص شد.

🔹این مصوبه ارتباطی با موضوع کلی واردات خودروهای کارکرده ندارد و فقط مشمول «خودروهای برقی و هیبریدی» می‌شود.

🔹مصوبه جدید، آئین‌نامه اجرایی بند «ت» تبصره ۹ قانون بودجه ۱۴۰۳، مربوط به قانون هوای پاک است که با ۸ ماه تاخیر تصویب شده است.

🔹بر اساس این مصوبه، واردات خودروهای «برقی و هیبریدی» با عمر کمتر از پنج سال، با تعرفه ۴ درصدی برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی و ۱۵ درصدی برای بقیه موارد، آزاد شده است.

🔹موضوع آزاد شدن واردات خودروهای کارکرده مدت‌ها است در فضای عمومی و رسانه‌ای مطرح می‌شود.

🔹یک سال و نیم پیش مقام‌های دولت رئیسی اعلام کرده بودند به زودی واردات خودروهای کارکرده تولید سال ۲۰۱۹ به بعد برای همه آزاد می‌شود، اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

🔹در اوایل سال ۱۴۰۲، لایحه دو فوریتی الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو تصویب و ابلاغ شد، ولی هنوز تکلیف آئین‌نامه اجرایی آن روشن نشده است.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این گزاره که «آئین‌نامه اجرایی واردات خودروهای کارکرده تصویب و ابلاغ شده است»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,737

FactNameh | فکت‌نامه

25 Nov, 15:00

❌ شخصیت جومونگ خیالی نیست

🔹علی خامنه‌ای می‌گوید شخصیت‌های صدر اسلام واقعی‌اند اما جومونگ، خیالی است. این ادعا نادرست است و جومونگ شخصیتی واقعی در تاریخ کره است. درباره این شخصیت احتمالا بزرگنمایی‌هایی شده، اما به هر حال واقعی است. این اولین‌بار نیست که خامنه‌ای به «جومونگ» و ادعای خیالی بودنش اشاره می‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,992

FactNameh | فکت‌نامه

24 Nov, 14:02

❌ ادعای شاخ‌دار در مورد ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا

🔹مدتی قبل در صداوسیما به بهانه کشته شدن حسن نصرالله ادعا شد که اسرائیل می‌تواند از طریق واکسن‌های کرونا افراد را کدگذاری و ردیابی کند. این ادعا تکرار تئوری‌های توطئه مشهور علیه واکسن است؛ ادعایی کاملا بی‌اساس که هیچ‌گاه از سوی پژوهشگر یا نهاد معتبری اعلام نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

34,549

FactNameh | فکت‌نامه

23 Nov, 14:02

❌ ادعای خطرناک درباره آثار غذانخوردن طولانی و متناوب (فستینگ) بر درمان سرطان

🔹مدتهاست ادعا می‌شود «فستینگ» و «روزه» موجب درمان سرطان می‌شود. در تحقیقات تاکنون نتیجه قابل توجهی به دست نیامده است. فستینگ متناوب، نه به تنهایی، بلکه صرفا در کنار برخی روش‌های درمان سرطان ممکن است کمک‌کننده باشد اما در گاهی نیز می‌تواند باعث افزایش رشد برخی تومورهای سرطانی شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

39,790

FactNameh | فکت‌نامه

23 Nov, 11:00

🎙

کیانوش سنجری

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۰ پادکست هفتگی، درباره جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت «متا» توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به خودکشی اعتراضی کیانوش سنجری - خبرنگار و فعال و زندانی سیاسی - اشاره کرده‌ایم و گفته‌ایم که در ساعات نخست انتشار اخبار مربوط به آن، چه ادعاهایی مطرح شد.

🔹اعلام کاهش مازوت‌سوزی و مشکل بی‌برقی‌های اخیر، از موضوعات داغ این روزهای ایران است. در این اپیزود درباره این موضوع نیز صحبت کرده‌ایم.

اخیرا ادعایی تکراری درباره ارتباط ناخن‌کاری و ابتلا به بیماری ایدز مطرح شد. توضیحات ما درباره این ادعای گمراه‌کننده را در این قسمت خواهید شنید.

🔹وزیر کشور دولت چهاردهم هشدار داده که با روند فعلی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر کاهش می‌یابد. ما این ادعا را نادرست می‌دانیم و درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹رئیس سازمان بورس در انتقاد به وضعیت توسعه و اقتصاد ایران، آمارهایی ارائه کرده که ما به آن نشان نادرست دادیم و گفته‌ایم که وضعیت از آنچه او بیان کرده، نگران‌کننده‌تر است.

🔹برداشت نادرست از گزارش یک روزنامه داخلی ایران، منجر به انتشار ادعایی درباره بودجه طرح پرحاشیه «کلینیک ترک بی‌حجابی» شد که درباره آن نیز توضیح داده‌ایم.

🔹ویدیویی همراه با ادعای وقوع یک طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت در اسرائیل، منتشر شده است. درباره دلایل ساختگی بودن این ویدیو و ادعا، صحبت کرده‌ایم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، دو سوژه‌ای را بررسی کردیم که به دو نام مشهور و ترند این روزها گره خورده بود؛ نخست ادعای نادرست پرچم فلسطین بر شانه‌های مایک تایسون و دوم، ادعای شاخ‌دار رقص و آواز جنیفر لوپز روی نماد کعبه در عربستان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:00:57 مقدمه
00:03:12 جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت متا
00:12:49 از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟
00:25:56 بحران سوخت یا حذف مازوت‌؛ دلیل خاموشی‌های جدید چیست؟
00:36:00 ادعای گمراه‌کننده انتقال ایدز با کاشت ناخن
00:42:05 ادعای وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر
00:51:35 جایگاه واقعی اقتصاد ایران در افق ۱۴۰۴
00:55:22 بودجه کلینیک ترک بی‌حجابی چقدر است؟
01:00:04 ادعای شاخ‌دار طوفان در اسرائیل با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت
01:03:11 عکس مایک تایسون با پرچم فلسطین، ساختگی است
01:06:30 ادعای شاخ‌دار رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان
01:09:51 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

31,800

FactNameh | فکت‌نامه

23 Nov, 05:15

❌ درباره هزینه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران چه می‌دانیم؟

🔹نادر یاراحمدی، مشاور وزیر و رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، گفت: «برای تحصیل هر فرد [اتباع افغانستانی] معادل ۴۲ میلیون تومان هزینه می‌شود.»

🔹مرکز پژوهش‌های مجلس در اردیبهشت ۱۴۰۳، در گزارشی سرانه بودجه هر دانش‌آموز در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ را ۲۰/۶ میلیون تومان برآورد کرد که نسبت به سال گذشته ۱۶/۷ درصد رشد داشته است.

🔹رقم سرانه دانش‌آموزی از کل اعتبارات آموزش و پرورش که مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده، حدود نصف رقمی است که مشاور وزیر کشور به عنوان هزینه تحصیل هر دانش‌آموز افغانستانی اعلام کرده است.

🔹علاوه بر این، بر اساس گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در ایران (UNHCR) تا پایان ماه سپتامبر ۲۰۲۴ ( نهمین ماه تقویم میلادی) ۳۴/۸ میلیون دلار اعتبار برای کمک به پناهجویان افغان در ایران اختصاص داده شده است.

🔹اگر بخشی از این ۳۴/۸ میلیون دلار، در حوزه آموزش و تحصیلات اتباع خارجی هزینه شده باشد، رقم سرانه هزینه دانش‌آموزان افغانستانی حتی از برآورد مرکز پژوهش‌ها کمتر خواهد بود.

🔹فکت‌نامه با استناد به برآوردهای رسمی در این زمینه، به این گفته که هزینه تحصیل هر دانش‌آموز افغانستانی در ایران ۴۲ میلیون تومان است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

24,844

FactNameh | فکت‌نامه

22 Nov, 20:23

🔹 تابعیت و اقامت دائم ایران از طریق ازدواج موقت با زن ایرانی

🔹سالار سیف‌الدینی پژوهشگر جغرافیای سیاسی در یک مناظره گفته است بر اساس پیش‌نویس یک قانون، مهاجران افغانستانی از طریق ازدواج موقت (صیغه) با زنان ایرانی می‌توانند تابعیت و اقامت ایران را به دست بیاورند.

🔹این ادعا به دلیل تفاوت‌های اساسی که در مورد قوانین تابعیت و اقامت در ایران وجود دارد نشان «نیمه‌درست» می‌گیرد.

🔹در ماده ۲۶ پیش‌نویس طرح «تأسیس سازمان ملی اقامت» که هنوز به تصویب مجلس نرسیده ، آمده که «همسران بانوان ایرانی که دارای سند ازدواج قانونی از مراجع رسمی می‌باشند»، اولویت دریافت کارت اقامت دائم در ایران دارند.

🔹سند ازدواج قانونی در ایران، سند رسما ثبت‌شده‌ای است که بر وقوع ازدواج، چه از نوع دائم و چه از نوع موقت، صحه می‌گذارد.

🔹بنابراین در صورت تبدیل شدن این طرح به قانون، اگر زن ایرانی با تبعه غیر ایرانی ازدواج دائم یا ازدواج موقت ثبت شده، بکند، مرد می‌تواند متناسب با شرایطش مجوز اقامت به اصطلاح دائم که می‌تواند، شامل سه ساله، هفت ساله یا ده ساله باشد دریافت کند.

🔹اما برخلاف گفته سالار سیف‌الدینی، دریافت تابعیت از طریق ازدواج موقت و حتی دائم، نه در پیش‌نویس طرح «تأسیس سازمان ملی اقامت» آمده و نه بر اساس اسناد بالادستی در ایران ممکن است.

🔹بر اساس «قانون تابعیت» مندرج در قوانین مدنی ایران «هر زن تبعه خارجه که شوهر ایرانی اختیار کند»، تابعیت ایران را دریافت می‌کند، اما این برای تبعه خارجی مرد ممکن نیست.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای سالار سیف‌الدینی نشان «نیمه‌درست» می‌دهد، زیرا در آن به تفاوت‌های دو مفهوم تابعیت و اقامت توجه نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

14,024

FactNameh | فکت‌نامه

22 Nov, 14:28

❌ ادعای شاخ‌دار حسین الله‌کرم در مورد ذخایر لیتیوم ایران

🔹حسین الله‌کرم، رئیس شورای هماهنگی حزب‌الله و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در مناظره‌ای با صادق زیباکلام در رسانه دیدارنیوز گفت ایران از مقام چهارم لیتیوم دنیا به مقام اول رسیده و ایلان ماسک برای لیتیوم می‌خواهد با ایران مذاکره کند.

🔹ایران نه در گذشته رتبه چهارم را داشته و نه در حال حاضر رتبه اول را دارد. هر دوی این ادعاها نادرستند. ما قبلا ادعای مشابهی را هم درستی‌سنجی کردیم.

🔹اخیرا نیز گزارشی از کشف معدن لیتیوم جدیدی در ایران منتشر نشده و آخرین خبر در مورد کشف یک معدن جدید لیتیوم در ایران، اوایل اسفند ۱۴۰۱ منتشر شده بود.

🔹کارشناسان کل ذخایر لیتیوم کشف شده ایران را حدود ۵۰۰ یا ۶۰۰ تن تخمین می‌زنند.

🔹بیشترین ذخایر لیتیوم را کشورهای بولیوی با ۲۳ میلیون تن، آرژانتین با ۲۲ میلیون تن، ایالات متحده با ۱۴ میلیون تن و شیلی با ۱۱ میلیون تن دارند.

🔹ایران با ۵۰۰ یا ۶۰۰ تن ذخایر لیتیوم، در میان کشورهای دارای ذخایر غنی اين فلز ارزشمند جایگاه بالایی ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای حسین الله‌کرم نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,799

FactNameh | فکت‌نامه

22 Nov, 04:30

🎙

کیانوش سنجری

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۰ پادکست هفتگی، درباره جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت «متا» توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به خودکشی اعتراضی کیانوش سنجری - خبرنگار و فعال و زندانی سیاسی - اشاره کرده‌ایم و گفته‌ایم که در ساعات نخست انتشار اخبار مربوط به آن، چه ادعاهایی مطرح شد.

🔹اعلام کاهش مازوت‌سوزی و مشکل بی‌برقی‌های اخیر، از موضوعات داغ این روزهای ایران است. در این اپیزود درباره این موضوع نیز صحبت کرده‌ایم.

اخیرا ادعایی تکراری درباره ارتباط ناخن‌کاری و ابتلا به بیماری ایدز مطرح شد. توضیحات ما درباره این ادعای گمراه‌کننده را در این قسمت خواهید شنید.

🔹وزیر کشور دولت چهاردهم هشدار داده که با روند فعلی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر کاهش می‌یابد. ما این ادعا را نادرست می‌دانیم و درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹رئیس سازمان بورس در انتقاد به وضعیت توسعه و اقتصاد ایران، آمارهایی ارائه کرده که ما به آن نشان نادرست دادیم و گفته‌ایم که وضعیت از آنچه او بیان کرده، نگران‌کننده‌تر است.

🔹برداشت نادرست از گزارش یک روزنامه داخلی ایران، منجر به انتشار ادعایی درباره بودجه طرح پرحاشیه «کلینیک ترک بی‌حجابی» شد که درباره آن نیز توضیح داده‌ایم.

🔹ویدیویی همراه با ادعای وقوع یک طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت در اسرائیل، منتشر شده است. درباره دلایل ساختگی بودن این ویدیو و ادعا، صحبت کرده‌ایم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، دو سوژه‌ای را بررسی کردیم که به دو نام مشهور و ترند این روزها گره خورده بود؛ نخست ادعای نادرست پرچم فلسطین بر شانه‌های مایک تایسون و دوم، ادعای شاخ‌دار رقص و آواز جنیفر لوپز روی نماد کعبه در عربستان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

19,252

FactNameh | فکت‌نامه

21 Nov, 18:29

❌ ادعای نادرست انفجار باتری در آسانسور

🔹ویدیویی منتشر شده که مدعیست «لطفا با هیچ نوع باتری (موتورسیکلت، خودرو،...) وارد آسانسور نشوید، چون به محض بسته‌شدن درب آسانسور میدان مغناطیسی ایجاد شده و اتاقک آسانسور در یک چشم برهم زدن آتش گرفته و دمای آن به بین ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.»

🔹چنین چیزی از نظر علمی امکان ندارد. تا زمانی که مدار باتری متصل نشود، میدان مغناطیسی شکل نمی‌گیرد.

🔹ویدیو مربوط به حادثه‌ای در سال ۲۰۲۱ در چین است. در هیچ گزارشی ادعا نشده این حادثه به‌خاطر «میدان مغناطیسی باتری در آسانسور» بوده‌است.

🔹حوادث مشابه در اثر دستکاری (مونتاژ، اضافه‌کردن یا اصلاح) یا نقص در تولید باتری‌های لیتیوم-یون اتفاق می‌افتد که البته پدیده‌ای نادر است.

🔹به دلیل آثار سوختگی شدیدی که این حوادث می‌تواند داشته باشد، ورود برخی از انواع این باتری‌ها به درون فضاهای داخلی بسته مانند آسانسور یا خانه، در چین ممنوع است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای انفجار باتری در اثر میدان مغناطیسی در آسانسور، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,941

FactNameh | فکت‌نامه

20 Nov, 20:07

🔹 نقل قول سیاستمدار لبنانی از علی لاریجانی درباره کمک مالی ایران به لبنان

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی از مصاحبه یک سیاستمدار لبنانی منتشر شده که به نقل از علی لاریجانی می‌گوید ایران از طریق حزب‌الله به هر خانواده آواره لبنانی ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار کمک می‌کند.

🔹این ویدئوی کوتاهِ فراگیرشده، ساختگی نیست و «درست» است.

🔹ویدیو، بخشی از مصاحبه وئام وهاب، در ۲۵ آبان ۱۴۰۳، روز دوم سفر اخیر علی لاریجانی به سوریه و لبنان است.

🔹وئام وهاب در این گفتگو اعلام می‌کند که لاریجانی گفته ایران ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار به هر خانواده آواره لبنانی می‌دهد.

🔹این خبر در بعضی از اکانت‌ها در شبکه‌های اجتماعی ایران به این صورت منتشر شده که گویی خبر را خود لاریجانی اعلام کرده و این پول به همه خانواده‌های لبنانی داده می‌شود.

🔹این ادعاها دقیق نیستند. این خبر نه از سوی خود لاریجانی که از سوی یک سیاستمدار لبنانی مطرح شده و او گفته که این پول قرار است به خانواده‌های آواره لبنانی داده شود، نه همه لبنانی‌ها.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

28,278

FactNameh | فکت‌نامه

20 Nov, 18:53

❌ جایگاه واقعی اقتصاد ایران در افق ۱۴۰۴

🔹حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس می‌گوید: قرار بود تا سال ۱۴۰۴ به رتبه اول اقتصادی منطقه برسیم، اما امروز بر مبنای ارزش اسمی چهارم و از نظر برابری قدرت خرید سوم هستیم.

🔹این صحبت‌ها در انتقاد از فاصله زیاد شرایط موجود با اهداف برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله بیان شده است، اما دقیق نیست.

🔹بر اساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران باید در جایگاه اول اقتصادی در کل آسیای جنوب غربی و خاورمیانه در جایگاه اول اقتصادی باشد که فاصله بسیار زیادی با آن دارد.

🔹بر اساس آخرین برآوردهای بانک جهانی، ایران بعد از ترکیه، عربستان، اسرائیل و امارات متحده عربی، پنجمین کشور منطقه از نظر بزرگی تولید ناخالص داخلی است. با احتساب قدرت خرید، ایران سوم است.

🔹اگر عامل جمعیت را هم در نظر بگیریم، ایران در رده‌بندی سرانه تولید ناخالص داخلی پایین‌تر از اغلب کشورهای منطقه، از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه، اسرائیل و حتی عراق قرار دارد.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به گزاره‌ای که از سوی رئیس سازمان بورس مطرح شده، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,462

FactNameh | فکت‌نامه

20 Nov, 05:31

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت دوازدهم - «زندان»

🔹عنوان دوازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، «زندان» است. در این قسمت سراغ بودجه سازمان زندان‌ها رفته‌ایم؛ سازمانی که از بزرگ‌ترین و هزینه‌برترین دستگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود.

🔹در این قسمت، درباره بزرگی جمعیت زندانیان و هزینه‌های آن صحبت کرده‌ایم، به پروژه‌های ساخت بیش از ۵۰ زندان و ۵۰ بازداشتگاه جدید در سراسر کشور که برای آنها بودجه در نظر گرفته شده اشاره کردیم و از منابعی گفته‌ایم که به صورت پنهان و غیرشفاف از بخش‌های گوناگون بودجه صرف تامین مالی تشکیلات اداره زندان‌ها در ایران می‌شود.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

22,533

FactNameh | فکت‌نامه

19 Nov, 20:06

❌ بودجه کلینیک ترک بی‌حجابی نامشخص است، اما ۲۵۵ میلیارد تومان نیست

🔹رسانه‌های داخلی و خارجی گزارش کرده‌اند که دولت جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۳ مبلغ ۲۵۵ میلیارد تومان بودجه برای اجرای طرح «کلینیک ترک بی‌حجابی» اختصاص داده است.

🔹منبع این گزارش‌ها روزنامه اعتماد است که نوشته «[این] طرح… در ستاد امر به معروف و نهی از منکر‌ تهیه شده که در بودجه ۱۴۰۳ رقم ۱۵۵ میلیارد تومان از ردیف عمومی‌ و ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاصی» دریافت می‌کند.

🔹این ارقام در واقع جمع بودجه جاری و اختصاصی کل ستاد امر به معروف است و فقط به «طرح کلینیک ترک بی‌حجابی» اختصاص ندارد.

🔹در بودجه امسال ۱۵۶ میلیارد تومان اعتبارات جاری، ۴۹ میلیارد تومان اعتبارات عمرانی و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبارات اختصاصی برای ستاد اجرای امر به معروف در نظر گرفته شده است.

🔹منظور از اعتبارات «اختصاصی» در واقع از بخشی از منابع مالی بانک‌ها و شرکت‌های دولتی است که برای «ارتقای اخلاق و فرهنگ اسلامی» به نهادهای عمدتا مذهبی و تبلیغاتی اختصاص پیدا می‌کند.

🔹ستاد امر به معروف در بیانیه‌ای وجود «طرح کلینیک ترک بی‌حجابی» را تایید کرده، اما معلوم نیست چقدر از منابع مالی خود را صرف اجرای آن می‌کند.

🔹منابع مالی ستاد امر به معروف محدود به یک ردیف بودجه نیست. اما برای خود همین ردیف از سال ۱۳۹۶ تاکنون دست‌کم ۷۰۰ میلیارد تومان از منابع عمومی بودجه هزینه شده است.

🔹اگر ارزش این پول را با احتساب نرخ تورم هر سال محاسبه کنیم، ارزش بودجه این نهاد به قیمت ثابت در مهر ماه ۱۴۰۳ به بیش از ۱۷۰۰ میلیارد تومان می‌رسد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

21,380

FactNameh | فکت‌نامه

19 Nov, 18:10

❌ ادعای شاخ‌دار رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان

🔹در روزهای اخیر همزمان با برگزاری پنجمین دوره جشنواره «موسم ریاض» ۲۰۲۴ در عربستان سعودی، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی ایران و برخی کشورهای عربی منتشر و ادعا شده که «کنسرت و رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان» را نشان می‌دهد.

🔹هیچ‌یک از اجزای این ادعا درست نیست.

🔹خواننده مورد اشاره در این ویدیو، نه جنیفر لوپز، که تیلور سویفت است.

🔹زمان و محل برگزاری کنسرت، نه این روزها و در عربستان بلکه حدود ۶ ماه پیش و در استکهلم سوئد است.

🔹استیج مکعب شکلی که سویفت روی آن ایستاده نیز نه نماد کعبه، که بخشی از یک استیج پلکانی متحرک است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای رقص و آواز جنیفر لوپز روی نمادی از کعبه نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

30,188

FactNameh | فکت‌نامه

19 Nov, 17:25

❌ عکس مایک تایسون با پرچم فلسطین، ساختگی است

🔹در روزهای اخیر عکسی از مایک تایسون، قهرمان سابق بوکس سنگین‌وزن در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها (تابناک و خبرگزاری دانشجو) منتشر شده که مدعی است او را در حالی که پرچم فلسطین روی شانه‌هایش دارد، در رینگ بوکس نشان می‌دهد.

🔹گفته شده که این تصویر پیش از مسابقه اخیر او با جیک پاول، یوتیوبر و بوکسور، در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۲۵ آبان ۱۴۰۳) گرفته شده است.

🔹با وجود پوشش وسیع این رویداد در رسانه‌های مختلف، به جز این تصویر ساختگی، عکس دیگری منتشر نشده که در آن تایسون پرچم فلسطین داشته باشد.

🔹تایسون بر روی سینه خود یک خالکوبی از دختر جان‌باخته‌اش دارد. در عکسی که با پرچم از او منتشر شده، این تتو دیده نمی‌شود.

🔹در تصویر وایرال‌شده، نوک مثلث قرمز پرچم فلسطین به سمت بیرون پرچم است در حالی که در واقعیت، نوک این مثلث به سوی داخل پرچم است.

🔹تایسون ۵ سال پیش در مصاحبه‌ای با برنامه Good Morning Britain دستبند حمایت از فلسطین به دست داشت.

🔹او همچنین در نوامبر ۲۰۲۳ در یک شام خیریه که برای نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) برگزار شده بود شرکت کرد، اما بعداً توضیح داد که از هدف این رویداد بی‌اطلاع بوده و صرفاً به‌عنوان یک شام غیررسمی دعوت شده بود.

🔹از این رو فکت‌نامه به این عکس و ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

124,551

FactNameh | فکت‌نامه

18 Nov, 22:25

❌ ادعای گمراه‌کننده انتقال ایدز با کاشت ناخن

🔹تصویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که مدعیست: «انتقال ایدز از طریق کاشت ناخن گزارش شده! ابزار اگه آلوده باشه، با کوچیک‌ترین تماس مبتلا می‌شید.»

🔹ویروس HIV عامل بیماری ایدز از سه راه اصلی از فرد مبتلا به فرد غیر مبتلا، منتقل می‌شود:
۱- آمیزش جنسی محافظت‌نشده (از جمله مقعدی و دهانی)
۲- قرارگرفتن در معرض بافت یا خون آلوده
۳- از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی

🔹برای قرارگرفتن در معرض بافت یا خون آلوده راه‌های زیادی وجود دارد که منجر به انتقال ویروس به فرد سالم می‌شود؛ از محصولات خونی که در هنگام انتقال خون به فرد مورد نیاز، به همراه خود ویروس را منتقل می‌کنند، تا ابزارهایی مانند سرنگ‌های چندبار مصرف.

🔹ابزارهای خالکوبی، سوزن‌کاری و لوازم آرایشی و بهداشتی که امکان زخم کردن و تماس با خون را دارند و بین افراد مختلف، بدون استریل شدن، استفاده می‌شود نیز پتانسیل انتقال ویروس را دارند.

🔹بنابراین انتقال از طریق ابزارهای آلوده، تحت شرایط خاصی امکان‌پذیر است و ربطی به ماهیت شغل یا فعالیت ناخن‌کاری یا سایر مشاغل مربوط به امور آرایشی ندارد.

🔹عدم استفاده از وسایل استریل، در بعضی شرایط خاص ممکن است باعث انتقال شود. با این حال مطالعات نشان داده انتقال HIV در سالن‌های زیبایی یا خالکوبی در صورت رعایت اصول بهداشتی، بسیار نادر است.

🔹در نمونه‌ای نادر در سال ۲۰۱۴ برای اولین بار گزارشی با عنوان «یک مورد انتقال ویروس HIV-1 احتمالاً مرتبط با ابزار مانیکور» در فردی ساکن برزیل در مجلات علمی منتشر شد.

🔹اگرچه این زن و دختر عمویش از وسایل مانیکور مشترک استفاده می‌کردند، اما براساس گزارش محققان، این زن دقیقاً «در حین مانیکور» به HIV مبتلا نشده بود؛ توصیفی که باعث ایجاد ترس یا نگرانی از سالن‌های ناخن‌کاری شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای انتشار گزارش‌هایی درباره «انتقال ایدز از طریق کاشت ناخن و ارتباط این قبیل مشاغل با این بیماری، نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

35,946

FactNameh | فکت‌نامه

16 Nov, 11:00

🎙

جومونگ در بیت رهبری

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بررسی منشاء یک شیء نورانی که هفته قبل در آسمان چند شهر ایران مشاهده شده بود پرداختیم و در ادامه به خبر نادرستی که درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل منتشر شده بود اشاره کردیم.

🔹همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دو ادعای مرتبط با دونالد ترامپ و یک ادعا به اسم ایلان ماسک مطرح شد که هر سه را رد کردیم.

🔹اخیرا اظهارنظری از علی خامنه‌ای منتشر شد که مدعی بود «جومونگ» یک شخصیت خیالی است؛ ادعایی که برای اولین نیست مطرح می‌کند. ما درباره رد این ادعا نیز در این قسمت صحبت کردیم.

🔹پس از آن به بخشی از وصیت‌نامه روح‌الله خمینی پرداختیم که گفته می‌شد اعترافات او به درباره وضعیت جمهوری اسلامی است، اما ماجرا چیز دیگری بود.

🔹ویدیویی که به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس منتسب شده بود و همچنین یک آپدیت کوتاه درباره تعرفه واردات آی‌فون به ایران، دو سوژه بعدی این اپیزود هستند.

🔹وضعیت نرخ باروری در کشور و تناقض‌هایی در آمار ساخت مسکن، دو موضوع این قسمت هستند که عدد و رقم‌های مختلفی را در آنها بررسی کردیم.

🔹ادعای نادرست درباره زیان‌های استفاده از ظروف آلومینیومی در آشپزی سوژه بعدی فکت‌چک‌های این هفته است.

🔹در پایان این قسمت، به عکس‌های جدید ترانه علیدوستی اشاره کردیم و توضیح دادیم که ادعای جعلی بودن آنها، ادعای نادرستی است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:56 مقدمه
00:03:40 بررسی منشاء شیء نورانی در آسمان تهران و رشت و باکو
00:08:54 خبر نادرست درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل
00:13:00 ترجمه نادرست از کتاب آمریکای زمین‌گیر ترامپ
00:16:53 ادعا و عکس نادرست درباره حضور دونالد ترامپ در ایران
00:21:09 ادعای نادرست درباره اظهارنظر ایلان ماسک درباره ایرپادها
00:25:10 شخصیت جومونگ خیالی نیست
00:34:35 ادعای اعتراف خمینی به ظلم و جنایت‌های حکومت
00:38:29 ویدیو نادرست منتسب به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس
00:41:09 آیا تعرفه واردات آی‌فون تغییر کرده‌است؟
00:44:07 آمار نادرست درباره افزایش نرخ باروری در کشور
00:50:35 تناقض‌های «آمار ساخت مسکن» در ایران
00:55:02 استفاده از ظرف و فویل آلومینیوم در آشپزی خطرناک نیست
01:00:03 تصاویر ترانه علیدوستی جعلی نیستند
01:02:47 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

60,418

FactNameh | فکت‌نامه

15 Nov, 22:22

❌ ادعای نادرست وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر

🔹اسکندر مومنی وزیر کشور می‌گوید: بر اساس پیش‌بینی‌ها، با ادامه روند موجود تا سال ۱۴۸۰ جمعیت‌ کشور به ۳۵ میلیون نفر می‌رسد.

🔹این طور نیست. بر اساس آخرین برآوردهای سازمان ملل متحد جمعیت ایران تا هشت دهه آینده، حتی در صورت کاهش شدید زادوولد و نصف شدن نرخ باروری از ۴۵ میلیون نفر کمتر نخواهد شد.

🔹طبق آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ باروری در ایران حدود ۱/۷ فرزند به ازای هر زن است. اگر این نرخ تا ۸۰ سال دیگر به ۰/۹ برسد (تقریبا نصف شود) در این صورت، جمعیت ایران به کف ۴۵ میلیون نفر خواهد رسید.

🔹اگر وضعیت موجود تداوم داشته باشد و نرخ باروری در حدود ۱/۶ باقی بماند، در این صورت جمعیت ایران تا ۸ دهه آینده از ۸۰ میلیون نفر کمتر نخواهد بود.

🔹طبق محاسبات مرکز آمار ایران نیز چشم‌انداز جمعیتی ایران تا سال ۱۴۳۰ کمتر از ۹۰ میلیون نفر نخواهد و حتی در صورت کاهش شدید باروری هم دست‌کم تا دو دهه آینده رشد جمعیت ادامه خواهد داشت.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه این ادعا که «پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند کاهش جمعیت تا سال ۱۴۸۰ جمعیت‌ کشور به ۳۵ میلیون نفر برسد»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

36,417

FactNameh | فکت‌نامه

15 Nov, 14:47

❌ ادعای شاخ‌دار طوفان در اسرائیل با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت

🔹در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که مدعیست طوفانی با سرعت ۸۰۰ کیلومتر در ساعت در اسرائیل است.

🔹این ویدیو ۶ ماه پیش در شبکه‌های اجتماعی با عنوان طوفان با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت در تایلند منتشر شده‌بود.

🔹با توجه به فیزیک و سایز کره زمین و چگالی اتمسفر، وقوع طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت، روی کره زمین در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست و برای وقوع آن شرایطی نادر باید ایجاد شود؛ مثلا دمای کل زمین آن‌قدر زیاد شود که اقیانوس‌ها به ۵۰ درجه سانتیگراد برسند.

🔹در ویدیو، حرکت آماتور خودروهای سالم که به اطراف پرتاب می‌شوند اما وضعیت فیزیکی آنها سالم می‌ماند نیز نشان می‌هد ویدیو ساختگی است.

🔹بنابراین فکت‌نامه، به ادعای «طوفان در اسرائیل به سرعت ۸۰۰ کیلومتر در ساعت»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

27,001

FactNameh | فکت‌نامه

15 Nov, 06:30

📝

بحران سوخت یا حذف مازوت‌ به نفع محیط‌زیست؛ دلیل خاموشی‌های جدید چیست؟

🔹سخنگوی دولت می‌گوید دلیل خاموشی‌های اخیر، حفاظت از محیط زیست با توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های اراک، کرج و اصفهان است.

🔹خود مسعود پزشکیان اما می‌گوید «چون ذخایر نیروگاهی ما کم است … ناگزیریم اکنون ذخایر نیروگاه‌ها را طوری تنظیم کنیم که زمستان با مشکل مواجه نشویم.»

🔹با این حال برخی مقام‌های دولتی، از جمله وزیر نفت، همچنان می‌گویند دلیل این اقدام دولت، «اهمیت سلامت مردم و محیط‌زیست» است.

🔹مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تصریح کرده که به دلیل ناترازی گاز و کاهش ذخایر گازوئیل و نفت کوره، تامین برق در زمستان با مشکل مواجه خواهد شد.

🔹مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز تایید کرده در اواخر تابستان امسال حجم ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها ۴۳ درصد و نفت‌کوره ۲۳ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال کم شده است.

🔹این اما در حالی است که گزارش‌‌ سایت شانا، (شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی) نشان می‌دهد در ماه‌های گذشته حجم سوخت مایع تحویلی به نیروگاه‌ها بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

🔹چگونه ممکن است همزمان با رشد ۱/۴ برابری تحویل سوخت مایع، حجم ذخایر گازوئیل و نفت کوره کاهش پیدا کرده باشد؟ پاسخ، کاهش سهمیه گاز نیروگاه‌ها است.

🔹به گفته مقام‌های وزارت نیرو، همزمان با کاهش ۶ درصدی گاز تحویلی به نیروگاه‌ها در سال ۱۴۰۳، مصرف گازوئیل ۱/۸ برابر و مصرف مازوت در نیروگاه‌ها ۲ برابر سال گذشته شده است.

🔹آمار رسمی از میزان مصرف مازوت در نیروگاه‌های ایران منتشر نمی‌شود، اما بر اساس اظهارات مقام‌های وزارت نیرو در سال گذشته، سهم مازوت در ترکیب سوخت نیروگاه‌ها حدود ۳ درصد و سهم گاز و گازوئیل به ترتیب ۹۳ و ۴ درصد است.

🔹اگر این نسبت‌ها در سال جاری نیز ثابت باقی مانده باشد، توقف مازوت‌سوزی فقط در سه نیروگاه کشور از سهم کلا سه درصدی مازوت در تامین سوخت مایع نیروگاهی، نمی‌تواند رقم قابل‌توجهی باشد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

130,729

FactNameh | فکت‌نامه

15 Nov, 04:30

🎙

جومونگ در بیت رهبری

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بررسی منشاء یک شیء نورانی که هفته قبل در آسمان چند شهر ایران مشاهده شده بود پرداختیم و در ادامه به خبر نادرستی که درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل منتشر شده بود اشاره کردیم.

🔹همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دو ادعای مرتبط با دونالد ترامپ و یک ادعا به اسم ایلان ماسک مطرح شد که هر سه را رد کردیم.

🔹اخیرا اظهارنظری از علی خامنه‌ای منتشر شد که مدعی بود «جومونگ» یک شخصیت خیالی است؛ ادعایی که برای اولین نیست مطرح می‌کند. ما درباره رد این ادعا نیز در این قسمت صحبت کردیم.

🔹پس از آن به بخشی از وصیت‌نامه روح‌الله خمینی پرداختیم که گفته می‌شد اعترافات او به درباره وضعیت جمهوری اسلامی است، اما ماجرا چیز دیگری بود.

🔹ویدیویی که به نماز جماعت در خیابان‌های پاریس منتسب شده بود و همچنین یک آپدیت کوتاه درباره تعرفه واردات آی‌فون به ایران، دو سوژه بعدی این اپیزود هستند.

🔹وضعیت نرخ باروری در کشور و تناقض‌هایی در آمار ساخت مسکن، دو موضوع این قسمت هستند که عدد و رقم‌های مختلفی را در آنها بررسی کردیم.

🔹ادعای نادرست درباره زیان‌های استفاده از ظروف آلومینیومی در آشپزی سوژه بعدی فکت‌چک‌های این هفته است.

🔹در پایان این قسمت، به عکس‌های جدید ترانه علیدوستی اشاره کردیم و توضیح دادیم که ادعای جعلی بودن آنها، ادعای نادرستی است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

22,061

FactNameh | فکت‌نامه

14 Nov, 18:55

📝

بررسی منشاء شیء نورانی در آسمان تهران و رشت و باکو

🔹در نخستین ساعات بامداد دوشنبه ۲۱ آبان ویدیوهایی از تهران، رشت، آستارا، باکو و … منتشر شد که یک شیء نورانی، با درخشندگی بیشتر از معمول را نشان می‌داد. این شیء در ارتفاع نسبتا بالا و در مسیری تقریبا مستقیم حرکت کرده و ردی طولانی از آتش به دنبال آن در آسمان کشیده شده‌بود.

🔹نه سرعت و نه زاویه این پرتابه، با موشک‌های بالستیک در مرحله پرتاب یا فاز ترمینال همخوانی ندارد. برای مثال ویدیوهای وعده صادق ۲ را ببینید. آنها با سرعت بسیار بالا با زاویه حمله بسیار بالا از ورای جو وارد آسمان منطقه هدف می‌شوند؛ اما در این مورد، زاویه تقریبا افقی حرکت را شاهد هستیم.

🔹نسبت اندازه جسم (نقطه زردرنگ) به طول دنباله (خط قرمز) در تصویر زیر با زبانه آتش پیشران سوخت جامد یا مایع، همخوانی ندارد. به عبارت دیگر دنباله بسیار بیشتر از حد معمول، دراز است.

🔹حداقل سه رنگ در دنباله دیده می‌شود که هر کدام به معنی مواد مختلف هستند؛ اما وقتی ماده‌ای در موتور موشک می‌سوزد، چه مایع و چه جامد، تنها یک ماده است.

🔹خروجی اگزوز موشک، یکنواخت است ولی در دنباله باقی‌مانده از این حرکت به‌خصوص در قسمت سوم (نارنجی رنگ) به نظر می‌رسد اجسام بسیار ریزی از قطعه اصلی جدا شده و در آسمان رها می‌شوند. یعنی یکنواخت نیست و قطعاتی در آن دیده می‌شود.

🔹آنچه در ویدیو می‌بینیم، نشان‌دهنده مسیر مستقیم و تکانه بالای جسم است. بنابراین جسمی که با سرعت بالایی در فضا در حال حرکت بوده، انرژی از دست داده و وارد جو شده‌است. در برخورد با جو در اثر اصطکاک، به دمای ذوب رسیده و در حال سوختن در آسمان است.

🔹آن جسم می‌تواند یک شهاب سنگ (Meteor) بوده باشد. روزانه ۵۰ تن سنگ، در قطعاتی کوچک تا صخره‌هایی چند متری وارد زمین می‌شوند.

🔹شهاب سنگ‌هایی که کمی بزرگ‌تر هستند، دنباله‌هایی به بلندی آنچه در این ویدیوها دیده می‌شود دارند که به آنها «آذرگوی» (Bolide) می‌گویند و می‌توانند منشائی برای این پدیده باشند.

🔹اما وجود ترکیبات مختلف در دنباله (تفاوت رنگ‌ها) یک احتمال دیگر را تقویت می‌کند که این جسم، نه یک تکه سنگ طبیعی بلکه یک زباله فضایی ناشی از پرتاب‌های اخیر یا ماهواره‌های مستعمل باشد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,845

FactNameh | فکت‌نامه

14 Nov, 17:50

📝

از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟

🔹کیانوش سنجری، (مهدی سنجری‌باف)، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، عصر روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ در حرکتی اعتراضی، به زندگی خود پایان داد.

🔹در فکت‌نامه، برخی شواهد و ابهام‌ها در این باره را بررسی کرده‌ایم؛ از جمله ادعاهای نادرستی که همراه با انتشار این خبر در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی منتشر شد.

🔹برخی کاربران نزدیک به مواضع جمهوری اسلامی ایران مدعی شدند که ویکی‌پدیای منسوب به کیانوش سنجری، پیش از وقوع خودکشی، به‌روزرسانی شده بود.

🔹این ادعا نادرست است. زمانی که در ویکی‌پدیا نمایش داده می‌شود به وقت جهانی UTC است و این به‌روزرسانی در ساعت ۲۰:۱۶ به وقت ایران نوشته شده است؛ یعنی حدود یک ساعت بعد از انتشار خبر آن در شبکه‌‌های اجتماعی.

🔹برخی گفته بودند با وجود «نیروهای حراستیِ مسلط» در پاساژ چارسو (محل وقوع) او چگونه بدون هیچ ممانعتی توانسته «به قسمت‌هایِ بالایی پاساژ برود»؟

🔹پاسخ این است که شکل و رنگ نرده‌ای که در عکس کیانوش سنجری دیده می‌شود، دقیقا منطبق با تراسی در پاساژ چارسو است که دسترسی به آن برای عموم آزاد است.

🔹برخی نیز نوشته‌اند که کیانوش سنجری بعد از پستی که با عنوان «تولد ۱۷ سالگی شاهزاده رضا پهلوی» منتشر کرد، به مدت ۱۳ روز هیچ فعالیتی در شبکه اجتماعی ایکس نداشته و این، «مشکوک و سوال‌برانگیز» است.

🔹فاصله پست مورد اشاره کیانوش سنجری تا توییت بعدی او، نه ۱۳ روز، بلکه ۱۱ روز است. بررسی حساب کاربری او نیز نشان می‌دهد فاصله‌های زمانی چندروزه بین پست‌های او در ایکس، «بی‌سابقه نیست».

❗️ اگر خود یا اطرافیانتان افکار خودکشی دارید، برای گرفتن کمک به مراکز مشاوره مراجعه کنید یا با اورژانس اجتماعی به شماره تلفن ۱۲۳، صدای مشاور ۱۴۸۰ یا اورژانس روان‌پزشکی تهران با شماره ۴۴۵۰۸۲۰۰ تماس بگیرید. اگر در خارج از ایران سکونت دارید، لینک زیر به شماره کمک می‌کند تا شماره تلفن‌های مرتبط برای شرایط بحرانی را در تمام کشورها پیدا کنید:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_suicide_crisis_lines

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,524

FactNameh | فکت‌نامه

13 Nov, 13:58

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت دوازدهم - «زندان»

🔹عنوان دوازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، «زندان» است. در این قسمت سراغ بودجه سازمان زندان‌ها رفته‌ایم؛ سازمانی که از بزرگ‌ترین و هزینه‌برترین دستگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود.

🔹در این قسمت، درباره بزرگی جمعیت زندانیان و هزینه‌های آن صحبت کرده‌ایم، به پروژه‌های ساخت بیش از ۵۰ زندان و ۵۰ بازداشتگاه جدید در سراسر کشور که برای آنها بودجه در نظر گرفته شده اشاره کردیم و از منابعی گفته‌ایم که به صورت پنهان و غیرشفاف از بخش‌های گوناگون بودجه صرف تامین مالی تشکیلات اداره زندان‌ها در ایران می‌شود.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

33,205

FactNameh | فکت‌نامه

13 Nov, 05:15

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: ۹۵ درصد «دانشمندان جوان»، بسیجی هستند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹موضوع هفتمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای القای این تصویر است که نیروهای انقلابی در حال پشت سر گذاشتن غرب هستند.

🔹موارد و مثال‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد مسئولان رده بالای حکومت ایران سال‌هاست مدعی اختراع یا کشف جدیدی از سوی دانشمندان جوان و انقلابی می‌شوند؛ یک روز کشف انرژی هسته‌ای در یک خانه و یک روز هم اختراع دستگاه کرونایاب «مستعان ۱۱۰» با حضور فرماندهان سپاه.

🔹رهبر جمهوری اسلامی بارها از چنین ادعاهایی که مورد تایید مجامع علمی معتبر نیستند، استقبال کرده است.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

28,509

FactNameh | فکت‌نامه

12 Nov, 18:40

❌ ادعای نادرست درباره اظهارنظر ایلان ماسک درباره ایرپادها

🔹در شبکه‌های اجتماعی، ادعایی به همراه یک ویدیو مطرح شده با این مضمون که ایلان ماسک گفته ایرپادها خطرناکند و می‌توانند فعالیت مغز و سیگنال‌های زیستی شما را ردیابی کنند و ذهن شما را بخوانند و اطلاعات جمع‌آوری کنند.

🔹این ویدیو، دستکاری‌شده است و ایلان ماسک در گفتگوی خود با جو روگن، پادکستر شناخته شده در سال ۲۰۲۰، درباره ایرپادها یا خطر احتمالی آن حرفی نزده است.

🔹در واقع حرف‌های او تقطیع شده و ماسک در این بخش از ویدیو در حال سخن گفتن از پروژه نورالینک (Neuralink) خود است.

🔹در ویدیوی اصلی، ماسک می‌گوید که نورالینک کاشته‌شده در مغز می‌تواند در آینده به افراد کمک کند تا بر برخی بیماری‌ها یا ناتوانی‌های حرکتی و مشکلات شنوایی و بینایی غلبه کند.

🔹برخلاف ادعای مطرح‌شده در این ویدیو، ایلان ماسک اخیرا در اکانت X خود از هدفون‌های اپل تمجید هم کرده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی درباره «تئوری ترسناک ایلان ماسک درباره ایرپاد» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

26,092

FactNameh | فکت‌نامه

11 Nov, 20:52

❌ تصاویر ترانه علیدوستی جعلی نیستند

🔹تعدادی از حساب‌های کاربری پرمخاطب در شبکه‌های اجتماعی، به صورت همزمان با انتشار متنی مدعی شدند تصاویر اخیر ترانه علیدوستی در یک عطرفروشی که از حساب اینستاگرام آن منتشر و سپس حذف شد، جعلی و ساخته هوش مصنوعی بوده‌است.

🔹این عکس‌ها واقعی است و ادعای جعلی بودن آنها، شاخ‌دار است.

🔹این عکس‌ها در ۱۹ آبان ۱۴۰۳ در اینستاگرام منتشر شده‌اند و جعلی یا ساخته هوش مصنوعی نیستند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به «تصاویر جدید ترانه علیدوستی در یک عطرفروشی» نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

33,550

FactNameh | فکت‌نامه

11 Nov, 20:08

❌ استفاده از ظرف و فویل آلومینیوم در آشپزی خطرناک نیست

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی پربازدید از یک حساب اینستاگرام فعال در زمینه پزشکی و سلامت منتشر شده با این عنوان که «از آلومینیوم در آشپزی استفاده کنیم یا نه؟»

🔹در این ادعا، چند بیماری مختلف مانند بیماری‌های دستگاه عصبی همچون زوال عقل، آلزایمر، پارکینسون، سرطان و اختلالات طیف اوتیسم را به مصرف غذا با ظروف آلومینیوم ربط می‌دهد.

🔹تحقیقات نشان داده که هنگام پختن در فویل آلومینیومی یا در ظروف آلومینیومی، مقداری آلومینیوم وارد غذا می‌شود. این درست است. این اتفاق در غذاهای اسیدی نیز بیشتر است؛ اما این مقدار آلومینیوم هیچ‌گونه تاثیری بر سلامتی انسان ندارد.

🔹بدن کمتر از یک درصد از آلومینیوم موجود در غذا یا آب آشامیدنی را جذب می‌کند. ۹۵ درصد آلومینیوم محیطی که از طریق ظرف و فویل و … با یک وعده غذا وارد بدن شده در عرض ۲۴ ساعت دفع می‌شود.

🔹یک فرد بالغ به طور متوسط روزانه ۷ تا ۹ میلی گرم آلومینیوم می‌خورد. این مقدار، در بزرگسالان سالم مشکل ایجاد نمی‌کند.

🔹آلومینیوم طبیعی به ندرت در شکل فلزی و عنصری آن دیده می‌شود. به طور معمول، آلومینیوم در محیط به صورت نمک آلومینیوم یا سایر ترکیبات مانند سیترات آلومینیوم دیده می‌شود. غلظت آن در خون بزرگسالان به طور طبیعی ۳۰ تا ۵۰ میلی‌گرم است.

🔹در مورد ارتباط آلزایمر با آلومینیوم، هیچ شاهد قطعی وجود ندارد. در مورد ارتباط آلومینیوم با پارکینسون و ام‌اس نیز هیچ شاهدی وجود ندارد و نقش آن نامشخص است.

🔹هیچ مدرک علمی برای اینکه آلومینیوم باعث اختلالات اوتیسم می‌شود نیز جود ندارد.

🔹ادعاهای سرطان (اکسید شدن و آسیب دیدن DNA و …) ارائه شده در ویدیو نیز نادرست است. نقش آلومینیوم هرگز در سرطان ثابت نشده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که آشپزی و غذا خوردن با ظرف یا فویل آلومینیومی برای سلامت مضر است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,421

FactNameh | فکت‌نامه

11 Nov, 19:18

❌ ادعا و عکس نادرست درباره حضور دونالد ترامپ در ایران

🔹سال‌هاست در شبکه‌های اجتماعی عکسی از دونالد ترامپ به همراه جک نیکلسون و وارن بیتی با این ادعا منتشر می‌شود که این عکس اوایل سال ۱۳۵۷ گرفته شده و ترامپ همراه این بازیگران به تهران سفر کرد و قصد داشت کازینویی در یکی از شهرهای شمال ایران دایر کند که به خاطر انقلاب ایران منتفی شد.

🔹این تصویر نه در ابتدای سال ۱۳۵۷ شمسی (۱۹۷۸ میلادی) و در ایران، بلکه حدود ۱۰ سال بعد از آن در ۲۷ ژوئن ۱۹۸۸، روز مبارزه بوکس مایک تایسون و مایکل اسپینکس در هتل برج ترامپ در آتلانتیک سیتی ثبت شده است.

🔹عکس‌های دیگری هم از این سه نفر در کنار هم در آن روز گرفته شده که در Getty Images در دسترس است.

🔹به جز همین ادعا با عکس نادرست، در منابع فارسی و انگلیسی هیچ گزارشی از سفر دونالد ترامپ به ایران قبل و بعد از انقلاب سال ۵۷ وجود ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی مبنی بر سفر ترامپ به ایران در دوران قبل از انقلاب، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,778

FactNameh | فکت‌نامه

09 Nov, 11:00

🎙

جزئیات حمله اسرائیل

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود.

🔹در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد، ادعا شده بود پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده یحیی سنوار در روزهای آخر عمرش دسترسی به غذا نداشت. درباره این ادعا در این قسمت توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا، جدیدترین کار صداوسیمای جمهوری اسلامی در مخالفت با واکسیناسیون است. درباره این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹در یکی از برنامه‌های صداوسیما درباره وضعیت اقتصادی و قیمت مواد غذایی در غزه ادعاهایی شده بود که ما آن را بررسی کردیم و در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون در ایران و همچنین تعرفه‌ای که برای آن مطرح شده بود، به یکی از بحث‌های داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران تبدیل شد. توضیح داده‌ایم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، به ادعای ساخت «جت جنگی بشقاب پرنده» ایلان ماسک اشاره کردیم؛ ادعایی که مطابق انتظار، شاخ‌دار بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:33 مقدمه
00:03:08 از حمله اسرائیل به ایران چه می‌دانیم؟
00:11:45 خبر نادرست به نقل از CNN درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل
00:13:59 گزارش پزشکی قانونی اسرائیل و غذا نخوردن سنوار در روزهای آخر
00:18:17 ادعای ردیابی نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا
00:26:59 آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه
00:31:49 از رفع ممنوعیت واردات آیفون و تعرفه آن چه می‌دانیم؟
00:39:08 ادعای شاخ‌دار در مورد جت جنگی بشقاب پرنده ایلان ماسک
00:44:08 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

48,766

FactNameh | فکت‌نامه

09 Nov, 05:15

❌ ویدئوی تقطیع‌شده وصیت‌نامه خمینی و ادعای شاخ‌دار اعتراف‌ به ظلم و جنایت حکومت

🔹مدت‌هاست در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی از علی خامنه‌ای هنگام قرائت وصیت‌نامه خمینی در سال ۱۳۶۸ منتشر و در توضیح آن گفته می‌شود که این فیلم سانسور نشده‌ «اعتراف‌های خمینی به ظلم و جنایت‌های جمهوری اسلامی» است.

🔹این ویدئو اما به شکل آشکاری تقطیع شده است.

🔹در اصل وصیت‌نامه خمینی، او نوشته که اینها نمونه‌هایی از «توطئه‌های موذیانه» و «شایعه‌های وسیع» دشمنان هستند که برای بدنام کردن حکومت‌ در «سطح کشور و در شهرستان‌ها بیشتر» مطرح می‌شوند.

🔹در ادامه هم خمینی در وصیت‌نامه‌اش نوشته که «این قبیل امور با نقشه اجرا می‌شود».

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به فیلم تقطیع‌شده ادعای «اعتراف خمینی در وصیت‌نامه‌اش به ظلم و جنایت‌های جمهوری اسلامی»‌ نشان «شاخ‌دار» می‌هد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

130,668

FactNameh | فکت‌نامه

08 Nov, 20:50

📝

تناقض‌های «آمار ساخت مسکن» در ایران

🔹فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی دولت پزشکیان گفته: «در پنج سال گذشته فقط ۲۰ هزار واحد مسکونی تحویل شده است». اما هادی عباسی، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در دولت ابراهیم رئیسی این آمار را تکذیب کرد و گفت: «از شروع طرح نهضت ملی مسکن ۶۳۹ هزار و ۹۳۵ واحد مسکونی تکمیل شده است.»

🔹این تفاوت آشکار از کجا ناشی می‌شود؟ عباسی می‌گوید آمار وزیر فعلی راه و شهرسازی «تنها مربوط به واحدهای انبوه‌سازی است» و «سایر روش‌های ساخت مسکن نظیر ساخت مسکن روستایی و مسکن بافت فرسوده شهری و سایر شیوه‌های ساخت»، نادیده گرفته شده است.

🔹شعار ساخت میانگین یک میلیون واحد مسکونی در سال، شعار محوری ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بود که در میانه راه، طرح‌های دیگر مسکن‌سازی به‌جا مانده از دولت‌های احمدی‌نژاد با نام مسکن مهر و حسن روحانی با نام طرح مسکن ملی نیز در این برنامه ادغام شد.

🔹گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی نیز نشان می‌داد که این وزارتخانه، آمار تمام پروژه‌های ساخت و ساز مسکن در سراسر ایران را در قالب «نهضت ملی مسکن» ارائه کرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,416

FactNameh | فکت‌نامه

08 Nov, 04:30

🎙

جزئیات حمله اسرائیل

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود.

🔹در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد، ادعا شده بود پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده یحیی سنوار در روزهای آخر عمرش دسترسی به غذا نداشت. درباره این ادعا در این قسمت توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا، جدیدترین کار صداوسیمای جمهوری اسلامی در مخالفت با واکسیناسیون است. درباره این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹در یکی از برنامه‌های صداوسیما درباره وضعیت اقتصادی و قیمت مواد غذایی در غزه ادعاهایی شده بود که ما آن را بررسی کردیم و در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون در ایران و همچنین تعرفه‌ای که برای آن مطرح شده بود، به یکی از بحث‌های داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران تبدیل شد. توضیح داده‌ایم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، به ادعای ساخت «جت جنگی بشقاب پرنده» ایلان ماسک اشاره کردیم؛ ادعایی که مطابق انتظار، شاخ‌دار بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

31,846

FactNameh | فکت‌نامه

07 Nov, 20:56

❌ شخصیت جومونگ خیالی نیست

🔹روز ۱۷ آبان ۱۴۰۳، رسانه‌های وابسته به رهبر جمهوری اسلامی ایران، ویدیویی از دیدار او با دست‌اندرکاران «همایش بین‌المللی جعفر بن ابی‌طالب» در ۲۹ مرداد ۱۴۰۳ را برای نخستین‌بار منتشر کردند.

🔹سيدعلی خامنه‌ای در بخشی از صحبت‌هایش «جعفر بن ابی‌طالب» و «حمزه بن عبدالمطلب» از شخصیت‌های روایت‌شده در صدر اسلام (به ترتیب پسرعمو و عموی پیامبر اسلام) را با «جومونگ» مقایسه می‌کند.

🔹او می‌گوید: «این‌ها مفاخر تاریخی‌اند، واقعیت هم دارند، وجود هم دارند، مثل جومونگ خیالی هم نیستند اما مثل جومونگ جنگ کردند، مبارزه کردند مبارزه سیاسی کردند، مبارزه نظامی کردند، حضور داشتند، بعد هم شهید شدند.»

🔹جومونگ یا «پادشاه چومو» موسسه سلسله گوگوریو است که بیش از ۷۰۰سال (از ۳۷ قبل از میلاد تا ۶۶۰ میلادی) در منچوری و شبه‌جزیره کره حاکم بود.

🔹در «سنگ‌نوشته گوانگ‌گائتو» در سال ۴۱۴ میلادی از جومونگ با نام «چومو وانگ» به معنای پادشاه چومو یاد شده‌است.

🔹بسیاری از کارهایی که به جومونگ نسبت داده می‌شود در کتب تاریخی چینی «سامگوک ساگی» (۱۱۴۵ میلادی) و «سامگوگ یوسا» (۱۲۰۶-۱۲۸۹ میلادی) به معنی تاریخ سه امپراتوری، ثبت شده که بیش از هزار سال بعد از دوران جومونگ نگاشته شده‌اند.

🔹همچون بسیاری از شخصیت‌های تاریخی که پیش از دوران مدرن و ایجاد استانداردهای روایت تاریخی، درباره آنها اغراق و بزرگ‌نمایی شده، این کتاب‌ها نیز از این نظر مستثنی نبوده و نمی‌توانند معیار تاریخی باشند و نهایتا مجموعه‌ای از روایت‌ها درباره این شخصیت‌های تاریخی هستند.

🔹با توجه به اینکه شخصیت جومونگ، در دوره‌ای از تاریخ کره به‌عنوان خدا-شاه پرستش می‌شده، احتمالا بسیاری از چیزهایی که درباره او گفته شده، دقت و صحت کافی نداشته و اغراق‌آمیز باشد.

🔹با این حال، شخصیت جومونگ، به عنوان موسس امپراتوری گوگوریو، هر چقدر هم درباره او بزرگ‌نمایی و اغراق شده‌باشد، یک شخصیت حقیقی تاریخی است و خیالی نیست.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای سید علی خامنه‌ای درباره خیالی‌بودن «جومونگ» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

29,100

FactNameh | فکت‌نامه

07 Nov, 17:15

❌ خبر نادرست به نقل از اکسیوس درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران به نقل از وبسایت اکسیوس گفته شده که تحرکات و جابجایی به طور گسترده در ۶۸ نقطه ایران [برای حمله به اسرائیل] مشاهده شده است.

🔹این خبر ساختگی است و در وبسایت اکسیوس چنین خبری منتشر نشده است.

🔹در روزهای اخیر و با بالا گرفتن بی‌سابقه تنش‌ها میان ایران و اسرائیل، خبر‌های ساختگی متعددی به نقل از منابع غربی در ایران منتشر شده که به نظر می‌رسد با الگوی مشابهی ساخته می‌شود.

🔹در همین راستا، چند روز قبل نیز خبر مشابهی به نقل از CNN منتشر شد که آن ادعا هم نادرست بود.

🔹فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی به نقل از اکسیوس نیز نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,625

FactNameh | فکت‌نامه

07 Nov, 05:15

❌ ویدیو نادرست منتسب به برگزاری نماز جماعت در خیابان‌های پاریس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران، ویدیویی از نماز جماعت گروهی از مردم در خیابان‌های یک شهر دست به دست و ادعا می‌شود که این نماز جماعت مسلمانان در پاریس، فرانسه است.

🔹جستجوی معکوس اسکرین‌شات‌های این ویدیو نشان می‌دهد مسجد آبی با گنبد بزرگ طلایی که در آن دیده می‌شود، مسجد کلیسای جامع مسکو است و ربطی به فرانسه ندارد.

🔹این ویدیو مربوط به نماز عید فطر سال ۲۰۲۲ در مسکو و در مسجد کلیسای جامع این شهر و خیابان‌های اطراف آن است.

🔹از سال ۲۰۲۲ تا بحال این ویدیو علاوه بر ایران، در شبکه‌های اجتماعی کشورهای مختلف از جمله فرانسه با همین ادعا دست به دست می‌شود.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

32,712

FactNameh | فکت‌نامه

06 Nov, 19:28

❌ آمار نادرست درباره افزایش نرخ باروری در نیمی از استان‌های کشور

🔹صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت می‌گوید: «آخرین آمار و ارقام بیانگر این است که نرخ باروری در ۱۵ استان کشور در سال ۱۴۰۲ افزایشی بوده و سه استان کشور نیز رشد ثابتی داشته‌‌اند.»

🔹این‌طور نیست. آخرین آمارهای ثبت احوال نشان می‌دهد که آمار ولادت‌های ثبت‌شده، هم در سطح ملی و هم در اکثر استان‌ها، در دو سال گذشته کاهش پیدا کرده است.

🔹متولی محاسبه و انتشار شاخص «میزان باروری»، مرکز آمار است که برای محاسبه آن، تعداد تولدهای زنده در هر سال به نسبت جمعیت ۱۵ تا ۴۹ سال محاسبه می‌شود.

🔹مرکز آمار بعد از سال ۱۴۰۰ گزارش آماری از تغییرات نرخ باروری را منتشر نکرده است، اما با اطمینان می‌توان گفت در این مدت نرخ باروری هم در کل کشور و هم در اکثر استان‌ها کاهش یافته است.

🔹مقایسه تعداد تولدهای در سطح استانی هم نشان می‌دهد، بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تعداد تولد در کل کشور بیش از ۵ درصد کاهش پیدا کرده روند تولد در ۲۷ استان کشور کاهشی بوده است.

🔹مقایسه آمار سال‌ ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱ نیز نشان دهنده کاهش ۲ درصدی زادوولد در کل کشور و کم شدن آمار تولد در ۲۱ استان کشور است.

🔹با این اوصاف می‌توان گفت ادعای مطرح شده از نظر منطقی نمی‌تواند درست باشد؛ به همین دلیل فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,458

FactNameh | فکت‌نامه

06 Nov, 18:18

📝

آیا تعرفه واردات آی‌فون تغییر کرده‌است؟

🔹رسانه‌ها روز یکشنبه ۱۳ آبان، به نقل از کامل تقوی‌نژاد، دبیر هیات دولت نوشتند: «تعرفه جدید واردات گوشی اپل اعلام شد.»

🔹در این خبرها آمده: «حقوق ورودی مربوط به گوشی اپل در سال جاری برای گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار مطابق قانون بودجه در رویه تجاری ۱۵ درصد و در سایر رویه‌ها ۳۰ درصد تعیین شد و برای گوشی‌های اپل ۶۰۰ دلار و پایین‌تر حقوق ورودی در رویه تجاری ۵ درصد و در سایر رویه‌ها ۶ درصد تعیین شد.»

🔹این مصوبه جدید دولت، دقیقا همان «جزء ق بند ۴ تبصره یک بودجه سال ۱۴۰۴» است که به عنوان یکی از منابع درآمدی دولت در سال آینده پیش‌بینی شده است. تنها تفاوت تصریح بر کلمه «اپل» و استفاده از آن به جای اسم عام «تلفن همراه» است.

🔹این تفاوت جزئی می‌تواند به این معنا تعبیر شود که با مصوبه جدید، گوشی‌های تلفن همراه هوشمند با نام تجاری اپل یا همان آی‌فون نیز همچون سایر گوشی‌ها مشمول حقوق ورودی معمول ۱۵ و ۳۰ درصدی شده‌اند.

🔹کماکان این ابهام باقی می‌ماند که این مصوبه دولت آیا موجب تغییر متن لایحه بودجه خواهد شد و این جزء بودجه در تصویب نهایی نمایندگان در صحن، تغییر خواهد کرد؟ یا اینکه دولت با این مصوبه صرفا ممنوعیت خاص واردات آیفون را مرتفع کرده و پس از تصویب احتمالی جزییات بودجه سال ۱۴۰۴ این مدل گوشی‌های تلفن همراه نیز مشمول همان جزء از بودجه خواهند شد؟

🔹این ابهام زمانی دوچندان می‌شود که رئیس انجمن تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی ایران گفته در جلسه‌ای که روز ۱۵ آبان در وزارت صمت برگزار شده، مقام‌های این وزارتخانه اعلام کرده‌اند که «تعرفه ۱۵ درصدی واردات آیفون هنوز قطعی نیست و باید در کمیسیون ماده یک بررسی شود.»

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

15,897

FactNameh | فکت‌نامه

06 Nov, 17:20

❌ ترجمه نادرست از کتاب آمریکای زمین‌گیر ترامپ

🔹کانال تلگرام بیسیمچی مدیا در پستی، بخشی از ترجمه کتاب «آمریکای زمینگیر؛ چگونه عظمت را به آمریکا بازگردانیم» نوشته دونالد ترامپ را به این مضمون منتشر کرده: «ایران تا زمانی که متعصبان مذهبی بر آن حاکم باشند، ملتی قدرتمند است».

🔹این ترجمه غلطی از جملاتی است که ترامپ در کتاب خود نوشته است.

🔹ترجمه درست متن اصلی به این صورت است: «ایران، تا زمان به قدرت رسیدن مذهبیون تندرو، ملت قدرتمندی بود».

🔹این کتاب در نشر ثالث و با ترجمه سمیرا محتشم، منصور براتی، علیرضا مکی و بهروز نامداری منتشر شد و این ترجمه اشتباه در نسخه فارسی کتاب دیده می‌شود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای بیسیمچی مدیا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

20,825

FactNameh | فکت‌نامه

06 Nov, 13:37

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت یازدهم - «رمزگشایی از بودجه ۱۴۰۴»

🔹مسعود پزشکیان لایحه بودجه ۱۴۰۴ را تحویل مجلس داد؛ لایحه‌ای که هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا، تفاوت زیادی با بودجه‌های سال‌های قبل دارد.

🔹در یازدهمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، درباره لایحه بودجه ۱۴۰۴، نحوه مواجهه مجلس با بودجه، درآمدهای نفتی و افزایش چند برابری سهم نیروهای مسلح از نفت صحبت کرده‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

17,761

FactNameh | فکت‌نامه

06 Nov, 05:15

📝

از حمله ۵ آبان اسرائیل به ایران چه می‌دانیم؟

🔹بامداد روز ۵ آبان ۱۴۰۳ (۲۶ اکتبر ۲۰۲۴) اسرائیل برای اولین بار به طور کاملا رسمی اعلام کرد که به اهدافی در خاک ایران حمله نظامی کرده‌است.

🔹ارتش اسرائیل مدعی شد در این حمله مراکزی هدف قرار گرفته‌اند که در حملات پهپادی و موشکی علیه اسرائیل (عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲) نقش داشته‌اند.

🔹ستاد کل نیروهای مسلح ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با آمادگی پدافند هوایی کشور تعداد قابل توجهی از موشک‌ها ردگیری و رهگیری شده و از ورود هواپیماهای دشمن به حریم هوایی کشور جلوگیری به عمل آمده‌است.

🔹با این حال منابع جمهوری اسلامی ایران تاکنون هیچ شاهدی برای این ادعا ارائه نداده‌اند.

🔹درباره احتمال ورود جنگنده اسرائیلی به حریم هوایی ایران، هنوز شواهد قابل تاییدی منتشر نشده و این ادعا غیرقابل اثبات است.

🔹اگر جنگنده‌های اسرائیلی مجبور باشند برای هدفی وارد حریم هوایی ایران بشوند، آن هدف، پایگاه فضایی شاهرود است. مسیر کوتاه و امن این حمله، برخلاف تصور، از شمال تهران می‌گذرد نه از جنوب آن، زیرا انحنای کره‌زمین در نقشه‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.

🔹از شمال کشور در زمان موج سوم حمله که پدافند سرکوب شده‌بود، دو بار با فاصله چند دقیقه صدای عبور جنگنده شنیده شده که می‌تواند با رفت و برگشت جنگنده از این مسیر بخواند، اما برای طی چنین مسیری اف۳۵ به مخازن سوخت خارجی نیاز دارد که باید آنها را جایی در مسیر رها کرده‌باشد. فعلا چنین شاهدی در دست نیست.

🔹اهداف حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی ایران، موارد متعددی از جمله واحد آتش‌بار اس‌۳۰۰ در احمدآباد مستوفی (اسلامشهر، استان تهران)، رادار قدیر اهواز (استان خوزستان) و صنایع موشکی امام رضا (شاهرود، استان سمنان) را شامل می‌شود.

🔹برای اطلاع از فهرست کامل این اهداف و مرور جزئیات و شواهد بیشتر، گزارش کامل را در وبسایت فکت‌نامه ببینید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

25,675

FactNameh | فکت‌نامه

05 Nov, 20:47

❌ گزارش پزشکی قانونی اسرائیل و غذا نخوردن یحیی سنوار در روزهای آخر

🔹برخی رسانه‌های نزدیک به حکومت در داخلی ایران مانند خبرگزاری‌های تسنیم و مهر و خبرگزاری دانشجو مدعی شده‌اند که نتایج کالبدشکافی پزشکی قانونی اسرائیل نشان می‌دهد سنوار از سه روز قبل از کشته‌شدن، غذا نخورده است.

🔹پزشکی قانونی اسرائیل اما چنین نتایجی را منتشر نکرده و این ادعای مهر و تسنیم، نادرست است.

🔹آنها منبع خود را «رسانه‌های اسراییلی» از جمله «اسرائیل هیوم» و «چن کوگل»، رییس پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده‌اند.

🔹بر اساس گزارش پزشکی قانونی اسرائیل که دو روز بعد از کشته شدن سنوار منتشر شد، این مرکز نه تنها چنین گزارشی منتشر نکرده بلکه ادعاهایی بر خلاف آن مطرح کرده و گفته که سنوار «دسترسی به تغذیه کافی داشت».

🔹ادعای دسترسی نداشتن یحیی سنوار به غذا از سه روز پیش از کشته‌شدنش، در گزارش روز ۱۲ آبان «الشرق الاوسط» به نقل از منابعش در حماس مطرح شد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «نتایج کالبدشکافی پزشکی قانونی اسرائیل نشان می‌دهد سنوار از سه روز قبل از کشته‌شدن غذا نخورده است»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

26,118

FactNameh | فکت‌نامه

04 Nov, 18:40

❌ انتشار خبر نادرست به نقل از CNN در شرح آمادگی ایران برای حمله انتقام‌جویانه به اسرائیل

🔹بعد از حمله اخیر اسرائیل به ایران، در شبکه‌های اجتماعی و برخی از رسانه‌های داخل ایران خبری به نقل از خبرگزاری CNN با این مضمون منتشر شده که «تعداد بی‌شماری خودرو‌های حمل موشک در حال جابجایی در تمام سطح ایران هستند. این فعالیت‌ها در ۱۸ نقطه در ایران شناسایی شده است.»

🔹این ادعا نادرست است و چنین خبر یا گزارشی در CNN منتشر نشده است.

🔹در خبر اختصاصی که CNN چهارشنبه ۱۰ آبان (۳۱ اکتبر) منتشر کرد، آمده که «یک منبع بلندپایه به این خبرگزاری گفت که حملات اخیر اسرائیل به ایران با پاسخی «قاطع و دردناک» مواجه خواهد شد که احتمالاً قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد بود».

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

34,066

FactNameh | فکت‌نامه

02 Nov, 11:02

🎙

بیروت به جای تهران

🔹در قسمت ۱۸۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه اغلب فکت‌چک‌ها با درگیری‌های اخیر اسرائیل، ایران، حماس و حزب‌الله ارتباط دارد.

🔹پس از دو فکت‌چک درباره یحیی سنوار یعنی وصیت‌نامه منتسب به او و ادعای حضور او در جنگ عراق علیه ایران، سراغ تصاویر نادرستی رفتیم که به حمله اخیر اسرائیل به ایران نسبت داده شده بود.

🔹چند عکس قدیمی و عکس‌ها و ویدیوهایی از بیروت، از جمله تصاویری بود که به جای تصاویر واقعی حمله اسرائیل استفاده شده بود.

🔹ویدیویی که به یکی از سربازان جان‌باخته در حمله اسرائیل نسبت داده شده بود، ادعای حضور یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل، دو ویدیوی متفاوت از دو کودکی که گفته شده بود از آوارگان فلسطین و غزه هستند و ادعای بی‌اساسِ اهدای چشم زن لبنانی به همسرش، سوژه‌هایی هستند که در ارتباط با درگیری‌های اخیر منطقه، بررسی کرده‌ایم.

🔹چند روز قبل که موضوع جزایر سه‌گانه باز هم بر سر زبان‌ها افتاده بود، ادعایی درباره نام واقعی جزیره ابوموسی مطرح شد. در مقاله‌ای توضیح دادیم که درباره نام‌های این جزیره چه می‌دانیم.

🔹یک اسکناس نمادین در دستان پوتین، سوژه چند روز رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرده بود. در این قسمت درباره این اسکناس و ادعاهای نادرستی که درباره آن مطرح شده بود، صحبت کرده‌ایم.

🔹آخرین فکت‌چک این قسمت، ادعای شاخ‌داری است که درباره غول‌های کشف‌شده در جنگل‌های آمازون بیان شده بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:26 مقدمه
00:05:44 آنچه به عنوان وصیت‌نامه سنوار منتشر شده واقعی نیست
00:09:10 سنوار در جنگ ایران و عراق حضور نداشته است
00:14:12 تصاویر نادرست منتسب به حمله اسرائیل به ایران
00:20:02 ویدیوی نادرست منتسب به سرباز جان‌باخته در حمله اسرائیل
00:23:37 ادعای شاخ‌دار درباره یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل
00:25:10 ویدیو نادرست منتسب به کودک غزه‌ای که زیر آوار مانده
00:29:16 کودک اهل غزه که خواهرش را روی شانه‌هایش حمل می‌کند
00:32:15 ادعای نادرست اهدای چشم زن لبنانی به همسرش
00:35:38 درباره تاریخچه نام‌های جزیره «ابوموسی» چه می‌دانیم؟
00:43:44 از ارز واحد بریکس چه می‌دانیم؟
00:51:28 ادعای شاخ‌دار کشف اسکلت غول در آمازون با گردن دراز
00:56:22 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

56,767

FactNameh | فکت‌نامه

01 Nov, 21:59

📝

از رفع ممنوعیت واردات آیفون و تعرفه آن چه می‌دانیم؟

🔹مقام‌های دولتی در ایران می‌گویند واردات گوشی آیفون در ایران آزاد شده است، اما در گزارش‌ها و اسناد دولتی ارقام متفاوتی با عنوان «تعرفه واردات» اعلام شده است.

🔹در یک ابلاغیه رسمی به امضای محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری، تاکید شده تعرفه واردات گوشی آیفون ۹۶ درصد است. سخنگوی دولت اما می‌گوید هنوز درباره آن تصمیم‌گیری نشده است.

🔹مبنای «تعرفه ۹۶ درصدی»، اصلاحیه مصوب دولت سیزدهم در خرداد ۱۴۰۳ است که به امضای محمد مخبر، معاون اول و کفیل ریاست‌جمهوری رسیده است.

🔹در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اشاره‌ای به واردات آیفون نشده، اما تعرفه واردات گوشی‌های گران‌قیمت (بالای ۶۰۰ دلار) ۱۵درصد تعیین شده است.

🔹در لایحه بودجه، همچنین حقوق واردات گوشی ۵۰۰ میلیون یورو برآورد شده که برای تحقق بر اساس تعرفه ۱۵ درصدی، باید دست‌کم ۴ میلیون گوشی به قیمت متوسط ۸۰۰ دلار وارد کشور شود.

🔹پروژه ممنوعیت واردات گوشی آیفون پس از آن در دستور کار قرار گرفت که علی خامنه‌ای در یک سخنرانی عمومی واردات «یک نوع گوشی لوکس آمریکایی» به ایران را «غیرقابل قبول» خواند و خواستار ممنوعیت واردات آن شد.

🔹با وجود این ممنوعیت، سالانه‌ صدها هزار گوشی آیفون، عمدتا به صورت غیرقانونی وارد کشور و سود آن نصیب قاچاقچیان شده است.

🔹در صورت اعمال تعرفه سنگین، به نظر می‌رسد همچنان خرید و فروش آیفون‌های قاچاق،‌ هم برای خریداران و هم برای قاچاقچیان، صرفه خواهد داشت.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

36,118

FactNameh | فکت‌نامه

01 Nov, 18:21

✍️

همکاری رسمی فکت‌نامه با برنامه درستی‌سنجی متا

🔹سایت فکت‌نامه به طور رسمی همکاری خود را با «متا» آغاز کرد.

🔹خرسندیم که اعلام کنیم فکت‌نامه نخستین مجموعه درستی‌سنجی به زبان فارسی است که در «برنامه فکت‌چکینگ طرف سوم» متا فعالیت می‌کند؛ برنامه‌ای که به ما این امکان را می‌دهد تا اطلاعات نادرست را در فیس‌بوک، اینستاگرام و تردز شناسایی و بررسی کنیم و از این راه با پخش‌شدن اطلاعات نادرستی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، مقابله کنیم.

🔹متا برای بررسی اطلاعات نادرستی که در فیس‌بوک، اینستاگرام و تردز دست‌به‌دست می‌شود، با برخی از گروه‌های مستقلی که فکت‌چکینگ می‌کنند، همکاری می‌کند. این گروه‌ها، همگی از شبکه بین‌المللی فکت‌چکینگ (IFCN) تاییدیه دارند و به این دلیل مجوز بررسی و درستی‌سنجی محتوای شبکه‌های اجتماعی متا را در اختیار خواهند داشت.

🔹وقتی یک محتوا پس از بررسی از سوی ما نادرست تشخیص داده می‌شود، دو اتفاق می‌افتد؛ اول اینکه متا از پخش‌شدن بیشتر آن جلوگیری می‌کند و دوم اینکه به مخاطبان خود درباره نادرست‌بودن این محتوا هشدار می‌دهد.

🔹فکت‌نامه یکی از ۱۰۰ گروه و سازمان درستی‌سنجی است که در حال حاضر به ۶۰ زبان زنده دنیا در حال درستی‌سنجی محتواهای شبکه‌های اجتماعی متا هستند. این برنامه باعث می‌شود کاربران بتوانند اطلاعات دقیقی دریافت کنند.

🔹امیدواریم شروع فعالیت فکت‌نامه، باعث جلوگیری از انتشار خبرهای نادرست در فضای فارسی شود.

🔹هدف ما این است که آنچه در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند تا حد امکان قابل اعتماد باشند و تلاش می‌کنیم با حضور در این برنامه متا، کیفیت محتوا برای کاربران فارسی‌زبان را بهبود ببخشیم.

🌐 @Factnameh

28,966

FactNameh | فکت‌نامه

01 Nov, 17:21

❌ ادعای شاخ‌دار در مورد جت جنگی بشقاب پرنده ایلان ماسک

🔹در شبکه‌های اجتماعی تصاویری با این ادعا منتشر شده که ایلان ماسک از یک جت جنگنده بشقاب پرنده به نام Nova1 رونمایی کرده که توانایی‌های خارق‌العاده‌ای دارد و قوانین فیزیک را تغییر می‌دهد.

🔹نه در مصاحبه‌ها و اظهارات ایلان ماسک در گفتگو با رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و نه در وب‌سایت‌های شرکت اسپیس‌اکس و تسلا متعلق به ماسک، اثری از چنین خبری یافت نمی‌شود.

🔹منشاء این ادعا ویدیویی است که حدود سه ماه پیش در یک کانال یوتیوب به نام Military Forces منتشر شده است.

🔹در این ویدیو ادعاهای عجیبی مطرح شده از جمله اینکه این جت-بشقاب‌پرنده قادر است به سرعت ۷۴۰۰ کیلومتر در ساعت (۶ ماخ) برسد. این در حالی است که سرعت سریع‌ترین جت‌های جنگی جهان در حال حاضر نصف این مقدار یعنی حدود ۳.۳ ماخ است.

🔹همچنین ادعا شده که این جت برای استتار می‌تواند خود را به شکل ابر درآورد یا از امواج مایکروویو برای ذوب و نابود کردن هواپیماهای دشمن استفاده کند؛ ادعاهایی که در حال حاضر بیشتر به داستان‌های علمی و تخیلی شباهت دارد تا دستاورد علمی.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,777

FactNameh | فکت‌نامه

01 Nov, 04:31

🎙

بیروت به جای تهران

🔹در قسمت ۱۸۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه اغلب فکت‌چک‌ها با درگیری‌های اخیر اسرائیل، ایران، حماس و حزب‌الله ارتباط دارد.

🔹پس از دو فکت‌چک درباره یحیی سنوار یعنی وصیت‌نامه منتسب به او و ادعای حضور او در جنگ عراق علیه ایران، سراغ تصاویر نادرستی رفتیم که به حمله اخیر اسرائیل به ایران نسبت داده شده بود.

🔹چند عکس قدیمی و عکس‌ها و ویدیوهایی از بیروت، از جمله تصاویری بود که به جای تصاویر واقعی حمله اسرائیل استفاده شده بود.

🔹ویدیویی که به یکی از سربازان جان‌باخته در حمله اسرائیل نسبت داده شده بود، ادعای حضور یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل، دو ویدیوی متفاوت از دو کودکی که گفته شده بود از آوارگان فلسطین و غزه هستند و ادعای بی‌اساسِ اهدای چشم زن لبنانی به همسرش، سوژه‌هایی هستند که در ارتباط با درگیری‌های اخیر منطقه، بررسی کرده‌ایم.

🔹چند روز قبل که موضوع جزایر سه‌گانه باز هم بر سر زبان‌ها افتاده بود، ادعایی درباره نام واقعی جزیره ابوموسی مطرح شد. در مقاله‌ای توضیح دادیم که درباره نام‌های این جزیره چه می‌دانیم.

🔹یک اسکناس نمادین در دستان پوتین، سوژه چند روز رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرده بود. در این قسمت درباره این اسکناس و ادعاهای نادرستی که درباره آن مطرح شده بود، صحبت کرده‌ایم.

🔹آخرین فکت‌چک این قسمت، ادعای شاخ‌داری است که درباره غول‌های کشف‌شده در جنگل‌های آمازون بیان شده بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

35,577

FactNameh | فکت‌نامه

31 Oct, 18:49

🔹 آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه

🔹دستیار ویژه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گوید: «قیمت آرد در غزه به کیلویی۱/۵ میلیون تومان، شکر کیلویی ۲/۱ میلیون و برنج به کیلویی ۱/۷ میلیون تومان رسیده است.»

🔹مشخص نیست، این قیمت‌گیری‌ در چه زمانی و در کدام مناطق غزه انجام شده، اما این اعداد و ارقام اختلاف بسیار زیادی با قیمت‌های اداره آمار فلسطین در ماه گذشته میلادی دارد.

🔹بر اساس آمار رسمی ارزش یک کیلوگرم آرد در ماه سپتامبر ۴۸ هزار تومان، قیمت شکر ۲۸۵ هزار تومان و قیمت برنج حدود ۱۱۶ هزار تومان بوده است.

🔹این قیمت‌ها با احتساب میانگین قیمت دلار در ماه سپتامبر محاسبه شده‌اند.

🔹در هفته‌های اخیر گزارش‌های دیگری نیز در برخی رسانه‌ها مانند الجزیره یا مرکز رسانه‌ای سازمان ملل متحد منتشر شده که در آنها قیمت آرد و شکر چند برابر آمار رسمی گزارش شده است.

🔹به عنوان نمونه شبکه خبری الجزیره نیز ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی در گزارشی اعلام کرد میانگین قیمت آرد در غزه ۱/۴ میلیون تومان و میانگین قیمت شکر ۲/۶ میلیون تومان بوده است.

🔹در یک نمونه دیگر، مرکز رسانه‌ای سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۸ اکتبر گزارش داده است که ارزش یک کیلوگرم شکر در غزه به حدود ۸۰۵ هزار تومان رسیده است.

🔹اختلاف بسیار زیادی میان گزارش‌های رسانه‌ای و قیمت‌های رسمی وجود دارد و فکت‌نامه به طور مستقل نمی‌تواند هیچ کدام آنها را تایید کند.

🔹به همین دلیل به آمارهای اعلام شده در صداوسیما درباره قیمت‌ها در غزه نشان «غیرقابل اثبات» می‌دهیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

30,592

FactNameh | فکت‌نامه

31 Oct, 17:41

❌ ادعای شاخ‌دار در مورد ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا

🔹این روزها در برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه سه صدا و سیما این ادعا مطرح شده که اسرائیل از طریق واکسن‌های کرونایی که قبلا زده شده می‌تواند دریابد که افراد کجا حضور دارند و مردم دنیا را کدگذاری کرده و از این طریق توانسته سران حزب‌الله را ترور کند.

🔹این ادعا شاخ‌دار و در واقع تکرار تئوری‌های توطئه مشهوری است که سال‌هاست درباره واکسن‌ها شنیده می‌شود.

🔹در ترکیبات هیچ‌کدام از واکسن‌های تایید شده کرونا (و دیگر واکسن‌ها) چنین امکانی وجود ندارد. تاکنون میلیاردها دوز واکسن کرونا در جهان تزریق شده و پژوهشگران، نهادهای نظارتی و آزمایشگاهی، در مراحل مختلف آزمایش‌های بالینی و سپس در مرحله واکسیناسیون سراسری، مطالعاتی بر روی ترکیب‌های این واکسن‌ها انجام داده‌اند.

🔹هیچ کدام از این نهادها وجود چنین چیزی را اعلام نکرده‌اند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای مطرح شده در صدا و سیما نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

24,337

FactNameh | فکت‌نامه

30 Oct, 17:22

❌ ویدیوی کودکی اهل غزه که خواهرش را روی شانه‌های خود حمل می‌کند

🔹در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ویدیویی از کودکی منتشر شده که گفته می‌شود دختر بچه فلسطینی است که با پای برهنه در غزه خواهر کوچک و زخمی‌اش را به دوش گرفته و با خود می‌برد.

🔹گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی به این ویدیو تردید وارد کرده و آن را ساختگی دانستند، اما بررسی‌های ما نشان می‌دهد که این ویدیو درست است.

🔹طی ۱۰ روز اخیر چندین ویدیو از این دو کودک تهیه و منتشر شده که اغلب آنان را یک عکاس خبری و یک فعال شبکه‌های اجتماعی در غزه منتشر کردند.

🔹بر اساس اطلاعات موجود در این ویدیوها این کودکان در بلوار صلاح‌الدین در مرکز غزه به سوی کمپ پناهندگان البریج در حرکت بودند. پای کودک کوچکتر مدتی پیش از آن به دلیل تصادف با اتومبیل شکسته و در گچ بود. در این مسیر با یک عکاس خبری برخورد کردند. او ویدیوی اول را از آنان ضبط می‌کند و با اتومبیل خود آنها را به کمپ می‌رساند و ویدیو را در اینستاگرام خود منتشر می‌کند.

🔹این ویدیو وایرال می‌شود، امدادگران این کودکان را در کمپ پیدا می‌کنند، گچ پای کودک را باز می‌کنند، به آنها غذا و لباس می‌رسانند و یک فعال شبکه‌های اجتماعی دیگر در غزه از این روند فیلم می‌گیرد و در اینستاگرام خود منتشر می‌کند.

🔹از سوی دیگر این ادعا که «پدر و مادر و برادر این کودک کشته شدند و او در حال حمل جسد برادرش است» نیز فقط در تکذیب آن ویدیو مطرح شده و در ویدیوی اولیه‌ای که از این کودکان منتشر شده بود چنین ادعایی وجود نداشت.

🔹بنابراین فکت‌نامه به «ویدیوی فراگیر شده از دو کودک ساکن غزه که در آن یکی از آنان خواهرش را روی ‌شانه‌ خود حمل می‌کند»، نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

33,110

FactNameh | فکت‌نامه

30 Oct, 14:08

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت یازدهم - «رمزگشایی از بودجه ۱۴۰۴»

🔹هفته گذشته، مسعود پزشکیان لایحه بودجه ۱۴۰۴ را تحویل مجلس داد؛ لایحه‌ای که هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا، تفاوت زیادی با بودجه‌های سال‌های قبل دارد.

🔹در یازدهمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، درباره لایحه بودجه ۱۴۰۴، نحوه مواجهه مجلس با بودجه، درآمدهای نفتی و افزایش چند برابری سهم نیروهای مسلح از نفت صحبت کرده‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

20,496

FactNameh | فکت‌نامه

30 Oct, 04:31

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «دست خدا» نظام را پیش می‌برد

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹موضوع ششمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، انتشار روایت‌های حکومتی، راجع به معجزه یا امدادهای غیبی است.

🔹در تاریخ جمهوری اسلامی، توجیه تصمیم‌گیری‌های بی‌مبنا با ادعاهای ماوراءالطبیعه، سنت رایجی بوده و نمونه‌های آن را مثلا در دوران جنگ ایران و عراق می‌توان مشاهده کرد.

🔹علی خامنه‌ای نیز ادعاها درباره امداد غیبی و پشتیبانی خدا از مسئولان جمهوری اسلامی و صحبت با امام غایب را در موارد متعددی تکرار کرده است؛ از جمله در هنگام سرکوب‌های اعتراضات مردمی.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

23,924

FactNameh | فکت‌نامه

29 Oct, 15:25

❌ ویدیو نادرست منتسب به کودک غزه‌ای که زیر آوار مانده

🔹ویدیویی از یک کودک در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که ادعا شده تصویر یک کودک فلسطینی از غزه است که در انتظار کمک و در تلاش برای بیرون آمدن از زیر آوار است.

🔹او نه کودک غزه‌ای که زیر آوار گیر کرده، بلکه کودکی اهل سوریه است که در خانه‌اش مشغول بازی است.

🔹ویدیوهای متعددی از او طی سه روز اخیر در اکانتی در تیک‌تاک منتشر شده، از جمله ویدیویی که کودک در آن سوی دیوار در حال بازی نشان می‌دهد.

🔹صاحب اکانت توضیح داده که این کودک سوری در خانه خود در حال بازی است و درخواست کرده که دیگر ویدیوهای او با عنوان کودکی که زیر آوار مانده، منتشر نشود.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده درباره این کودک نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,623

FactNameh | فکت‌نامه

28 Oct, 20:01

❌ ادعای شاخ‌دار درباره یک خلبان زن ایرانی در ارتش اسرائیل

🔹در شبکه‌های اجتماعی عکسی از یک زن که گفته می‌شود خلبان است منتشر و ادعا شده که او فردی به نام «ماریا اسکندری خلبان جنگنده F16 ارتش اسرائیل و اصالتا ایرانی است.»

🔹این عکس بیش از یک سال پیش به دست یک عکاس اهل تگزاس در اینستاگرام او منتشر شده بود.

🔹تصویر در پایگاه نیروی هوایی Laughlin در تگزاس ایالات متحده عکس‌برداری شده است.

🔹نشان‌های روی یونیفورم زن نشان می‌دهد که او عضو گارد ملی هوایی آمریکا و اسکادران ۱۷۴ سوخت‌گیری هوایی ایالات متحده است.

🔹ادعای ایرانی بودن این زن هم بی‌اساس است و ما سابقه‌ای از زنی خلبان به این نام نیافتیم.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

27,261

FactNameh | فکت‌نامه

28 Oct, 17:39

❌ ویدیوی نادرست منتسب به سربازان جان‌باخته در حمله اسرائیل به ایران

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که مدعی است یکی از سربازان کشته شده در حمله اخیر اسرائیل به ایران را نشان می‌دهد که پیش از این، در بازگشت به خانه مادرش را غافلگیر کرده‌بود.

🔹بر اساس اعلام منابع رسمی این حمله ۴ جانباخته نظامی داشته که هیچ کدام شباهتی به سرباز حاضر در این ویدیو ندارند.

🔹علاوه بر آن لباس این سرباز نشان می‌دهد او جزو نیروهای سپاه است و روی گردن و بازوی لباس خود آرم و نشان رزم‌یاری سپاه را دارد.

🔹این در حالی است که جانباختگان این حمله از نیروهای «پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نپاجا)» بودند.

از این رو فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی درباره این ویدیو، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,498

FactNameh | فکت‌نامه

27 Oct, 13:01

❌ ادعای شاخ‌دار کشف اسکلت غول در آمازون با گردن دراز

🔹در شبکه‌های اجتماعی تصاویری منتشر شده و مدعیست «کشف تکان‌دهنده اسکلت غول در جنگل‌های آمازون با درازترین گردن در جهان» است.

🔹نکته اول این است که از نظر آناتومی، وجود چنین موجودی با این مدل اندام، غیرممکن است.

🔹نکته دوم اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد هر سه تصویر، به همراه مجموعه دیگری از تصاویر مشابه از انسان‌های گردن‌دراز، همگی دستکاری شده، ساخته هوش مصنوعی و جعلی هستند و چنین کشفی هم هرگز رخ نداده‌است.

🔹در فرهنگ کایان در جنوب شرق آسیا، حلقه‌های از کودکی حلقه‌هایی به گردن زنان می‌بستند. در مورد اندازه گردن زنان کایان، رکورد دقیق ثبت‌شده درازترین گردن ۱۹/۷ سانتی‌متر (گینس) و ادعای راستی‌آزمایی نشده اما نقل قول شده از منابع معتبر ۳۸ سانتی‌متر (بریتانیکا) است؛ در حالی که گردن‌های این تصاویرِ ساختگی، بیش از یک متر هستند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی در مورد «کشف تکان‌دهنده اسکلت غول در جنگل‌های آمازون با درازترین گردن در جهان» و تصاویر جعلی آن، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

41,540

FactNameh | فکت‌نامه

26 Oct, 11:02

🎙

قالیچه پرنده حسابی

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه اشاره کرده‌ایم که به‌تازگی مجموع دانلود پادکست‌های ما در پادگیرها از مرز یک میلیون دانلود گذشت.

🔹در ادامه به چند موضوع مرتبط با سلامت پرداختیم؛ ابتدا درباره بی‌اعتبار بودن «آزمایش بکارت»، سپس ادعای درمان سرطان با «فستینگ»، سوم، ادعای اثر «میدان شعوری» در درمان سرطان کبد و البته مشکلات تامین دارو در اروپا.

🔹چند تصویر نادرست یا ساختگی، سوژه‌های بعدی این پادکست هستند؛ تصویر نادرست منتسب به کشته‌شدگان افغانستانی در مرز ایران، عکس‌های ساختگی از فرودگاه بیروت زیر آتش و عکسی که به صادق هدایت نسبت داده شده بود.

🔹پس از آن، سراغ ادعاهای مرتبط با چند کشور دیگر رفتیم؛ از تمجید نلسون ماندلا رهبر کنگره ملی آفریقا از خمینی و آمار بیماری‌های روانی در ترکیه گرفته تا ویدیوی منتسب به بازداشت یک امام جمعه در عربستان و جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن.

🔹در پایان فکت‌چک‌های این قسمت، صحبت‌های ایرج حسابی را بررسی کردیم که مدعی شده بود صدها سال قبل ایرانی‌ها قالی پرنده می‌ساختند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:28 مقدمه
00:04:40 «آزمایش بکارت» غیرعلمی و بی‌اعتبار است
00:10:37 ادعای خطرناک درباره آثار فستینگ بر درمان سرطان
00:16:24 ادعای شاخ‌دار اثبات اثر میدان شعوری در درمان سرطان کبد
00:22:54 درباره مشکلات تامین دارو در آلمان و اروپا چه می‌دانیم؟
00:26:20 تصویر نادرست درباره خبر تیراندازی مرزبانی ایران به افغانستانی‌ها
00:28:41 عکس‌های ساختگی برای نشان دادن انفجار نزدیک فرودگاه بیروت
00:31:24 استفاده از عکس‌های نقاش لهستانی به جای صادق هدایت
00:35:23 ماجرای تمجید ماندلا از خمینی
00:41:48 آمار بیماری‌های روانی در ترکیه در مقایسه با جهان
00:44:31 ویدیوی نادرست منتسب به بازداشت خطیب نماز جمعه مدینه
00:46:23 درباره جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن چه می‌دانیم؟
00:51:37 ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره قالی پرنده
01:01:03 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

34,119

FactNameh | فکت‌نامه

26 Oct, 00:43

❌ این ویدئو ارتباطی با حمله اسرائیل به ایران ندارد. فیلم مربوط به حملات چند روز گذشته اسرائیل به بیروت است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

28,516

FactNameh | فکت‌نامه

26 Oct, 00:40

❌ این دو عکس ارتباطی با حمله اسرائیل ندارد

🔹این تصاویر که هم‌اکنون در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها منتشر می‌شود، قدیمی است و ارتباطی با حملات امشب اسرائیل ندارد.

🔹یک عکس مربوط به «انفجار پالایشگاه تهران در خرداد ۱۴۰۰» و دیگری مربوط به «بمباران بیروت در آبان ۱۴۰۳» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

32,125

FactNameh | فکت‌نامه

25 Oct, 23:51

🔹 در زمان انفجار و حمله نظامی، زمینه انتشار و بازنشر «عکس‌ها و ویدئوهای قدیمی» در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها بیشتر از گذشته است.
یک توصیه، بازنشر نکردن تصاویری است که از درستی و زمان آنها اطمینان نداریم.
🌐 @Factnameh

15,261

FactNameh | فکت‌نامه

25 Oct, 19:58

❌ آمار جمعیت ۱۷ میلیون نفری افغانستانی‌ها در ایران، نادرست است

🔹چندی قبل یک نماینده مجلس گفت جمعیت افغانستانی‌ها در ایران ۱۷ میلیون نفر است. این ادعا بی‌اساس است. آخرین اعلام و برآورد رسمی ایران، این آمار را حدود ۵ میلیون نفر و برآورد رسمی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در تابستان ۲۰۲۴ نیز چهار و نیم میلیون نفر می‌داند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,274

FactNameh | فکت‌نامه

25 Oct, 17:56

📝

از واحد پول مشترک بریکس چه می‌دانیم؟

🔹شماری از رسانه‌های ایران با انتشار تصاویری از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در نشست سران کشورهای عضو پیمان اقتصادهای نوظهور معروف به «بریکس»، از رونمایی اسکناس ارز واحد کشورهای عضو این پیمان خبر دادند.

🔹برخی کاربران عمدتا وابسته به جریان سیاسی اصولگرا طوری وانمود کرده‌اند که گویی کار معرفی و سازوکار ارز واحد کشورهای عضو بریکس، نهایی شده و حتی کار تا چاپ اسکناس‌های این ارز نیز پیش رفته است.

🔹علی‌اکبر رائفی‌پور با انتشار تصویر این اسکناس نوشت: «آمریکا تمام شد.» او در پست دیگری نوشت: «آمریکا به هیچ وجه رونمایی از ارز بریکس را تحمل نخواهد کرد» و باید «منتظر آشوب در کشورها یا منافع اعضای بریکس» بود.

🔹ماجرا اما این است که ارز جدیدی برای استفاده بین کشورهای عضو بریکس ایجاد نشده و حتی چشم‌انداز کوتاه‌مدتی برای راه‌اندازی چنین ارزی وجود ندارد.

🔹آنچه پوتین در دست گرفته، برگه‌ای نمادین از اسکناس ارزی است که به عنوان یک «ایده» در میان شماری از کشورهای بنیانگذار و اعضای بریکس دنبال می‌شود.

🔹شهریور ۱۴۰۲ که اولین‌بار تصویر یک طرف این اسکناس منتشر شد، ایرنا در خبر خود این اقدام را «سمبلیک» خواند.

🔹این ایده تا اجرای نهایی فاصله بسیاری دارد و حتی اعضای بریکس نیز بر سر تحقق آن و راه‌اندازی ارز جدید، توافق ندارند. هند و آفریقای جنوبی موافق نیستند و آن را ایده‌ای سیاسی می‌دانند.

🔹تصاویر منتشرشده از پشت و روی این اسکناس نکات قابل توجهی دارد. در سمتی که «پشت اسکناس» تلقی شده، پرچم ۱۴ کشور چاپ شده، اما پرچم‌ عربستان سعودی، امارات و اتیوپی (از اعضای اصلی بریکس) نیست.

🔹در این اسکناس نمادین، پرچم و نام چند کشور هم ایرادهایی دارد. اسامی کشورها در وسط اسکناس هم دقیقا با تصاویر پرچم‌ها، یکسان نیستند.

🔹برخی نیز مدعی شده‌اند که «ارزش هر یک بریکس برابر با ۲۰ دلار آمریکا» است. این ادعا نادرست است و این تنها یک تشابه اسمی با یک رمزارز چینی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,418

FactNameh | فکت‌نامه

25 Oct, 12:00

📝

درباره تاریخچه نام‌های جزیره «ابوموسی» چه می‌دانیم؟

🔹این روزها پس از امضای بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارسی و اتحادیه اروپا درباره مالکیت امارات متحده عربی به جزایر سه‌گانه، بحث‌های مختلفی درباره تاریخچه نام جزیره «ابوموسی» در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است.

🔹مثلا گفته شده نام این جزیره «ابوموسی نیست، بوموسو است؛ یعنی سرزمین سبز (بوم سبز) و اسم کاملا ایرانیست».

🔹یا این ادعا مطرح می‌شود که ابوموسی نام اصلی این جزیره نیست و نامی است که بریتانیایی‌ها بعد از اشغال آن برای ایرانی‌زدایی بر آن گذاشتند.

🔹از آن سو کشورهای عربی که بر حاکمیت امارات بر این سه جزیره از جمله ابوموسی تاکید دارند، می‌گویند نام این جزیره بدون هیچ تردیدی عربی است و به یکی از نزدیکان پیامبر، «ابوموسی اشعری» برمی‌گردد که قبل از عزیمت برای جنگ با ایرانیان در آن ساکن شد.

🔹نگاه به منابع تاریخی و نقشه‌های قدیمی اروپاییان جغرافی‌دان، اسامی متعددی را به دست می‌دهد.

🔹سِربُوموسی، مالورو، بوموسی، بوموس، بوموف و ابوموسی از جمله این اسامی است.
در نام‌گذاری‌های عرفی ساکنان جزیره نیز نام‌های بوم موسى، باباموسى و گپ سبزو دیده می‌شود.

🔹تا جایی که ما بررسی کردیم، پرتکرارترین نام در اسناد و نقشه‌های تاریخی برای این جزیره نام «بوموسی» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,161

FactNameh | فکت‌نامه

25 Oct, 04:31

🎙

قالیچه پرنده حسابی

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه اشاره کرده‌ایم که به‌تازگی مجموع دانلود پادکست‌های ما در پادگیرها از مرز یک میلیون دانلود گذشت.

🔹در ادامه به چند موضوع مرتبط با سلامت پرداختیم؛ ابتدا درباره بی‌اعتبار بودن «آزمایش بکارت»، سپس ادعای درمان سرطان با «فستینگ»، سوم، ادعای اثر «میدان شعوری» در درمان سرطان کبد و البته مشکلات تامین دارو در اروپا.

🔹چند تصویر نادرست یا ساختگی، سوژه‌های بعدی این پادکست هستند؛ تصویر نادرست منتسب به کشته‌شدگان افغانستانی در مرز ایران، عکس‌های ساختگی از فرودگاه بیروت زیر آتش و عکسی که به صادق هدایت نسبت داده شده بود.

🔹پس از آن، سراغ ادعاهای مرتبط با چند کشور دیگر رفتیم؛ از تمجید نلسون ماندلا رهبر کنگره ملی آفریقا از خمینی و آمار بیماری‌های روانی در ترکیه گرفته تا ویدیوی منتسب به بازداشت یک امام جمعه در عربستان و جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن.

🔹در پایان فکت‌چک‌های این قسمت، صحبت‌های ایرج حسابی را بررسی کردیم که مدعی شده بود صدها سال قبل ایرانی‌ها قالی پرنده می‌ساختند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

15,484

FactNameh | فکت‌نامه

24 Oct, 19:27

❌ سنوار در جنگ ایران و عراق حضور نداشته است

🔹یک هفته کشته شدن یحیی سنوار، فرمانده و رئیس حماس در غزه، در شبکه‌های اجتماعی ایرانی پستی منتشر شده که مدعیست «یحیی سنوار برای ارتش عراق، علیه ایران جنگیده بود».

🔹رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی هم پس از انتشار این ادعا، مطالبی را در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی خود منتشر و دلایل نادرست بودن ادعای حضور سنوار در جنگ علیه ایران را بررسی کرده‌اند.

🔹فکت‌نامه در جستجوهایی که تا زمان انتشار این گزارش انجام داده، خبر یا گزارشی پیدا نکرده که چنین ادعایی در رسانه‌های نزدیک به حماس منتشر شده باشد.

🔹برخی از «احمد محمد» با عنوان دوست و هم‌رزم سنوار و منبع این ادعا یاد می‌کنند. ما در بررسی‌های خود شخصی به اسم «احمد محمد» را با چنین عنوانی پیدا نکردیم. ایرنا می‌نویسد احتمالا این نام از «احمد محمد فهد»، یکی از فرماندهان میدانی حماس برگرفته شده است.

🔹سنوار در سال ۱۳۶۱ بازداشت شد، ۶ ماه زندان بوده، دفعه بعد در سال ۱۳۶۴ بازداشت شد و در همان سال سرویس امنیتی و تبلیغاتی «مجد» وابسته به جنبش اخوان المسلمین را در نوار غزه تأسیس کرد. بار آخر هم در سال ۱۳۶۷ بازداشت شده و تا ۲۰ سال بعد در زندان بود.

🔹بنابراین می‌توان گفت از سال ۱۳۶۱ به بعد، تقریبا می‌دانیم سنوار یا در زندان اسرائیل بوده یا در غزه در حال پایه‌گذاری سرویس‌ مجد بوده (که بعدها تبدیل یه ستون اصلی گردان‌های قسام شد).

🔹آمادگی و حضور در جنگ ایران و عراق نه تنها نیازمند زمان کافی است، بلکه با تفکرات سنوار که در آن زمان تحت تاثیر شیخ احمد یاسین بود نیز هم‌خوانی ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «یحیی سنوار برای ارتش عراق، علیه ایران جنگیده بود» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

27,843

FactNameh | فکت‌نامه

24 Oct, 18:58

❌ آنچه به عنوان وصیت‌نامه سنوار منتشر شده، واقعی نیست

🔹چند روز پس از کشته شدن یحیی سنوار، فرمانده و رئیس حکومت حماس در غزه، متنی به‌عنوان «وصیت سنوار» در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ایرانی و غیرایرانی در حال انتشار است.

🔹این وصیت‌نامه به‌خصوص بعد آن مورد توجه قرار گرفت که ترجمه انگلیسی آن را یک حساب آمریکایی حامی فلسطین، در تیک‌تاک منتشر کرد.

🔹جستجوی متن عربی که با عنوان «وصیت‌نامه یحیی سنوار» منتشر شده، نشان می‌دهد دو روز پس از کشته شدن یحیی سنوار، یک شاعر و روزنامه‌نگار اهل مراکش این متن را نوشته و در سایت خود منتشر کرده است.

🔹جستجوهای ما در خبرهای رسانه‌های نزدیک به «مقاومت اسلامی» هم نتیجه‌ای به دنبال نداشت. تا زمان انتشار این مطلب نیز رسانه‌های معتبری که خبرنگارانشان با حماس کانال ارتباطی خبری دارند (مانند الجزیره) یا در غزه حضور دارند مانند رسانه‌های فلسطینی، چنین متنی را به‌عنوان وصیت سنوار منتشر نکرده‌اند.

🔹تا زمان انتشار این فکت‌چک، خانواده یا نزدیکان سنوار نیز چنین ادعایی را تایید نکرده‌اند.

🔹متن وصیت‌نامه هم حاوی چند فکت است، اما همه آنها اطلاعات شناخته‌شده‌ای است که قبلا در مورد سنوار منتشر شده‌بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به حساب‌هایی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی ایران، درباره متنی که ادعا می‌کنند «وصیت‌نامه سنوار» است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

17,114

FactNameh | فکت‌نامه

23 Oct, 19:23

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت دهم - «مظلومیت عدد»

🔹چرا واحد پول بودجه کشور به «میلیون ریال» است؟ چند هزار هزار میلیارد یعنی چقدر؟ میلیون، میلیارد، بیلیون، تریلیون؛ مشکل ما با اعداد بزرگ چیست؟ چرا حساسیتمان را به عددها و مقیاس آنها از دست داده‌ایم؟

🔹«بحران عدد» و نقش بودجه در تشدید آن، موضوع دهمین قسمت این پادکست است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

23,475

FactNameh | فکت‌نامه

23 Oct, 18:15

❌ ادعای نادرست درباره اهدای چشم زن لبنانی به همسرش که در حمله اسرائیل نابینا شده

🔹در شبکه‌های اجتماعی تصاویری با این توضیح منتشر شده است که زنی لبنانی در شب عروسی‌اش، یک چشم خود را به همسرش که در حمله اسرائیل نابینا شده بود اهدا کرد.

🔹ویدیوی اصلی که این تصاویر از روی آن برداشته شده حدود یک ماه پیش در یک اکانت اینستاگرامی عربی به نام Hadi production منتشر شده بود. همان وقت نیز در شبکه‌های اجتماعی داخلی ایران زیرنویس و بازنشر شد.

🔹هر چند در نسخه اصلی به انفجار پیجرها اشاره مستقیمی نشده، اما در توضیح ترجمه فارسی آن آمده بود که مربوط به صحبت‌های زوج لبنانی است که در اثر انفجار پیجرها چشم‌های خود را از دست دادند.

🔹با توجه به زمان ضبط گفتگو و محتوای سخنان افراد هم به نظر این توضیح درست است.

🔹فارغ از اینکه آنان در کدام یک از وقایع اخیر زخمی شدند، در متن مصاحبه زن درباره اینکه او و همسرش هر کدام، یک چشمشان را از دست دادند حرف می‌زند و از سایر جراحات همسرش می‌گوید.

🔹حرفی از اهدای چشم (یا به بیان دقیق‌تر، قرنیه) آن هم در شب عروسی‌شان نیست.
از سوی دیگر در تصویر به وضوح دیده می‌شود که زن زخمی است و جای ترکش‌های روی صورت و همچنین زخم‌هایی روی دستش دیده می‌شود که نشان می‌دهد در صحنه انفجار حضور داشته است.

🔹فکت‌نامه به ادعای اهدای چشم زن لبنانی به همسرش که در حمله اسرائیل نابینا شده، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,156

FactNameh | فکت‌نامه

23 Oct, 11:01

🎉

میلیونی شدیم

🔹تعداد دانلودهای پادکست فکت‌نامه از یک میلیون گذشت. تا امروز بیش از یک میلیون بار پادکست فکت‌نامه در اپلیکیشن‌های پادگیر دانلود شده است.

🔹تا امروز ۲۱۰ پادکست در اکانت‌های فکت‌نامه منتشر شده؛ از ۱۸۵ قسمت پادکست‌های هفتگی گرفته تا نسخه‌های صوتی مستندهای فکت‌نامه، «هزارداستان بودجه» و «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی».

🤝 ممنون از دلگرمی و همراهی شما

🎙

پادکست فکت‌نامه

⬅️ پادکست‌های فکت‌نامه را می‌توانید از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 کست‌باکس

👈 گوگل پادکست

👈 اپل پادکست

👈 اسپاتیفای

🌐 @Factnameh

18,264

FactNameh | فکت‌نامه

22 Oct, 20:17

❌ ادعای شاخ‌دار اثبات اثر میدان شعوری در درمان سرطان کبد

🔹الهام مدرسی، هنرمند و فعال سیاسی که پس از دستگیر شدن به‌دنبال اعتراضات سال ۱۴۰۱، در زندان کچویی در خطر «از دست دادن کبد» قرار داشت، اخیرا پستی از اینستاگرام محمدعلی طاهری درباره «اثر میدان شعوری بر درمان سرطان کبد» را بازنشر کرد.

🔹مدرسی مدعی شد: «این بزرگترین تحول در دنیای درمان سرطان هست که بدون دارو و مداخله شیمیایی یا فیزیکی می‌توانیم شاهد درمان باشیم. با این آزمایش در آزمایشگاه، تکرارپذیری این درمان به ثبت رسیده‌است.»

🔹محمدعلی طاهری مدعی شده بود محققان موسسه «کازمو اینتل» توانسته‌اند با استفاده از میدان شعوری، نوعی از سرطان رایج کبد را در موش‌ها درمان کنند.

🔹فردی که به عنوان محقق معرفی می‌شود «پوریا سعیدلو» خود را در لینکدین دانشجوی دوره دکتری «مهندسی شیمی» در دانشگاه تورنتو و مدیرعامل یک شرکت کابینت‌سازی در ونکوور معرفی می‌کند.

🔹در سایت و شبکه‌های اجتماعی موسسه کازمو اینتل، اثری از تحقیق همتاداوری شده یا کارآزمایی‌های بالینی در مورد ادعای رابطه «میدان شعوری با پیشگیری و درمان سرطان کبد» وجود ندارد.

🔹از این ادعا، هیچ مدرک و مستندی نه از سوی طاهری و نه سعیدلو و نه هیچ موسسه دیگری به هیچ مرجع علمی ارائه نشده که برای راستی‌آزمایی در دسترس باشد.

🔹پوریا سعیدلو که در این پروژه به‌عنوان محقق معرفی شده، پیش از این با موسسه کازمو اینتل همکاری‌های دیگری هم داشته‌است.

🔹برخلاف ادعای طاهری، در بخش تحقیقات این دانشکده در دانشگاه تورنتو نیز عنوانی مشابه یا نزدیک به این عنوان تحقیق وجود ندارد.

🔹پوستر ادعایی (اثر میدان شعوری بر پیشگیری و درمان سرطان کبد در موش) در «کنفرانس سالانه انجمن جهانی سرطان کبد» در هتل هیلتون تورنتو به نمایش درآمده است. هرچند هیچ اسمی از دانشگاه تورنتو در آن ذکر نشده و وابستگی همه نویسندگان این پوستر، به موسسه کازمو اینتل برمی‌گردد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

20,407

FactNameh | فکت‌نامه

22 Oct, 18:44

❌ ویدیوی نادرست منتسب به بازداشت یک خطیب نماز جمعه در مدینه

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند به زیر کشیده شدن «خطیب جمعه مدینه پس از اعتراض به قوانین جدید حجاب و حضور زنان در ورزشگاه‌ها که توسط بن سلمان وضع شده» را نشان می‌دهد.

🔹این ویدیو قدیمی است و قبلا هم با عنوان بازداشت یک امام جمعه به دست پلیس سعودی به دلیل ترغیب دولت سعودی برای اعلام جنگ علیه اسرائیل دست به دست شده بود.

🔹نسخه اصلی این ویدیو در سال ۲۰۱۸ در رسانه‌های عربستان منتشر شده بود.

🔹آن زمان منابع رسمی اعلام کردند که این مرد امام جمعه نبود، بلکه فردی بود که پس از انجام معاینات پزشکی مشخص شد دارای معلولیت ذهنی است. این حادثه در مسجد الجابریه مدینه رخ داد و این فرد در ساعت ۱۲:۳۵ قبل از رسیدن خطیب اصلی به روی منبر رفت و قصد داشت خطبه نماز جمعه را ایراد کند.

🔹فارغ از اینکه این ادعای مقامات سعودی چقدر صحت داشته، این ویدیو قدیمی است و هر چند وقت یک بار با عنوان دستگیری یک امام جمعه به‌خاطر اعتراض علیه بن‌سلمان به بهانه‌های مختلف منتشر می‌شود.

🔹البته بازداشت امام جمعه به خاطر اعتراض به اختلاط زن و مرد در جامعه در خطبه جمعه، در عربستان سابقه داشته اما این ویدیو ارتباطی با این ادعا ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به توضیحی که درباره این ویدیو ادعا شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,344

FactNameh | فکت‌نامه

21 Oct, 18:03

❌ استفاده از عکس‌های ساختگی برای نشان دادن انفجار در نزدیکی فرودگاه بیروت

🔹بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها (از مشرق و ایسنا تا اتاق خبر منوتو) دو عکس را با عنوان «تصاویر انفجار بر اثر حمله جنگنده‌های اسرائیل به فرودگاه بیروت» منتشر می‌کنند.

🔹با وجود اینکه گزارش‌های معتبر مبنی بر دیده‌شدن دود در نزدیکی فرودگاه بیروت تایید می‌شود، اما این دو عکس، با استفاده از نرم‌افزارهای هوش مصنوعی ساخته شده و واقعی نیستند.

🔹عکس‌ها ابتدا در یک حساب اینستاگرامی لبنانی منتشر شده و تاکید شده که با استفاده از Ai ساخته شده است.

🔹جزئیات عکس‌ها از جمله لوگو در بخش دم هواپیما هم نشان می‌دهد این تصاویر واقعی نیستند.

🔹فکت‌نامه به این ادعا که دو عکس انفجار مربوط به حمله اسرائیل به فرودگاه بیروت است نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,338

FactNameh | فکت‌نامه

20 Oct, 14:25

❌ آمار بیماری‌های روانی در ترکیه در مقایسه با جهان

🔹حمید رسایی، نماینده مجلس شورای اسلامی در کانال تلگرامش پستی را بازنشر کرده که مدعیست: «بر اساس گزارش سلامت روان Ipsos، ترکیه در رتبه دوم بیماری‌های روانی در جهان قرار دارد.»

🔹منبع این داده‌های آماری، یافته‌های یک نظرسنجی با عنوان «گزارش سلامت ذهن ۲۰۲۴» است که به سفارش شرکت بیمه فرانسوی آکسا AXA و توسط شرکت تحقیقات افکار عمومی Ipsos انجام شده است.

🔹این مطالعه تنها در ۱۶ کشور انجام شده است و تمام دنیا را پوشش نمی‌دهد.

🔹همچنین این مطالعه حاصل جمع‌آوری نتایج ۱۶۰ هزار مورد مصاحبه بین افراد ۱۸ تا ۷۵ ساله در کل این ۱۶ کشور است.

🔹بنابراین ادعای حمید رسایی و بیسیمچی‌مدیا که «ترکیه در رتبه دوم بیماری‌های روانی در دنیا قرار دارد»، نشان «نادرست» می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

30,617

FactNameh | فکت‌نامه

19 Oct, 11:01

🎙

پابند ساختگی روی پای قاآنی

🔹در قسمت ۱۸۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به برخی نقدها و ابهام‌های چند مخاطب نسبت به درستی‌سنجی اظهارات یک اقتصاددان درباره وضعیت مصرف بنزین در ایران پاسخ دادیم.

🔹در ادامه، چند ادعای مرتبط با تنش‌های اخیر ایران و اسرائیل را مرور کردیم. یکی از آنها، ادعای بی‌اساس کشته‌شدن رئیس ستاد ارتش اسرائیل در حمله حزب‌الله لبنان و توضیح درباره خبرهای مشابه آن است.

🔹عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با پابند الکترونیکی را نیز در بین این سوژه‌ها بررسی کردیم.

🔹یک ویدیوی ساختگی که مدعی بود وزیر دارایی اسرائیل را نشان می‌دهد، موضوع فکت‌چک بعدی ما در این قسمت پادکست است.

🔹چند روز قبل خبر بازداشت یک خبرنگار در اسرائیل، خبرساز شد و ما هم توضیح دادیم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹زلزله اخیر در حوالی سمنان، برای چند روز سوژه گمانه‌زنی کاربرهای شبکه‌های اجتماعی بود. در گزارشی توضیح دادیم که آیا این لرزه‌ها با آزمایش‌های هسته‌ایِ احتمالی، ارتباطی دارد یا خیر.

🔹محمدرضا نقدی، معاون فرمانده کل سپاه، اخیرا ادعایی را درباره کاهش تمایل دانشجویان به اقامت دائم و اخذ تابعیت آمریکا را مطرح کرده بود. در این اپیزود، دلایل خود برای رد این ادعا را مرور کردیم.

🔹برداشت اشتباه برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی از محاسبات یک کارشناس اقتصادی از نرخ بیکاری در ایران، موضوع آخرین فکت‌چک ما در این قسمت است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:32 مقدمه
00:05:15 آمارهای نادرست و بزرگ‌نمایی شده از قاچاق بنزین
00:15:01 ادعای بی‌اساس کشته‌شدن رئیس ستاد ارتش اسرائیل توسط حزب‌الله
00:20:55 عکس قدیمی و ساختگی قاآنی با این ادعا که پابند الکترونیکی دارد
00:26:33 ادعای شاخ‌دار درباره اسرائیلی‌های کشته‌شده در «وعده صادق ۲»
00:32:34 از دستگیری و آزادی یک روزنامه‌نگار در اسرائیل چه می‌دانیم؟
00:36:46 زلزله سمنان، به‌خاطر آزمایش بمب هسته‌ای نبود
00:47:50 ادعای نادرست درباره وضعیت تابعیت دانشجویان مهاجر در آمریکا
00:53:37 برداشت اشتباه از محاسبات فرضی یک کارشناس درباره آمار بیکاری
00:58:36 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

32,650

FactNameh | فکت‌نامه

19 Oct, 04:31

❌ استفاده از عکس‌های یک نقاش لهستانی به جای صادق هدایت

🔹برخی از سایت‌های خبری مثل رکنا، عکس‌هایی را با عنوان «سلفی دیده نشده صادق هدایت و معشوقه فرانسوی‌اش» منتشر کرده‌اند.

🔹مردی که در تصاویر دیده می‌شود شباهت ظاهری زیادی به صادق هدایت، نویسنده ایرانی دارد؛ اما این عکس‌ها ارتباطی با او ندارد.

🔹این شخص، آندره روبلوسکی، نقاش مشهور لهستانی است؛ هنرمندی که سال ۱۹۵۷ در ۲۹ سالگی بر اثر سانحه کوهنوردی از دنیا رفت.

🔹فکت‌نامه به این ادعا که مرد دیده‌شده در این عکس‌ها صادق هدایت است، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

25,100

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 20:59

❌ ادعای خطرناک درباره آثار غذانخوردن طولانی و متناوب (فستینگ) بر درمان سرطان

🔹سال‌هاست در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ادعاهای بی‌اساسی درباره آثار و فواید روزه‌داری یا اخیرا رژیم غذایی «فستینگ متناوب» مطرح می‌شود که مدعی‌اند «نخوردن غذا برای مدتی طولانی‌تر از متعارف، مثلا ۱۴ یا ۱۶ ساعت گرسنگی مطلق و رعایت این رژیم برای مدت طولانی، باعث ازبین‌رفتن سلول‌های سرطانی شده و به درمان این بیماری کمک می‌کند».

🔹فستینگ باعث درمان سرطان نمی‌شود و این ادعا نادرست است.

🔹ایده کلی فستینگ این است که چون متابولیسم سلول سرطانی با سلول طبیعی متفاوت است «اگر ورود مواد غذایی به بدن را برای چند ساعت یا چند روز محدود کنیم، سلول‌های سالم به منابع انرژی جایگزین روی می‌آورند در حالی که سلول‌های سرطانی توانایی همان تغییر را ندارند و در اثر نرسیدن منابع انرژی، از بین می‌روند.»

🔹اما پزشکان و محققان زیادی این موضوع را بررسی کرده‌اند و نتیجه خاص و قابل توجهی در درمان سرطان، تا الان به‌دست نیامده است.

🔹شواهدی وجود دارد که ممکن است فستینگ متناوب بتواند در کنار برخی از روش‌های درمان سرطان باعث تقویت اثر این روش‌ها از جمله شیمی‌درمانی و پرتودرمانی شود. یعنی به روش‌های درمانی ممکن است کمک بکند نه اینکه خودش یک «درمان جایگزین» باشد.

🔹در کنار فواید ادعایی قابل بررسی فستینگ، برخی از مطالعات روی جوندگان نشان داده‌اند که فستینگ متناوب، در شرایط خاصی حتی می‌تواند باعث افزایش رشد برخی تومورهای سرطانی شود.

🔹بنابراین با توجه به اینکه تحقیقات کافی در این زمینه وجود ندارد و نتایج در انسان‌ها محدود و نیازمند بررسی‌های بیشتر است، بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

23,290

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 19:53

❌ درباره جمعیت کارمندان دولتی در ژاپن چه می‌دانیم؟

🔹محمدحسن نامی، معاون پیشین وزیر کشور در یک سخنرانی گفته است ژاپن با ۱۳۷ میلیون جمعیت، ۱۳۷ هزار کارمند دولتی دارد.

🔹ادعاهای شبیه به این درباره تعداد کارمندان دولتی ژاپن، بارها از سوی افراد مختلف در جمهوری اسلامی مطرح شده است.

🔹بر اساس آخرین آمارها، جمعیت ژاپن حدود ۱۲۶ میلیون نفر برآورد می‌شود و بخش اول صحبت محمدحسن نامی درست نیست.

🔹آمارهای رسمی ژاپن نیز نشان می‌دهد حدود ۵۸۰ هزار نفر به صورت ثابت، کارمند دولت ژاپن هستند و حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر هم در دولت‌های محلی، کار می‌کنند؛ یعنی در مجموع حدود ۳/۳ میلیون نفر کارمند دولت مرکزی و دولت‌های محلی هستند.

🔹فکت‌نامه به دلیل اختلاف زیاد عددها بین آنچه مطرح شده و آنچه واقعیت دارد، به این ادعا که ۱۳۷ هزار نفر در ژاپن کارمند دولت هستند، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

18,399

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 19:00

❌ انتساب تصویر نادرست به خبر تیراندازی مرزبانی ایران به مهاجران تبعه افغانستان

🔹این روزها بعد از انتشار خبری مبنی بر کشته‌شدن ده‌ها تبعه افغانستانی در مرز ایران با شلیک نیروهای مرزبانی ایران، عکسی منتشر و ادعا شد که مربوط به کشته‌شدگان این رویداد است.

🔹اما عکس منتشر شده متعلق به واقعه دیگری است.

🔹عکس مربوط به کشته شدن ۲۰ معدنچی است که روز ۲۰ مهر ۱۴۰۳ به دست افراد ناشناس در منطقه دوکی در بلوچستان پاکستان کشته شدند.

🔹عکس‌های دیگری نیز از پیکر بی‌جان این معدنچیان از زوایای مختلف وجود دارد.

🔹در مورد اصل خبر تیراندازی به مهاجران غیرقانونی تبعه افغانستان در مرز ایران نیز تردید‌هایی وجود دارد.

🔹سازمان حقوق بشری حال‌وش گزارش‌های متعدد و تکمیلی همراه با گفتگوی با شاهدان در این باره منتشر کرده، و افغانستان اینترنشنال هم درباره آن گزارش داده است.

🔹فرمانده مرزبانی استان سیستان و بلوچستان این خبر را تکذیب کرده است.

🔹ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر ملل متحد برای افغانستان خواستار تحقیق بی‌طرفانه در این مورد شد.

🔹از این رو فکت‌نامه به انتساب این تصویر به خبر تیراندازی مرزبانی ایران به مهاجران تبعه افغانستان نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

16,724

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 15:54

🔹 درباره مشکلات تامین دارو در آلمان و اروپا چه می‌دانیم؟

🔹علی‌اکبر رائفی‌پور با اشاره به گزارشی که درباره مشکلات تامین «محلول سرم نمکی» در آلمان منتشر شده، می‌گوید این کشور با کمبود قابل توجه دارو مواجه است.

🔹گزارش‌ها نشان می‌دهد آلمان با مشکلات تامین دارو مواجه است اما دلیل این موضوع، «زنجیره‌های تامین طولانی‌تر» عنوان شده که بیشتر آن مربوط به تامین مواد اولیه از هند و چین است.

🔹شرکت‌های داروسازی بزرگ آلمانی به دلیل ارزان‌تر بودن نیروی کار و سیاست‌های زیست‌محیطی سهل‌گیرانه‌تری که در چین و هند وجود دارد، بخشی از زنجیره تامین مواد اولیه خود را در این دو کشور قرار داده‌اند.

🔹مشکلات مربوط به تولید دارو نه تنها در آلمان بلکه در کشورهای دیگر قاره اروپا نیز گزارش شده است.

🔹فکت‌نامه نیز به این گفته علی‌اکبر رائفی‌پور که آلمان با کمبود قابل توجهی از دارو مواجه است، نشان «نیمه‌درست» می‌دهد زیرا آمار درست است اما به بخش مهمی از واقعیت که مربوط به مشکلات زنجیره تامین مواد اولیه در چین و هند می‌شود اشاره نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

21,252

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 13:52

📝

«آزمایش بکارت» غیرعلمی و بی‌اعتبار است

🔹در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران هر چند وقت یک‌بار این سوال که «آیا #تست_باکرگی می‌تواند نشان دهد که زن در گذشته رابطه جنسی واژینال داشته یا نه؟» به محل بحث و اختلاف بدل می‌شود.

🔹پاسخ متخصصان و سازمان‌های جهانی متولی امر بهداشت و سلامت زنان این است که «خیر»، این تست نمی‌تواند به این سوال در مورد زنان پاسخی قطعی و قابل اعتماد دهد.

🔹سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل هر کدام در بیانیه‌های رسمی جداگانه در سال ۲۰۱۸ تاکید کردند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد انجام «تست‌های باکرگی» بتواند ثابت کند که آیا یک زن رابطه واژینال داشته است یا خیر و این تست‌ها هم غیرعلمی و هم ناقض حقوق بشر هستند.

🔹آزمایش «باکرگی» اغلب با مشاهده واژن و «تست دو انگشت» برای بررسی پارگی احتمالی و تعیین اندازه دهانه هایمن یا آنچه «پرده بکارت» نامیده شده، انجام می‌شود. معاینه واژن برای تشخیص میزان سستی و فرسودگی آن بر اثر روابط جنسی متعدد نیز یکی از بخش‌های این آزمایش است.

🔹هایمن یا همان به اصطلاح «پرده بکارت» یک بخش کوچک و نازک منعطف از بافتی گوشتی در دهانه واژن است. اندازه، شکل و ضخامت هایمن برای هر شخص منحصر به فرد است و می‌تواند در طول زمان تغییر کند. تصور رایج که هایمن پرده‌ای گوشتی است که دهانه واژن را به طور کامل می‌پوشاند و با اولین سکس پاره شده خونریزی می‌کند و «بکارت» زن از بین می‌رود، نادرست است.

🔹اگر هایمن دهانه واژن را به طور کامل بپوشاند (که در موارد معدودی به این صورت است)، این یک اختلال محسوب می‌شود و عادت ماهانه برای زنان بالغ ممکن نخواهد بود و نیاز به یک عمل جراحی جزئی برای باز شدن مسیر خروج خون دارد. رایج‌ترین شکل هایمن در زنان، شکل هلال ماه است که فقط قسمت پایین دهانه واژن را می‌پوشاند. با این وجود، شکل‌های دیگری از آن هم وجود دارد.

🔹هایمن می‌تواند به دلایل مختلفی مثل قرار دادن تامپون در زمان قاعدگی، انجام فعالیت‌های ورزشی مانند دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و ژیمناستیک یا خودارضایی و همچنین سکس واژینال، دستکاری یا به‌اصطلاح دچار فرسودگی شود. همه این عوامل می‌توانند موجب خونریزی در این اندام شوند. با وجود این، هایمن از آنجا که عضوی انعطاف‌پذیر است لزوما در این موارد و در زمان انجام اولین سکس واژینال خونریزی نمی‌کند.

🔹«تست دو انگشت» در واژن، که برای بررسی میزان سستی آن انجام می‌شود نیز ناکارآمد است، زیرا جامعه پزشکی سستی واژن را به عنوان شاخص بالینی برای مقاربت جنسی پیشین در نظر نمی‌گیرد. واژن یک اندام عضلانی پویا است که اندازه و شکل آن بسته به فرد، مرحله رشد، موقعیت فیزیکی و عوامل هورمونی و برانگیختگی جنسی و استرس متفاوت است. از این رو بررسی هایمن و واژن نمی‌تواند شواهد قطعی دخول در واژن یا هر سابقه جنسی دیگر را ارائه دهد.

🔹انجام این تست، به همان پرسش اصلی که در پی آن است، پاسخ نمی‌دهد؛ ضمن اینکه به دلایل متعدد و مهم دیگری از جمله ایجاد احساس حقارت در زنان، نقض حریم خصوصی آنان، اعمال تبعیض جنسی، اجبار زنان به انجام معاینه فیزیکی ناخواسته که می‌تواند آسیب‌زا باشد و تروماهای روحی که می‌تواند در پی داشته باشد، نه تنها ناکارآمد بلکه آسیب‌رسان است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

19,639

FactNameh | فکت‌نامه

18 Oct, 04:31

🎙

پابند ساختگی روی پای قاآنی

🔹در قسمت ۱۸۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به برخی نقدها و ابهام‌های چند مخاطب نسبت به درستی‌سنجی اظهارات یک اقتصاددان درباره وضعیت مصرف بنزین در ایران پاسخ دادیم.

🔹در ادامه، چند ادعای مرتبط با تنش‌های اخیر ایران و اسرائیل را مرور کردیم. یکی از آنها، ادعای بی‌اساس کشته‌شدن رئیس ستاد ارتش اسرائیل در حمله حزب‌الله لبنان و توضیح درباره خبرهای مشابه آن است.

🔹عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با پابند الکترونیکی را نیز در بین این سوژه‌ها بررسی کردیم.

🔹یک ویدیوی ساختگی که مدعی بود وزیر دارایی اسرائیل را نشان می‌دهد، موضوع فکت‌چک بعدی ما در این قسمت پادکست است.

🔹چند روز قبل خبر بازداشت یک خبرنگار در اسرائیل، خبرساز شد و ما هم توضیح دادیم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹زلزله اخیر در حوالی سمنان، برای چند روز سوژه گمانه‌زنی کاربرهای شبکه‌های اجتماعی بود. در گزارشی توضیح دادیم که آیا این لرزه‌ها با آزمایش‌های هسته‌ایِ احتمالی، ارتباطی دارد یا خیر.

🔹محمدرضا نقدی، معاون فرمانده کل سپاه، اخیرا ادعایی را درباره کاهش تمایل دانشجویان به اقامت دائم و اخذ تابعیت آمریکا را مطرح کرده بود. در این اپیزود، دلایل خود برای رد این ادعا را مرور کردیم.

🔹برداشت اشتباه برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی از محاسبات یک کارشناس اقتصادی از نرخ بیکاری در ایران، موضوع آخرین فکت‌چک ما در این قسمت است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

24,237

FactNameh | فکت‌نامه

17 Oct, 13:55

❌ تمجید ماندلا از خمینی

🔹رسانه‌های ایرانی سال‌هاست نقل قولی با این مضمون از ماندلا روایت می‌کنند که در دیدار دومش با خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۸ گفته: «امام خمینی یکی از قهرمانان الهام‌بخش ما در مبارزه علیه آپارتاید بود. او رهبر بزرگی، نه تنها برای ایران، بلکه برای همه مبارزان آزادی جهان بود.»

🔹این نقل قول تنها یک منبع دارد و آن هم وب‌سایت‌های وابسته به رهبر جمهوری اسلامی ایران است.

🔹این جملات را با ترکیب‌های مختلف، با لغات مشابه، در انگلیسی یا سایر زبان‌های محلی آفریقای جنوبی هم جستجو کردیم. هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که نشان دهد نلسون ماندلا چنین اظهاراتی درباره آیت‌الله خمینی، رهبر پیشین جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.

🔹یک روز پس از اعلام خبر مرگ نلسون ماندلا در سال ۲۰۱۳، سایت «موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی» در گزارشی انگلیسی که متن آن با متن منتشر شده پرس تی‌وی متفاوت است، ترجمه این عبارات را استفاده کرده که نشان می‌دهد منبع اصلی آنها فارسی بوده است.

🔹سایت‌ها و رسانه‌های ایرانی در متنی مشابه در سال‌های مختلف در تاریخ ۱۴ خرداد متن مشابهی دارند که مدعیست ماندلا در دانشگاه تهران گفته: «امام خمینی یکی از الگوهای ما در ادامه راهمان … ضد آپارتاید بود».

🔹در شهریور ۱۳۷۸، روزنامه تهران تایمز خبری از دیدار سفیر ایران در آفریقای جنوبی، جاوید قربان‌اوغلو با نلسون ماندلا را منتشر کرد که او از آیت‌الله خمینی را با واژه‌های «رهبری بزرگ و سیاستمداری برجسته» توصیف کرد.

🔹ردپایی از واژه‌هایی که پرس‌تی‌وی در این عکس‌نوشته مشخصا منسوب به ماندلا ذکر کرده، دیده نمی‌شود.

🔹ماندلا در زندگینامه خود «راه طولانی به سوی آزادی» از جنبش‌های جهانی ضداستعماری و مبارزان برابری نژادی و حقوق بشر مانند مهاتما گاندی، مارتین لوتر کینگ به عنوان افراد تاثیرگذار بر خود یاد کرده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

26,397

FactNameh | فکت‌نامه

16 Oct, 19:29

❌ ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره قالی پرنده

🔹این روزها ویدیویی از گفته‌های ایرج حسابی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که او در آن ادعا می‌کند ایرانیان در گذشته قالیچه پرنده از جنس فولاد و پشم داشتند که با آن بر فراز قلعه بابک پرواز کرده و بر آن فرود می‌آمدند.

🔹در تاریخ هوانوردی جهان و تکوین انواع وسایل پرنده، از پاراگلایدرها تا بالون‌ها و هواپیماها ردی از ایران دیده نمی‌شود.

🔹افسانه‌ قالی پرنده یکی از داستان‌های مشهور و قدیمی در فرهنگ‌های مختلف، به‌ویژه در خاورمیانه و ایران است.

🔹با وجود این حتی در افسانه‌ها و اساطیر ایران هم ردی از این ادعا به شکلی که حسابی آن را صورت‌بندی کرده، دیده نمی‌شود.

🔹منشاء این ادعای ایرج حسابی یک داستان تخیلی به نام «تاریخچه مخفی فرش پرنده» نوشته یک نویسنده و مترجم اهل پاکستان به نام ازهر عبیدی است. ازهر عبیدی این داستان را در سال ۲۰۰۴ در مجله ادبی Meanjin منتشر کرد.

🔹عبیدی در گفتگویی توضیح داد که در دوران کودکی عاشق داستان‌های «ژول ورن» بوده و دوست داشته داستان‌هایی از این دست بنویسد.

🔹از این رو با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعای ایرج حسابی نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

27,313

FactNameh | فکت‌نامه

16 Oct, 17:59

❌ عکس قدیمی و دستکاری‌شده قاآنی با این ادعا که پابند الکترونیکی دارد

🔹بعد از ظاهر شدن اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس (بعد از سه هفته غیبت در فضای عمومی)، حالا شایعاتی منتشر شده و گفته می‌شود که عکس او با پابند الکترونیکی در مراسم تشییع نیلفروشان منتشر شده است.

🔹تصویر منتشر شده قدیمی است و ربطی به مراسم تشییع نیلفروشان ندارد و دستکاری شده‌‌است.

🔹تصویر در ۱۱ مهرماه سال ۱۴۰۲ و در سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی ایران برای میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی گرفته و منتشر شده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی که «اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس با پابند الکترونیکی در تشییع نیلفروشان شرکت کرد» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,823

FactNameh | فکت‌نامه

16 Oct, 13:02

🎙

هزارداستان بودجه؛ قسمت دهم - «مظلومیت عدد»

🔹چرا واحد پول بودجه کشور به «میلیون ریال» است؟ چند هزار هزار میلیارد یعنی چقدر؟ میلیون، میلیارد، بیلیون، تریلیون؛ مشکل ما با اعداد بزرگ چیست؟ چرا حساسیتمان را به عددها و مقیاس آنها از دست داده‌ایم؟

🔹«بحران عدد» و نقش بودجه در تشدید آن، موضوع دهمین قسمت این پادکست است.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

17,751

FactNameh | فکت‌نامه

16 Oct, 04:31

🎙

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: نقشه عملیات ضد اسرائیل را در «خواب» می‌گیریم

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در پنجمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» توضیح داده‌ایم که چطور مقامات حکومتی ایران، در بسیاری از مواقع برای اثبات عقاید یا اقدامات خود، به «خواب» یا «الهام» استناد می‌کنند.

🔹اعتقاد به خواب یا الهام غیبی البته در خیلی از مردم رواج دارد؛ اما استفاده از آن به عنوان ابزار سیاسی، نوعی پروپاگاندای حکومتی محسوب می‌شود.

🔹برای مثال، ادعا شده قاسم سلیمانی حتی قبل از کشته شدن، در خواب نیروهایش ظاهر می‌شد و نقشه عملیات علیه اسرائیل را نشان می‌داد؛ یا مثلا خواب دیده‌اند که ابراهیم رئیسی در دنیای دیگری دارد «مقدمات ظهور را فراهم می‌کند.»

🔹در این قسمت، مثال‌ها و موارد مختلفی از این قبیل خواب‌ها و الهام‌های مقامات سیاسی و مذهبی حکومت ایران را مرور کرده‌ایم.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

24,148

FactNameh | فکت‌نامه

15 Oct, 19:36

❌ ادعای بی‌اساس کشته‌شدن رئیس ستاد ارتش اسرائیل در حمله پهپادی حزب‌الله

🔹پس از حمله پهپادی حزب‌الله لبنان به پادگان آموزشی تیپ گولانی ارتش اسرائیل در بنیامینا، در توییتر فارسی و عربی و انگلیسی این شایعه منتشر شد که «هرتزی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل در میان کشته‌شدگان این حمله است».

🔹مدعیان شایعه کشته‌شدن او، هیچ مدرکی یا نشانه‌ای ارايه نداده‌اند که هالوی در میان کشته‌شدگان باشد یا اصلا در زمان حمله حزب‌الله، در آن پایگاه آموزشی در شهر بنیامینا باشد.

🔹یک روز بعد ارتش اسرائیل، در توییتر خبر داد که سپهبد هالوی از پایگاه آموزشی تیپ گولانی (محل حمله) بازدیده کرده و گفته: «ما در جنگ هستیم و حمله به یک پایگاه آموزشی دشوار و دردناک است».

🔹پس از اعلام خبر بازدید هالوی از محل حمله رسانه‌های ایرانی، بدون اشاره به ادعای روز گذشته‌شان در مورد کشته‌شدن او، صحبت‌های هالوی را با تاکید بر «دشوار و دردناک بودن این حمله پوشش دادند.

🔹از زمان حمله اسرائیل به مقر شبه‌نظامیان حزب‌الله در ۱۲ مهر ۱۴۰۳ (۳ اکتبر ۲۰۲۴) به قصد کشتن هاشم صفی‌الدین، جانشین حسن نصرالله شایعه شد که اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه نیز در آن جلسه حضور داشته‌است.

🔹حضور قاآنی در مجلس ختم سردار نیلفروشان (معاون عملیات سپاه که همراه با نصرالله کشته شده‌بود) به شایعات مرگ او خاتمه داد هر چند ادعاهای بی‌اساس دیگر همچنان با توجیهات جدید منتشر می‌شود.

🔹پیش از این نیز شایعات مشابهی در مورد کشته‌شدن سردار فلاح زاده، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه در حمله اسرائیل به مقر جهاد اسلامی در دمشق و همین‌طور کشته‌شدن یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در حمله موشکی جمهوری اسلامی ایران به اسراییل (وعده صادق ۲) منتشر شده‌بود که هر دو بی‌اساس است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به شایعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی که «هرتزی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل در حمله پهپادی حزب‌الله کشته شده‌است» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

22,252

FactNameh | فکت‌نامه

14 Oct, 14:15

❌ برداشت اشتباه از محاسبات فرضی یک کارشناس درباره آمار بیکاری

🔹در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از محمدتقی فیاضی، کارشناس اقتصادی نقل شده که «آمار واقعی بیکاران کشور ۲۲ میلیون نفر و نرخ بیکاری ۴۵ درصد است.»

🔹این گزاره برداشتی اشتباه از محاسبات فرضی محمدتقی فیاضی، کارشناس اقتصادی است که قابلیت تعمیم ندارد.

🔹در این محاسبات فرض شده نرخ مشارکت اقتصادی (آمادگی و تمایل افراد بالای ۱۵ سال برای حضور در بازار کار) در ایران به اندازه متوسط ترکیه، امارات متحده و عربستان، (نزدیک ۷۰درصد)، اما جمعیت شاغل همان رقم ثابت آمارگیری مرکز آمار ایران است.

🔹اول، مشخص نیست چرا در این محاسبات میانگین نرخ مشارکت این سه کشور در نظر گرفته شده که هر کدام شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جمعیتی متفاوت از یکدیگر و متفاوت از ایران دارند.

🔹دوم، مشخص نیست چرا تنها متغیر این محاسبات نرخ مشارکت اقتصادی در نظر گرفته شده، در حالی که به طور معمول میان افزایش نرخ مشارکت و سایر شاخص‌ها همبستگی وجود دارد، اما در محاسبات فرضی فقط جمعیت بیکار اضافه شده و جمعیت شاغل تغییری نکرده است.

🔹طبق تعریف استاندارد، مشارکت اقتصادی، به معنی میزان تمایل و آمادگی جمعیت بالای ۱۵ سال برای کار و فعالیت اقتصادی است. این شاخص نه با فرضیات بلکه بر اساس آمارگیری‌های فصلی محاسبه می‌شود.

🔹در گزارش مرکز آمار در تابستان ۱۴۰۳ نرخ مشارکت اقتصادی حدود ۴۱ درصد است،‌ به این معنی که در زمان آمارگیری تنها ۴۱ درصد جمعیت بالای ۱۵ سال آمادگی و تمایل به کار و فعالیت اقتصادی داشته‌اند.

🔹۵۹ درصد افراد بالای ۱۵ سال نیز به دلایل گوناگون مانند تحصیل، داشتن درآمد بدون شغل، از کارافتادگی، بازنشستگی، خانه‌داری و… آمادگی یا تمایل کار و فعالیت اقتصادی نداشته‌اند.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این گزاره که «آمار واقعی بیکاران کشور ۲۲ میلیون نفر و نرخ بیکاری ۴۵ درصد است» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

34,002

FactNameh | فکت‌نامه

12 Oct, 11:01

🎙

تصاویر قدیمی برای موشک‌های جدید

🔹در قسمت ۱۸۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند مورد از عکس‌ها و ویدیوهایی را که به حمله موشکی ایران به اسرائیل منتسب شده بود، اما نادرست بودند، بررسی و مرور کردیم.

🔹یک عکس دستکاری‌شده با عنوان ازدواج زوج لبنانی با پس‌زمینه موشک‌های ایرانی در رسانه‌های ایران زیاد دست به دست شد، که از نمونه‌های بارز همین تصاویر نادرست محسوب می‌شود.

🔹برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی، ویدیوی قدیمی انفجار یک برج در مسکو را با عنوان اصابت موشک ایرانی به قلب تل‌آویو منتشر کرده بودند، تا جایی که اکانت رسمی دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران در X هم از همان ویدیو استفاده کرده بود،‌ اما بعد از انتشار درستی‌سنجی فکت‌نامه، پست و ویدیوی خود را حذف و بعد از چند ساعت یک کلیپ اصلاح‌شده را منتشر کردند.

🔹دو ادعای اخیر علی خامنه‌ای، یکی درباره وضعیت ارتباط جمهوری اسلامی ایران با جهان و دیگری درباره «قانونی بودن حمله هفتم اکتبر حماس»، سوژه‌های بعدی ما در پادکست این هفته هستند.

🔹مرور دو فکت‌چک اقتصادی درباره هزینه تامین کالاهای اساسی و میزان قاچاق بنزین را نیز در این اپیزود خواهید شنید.

🔹یک ادعای نادرست درباره افغانستانی بودن پسربچه‌ای که اخیرا در آمریکا بازداشت شده، مطرح شده بود که آن را نیز فکت‌چک کردیم.

🔹این هفته یک گزارش بدون نشان را هم مرور کردیم؛ روایت‌ها از دختری که در سن یازده‌سالگی به اسارت گرفته شد و بعد از یک دهه آزاد شد.

🔹آخرین فکت‌چک این اپیزود مربوط به ادعای وجود یک تک‌شاخ افسانه‌ای در جنوب ایران است که درباره آن توضیح داده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:34 مقدمه
00:03:19 عکس ساختگی «ازدواج زوج لبنانی با پس‌زمینه موشک‌های ایران»
00:07:45 چند تصویر نادرست منتسب به حمله موشکی ایران به اسرائیل
00:19:38 استفاده از ویدئوی انفجار در روسیه، به عنوان حمله موشکی ایران
00:23:56 ادعای نادرست خامنه‌ای درباره «قانونی‌بودن» حمله هفتم اکتبر
00:33:35 ادعای گمراه‌کننده خامنه‌ای درباره روابط ایران با کشورهای دنیا
00:42:03 هزینه واقعی تامین سبد اقلام اساسی خانوار چقدر است؟
00:48:41 آمارهای نادرست و بزرگ‌نمایی شده از قاچاق بنزین
00:54:25 ادعای افغانستانی‌بودن کودکی که در فلوریدا دستگیر شد
00:58:29 انتساب ویدیوی دختری در ترکیه به کودکان سیستان و بلوچستان
01:00:06 «فوزیه»، دختری که در عراق ربوده شد و در غزه پیدا شد
01:08:11 ادعای نادرست دیده‌شدن آهوی تک‌شاخ اصیل ایرانی
01:12:24 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

38,242

FactNameh | فکت‌نامه

12 Oct, 04:31

📝

از دستگیری و آزادی روزنامه‌نگار منتشرکننده ویدیو عملیات وعده صادق ۲ در اسرائیل چه می‌دانیم؟

🔹«جرمی لوفردو» روزنامه‌نگار آمریکایی که برای رسانه‌های متمایل به روسیه و چین گزارش می‌نویسد و در زمان حمله موشکی جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل در بیت‌المقدس حضور داشت و به اتهام «به خطر انداختن امنیت ملی و کمک و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات با دشمن» دستگیر شده بود، پس از چهار روز آزاد شد.

🔹گفته می‌شد او به اتهام نمایش ویدیوهایی که محل برخورد موشک‌های جمهوری اسلامی ایران را به مناطق حساس امنیتی لو داده بود، دستگیر شده است؛ اما قاضی بیت‌المقدس، این ویدیوها را خطرناک ندانست و حکم به آزادی او داد.

🔹با این‌حال پلیس کرانه باختری تقاضای فرجام کرده و معتقد است لوفردو یک «روزنامه‌نگار واقعی» نیست، اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه او یک دستور کار پنهانی خصمانه را دنبال می‌کند ارائه نکرده و گفته است چون او قفل گوشی‌اش را باز نمی‌کند، وقت بیشتری می‌خواهد تا موبایل او را باز کند و این موضوع را ثابت کند.

🔹لوفردو روز ۱۱ اکتبر آزاد شد ولی پاسپورت آمریکایی او توقیف است و تا ۲۰ اکتبر حق خروج از اسرائیل را ندارد. موبایلش هم فعلا برای تحقیقات در اختیار پلیس است.

🔹موضوع بازداشت لوفردو بازتاب زیادی در رسانه‌های ایرانی داشت و بخش‌هایی از این پرونده بدون ذکر جزئیات و ناقص روایت شده بود که گمراه‌کننده بودند.

🔹درباره این موضوع در مقاله فکت‌نامه بیشتر بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

24,941

FactNameh | فکت‌نامه

11 Oct, 13:11

❌ جمهوری اسلامی ایران، آزمایش اتمی انجام نداده‌است

🔹روز شنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۴۵ به وقت ایران (۱۹:۱۵ به وقت جهانی) زلزله‌ای به بزرگی ۴/۴ ریشتر، شهر آرادان در استان سمنان را لرزاند. این زمین‌لرزه در بخش‌هایی از استان تهران هم احساس شد.

🔹با انتشار خبر، موجی از گمانه‌زنی‌ها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت که مدعی شدند جمهوری اسلامی ایران، در اقدامی بازدارنده، آزمایش اتمی زیرزمینی انجام داده‌است.

🔹آشکارسازهای سازمان پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای در سراسر دنیا هیچ گزارشی درباره انتشار گاز زنون ۱۳۳ (از مهم‌ترین شواهد انفجارهای اتمی) منتشر نکرده‌اند.

🔹منابع مختلف در سراسر جهان عمق کانون زلزله را ۷ تا ۱۰ کیلومتر زیر زمین اندازه گرفته‌اند. آزمایش‌های هسته‌ای را در عمق ۲۰۰ متری یا نهایتا یک کیلومتری از سطح زمین انجام می‌دهند.

🔹سازمان پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای (CTBTO) امواج فروصوتی منتشر شده در اتمسفر و آثار لرزه‌ای منتشر شده در پوسته زمین را در سراسر جهان پایش می‌کند. تحلیل سیگنال‌های ۲۵ ایستگاه این نهاد نشان می‌دهد شکل موج‌های ثبت‌شده با زلزله‌های قبلی ایران مطابقت دارد.

🔹برای مطالعه شواهد و توضیحات بیشتر به مقاله فکت‌نامه در این رابطه مراجعه کنید.

🔹فکت‌نامه به ادعای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی که «زلزله سمنان، به‌خاطر آزمایش بمب هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بود»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

28,173

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه (Persian)

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه

FactNameh | فکت‌نامه