Bahriddin_Usmonov

#Савол-жавоб

Таянч доктарантура бу - PhD илмий даражасини олиш учун ташкил этиладиган (степендия-ойлик тўланадиган) олий таълимдан кейинги таълим шакли.

Унга ўқишга кирган шахс белгиланган ҳужжатлар қатори меҳнат дафтарчаси нусхаси (!!!) ни тақдим этади. Асл нусха докторант ишлаган корхонада сақланади ва янги меҳнат шартлари асосида қайта расмийлаштирилади. МКнинг 119-моддасига асосан, докторант иш берувчи билан келишган холда янги меҳнат шартлари: тўлиқсиз иш куни ёки тўлиқсиз иш ҳафтасини белгилашга ҳақли. Бу ўринда меҳнат шартномаси бекор қилинмайди!

Юқоридаги саволга жавоб шуки, мана шундай ҳолатда ўқишни тугатгач аввалги иш жойида фаолиятни давом эттириш мумкин.

Бошқа бир ҳолатга кўра, МКнинг 99-моддасига асосан ўқишга киргач доктарант ёзма ариза билан ишдан бўшаган ёки МКнинг 89-моддасига асосан янги меҳнат шартлари бўйича ишлашни рад этган бўлса мазкур иш ўрни сақланмаслигини тўғри тушунган холда ўқишни битиргач меҳнат фаолиятини янгитдан бошлаши лозим бўлади.

👉 https://t.me/DM_Ilmiytadqiqot

кўчманчи чорвадорларнинг кундалик ҳаёти ҳақида қизиқарли маълумотлар

Ўзбеклар сўзининг илк бор ишлатилиши ҳақида

Ўзбекхон яхшигина савдогар бўлган эканку😀

Амир Темур нима учун ўзини хон деб эълон қилмаган, нима учун қўғирчоқ хон сақлаган деган саволларга яна бир жавоб

#Мутолаа

''Илмда шундай гап бор: илмий жамоада ҳаммаси ёши катталар бўлса, бу трагедия; агар ҳаммаси ёшлар бўлса, комедия; агар ҳам катталар, ҳам ўрта ёш, ҳам ёшлар бўлса, бу симфония – шу керак аслида!''
Академик Шавкат Аюпов
👉https://mathnet.uz/View/index/1/3/1

Хуллас, ёш тадқиқотчилар шошилинглар! Илмий симфония учун ўринларинг жуда муҳим!

Каналга аъзо бўлинг! 👉https://t.me/DM_Ilmiytadqiqot

Бу Миср ҳумдорларининг Олтин Ўрда хонларига юборган совғалари рўйхатидан парча. Бу ерда икки нарса эътиборимни тортди. 1. Халифа Усмон томонидан кўчиртирилган муқаддас китобимиз Қуръони карим. Бу ҳозир Тошкентда сақланаётган эмасми??? Ахир уни ҳам Амир Темур келтирганлиги хусусида ривоятлар борку! Амир Темур эса Олтин Ўрда устига бир неча бор юришлар қилган.
2. Хоразм эгарлари. Бу эгарлар Хоразмда тайёрланиб, Мисрга олиб борилганмикин ёки мўғул истилоси натижасида Олд Осиёга чекинган Хоразмий қўшинлар билан уни ишлаб чиқариш техникаси ва услуби, сири ва ўзи ҳам Мисрга бориб қолганмикин. Мен иккинчисига кўпроқ ишонаяпман. сизчи..

Олтин Ўрда хонларининг Ислом динини қабул қилиши тарихи ҳам қизиқарли воқеаларга бой

Shu mavzuni berayotganimda hech ikkilanmaganman, ammo shunday katta natija boʻlishini kutmagandim. Azizbek haqida aytishim mumkin boʻlgan bir gap bor: "shunday shogird nasib etganiga shukr".

#FarDU_dissertatsiya_himoyasi

FDU - 24 | ILMIY XABARLAR

♻️Tarix fakulteti O'zbekiston tarixi kafedrasi tayanch doktoranti Musayev Azizbek Baxridinovichning 07.00.01 – O'zbekiston tarixi ixtisosligi bo‘yicha Farg‘ona davlat universiteti huzuridagi ilmiy kengashida “Ashtarxoniylar davrida Farg‘ona vodiysida yuz bergan siyosiy jarayonlar tahlili” mavzusidagi tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasi uchun taqdim etilgan dissertatsiya ishi 100 foiz ovoz bilan muvaffaqiyatli himoya qilindi.

✍Alisher Doniyorov

📜Markaziy Osiyo xalqlari tarixshunosligi

https://t.me/MuarrixKutubxonasi

Магистратурада ўқиш керакми ўзи?

Ёшингиз нечада, азиз ўқувчим? Магистратура деган нарса бўлмаган даврларни эслайсизми? Шахсан мен эслайман. Бола эдим, аммо эслайман.

Магистратура деган нарса нафақат бизда, балки дунёда 1980 йилларда оммалашган. Албатта, тарихи ундан анча олдинга бориб тақалади. Магистратура турли соҳалардаги ихтисослашув, бакалаврни тугатган талабалар сони ортиши вҳк. сабаб оммалашади. Ўтган аср охирларида кўпчилик университетларда магистр докторликка элтувчи босқич бўлиб қолади; ваҳоланки ундан олдин масалан Британияда бакалаврдан бирданига докторликка ўтиб кетиш одатий бўлган.

"Магистр"нинг маъноси билсангиз керак—"уста" дегани. "Бакалавр" эса "бўйдоқ" маъносини билдиради. Бу номлардан иккови орасидаги фарқни илғаш мумкин 🙂 Аммо магистр дегани ростан соҳасининг устасими? Ростан бакалаврни тугатиб, мутахассис бўлиш имконсизми?

Ҳеч ҳам ундай эмас, аслида. Соҳасига қараб, кўп ишлар учун керакли билим ва кўникмани бакалаврда олиш мумкин. Устига устак, университет сизни ҳаёт ё ишга тўлиқ тайёрламайди—қайси баланд тор университетни битирманг, қандай ажойиб мураббийлар қўлида таълим олманг, ишга бориб кўп нарсани бошқатдан ўрганасиз. Университет шунчаки пойдевор яратиб беради.

Тўғри, баъзи соҳаларда магистр бакалавр ва иш, ёки бакалавр ва докторлик орасида муҳим бўғинга айланган. Бунга мисол қилиб муҳандисликни олиш мумкин. PhDнинг талаблари юқорилигини ҳисобга олсак, эндигина бакалавр партасидан чиққан талаба магистрда ўқиб, бу талабларга яхшироқ тайёрланади, дейиш мумкин. Аммо ҳақиқий сабабга келсак, магистратурасиз бўлмайди деган фикр охирги ўн йилликларда талабалар сонининг кескин кўпайиши сабаб тарқалди. Аҳоли сони ўсмоқда, университетлар сони ҳам. Аммо ҳақиқатда ўсаётган статистика "олий маълумот олмасам бўлмайди" дейдиган ёшлар улушидир.

Бу улуш нафақат бизда, балки бутун дунёда ўсмоқда. Қиёслаш учун: 1960 йилда британиялик мактаб битирувчиларининг 10%игина университетга кирган. Ҳозирда бу улуш ёшларнинг тенг ярмини ташкил қилади. Беш баравар ўсиш. Бу даврда, албатта, аҳоли ҳам 50 миллиондан салкам 70 миллионга ўсди, бу дегани бакалаврда ўқийдиган талабалар сони бир неча баравар ошди.

1998 йилгача Британияда олий таълим учун пул тўланмаган—яъни университетга кириш шартларини бажарган талаба ота-онаси тўлаган солиқлар ҳисобига ўқиган. Шунга қарамай, ўша пайтда университетга борадиган ёшлар улуши ҳозиргидан камроқ бўлган. Бу олий таълимга талаб ошганиданмикин?

Менимча бу ерда бошқа масала бор. Менимча, ҳамма университетни битиравергани учун, бакалавр дипломи билан ҳеч кимни ҳайрон қолдириб бўлмай қолган. Бирон ишга топширганингизда, уч номзоддан битта сизда диплом бўлмаса, нима қиласиз? Тўппа-тўғри—қандай қилиб бўлмасин диплом олишга уринасиз. Уч номзоддан битта сизда магистрлик унвони бўлмасачи? Магистратурага топширасиз. Ҳозирда, бизнинг давримизда, бакалавр даражаси кўпчиликда бор. Шу сабаб магистратурага албатта олиниши керак бўлган нарсага қарагандек қаралади.

Бундан 60 йил олдин ўнта ёшдан биттасигина университетга кирганига бошқа сабаб ҳам бор—у пайтларда олий маълумотли дипломини олмасдан туриб яхши ишга кириш, яхши пул топиш учун турли имкониятлар, йўллар кўпроқ бўлган. Ҳунар ўрганиш, шогирд тушиш, заводда ишлаш, дўконга ишга кириб, 10 йилдан кейин ўша дўконнинг бошқарувчисига айланиш—ва ҳоказо имкониятлар. Жуда кўп билимли ва уқувли ёшлар у йилларда университетга киришни ҳаёл ҳам қилишмаган.

Аммо у даврлар ўтиб кетди. Ҳозир яхши ойлик тўланадиган иш учун албатта магистрлик даражасини олиш керак, деган тушунча кучли. Иқтисодиётда ишлаб чиқариш ўрни пасайиб, хизмат кўрсатиш салмоғининг ўсиши ҳам бунга сабаб бўлди—заводда иш қолмади, нон ейиш учун офис ишчисига айланишга тўғри кела бошлади. Раҳматли Дэвид Грэбер таърифи билан айтганда "бемаъни ишлар"—bullshit jobs—кўпайиб кетгани ҳам турли университет даражалари муваффақият калити бўлиб кўринишига яна бир сабаб (давоми пастда... ⬇️)

Университетлардан сўрасангиз, магистратурада ўқиш албатта керак дейди. Нимага деб ўйлайсиз? Чунки магистратура университетлар учун ажойиб маблағ манбаи. Магистратура талабалари одатда бир йилда бакалаврлардан кўпроқ пул тўлайди. Етакчи университетлар магистратура дастурларидан нақадар манфаатдор эканини ўтган йили Британия ҳукумати қабул қилган қарор таъсиридан билиш мумкин. Олдинги ҳокимият муҳожирларни камайтириш пайида халқаро талабаларга оиласини Британияга олиб келишни таъқиқлади. Қарабсизки, бу йил чет эллик магистрлар сони 40%га камайган ва кўпгина университетлар жар ёқасида.

Университетда дарс берувчи сифатида айтай—магистрлар билан ишлаш алоҳида завқли. Улар ўқишга бакалаврларга нисбатан жиддийроқ ёндашади. Улар билан чуқурроқ мавзу ва саволларни муҳокама қилиш мумкин. Аммо ҳаммага магистратура керакми? I'm not so sure 😅

Олий таълим, адабиёт, Япония, Англия, университетлар, футбол ва бошқа мавзулардаги кундалик ёзувларим сизга қизиқарли ва фойдали бўлса, каналга ёзилинг ва бу мавзуларга қизиқадиган дўсту яқинларингизга ҳам юборинг 😊

@profsherzod

#taziya
O'zbek adabiyoti yana bir hassos shoiridan ayrildi...

* * *

Yarashmoq uchun ham nizo tug‘ilgan,
Oshiqlar ko‘nglida rizo tug‘ilgan.
Imroniy dillarda tug‘ilsa Maryam,
Maryamiy ruhlarda Iso tug‘ilgan.

Kamtarin tilaklar o‘solar – o‘sgay,
Javonmard elda gul nisolar o‘sgay.
Nihollar shaklida o‘ssa umidim,
Daraxtlar shaklida asolar o‘sgay.

Ko‘p g‘alat savdolar baso ulg‘aygan:
Goh qiyshiq kulbada raso ulg‘aygan;
Ulug‘bek ko‘shkida – Abdullatifxon,
Fir’avn qasrida Muso ulg‘aygan...

Men na shoh, na gado, na valiy zotman,
Nafsim egarlagan yayloqi otman.
Shuncha gunoh bilan hanuz qaddim tik,
Shuncha nuqsim bilan hanuz hayotman.

Kel, vahm sherini jayron qil, Xudo,
Chavandoz nafsimni vayron qil, Xudo.
Mendek bir yomondan yaxshi og‘ochlar
Undirib, meni bir hayron qil, Xudo.

©️Mansur JUMAYEV

@uzbekmunaqqidi

Сиз эшитмаган тарих

🇺🇿Амир Темурнинг Мадинаи мунаввара ва Маккаи мукаррамани ҳеч қандай тўловларсиз дон-дун билан таъминлаганини билармидингиз?👇

👉https://t.me/UZBEKISTANOFFICIAL

📣DIQQAT, MAQOLALAR TANLOVI!

📜 Farg'ona davlat universiteti bakalavr va magistr talabalari o'rtasida “Mirzo Ulug‘bek hayoti va ilmiy-ma’rifiy merosini o‘rganishga bag‘ishlangan eng yaxshi ilmiy maqolalar” tanlovi o'tkazilmoqda.

📖 Tanlovning vazifasi:
- yoshlar ongida buyuk ajdodlarimiz bilan faxrlanish his-tuyg‘ularini yanada rivojlantirish;
- yosh olimlarni Buyuk qomusiy olim va mashhur davlat arbobi Mirzo Ulug‘bek hayoti va ijodini tadqiq etishga keng jalb qilish;
- Mirzo Ulug‘bekning erishgan yutuqlari, hayoti va ijodini hamda boy ilmiy- ma’rifiy merosini ilmiy tadqiq etish.

📚 Tanlov 2 bosqichda bo'lib o'tadi:
– OTM bosqichi;
– Respublika bosqichidan iborat.
OTM bosqichida 1,2,3-o'rinni egallagan talabalar estalik sovg'alar bilan taqdirlanadi hamda ilmiy maqolalar tanlovning respublika bosqichiga tavsiya etiladi.

👨🏻‍💻 Ilmiy maqolalarni quyidagi https://forms.gle/GNWum4NLzPhorcjp8 link orqali yuboring.

⏱ Qabul muddati: 2024-yil 4-noyabrgacha.

👉на русском

Қундузча жанги майдони

https://www.youtube.com/live/QMc1M5iCbuc?si=vBl559mKbLiwNf2H

https://www.youtube.com/live/c1QkcFe2xMo?si=xrAY7tPMHbpGvbOI

“У мамлакатни асраб қолди”

Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азим 80-йиллар охирини эслади.

@Mening_Birinchi_Prezidentim

📌Ali Qushchining qabri

(Topish juda muammo atrofida minglagan qabrlar bor shu sabab qabrda doʻppi qoldirdik bizdan keyin mabodo biror oʻzbek vatandosh kelib izlasa qiynalmasin deya)

@zarvaraqq

Assalomu alaykum domla yaxshimisiz!
Ali Qushchuning qabri ekan) izlab topdik

“Мен бахтни кўрганман. Кўрганман. Аниқ... Бахтни учратганман! Нима ғамим бор!”

Матн. Видео.

https://youtube.com/shorts/7RYIcUWjaRA?si=a26ln6WU6hQNeHT6

✍Alisher Doniyorov

📜Markaziy Osiyo xalqlari tarixshunosligi

https://t.me/MuarrixKutubxonasi

https://xabar.uz/36ww

“Тамерлан” номи доимо салбий маънода ишлатилганми?
Ҳа дейишга шошилманг
Биз Амир Темурнинг хориж мамлакатларида Тамерлан номи билан аталишига нисбатан доимо салбий муносабатда бўлиб келганмиз. Лекин бу ном аксарият ҳолларда ўзининг салбий маъносини йўқотиб бўлган ва улар томонидан Тамерлан сўзи ишлатилганида бу номнинг машҳурлиги ва танишга, тушунишга осонлиги қўл келади. Қолаверса, аксарият хорижлик олимлар Тамерлан номини ишлатишар экан, Амир Темурга нисбатан ўзларининг салбий муносабатларини билдираётганликларини ҳис қилишмайди, бу маънода қўлламаётганликларини билдиришади.
Олтин Ўрда тарихининг йирик тадқиқотчиси татар олими Миргалиев менга ёзган мактубида Амир Темурни Тамерлан, деб атагани учун ўзбек олимлари ундан хафа бўлганлиги билдириб, бундай ҳайрон бўлган эди. Мен унинг асарларида нафақат, Тамерлан, балки Аксак Темур номи ҳам қўлланилганлиги учун бу баҳсда , гарчи менга кўп ёрдами теккан бўлса-да, Миргалиевни қўлламаган эдим. Аслида сўзларнинг тарихида бу каби мисолларни кўпроқ учратишимиз мумкин. Яъни, сўзлар ўзининг асл маъносини йўқотиб, бошқа маъно касб этган. Яқинда шогирдим Исроилов Нодирбек билан суҳбатимизда шу ҳақда гап очилиб қолди ва у менга қуйидаги қизиқ маълумотни билдирди: “Jan-Baptist Marga de Tilli o’zining 1739-yilda chop ettirgan “Mo’g’ullar imperatori va Osiyoni zabt etgan Tamerlanning tarixi” nomli ikki qismdan iborat asarida Amir Temur nomining G’arbiy Yevropada hususan, Fransiyada Tamerlan deb atalashiga o’z munosabatini bildirib quydagi fikrlarni bildirgan. “Men janob Peti de la Kruaning imperatorga (ya’ni Amir Temurga)Temurbek ismini berish sabablarini to’liq ma’qullagan bo’lsam-da, shunga qaramay, uning oramizda juda mashhur bo‘lgan eski nomini (Tamerlan) unga saqlab qolishni to’g’ri deb bildim. Tamerlan nomi ongda ajoyib g’oyalarni uyg’otadigan, qiziqish uyg’otadigan va e’tiborni jalb qiladigan mashhur ismlardan biridir”.
Хулоса шуки, Амир Темурни Тамерлан, деб атаётганларнинг барчаси ҳам бу сўзни салбий маънода ишлатишмайди. Аммо биз учун Амир Темур, Темурбек каби номларни ишлатишгани маъқул, албатта

#этимология

Анчадан буён бу рукнда ҳеч нарса ёзмабман.

Темурланг деган исм ўзбекистонликларнинг ғашини келтиради — буюк саркардани ҳақоратлаб айтилган лақаб ҳисоблашади. Аслида бу ҳақоратлаш учун эмас, қўрқув билан берилган ном эди. Умуман, "ланг" — чўлоқ сўзи ҳақорат учун ишлатилмаган, нейтрал сўз бўлган, шундай жисмоний нуқсони бор одамларга лақаб қилиб берилган (ҳатто яқин ўтмишда ҳам маҳалла ҳаётида адашларни ажратиб олиш учун лақаб қўйиш одатий ҳол бўлган). Бундай лақаблар ўрнашиб, исмга ҳам айланиб кетган (шунинг учун туркларда Çolakoğlu, Topal, русларда Аксаков каби фамилиялар бор).

Лекин бу пост Темур ҳақида эмас. Унинг ҳақоратли лақаби ҳисобланувчи "ланг" сўзини биз болаликдан буён ўзимиз билмаган ҳолда ишлатиб келамиз.

Ланка ўйинини биласизми? Биласиз, болаликда ўйнагансиз ҳам. Унинг эскироқ шакли — ланга. Ланга — чўлоқ ўйин маъносида. Ўйиннинг қанақалигини билсангиз, бу ном нега берилганини тушунасиз.

Ланкада жанжи деган тепиш услуби бор. Бу сўз — хитойча ва хитой тилида "чўлоқ" маъносини англатади.

@AsanovEldar

📣📣📣 DIQQAT OLIMPIADA 📣📣📣

💻 “ICPC Uzbekistan” Respublika talabalar olimpiadasi uchun arizalar qabuli boshlandi.
Olimpiada 2 bosqichda – hududiy va respublika bosqichlarida tashkil etiladi. Hududiy bosqich joriy yilning 20-oktabr kuni 14 ta hududda, jumladan, Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida bo'lib o'tishi, shuningdek, respublika bosqichi 17-noyabr kuni Toshkent shahrida o'tkazilishi rejalashtirilgan.
IT sohasiga qiziqqan talabalar ushbu "ICPC Uzbekistan" olimpiadasi aynan siz uchun.
📜 Olimpiada shartlari:
- 24 (yigirma to‘rt) yoshgacha bo‘lgan talabalar ishtirok etishi;
- ishtirok etish shakli - jamoaviy;
- bir jamoada 3 (uch) talaba bo'lishi;
- jamoa a'zolari bir universitet talabalari bo'lishi lozim.
📨 "ICPC Uzbekistan" olimpiadasida ishtirok etish istagidagi talabalar quyidagi havola orqali 14-oktabr soat 23:59ga qadar ro'yxatdan o'tishlari mumkin: https://forms.gle/f3rim9hCaUV9dtif6
Batafsil ma'lumot: https://t.me/digitaledu_uz/659

Амир Темур Ибн Халдун билан учрашяпти. Рассом Рембрандт (1656-1661 йилларда чизилган)

@uzbtarixkanal

Юқоридаги постдан кейин яна бир ҳазил фикр келиб қолди, тўғри тушунасизлар, деган умиддаман.

СИЗ ўрта асрлар тарихини ўрганаман деб қўлёзмалар титиб зерикдингизми, форс ёки араб тилини ўрганиш машаққати сизни қийнаяптими, рус ТИЛИ ёки инглиз ТИЛИни ўрганиш СИЗ учун оғирми ҳеч ҳам бўгилманг, сизни бу ташвишлардан озод қиламиз.
СИЗда фақат қўшиқ тинглаб, тарих фанлари доктори бўлиш имконияти бор. СИЗ бу имкониятдан фойдаланишни истайсизми, унда юқоридаги постни ўқинг 👆👆👆🤣🤣🤣🤣
https://t.me/bahriddin_tarix

#siz_izlagan_ijro

"Ёр йиғлар", "Мави-мави"

Охунжон Мадалиев тўйда

сиз кутмаган эксклюзив ёзувлар олдинда😊

Обунабўлинг👇
http://t.me/ohunjonmadaliyev

Кеча ва бугун машинамда анча узоқ йўл юрдим. Бешариққа, қишлоғимга бориб келдим. Ёлғиз йўлга чиққаним учун ҳам қўшиқ эшитиш, хиргойи қилиш билан йўл чарчоғини, уйқуни енгишга интилдим. Раҳматли Охунжон Мадалиевнинг мухлиси бўлганим учун ҳам, асосан, унинг қўшиқларини тингладим. Тарихчи қўшиқ тинглаганида ҳам тарихни кўраверади-да. Кўплаб қўшиқларда шу қўшиқ яратилган тарихий даврнинг нафасини ҳис қилдим. Баъзи қўшиқларга қадимдаги тарихий воқеалар таъсирини ҳам сезиш мумкин. Ҳар бир даврнинг дардини, тарихий муаммосини аввало шоирлар ҳис қилади ва қаламга олади. Шоирларнинг энг яқинлари эса ҳофизлардир. улар бу шеърларга куй басталаб, уларнинг халқ ичида машҳур бўлишига катта ёрдам беришади. Албатта, ҳозирги кўплаб қўшиқчилар ўзлари шеър ясайди. Мен уларни назарда тутмадим. Охунжон Мадалиевнинг баъзи қўшиқларида ўша давр муаммолари, 1985 йилда бошланган қайта қуриш давридаги миллий уйғонишнинг таъсири яққол сезиларкан. Ўша йилларда у ҳам "Мангу обод бўлгин Ўзбекистоним", дея куйлаган. Ёки "Асло эгилмасин йигитнинг боши" қўшиғида эса "Олтин ҳам тенг эмас асл ўзбекка" дея ҳайқирган. Ёки "Навбаҳор" қўшиғида ҳам Наврўз байрамининг таъқиқланиши, унинг ўрнига баҳор байрами сифатида "Навбаҳор" байрамини оммалаштиришга уриниш даврининг руҳи акс этган. Шеър муаллифи Баҳодир Исо аслида бу шеърида Наврўзни тараннум этган, десак хато қилмаймиз. Энг қизиқарлиси бу мафкурафий таъсирдаги бу қўшиқлар тўйларда ҳам севиб тинланган. Мен тўйлардан ёзиб олинган мусиқий ёзувларни тинглагач, бу миллийликни улуғловчи қўшиқларга халқнинг катта эҳтиёжи бўлганлигини англагандек бўлдим. Қўшиқларда миллий урф одатлар, кийиниш маданияти масалалари ҳам ўз аксини топган. Дадахон Ҳасановнинг "Сочи узун узун қизлар қолмади" қўшиғи тўйларда қайта қайта сўралгани учун Охунжон Мадалиев ҳам кўп ижро қилган экан. Булар ҳаммаси ўша даврдаги, яъни 1985-1991 йиллардаги ижтимоий-сиёсий ва мафкуравий вазиятнинг қўшиқчилик санъатига таъсирини кўрсатади. Шунингдек, шу тарихий шароитдаги халқнинг ижтимоий-психологик ҳолатини ҳам акс эттиради. Бу каби масалалар бизда тарихий ракурсда тадқиқ этилганидан хабарим йўқ. Менимча, жуда яхши тадқиқот чиқади, деб ўйлайман. Шунинг учун бу йил магитстр шогирд олсам, шундай мавзу берсаммикин, деб турибман.
Албатта, мисоллар Шерали Жўраев, исёнкор қўшиқчи Дадахон Ҳасанов ижодида жуда кўп. Мен, юқорида айтганимдек, Охунжон Мадалиевнинг мухлиси бўлганим учун кўпроқ унинг ижодидан мисол келтиряпман.
Шундай қилиб, "Қўшиқларда акс этган тарих" номли рукн шаклланса ажаб эмас. бугун биринчисини бошласам. Мен баъзан маърузаларимда қўшиқлардан мисол келтиришимни ўқувчиларим яхши билишади. Кўпинча маърузаларимда Хоразм хонлигининг Абдулахон 2 давридаги Бухоро хонлиги билан муносабатлари масаласи бўйича Эрон шоҳи Аббоснинг Хоразм ҳукмдорларини қўллаб қувватлаши, баъзи Хоразм хонларининг турли сабаблар билан Эронда маълум вақт яшаганлиги ҳақида сўз юритганимда Хоразм халқ қўшиғининг қуйидаги мисраларини келтираман: " Менинг ёрим Шоҳ Аббоснинг қизидир, сенга кўнгил берсам, анда ёр йиғлар". Менимча, бу қўшиқда юқорида айтилган сиёсий воқеаларнинг таъсири бор. қуйида шу қўшиқни Охунжон Мадалиев ижросидаги вариантини келтираман. ўтган асрнинг 80 йилларидаги ижро, ўша даврдаги кичик концертлардан бирида нисбатан имконияти чекланган техникалар ёрдамида ёзиб олинган. Менимча, бу қўшиқнинг сифатли вариантидан кўра бу ўринда тарихийлиги, яъни ўтган асрнинг 80- йилларидаги ёзиб олинган варианти муҳим

https://t.me/bahriddin_tarix

https://youtu.be/jfc4uozFW30?si=F1KEG_TlhKH-i4Lo

https://youtu.be/ecdMsqu38bw?si=CyZS6DPGrQNJMBoc

https://youtu.be/v3_uxCckUI8?si=cxx2pKAfkNGDZw-a

Мен бир магистр шогирдимга "Темурийлар даври ошхонаси" мавзусини берган эдим. Манбаларда маълумотлар жуда оз бўлса-да, ҳар бир маълумотни жиддий таҳлил қилиб, нисбатан яхши иш ёзган эди. Оллоҳ насиб қилса, шу ишни давом эттиради, деган умидддаман. Ўзимиз учун янгилик бўлган ва кутилмаган масалаларга дуч келганмиз. Умуман олганда, ошхоналаримиз тарихи ўрганилмаган, ўз тадқиқотчиларини кутаётган мавзулардан биридир.
https://t.me/bahriddin_tarix
https://t.me/sharqshunos_tarixchi/3100

https://youtu.be/GyFn6BXVuZU?si=UxD9E_75CyAKu5s9

https://youtu.be/4rQewAO0WbA?si=H5Xgg8SY8Mu2P95t

https://youtu.be/yLDL58_yJ04?si=J7LfCOQss8f4FVAT

Ўрта асрларда ҳам мактабларда тарих фани ўқитилганми? Аҳоли инсоният тарихидан қай даражада хабардор бўлган? Айниқса, исломгача бўлган давр тарихини қай даражада билишган? Албатта, бу саволларга жавоб бериш мушкул. Алоҳида тарих илми ўқитилганлиши хусусида аниқ маълумот йўқ. Лекин, шуниси аниқки, тарихни билишган. Исломгача бўлган давр тарихи ҳам уларга бир мунча маълум бўлган. Кенг халқ оммаси тарихни муқаддас китобимиз "Қуръони карим", ҳадислар ва турли диний ривоятлар ҳамда ҳикоялар, достонлар орқали оғзаки маълумотлар асосида ўрганган. Зиёлилар, руҳонийлар,савдогардлар, ҳунарманд ва деҳқонларнинг ўзига тўқ қисми ва юқори табақа эса турли тарих китоблари орқали ўрганган. қуйидаги латифа ўрта аср одамлари, жумладан темурийлар даври кишилари исломгача блган тарихни ҳам билишганидан далолат, деб ўйлайман.

"Темурийлар даври латифалари" рукнидан...
Искандар Зулқарнайн Эрон шоҳи Дорога қарши урушмоқчи бўлганида унга :
- Шуни эсда тутингки, Доронинг 80 минг аскари бор, деб ёзиб уни қўрқитмоқчи бўлишибди. Искандар бунга жавобан шундай дебди:
- Қассоб қўйнинг кўплигидан ҳеч қачон ваҳимага тушмайди.

https://t.me/bahriddin_tarix