انتشارات سایان

...
آلپ‌ارسلان، دومین شاه سلجوقی و فاتح روم شرقی

پیروزی در ملازگرد و به اسارت گرفتن امپراتور روم و گسترش قلمرو سلجوقیان از شرق به چین و از غرب به مدیترانه، باعث شد جایگاه آلپ‌ارسلان بسیار بالا رود و به او لقب سلطان‌العالم (پادشاه گیتی) دادند. او پس از این پیروزی، راهی خوارزم شد تا آشوب آن منطقه را سرکوب کند. گفته می‌شود لشکر او چنان بزرگ بود که برای عبور از جیحون، بیش از بیست روز زمان صرف شد ولی سلطان بر اثر اتفاقی بسیار ساده کشته شد:
یکی از قلعه‌های میانِ راه، مقاومت زیادی کرد و پس از شکست آن، کوتوالِ (قلعه‌بان) آن قلعه را نزد آلپ‌ارسلان آوردند. او که یوسف خوارزمی نام داشت، به جای طلب بخشش، به پادشاه توهین کرد و او را "مخنث" خواند
ادامه ماجرا را در جلد ششم تاریخ ایران نشر سایان بخوانید
• مجموعه‌ی تاریخ ایران- نشر سایان
• تصویرگر: سلمان رئیس‌عبداللهی
• پژوهشگران تصویرگری: احسان رضایی، حسن ریاحی

آخرین بازمانده‌ی شاهنشاهی

یونسکو می‌گفت این بنا متعلق به دوران اسلامی است و از ثبت آن به عنوان میراث ساسانی طفره می‌رفت، تا اینکه آزمایش رادیو کربن همه چیز را تغییر داد.

کاخ سروستان در جنوب شرقی شهر سروستان در استان فارس قرار دارد. برخی پژوهشگران معتقدند این کاخ در دوره‌ی ساسانی و در زمان بهرام گور به دستور وزیر معروف او مِهرنَرسه ساخته شده است. همچنین برخی فرضیات ساخت آن را به دوره‌ی اسلامی نسبت داده‌اند و آن را بازمانده‌‌‌ی دوره‌ی عباسیان و حتی دوره آل‌بویه دانسته‌اند. با این حال، آزمایش‌های رادیو کربن پیشینه‌ی این بنا را به واپسین سال‌های روزگار ساسانی و نخستین سال‌های ورود اعراب رسانده است.
درباره کاربری‌اش نیز انگاره‌ها و فرضیه‌های گوناگونی مطرح است.
برای بازآفرینی این بنا از منابع و اسناد معتبری استفاده شده است، از جمله نوشته‌های لیونل دیوید بیر، آندره گدار، یاغش کاظمی، امیرپیروز دقوقی، فرصت‌الدوله شیرازی، ارنست هرتسفلد، اوژن فلاندن و پاسکال کوست، طبری، اسکار رویتر و علیرضا عسکری چاوردی.



تصاویر هوایی بنا: دکتر خشایار لهراسبی

سرپرست تیم بازسازی بنا: حامد محمدپور

فرق این‌مجموعه با سایر کتاب‌های تاریخی ایران که توسط اساتید و پژوهشگران در بازار نشر عرضه شده، مصور بودن آن است و این‌که از ۶ نوع تصویر در این کتاب استفاده شده است. بعضی تصاویر عکاسی شده، برخی بازسازی شده و …

صحبت‌های #احسان_رضایی و ماجرای کتاب‌ #تاریخ_مصور_ایران_باستان را ببینید و بشنوید …

برنامه #کتاب_یک کاری مشترک از خانه شعر و ادبیات، شبکه یک و تلویزیون اینترنتی کتاب، این روزها به‌صورت میان‌برنامه از شبکه یک سیما پخش می‌شود.

#خانه_شعر_و_ادبیات
‏@khanehadabiat 📄

شهر گندی‌شاپور در خوزستان، از شهرهای مهم دوره‌ی ساسانی است که به‌ویژه در حوزه‌ی علم و دانش نقشی کلیدی ایفا کرد. ساختار شهری گندی‌شاپور، شطرنجی با خیابان‌های متقاطع و شبکه‌بندی منظم، شامل کاخ‌ها، معبدها، و محله‌های مختلف بود.

این شهر به دلیل دانشگاه مشهور و بیمارستان پیشرفته‌اش، به یکی از مراکز برجسته‌ی علمی و فرهنگی در دنیای باستان تبدیل شد. گندی‌شاپور در دوران شاپور تا چند سده پس از اسلام میزبان اندیشمندان، پزشکان و دانشمندان از فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف سراسر دنیا، از جمله یونان و هند بود.

برای بازآفرینی شهر گندی‌شاپور، از منابع متعدد و آثار اشخاص معتبر، از جمله حمزه اصفهانی، احمد بن یحیی البلاذری، محمد بلعمی، ابوحنیفه دینوری، محسن حسینی، اسماعیل اسمعیلی جلودار، مهناز شریفی، دنیل تی پاتس، مهربان شهروینی،حسین سلطانزاده، ویلم فلور، یوسف مرادی، شهرام جلیلیان و... استفاده شده است.
این بازسازی برای جلد پنجم تاریخ ایران نشر سایان تولید شده است.
سرپرست تیم: حامد محمدپور

فهرست زمستان ۱۴۰۳. انتشارات سایان

جشنواره پاییزی انتشارات سایان. ۱ تا ۸ مهر ۱۴۰۳

نگهبان چغازنبیل

مطابق مدارک به‌جامانده، ایرانیان از حدود هشت هزار سال پیش از میلاد اقدام به اهلی‌سازی گاو وحشی کرده بودند. با این حال، گاو کوهان‌دار بعدتر از نواحی شرقی وارد فلات ایران شد، حدود دوهزارودویست پیش از میلاد. ورود گاو کوهان‌دار که با شرایط خشک سازگارتر بود، به‌سرعت با استقبال گله‌داران مواجه شد و به یک ترکیب نژادی گاوها انجامید.
از جمله تندیس‌های مربوط به این جانور، تندیسی سفالی است که به عنوان نگهبان معبد چغازنبیل (شروع ساخت: هزارودویست و هفتادوپنج پیش از میلاد) در ورودی شمال‌ شرقی زیگورات گذاشته بودند. داستان جالب این گاو محافظ را به روایت دکتر کامیار عبدی، باستان‌شناس برجسته و از همکاران مجموعه‌‌ی «تاریخ مصوّر ایران باستان» نشر سایان ببیند.
ایشان در جلد نخست این مجموعه‌ی چهارجلدی «ایران در سپیده‌دم تاریخ» در مورد چغازنبیل نوشته است.

👆نسخه کامل انیمیشنی که در مرکز موزه آکروپولیس به نمایش درآمده و پارسیان را در حال آتش زدن الهه های آتن و معبد آن نشان میدهد. ادعایی که در مورد آن اختلاف است.

https://youtu.be/YwhZCHcan4k?si=JLkosMzI-INqGrD0

آتشكده‌ی آذرگشنسب
شهرستان تكاب، آذربايجان غربى

ساسانیان سه آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند. آتشکده‌ی آذر بُرزین‌مهر ویژه‌ی کشاورزان که در خراسان جای داشت، آتشکده‌ی آذر فَرنَبَغ، به معنای «آتش فرّ ایزدی» ویژه‌ی موبدان و بلندپایگان که در پارس قرار داشت و آتشکده‌ی آذرگشنسپ به ‌معنای «آتش اسب نر» که‌ مخصوص پادشاهان، سپاهیان و ارتشداران بود و در آذربایجان جای داشت.
آتشکده‌ی آذرگشنسپ، یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های ساسانیان، گنج‌ها و غنیمت‌های گران‌بها و ارزشمندی را در خود جای داده بود. پادشاهان ساسانی در روزهای سخت و دشوار، با پای پیاده به‌ زیارت این پرستشگاه می‌شتافتند و برای آن نذر می‌کردند. با این حال، به ‌نظر می‌رسد قدمت این آتشکده به پیش از ساسانيان می‌رسد.

تصاویر هوایی: دكتر خشايار لهراسبى
سرپرست تیم بازسازی بنا: حامد محمدپور

کاتالوگ تابستان ۱۴۰۳

چرخ‌ ارابه‌ی سه‌هزار‌ساله‌ای که در محوطه‌ی چغازنبیل پیدا شده، یکی از مهم‌ترین مدارک تاریخ مهندسی ایران است. شش قطعه‌ی مفرغیِ دورتادور این چرخ، دایره‌ای به قطر صدوبیست و هشت سانتی‌متر را تشکیل می‌دهند که دوازده‌ پره را به محور چرخ وصل می‌کنند. در این چرخ ساده، مجموعه‌ای از دانش‌های مختلف به کار رفته است، ریاضی (برای محاسبات ساخت)، فلزگری (برای ذوب فلز و ساخت آلیاژ مفرغ) و مکانیک (برای محاسبات تقسیم بار). دکتر کامیار عبدی، باستان‌شناس و از مؤلفین مجموعه‌ی «تاریخ مصوّر ایران باستان» در مورد این چرخ بیشتر توضیح می‌دهد.

دندان کودک نئاندرتال
این دندان آسیای کوچک فک بالا، متعلق به کودکی است که در زمان مرگ بین شش تا ده سال داشته است. این نمونه ویژگی‌های بارز دندان انسان نئاندرتال را دارد. تاج دندان از بزرگ‌ترین نمونه‌های دندانی انسان‌های اواخر پلیستوسن است. فرم کلی سطح سایش (اکلوزال) هم مربعی‌شکل است، درحالی‌که در انسان امروزی، فرم کلی دندان بیضی‌شکل است.
دکتر فریدون بیگلری در این ویدیو در مورد این دندان توضیح می دهد.

بنای «تاریخانه» در شهر دامغان واقع شده و یکی از بهترین نمونه‌های مساجد نخستين در ایران به‌شمار می‌آید.

درباره زمان ساخت بنای اوليه آن، صاحب‌نظران بسياری بحث کرده‌اند. «آندره گدار» تاریخ ساخت این بنا را میانه سده دوم هجری می‌داند. «آرتور پوپ» ساخته شدن این مسجد را بين سال‌های ١٣٠ تا ١٧٠ هجری دانسته و «محمدکریم پيرنيا» تاریخ ساخت آن را حدود ١۵٠ هجری ذکر کرده است.

سبک معماری این بنا تاثیرگرفته از معماری دوره ساسانی است؛ چنانکه عده‌ای بر این باورند که این بنا  پیش از ورود اسلام به ایران «آتشکده» بوده است. در وجه تسميه نام این بنا گفته‌اند که «تاری» به معنای «خدا»ست و «تاریخانه» یعنی «خدای خانه».
در این بازآفرینی کوشیده‌ایم تا با توجه به برداشت میدانی و بررسی پژوهش‌های مختلف، شکل اولیه و نخستین این بنای ارزشمند و کهن دوباره بازسازی شود.

سرپرست گروه بازآفرینی: حامد محمدپور
همکاران: بهنام قربانی، الهام خوشبخت، زینب کیهانی

مرز در دنیای باستان
«کودورو» در زبان اکدی، به معنای «مرز» و «سرحد» است. کودوروها سنگ‌افراشت‌هایی باستانی و از ابداعات مردمان کاسی هستند که در دوره‌ای میان‌رودان را فتح کردند. اما مردم کاسی چه کسانی بودند؟
مردمانی جنگجو، رعب‌آور و سرکش، این‌ها توصیفاتی‌ است که پادشاهان میان‌رودان، از جمله نارام‌سین، شاه اکدی، و تیگلات پیله‌سر و شلمنصر آشوری، درباره‌ی مردمان زاگرس مرکزی کرده‌اند.
اواخر دهه‌ی ۱۹۲۰ میلادی، اشیایی مفرغی با تنوعی از اشکال و پیچیدگی نقوش، سر از موزه‌های اروپایی درآورد. ارنست هرتسفلدِ باستان‌شناس که او را بیشتر با کاوش‌هایش در تخت جمشید می‌شناسیم، نخستین کسی بود که خاستگاه این اشیا را به زاگرس مرکزی نسبت داد.
«کودورو» از ابتکارات همین مردم زاگرس‌نشینِ فاتح میان‌رودان است و برای تعیین مرز و سرحدات کاربرد داشته است.

با تشکر از مصطفی باسره
@archeology.ir
با صدای
@official.maryra

در شروع فرایند تولید دوره چهارجلدی ایران باستان پستی از دروازه ملل منتشر کردیم و گفتیم در حال انجام این پروژه هستیم. حالا بعد از چند سال دوباره به تخت جمشید برگشتیم و با کتابها به میان مردم رفتیم.
با تشکر از تیم فیلمبرداری که در گرمای پنجاه درجه به شیراز رفتند.
@rahjoomilad

کاخ اردشیر بابکان: از دیروز تا امروز. تصاویر هوایی از محمد فلاح. بازسازی از حامد محمدپور.

روز جمعه‌ای در سال ۲۰۷ قمری بود که طاهر بن حسین، سردار کارآزموده و امیر خراسان، در هنگام خطبه خواندن نام خلیفه مأمون را به عمد ذکر نکرد و این، به معنای اعلام استقلال بود. به اعتقاد بسیاری از مورخان این لحظه، نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ایران پس از اسلام بود. طاهر، دولتمرد و سردار بزرگی بود که در جنگ ری، سپاه بغداد را با نیرویی بسیار کوچکتر شکست داد. به او لقب «ذوالیمینین» (صاحب دو دست راست) داده‌اند که به خاطر مهارتش در شمشیرزنی با هر دو دست بوده و در مقابل، یکی از چشمانش معیوب بود ( دعبل خزاعی، در هجو او شعری دارد که می‌گوید یک دست اضافه داری و یک چشم، کم).

دربارۀ طاهر ذوالیمینین و سایر چهره‌های سیاسی، نظامی، فرهنگی و علمی ایران در نخستین سده‌های پس از اسلام در پنجمین جلد «تاریخ مصور ایران» نشر سایان بیشتر می‌خوانید. تصویرسازی سلمان رئیس‌عبداللهی برای طاهر، بخشی از فرایند آماده‌سازی این کتاب است

گزارش بازدید از موزه بریتانیا را در اینستاگرام به اشتراک گذاشتم.

این روزها در حال تالیف جلد پنجم تا یازدهم از تاریخ ایران هستیم. عناوین این جلدها که از سقوط ساسانیان تا پایان پهلوی است را در پست‌های قبلی برایتان تشریح کردیم. همچون جلدهای ایران باستان در این جلدها نیز از تصویرسازی کمک خواهیم گرفت. در این پست با جزییات یک سرباز آل‌بویه را تصویرسازی کردیم.
در تصویرسازی این جنگجوی بویه و لایه‌های لباس نظامی او، از توصیفات امیر و شاعر شامی، اسامة‌بن‌منقذ (ابن‌مرشد - قرن دوازدهم میلادی) استفاده شده است.
این سواره‌نظام نخبه‌ی بویه، دارای کلاه‌خود یک تکه‌ای با تزئینات تراشیده شده و زره‌ دور گردن زنجیری مطابق با نمونه‌های یافت شده موزه‌ای می‌باشد.
زره‌ی اصلی سینه‌ی او، با توجه به نمونه زره‌های لایه‌لایه رایج در آن دوره و با توجه به چندین نقاشی روی بشقاب‌های لعاب‌دار ایرانی، قرار داده شده است. پیراهن اصلی ابریشمی او با کمک نمونه‌ی مستندی از دوره‌ی آل بویه، موجود در موزه‌ی هنر کلیولند امریکا، روی چندین لایه از زره بافت درشت زنجیری، خفتان و زره‌ ایرانی بافت‌ریز زنجیری قرار دارد.
طراح: میلاد منصورفر
@milad.mfar.plus
پژوهشگر: حسن ریاحی
@hassan_riahi_

سخنان ژیگولی خاتمی

(برشی از کتاب منتشرنشده‌ی زندگی و زمانه‌ی سیدمحمد خاتمی؛ جعفر شیرعلی‌نیا، انتشارات سایان.)


محمدعلی ابطحی، از مجمع روحانیون مبارز: «یادم هست در اولین سخنرانی، آقای خاتمی در اوجش راجع به مسائل جامعه‌ی مدنی حرف زد. این سخنرانی در مورد جامعه‌ی مدنی و اعتقادات آقای خاتمی پیرامون جامعه‌ی مدنی که پخش شد، برای تیپ‌های عمل‌گرایی مثل ما که در ستاد آقای خاتمی بودیم، خیلی تلخ بود. حتی فردای آن روز آقای محمدعلی نجفی و آقای کرباسچی و شخص دیگری... آمدند و گفتند: برویم پیش آقای خاتمی که بگوییم این بحث‌ها خوب نیست. همان‌جا بحث و جدل خیلی زیادی شد و آقای خاتمی گفت این‌ها مبناست. ما باید بدانیم و آن را برای آینده روشن کنیم.» محمدعلی ابطحی از مجمع روحانیون مبارز.

محسن امین‌زاده، مسئول ستاد تبلیغاتی خاتمی، می‌گوید: «آقای خاتمی هر جا می‏رفت، در دانشگاه یا جمع عمومی مردم، همیشه با زبان و ادبیات فاخر صحبت می‌کرد.» و آن‌ها از خودشان می‌پرسیدند که آیا مردم با این ادبیات ارتباط برقرار می‌کنند؟ اما به تدریج به نتیجه رسیدند این نوع سخن گفتن «منفی نیست و نتایج مثبتی هم دارد.» تاج‌زاده می‌گوید برخی از دوستان‌شان به ادبیات و محتوای سخنان خاتمی انتقاد داشتند اما خودش معتقد است این ادبیات جواب گرفت و برخی عبارت‌ها مانند «جامعه‌ی مدنی» به خوبی در جامعه جا افتاد.

هادی خانیکی می‌گوید برخی مانند بهزاد نبوی جنس حرف‌های خاتمی درباره‌ی جامعه‌ی مدنی را به اصطلاح «ژیگولی می‌دانستند.» بهزاد نبوی تایید می‌کند و می‌گوید: «یکی از کسانی بودم که خیلی عصبانی بودم که چرا آقای خاتمی اصلا شعار اقتصادی عدالت اجتماعی نمی‏دهد؟ می‌گفتم رأی نمی‏آورد، مردم نمی‏دانند توسعه‌ی سیاسی چیست، جامعه‌ی مدنی چی هست. واقعا هم مردم شاید نمی‏دانستند و الان هم نمی‏دانند. خود من هم نمی‏دانم، توسعه‌ی سیاسی یعنی چه؟ جامعه‌ی مدنی یعنی چه؟ چه برسد به مردم.»

خانیکی می‌گوید بهزاد نبوی معمولا برای پذیرفتن نظراتش پافشاری می‌کرد و اصرار او عصبانیت خاتمی را در پی داشت و خاتمی گفت: «من نمی‌توانم دروغ بگویم، حرف‌هایم همین‌هاست؛ جامعه‌ی مدنی و آزادی. اگر این‌ها را نمی‌خواهید، دنبال کس دیگری بروید.»

حالا پس از سال‌ها که بهزاد به آن روزها نگاه می‌کند نتیجه می‌گیرد: «خاتمی جامعه را بهتر از ما می‌شناخت.» اما تاج‌زاده به نکته‌ی مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید به تدریج مشخص شد مردم از خاتمی خوششان آمده و «طبیعتا در این حالت نقاط ضعف دیده نمی‌شود و فقط نقاط مثبت را می‏دیدند.»


در این روزها برش‌هایی از این کتاب را در کانال می‌گذارم؛ کتابی که نمی‌دانم چه زمانی منتشر خواهد شد.
این برش‌ها مربوط به متن کتاب پیرامون انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ است.

مقصود از انتشار این بخش‌ها مقایسه‌ی شرایط امروز با آن روزها یا مقایسه‌ی یکی از نامزدها با سیدمحمد خاتمی نیست اما ممکن است برای شرایط امروز نکات قابل تأملی داشته باشد.

امیدوارم در دولت جدید امکان انتشار این کتاب و همچنین کتاب توقیف شده‌ی «نکته‌های تاریخی» فراهم شود.

https://t.me/jafarshiralinia

🗓 ۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت عالیجناب فردوسی است. این جام سفالی از عصر سلجوقی که در کاشان ساخته شده و امروزه در گالری فریر (موزه اسمیتسونین) واشنگتن نگه‌داری می‌شود، یکی از نمونه‌های تاثیرات «شاهنامه» بر هنر ایران است. روی این جام تصاویری در سه ردیف، مثل یک کتاب کمیک، داستان بیژن و منیژه را روایت می‌کنند. در این نما، عشرت بیژن و منیژه و نیز به چاه افتادن بیژن پیداست @ehsanname

لیست انتشارات سایان در نمایشگاه کتاب

انتشارات سایان در نمایشگاه کتاب: شبستان، راهرو ۱۵، غرفه ۲۰۸.

نشانی نشر سایان در دنیای مجازی