کانال آموزشی دکتر محمدسعيد بیلکار

🎤 فایل صوتی نقد و معرفی کتاب تفکر انتقادی و گاه شناسی قرآن

✨با سخنرانی:

دکتر مهشید رضوی رضوانی

دکتر محمدسعید بیلکار

دکتر فرزانه شهرتاش

🗓 تاریخ برگزاری: شنبه 6 بهمن 1403 ساعت 17/30

🏡 مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی



🔶🔶🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :

🆔 @arabikonkur_phd

📔نقد و معرفی کتاب تفکر انتقادی و گاه شناسی قرآن

سخنرانان:
#دکتر_مقصود_فراستخواه
#دکتر_مهدی_دوایی
#دکتر_محمدسعید_بیلکار
#دکتر_فرزانه_شهرتاش
#دکتر_مهشید_رضوی_رضوانی

🗓 شنبه 6 بهمن 1403 ساعت 17/30

🏡 سالن حافظ

🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

💢انتشارات ماه خورشید خرد💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

گزارش تصویری نشست معرفی و رونمایی کتاب کلام مبین

🗓 چهارشنبه 19 دی 1403

🏡 سالن حافظ

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
فایل مقاله علمی پژوهشی:
«واکاوی اختلاف نحویان بصره و کوفه پیرامون وجود واو مقحمة در قرآن کریم و تحلیل انتقادی برگردان آن در 30 ترجمه فارسی قرآن»



✅چاپ شده در «مجله پژوهشنامه نقد ادب عربی» دانشگاه شهید بهشتی، دوره ۱۵، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار* (استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)

- علی حاجی‌خانی* (دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)
🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
مقاله علمی پژوهشی:

«واکاوی اختلاف نحویان بصره و کوفه پیرامون وجود واو مقحمة در قرآن کریم و تحلیل انتقادی برگردان آن در 30 ترجمه فارسی قرآن»

✅چاپ شده در «مجله پژوهشنامه نقد ادب عربی» دانشگاه شهید بهشتی، دوره ۱۵ شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار(استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)

- علی حاجی‌خانی * (دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،)

🧷 📄 چکیده مقاله:
در میان مصادیق مورد نزاع نحویان بصری و کوفی که عدد آن ها بیش از صد مورد است، اختلاف در إقحام یا عدم إقحام واو در زبان عربی به خاطر وجود مصادیق متعدّد قرآنی، اهمیتی ویژه دارد. «واو مقحمة» که اختراع برخی از نحویان متقدّم نظیر ثعلب است، به واوی اطلاق می‌شود که وجود یا عدم وجودش در کلام تأثیر نحوی ایجاد نمی‌کند و به تعبیر دیگر، «زائده» است. در همین راستا، نحویان کوفه به خصوص فرّاء قائل به وجود چنین واوی در زبان عربی و به تبع آن قرآن کریم هستند و در مقابل نحویان بصره زیادت واو را، چه در قرآن و چه در زبان عربی، نمی‌پذیرند. پژوهش حاضر، ضمن تبیین اختلاف این دو مکتب تأثیرگذار نحوی درباره واو مقحمة، به سنجش آرای ایشان پرداخته و ضمن جمع آوری مصادیق قابل توجه قرآنی از این «واو»، رأی نحویان کوفه را برگزیده‌است. سپس به نقد و بررسی عملکرد سی ترجمه فارسی قرآن کریم در ارتباط با چگونگی برگردان این واو در 12 شاهدمثال قرآنی پرداخته‌است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد 47.7% از مجموع عملکرد مترجمان مطابق نظر بصری، 23.6%، ترجمه‌ها مطابق نظر کوفی و 27.7% موارد نیز عملکردی نادرست از نظر نحوی را دربرمی‌گیرد. در این میان بیشترین تطابق با نظر کوفیان از آن ارفع و صادق نوبری با 7 عملکرد کوفی و بیشترین تطابق با نظر بصریان از آن مشکینی با 10 عملکرد بصری است. بیشترین تعداد ترجمه نادرست نیز متعلق به حدادعادل با 6 ترجمه نادرست است.

📌 لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://jalc.sbu.ac.ir/article_105245.html

🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

📔معرفی و رونمایی کتاب کلام مبین

سخنرانان:
حجت_الاسلام_والمسلمین_محمدعلی_خسروی
دکتر_محسن_آرمین
دکتر_محمدسعید_بیلکار
حجت_الاسلام_والمسلمین_محمدحسن_سعید
سیدکمال_حاج_سیدجوادی

🗓 چهارشنبه ١٩ دی ١٤٠٣، ساعت ١٧:٣٠

🏡 سالن حافظ

🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢


@cftis

کانال آموزشی دکتر محمدسعيد بیلکار pinned Deleted message

‼️‼️‼️‼️‼️
در این دوره که امروز به صورت تصویری برگزار شد، علاوه بر آشنایی تفصیلی با آزمون های صرف و نحو ارشد و دکتری رشته های ادبیات عرب، ادبیات فارسی، مجموعه الهیات، تاریخ و فلسفه،سوالات صرف و نحو ارشد عربی 1403 نیز مورد تحلیل قرار گرفت. برای دریافت فایل تصویری کارگاه از طریق اکانت زیر اقدام بفرمایید:
@International_theology_ut

انجمن علمی بین‌رشته‌ای الهیات فرامرزی دانشگاه تهران با همکاری بخش عربی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

🔸کارگاه آشنایی با آزمون‌های صرف و نحو عربی🔸

🔹زمان: پنجشنبه ۱۰آبان ساعت ۱۰ـ۱۴
🔹بستر: اسکای روم
🔹هزینه: ۱۵۰هزارتومان

جهت ثبت نام و اطلاعات تکمیلی به آیدی زیر پیام دهید: @International_theology_ut

🆔@ITA_UT

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
فایل مقاله علمی پژوهشی:
«تأثیر قرائت ابن‌مسعود بر شکل‌گیری و تثبیت ایده «واو مقحمة» در میان نحویان کوفه‏»

✅چاپ شده در «مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث»، دوره ۵۷، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار* (استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)



🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

کانال آموزشی دکتر محمدسعيد بیلکار pinned «🔶🔶🔶🔶🔶 #مقاله_علمی 🔶🔶🔶🔶🔶 مقاله علمی پژوهشی: «تأثیر قرائت ابن‌مسعود بر شکل‌گیری و تثبیت ایده «واو مقحمة» در میان نحویان کوفه‏» ✅چاپ شده در «مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث»، دوره ۵۷، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳ ✒️**نویسندگان: - محمدسعید بیلکار* (استادیار،…»

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
مقاله علمی پژوهشی:
«تأثیر قرائت ابن‌مسعود بر شکل‌گیری و تثبیت ایده «واو مقحمة» در میان نحویان کوفه‏»

✅چاپ شده در «مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث»، دوره ۵۷، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار* (استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)


🧷 📄 چکیده مقاله:
مطالعۀ مصاحف و قرائات غیر رسمی قرآن، اکنون، نه تنها برای شناخت تاریخ جمع قرآن، بلکه برای شناخت چگونگی شکل‌گیری قرائات و آرای نحوی حول آن‌ها ضرورتی بایسته دارد و در این راستا مصحف و قرائت ابن‌مسعود، حائز توجهی دوچندان است. مطابق گزارشات تاریخی، این مصحف تا بیش از دو قرن به عنوان مرجعی در قرائت، برای اهالی کوفه شناخته می‌‌شده است. مصحف ابن‌مسعود، نه تنها بر قاریان کوفی پس از او، بلکه بر شکل‌گیری آرای نحویان مکتب کوفه نیز تأثیر شایانی داشته و گاه سبب ایجاد منازعاتی میان دو مکتب نحوی کوفه و بصره گشته است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی، در جستجوی تأثیر قرائت ابن‌مسعود بر شکل‌گیری ایدۀ «واو مقحمة» در نزد نحویان کوفه است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فرّاء نحوی با تأثیرپذیری از قرائت ابن‌مسعود از آیۀ 70 یوسف، ایدۀ «واو مقحمة» را نخست، در بحث جواب شرطِ «لمّا» و «حتّی إذا» در آیات 15 یوسف، 104 صافات، 73 زمر و 97 انبیاء طرح و سپس آن را به مبحث وصف در آیات 177 بقره و 162 نساء تسرّی می‌دهد که این توسعه را باید در ضمن قرائتی دیگر از ابن‌مسعود از آیۀ 50 احزاب جستجو کرد. در نهایت باید اذعان نمود که مهم‌ترین عامل تثبیت ایدۀ «واو مقحمة» در مکتب نحوی کوفه، التزام و توجه این مکتب به مصحف و قرائت ابن‌مسعود به عنوان یک مرجع نحوی است؛ منبعی که بصریان چنین جایگاهی را برای آن قائل نیستند.

📌 لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://jqst.ut.ac.ir/article_98673.html

🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

🔸🔸🔸🔸🔸
📎فایل صوتی سخنرانی دکتر احمد پاکتچی در جلسه «همایش دیدار با بزرگان پژوهش»

📍مکان برگزاری: دانشگاه قرآن و حدیث

📆 تاریخ: چهارشنبه، 29 آذر 1402

🕰 مدت زمان: 67 دقیقه
🔸🔸🔸🔸🔸
آدرس کانال:
@arabikonkur_phd

🔸🔸🔸🔸🔸
پنج دقیقه میان رشتگی، دکتر احمد پاکتچی، قسمت سوم، موضوع: مسئله ساخت نواختی و شکل گیری معنای جدید
🔸🔸🔸🔸🔸
بسم الله الرحمن الرحیم
در دقایق گذشته، من ساخت نواختی را خدمت دوستان معرفی کردم و سعی کردم چهارگونه ساخت نواختی را برای شما توضیح دهم. در این چند دقیقه به دنبال این هستم که رابطه بین تغییر نواختی با شکل گیری معنای جدید بیان کنم یا به تعبیر دیگر، مسأله ساخت نواختی را مطرح کنم. در واقع مقصود انجام عملیات واژه سازی با استفاده از نواخت و تغییر نواختی است. به تعبیر دیگری، درحال صحبت درباره «صرف نواختی» یا Prosodic Morphology صحبت می کنیم. زمانی که رابطه ای بین مباحث نواخت با مباحث صرف و تولید معنا مطرح می شود، ما کاملا به حوزه رابطه بین آوا شناسی و معنا شناسی نزدیک شده ایم و به نظر میرسد که دیگر این دو حوزه ای که کاملا بی ارتباط با هم به نظر میرسیدند، به تدریج زمینه آشنایی و ارتباطشان با هم دیگر فراهم شده است. بخشی از تغییرات نواختی به طور آشکار و روشنی در صرف کلاسیک عربی به آن ها پرداخته شده است. به خصوص با در نظر گرفتن اینکه در صرف کلاسیک عربی از وزن برای صرف استفاده می شود؛ این، ارتباط نزدیک وتنگاتنگی را با تغییرات نواختی برقرار میکند. نمونه تغییر واکه ها برای ساخت نواختی را می‌توان در مواردی مثل جمع مکسر، مصغرها، یا انتقال از فعل معلوم به فعل مجهول مشاهده کنیم؛ تبدیل «أسَد» به «اُسد» کاملا نمونه ای از تغییر واکه هاست. تغییر «کَتَبَ» به «کُتِبَ» کاملا نمونه ای از تغییر واکه هاست و این ها دقیقا در شمار تغییرات نواختی محسوب می شوند. کار با دیرش واکه نمونه دیگری از این موارد است که ما می‌توانیم آن را در صرف سنّتی در قالب انتقال از فعل ثلاثی مجرّد به فعل باب مفاعلة مشاهده کنیم؛ اینکه چه طور «کَتَبَ» به «کَاتَبَ» و «کُتِبَ» به «کُوتِبَ»، در انتقال از باب ثلاثی مجرد به باب مفاعله، تبدیل می‌شود ، نمونه ای از این است که چه طور دیرش واکه می تواند در قالب همان قاعده های صرف سنّتی کارکرد واژه سازی داشته باشد. موضوع دیگری که در حیطه صرف سنّتی می‌تواند به عنوان مصداقی از صرف نواختی محسوب شود، استفاده از تشدید در ارتباط با همخوان هاست. بنابراین مثلا موردی «عَلِمَ» که در باب تفعیل به «عَلَّم» تبدیل می شود و همخوان دوم آن یعنی عین الفعل به صورت مشدّد در می آید، نمونه ای از صرف نواختی محسوب می شود. با این نمونه ها کاملا مخاطبین متقاعد می شوند که صرف نواختی در صرف سنّتی ما جایگاه بسیار جدّی و مهمی دارد. اما سوال هایی که برای ما مطرح هست دو سوال مهم است: 1- اینکه آیا فراتر از آنچه در صرف کلاسیک می شناسیم، می توانیم نمونه هایی از صرف نواختی پیدا کنیم که بتواند قاعده های جدیدی را در پیش روی ما قرار دهد؟ 2- سوال دیگری که در این بین وجود دارد این است که آیا نوع چهارم از تغییرات نواختی که عبارت است از تغییر در مشخصه های آوایی همخوان ها، می تواند در زبان عربی دنبال بشوند؟ چون در صرف سنتّی جایی برای این نوع تغییرات وجود ندارد و سوال آخر که باید به آن جواب بدهیم این است که آیا این تغییرات نواختی که در موردشان صحبت کردیم، هر یک دارای ارزش معنایی خاصی هم هستند یا اینکه صرفا باید آن ها را به عنوان یک سلسله قاعده آموخت بدون اینکه هیچ نوع ارزش معنا شناختی داشته باشند؟
🔸🔸🔸🔸🔸
🔗آدرس کانال:
@Arabikonkur_phd

💯پنج دقیقه میان رشته ای💯

🖇 سخنران: دکتر احمد پاکتچی

🔖 قسمت سوم

📕 موضوع: مسأله ساخت نواختی و شکل گیری معنای جدید

🔗 برگرفته از کانال: @interdisciplinarity

🧷 متن سخنرانی (برای اولین بار) در پست بعدی:
@Arabikonkur_phd

🔸🔸🔸🔸🔸
متن سخنرانی پنج دقیقه میان رشتگی، دکتر احمد پاکتچی، قسمت دوم، موضوع: معرفی نواخت و تحلیل نواختی
🔸🔸🔸🔸🔸
بسم الله الرحمن الرحیم
در ادامه بحثی که درباره رابطه بین آواشناسی و واج شناسی مطرح کردیم و اشاره کردیم یکی از حوزه هایی که می تواند در این زمینه بسیار کار آمد باشد، حوزه نواخت و تحلیل نواختی است. چند دقیقه ای به موضوع نواخت و تحلیل نواختی اشاره خواهم کرد. منظور از نواخت همان چیزی است که در زبان انگلیسی به آن Prosody گفته می شود و منظور از تحلیل نواختی آن چیزی است که تحت عنوان Prosodic Analysis در مورد صحبت می شود. هنگامی که صحبت از نواخت است، مسأله به کیفیت ادای کلمات یا جملات برمی گردد. البته ما در این بحث کوتاه، بحثمان را بر روی سطح «واژه» متمرکز خواهیم کرد و فعلا از سطح جمله صرف نظر خواهیم کرد. در سطح واژه رخدادهای نواختی که می توانند اتفاق بیافتند را درباره اش صحبت میکنیم که دو قسم اول به واکه ها و دو قسم بعد به همخوان ها مربوط می شوند. منظور از واکه ها همان است که در اصطلاح سنتی تحت عنوان مصوت ها یا حروف صدادار و منظور از همخوان ها همان است که در اصطلاح سنتی تحت عنوان صامت ها یا حروف بی صدا از آن صحبت می شود. در حوزه کار با واکه ها یکی از گونه های رخداد نواختی، «بازی با دیرش واژه» است. دیرش در زبانشناسی معادلی برای «مدّ» در تجوید است. بنابراین تبدیل کردن یک واکه کوتاه به واکه بلند یا تبدیل واکه بلند به واکه کوتاه، می تواند نمونه ای از بازی با دیرش در زبانی باشد که نمونه آن تبدیل کلمه «بله» فارسی به صورت «بَـــلِه» است که در آن دیرش واکه اوّل اتفاق افتاده است. تغییر مشخصات آوایی واکه نوع دیگری از تغییرات نواختی در حوزه واکه هاست. به این معنا که مثلا واکه باز را به واکه بسته یا واکه بسته را به واکه باز تبدیل کنیم یا مشخصه های آوایی دیگر را تغییر دهیم. در این نوع تغییر به کلی واکه عوض می شود یعنی مثلا «ـآ» به «ــُ» یا «ـُ» به «ـآ» تبدیل می شود یا نمونه هایی از این دست. در ارتباط با همخوان ها هم با دو نوع تغییر مواجه هستیم: 1- بازی با تشدید یا عدم تشدید همخوان ها مثل اتفاقی که در مورد تغییر واژه فارسی «بَرِه» به «برّه» اتفاق افتاده است و در آن جا همخوان با تشدید مواجه شده است و ممکن است که به عکس همخوانی که مشدد است، تشدیدش را ساقط کنیم و به صورت غیر مشدّد تلفظ کنیم 2- نوع دوم که نوع چهارم از تغییرات نواختی است، آن جایی است که «مشخصات آوایی همخوان» را تغییر می دهیم؛ مثلا همخوان واک‌بر را به بی واک و بی واک را به واک‌بر تغییر می دهیم. منظور از واک بر و بی واک همان است که در تجوید سنتی تحت عنوان «مجهور» و «محموس» از آن صحبت می‌شد؛ بنابراین تبدیل «د» به «ت» نمونه ای از یک تغییر نواختی است که می‌تواند اتفاق بیافتد. تغییرات نواختی الزاما در راستای تغییر معنا نیستند و ممکن است اهداف دیگری را دنبال نمایند که جنبه معنایی ندارد. ما در چند دقیقه بعد توجه دوستان را به ارزش معنایی تغییرات نواختی جلب خواهیم کرد و امیدوارم که این توضیح کوتاه در معرّفی نواخت و تحلیل نواختی کافی بوده باشد.
🔸🔸🔸🔸🔸
🔗آدرس کانال:
@Arabikonkur_phd

💯پنج دقیقه میان رشته ای💯

🖇 سخنران: دکتر احمد پاکتچی

🔖 قسمت دوم

📕 موضوع: معرفی نواخت و تحلیل نواختی

🔗 برگرفته از کانال: @interdisciplinarity

🧷 متن سخنرانی (برای اولین بار) در پست بعدی:
@Arabikonkur_phd

🔸🔸🔸🔸🔸
متن سخنرانی پنج دقیقه میان رشته ای، دکتر احمد پاکتچی، قسمت اول: «ارتباط میان آواشناسی و معناشناسی»
🔸🔸🔸🔸🔸
بسم الله الرحمن الرحیم

چند دقیقه ای میخواهم وقت دوستان را بگیرم در ارتباط با رابطه بین آواشناسی و معناشناسی.
قبل از هرچیزی گفتن این موضوع بسیار ضرورت دارد که آواشناسی و شاخه ای از زبان شناسی که بسیار به آن نزدیک است، یعنی واج شناسی، درباره آن سطحی از زبان صحبت میکنند که ما هنور درگیر معنا نشده ایم. در واقع در یک سطح بالاتری هست که مسأله معنا مطرح می شود؛ آن سطحی که تحت عنوان «تک واژ شناسی» یا «صرف» از آن یاد می شود ودر آنجا هست که نخستین و کوچک ترین واحدهای معنادار در زبان شکل می گیرند. بنابراین هنگامی که ما در مورد آوا یا واج صحبت می کنیم اصلا هنوز واحد معناداری شکل نگرفته. بنابراین گفت و گو کردن درباره این که چه نسبتی بین آوا شناسی و معناشناسی وجود دارد، به نظر می رسد که قدری پیچیده و مسأله دار باشد. شاید اگر در اولین نگاه به کسی که در حوزه زبان شناسی تحصیل کرده یا در حال تحصیل است، بگویید که به دنبال نوعی ارتباط بین آواشناسی و معناشناسی هستید، او با دیده تعجّب و شگفتی به این پرسش نگاه کند و سوالش این باشد که چه طور می شود در آوا شناسی که اصلا هنوز بحث از معنا مطرح نیست، به دنبال ارتباطی با معناشناسی گشت؟
در واقع مسیری که در بحث رابطه بین آواشناسی و معناشناسی باید دنبال شود این هست که آن دسته ای از اطلاعات که ما آن ها را در واژگان هر زبانی داریم، در قاموس هر زبانی داریم و صرفا بناست که این واژگان به عنوان یک سلسله واژه های شنیداری، شنیده شوند و آموخته شوند و دیگر ما در ارتباط با واژگان درگیر قاعده ها نیستیم، مسیر برای ارتباط برقرار کردن بین آواشناسی و واج شناسی این هست که نگاه به اطلاعات لغوی بر پایه یافتن یک سلسله قواعدی درون آن ها باشد و ما بتوانیم از خلال آن قواعد رابطه هایی که در بین واژه ها وجود دارد، محسوس است ولی ما توضیحی برای آن رابطه ها نداریم را کشف کنیم. به عنوان نمونه در زبان عربی ما میدانیم که «بدأ به معنای آغاز و شروع» با «بدع به معنای ابداع کردن و ابداع شدن» است ارتباط معنایی دارد ولی ما هیچ توضیحی درباره اینکه این ارتباط معنایی چگونه برقرار می شود، نداریم. مسیر ما در رابطه بین آواشناسی و معناشناسی کشف قواعدی است که بتواند این ارتباط ها را برقرار نماید؛ امّا قواعدی که به طور عادّی درعلم صرف مطرح نمی شوند. ما در واقع به دنبال کشف قواعدی هستیم که بتوانند این پل را برای ما برقرار کنند و در این ارتباط به نظر می رسد، به خصوص درباره زبان عربی، توجه کردن به سطح نواختی که جزو بالاترین سطوح مباحث آواشناسی است و نقش رخدادهای آوایی در ایجاد معنا مورد بررسی قرار گیرد و ببینیم که چه طور می شود با توضیحات نواختی در مسیر رسیدن به این قواعد حرکت کرد.
بحث بعدی ما ان شاء الله در حد بسیار کوتاهی توجه به مسأله «نواخت و تغییرات نواختی» خواهد بود.
🔸🔸🔸🔸🔸
🔗آدرس کانال:
@Arabikonkur_phd

💯پنج دقیقه میان رشته ای💯

🖇 سخنران: دکتر احمد پاکتچی

📕 موضوع: ارتباط میان معناشناسی و آوا شناسی

🔖 قسمت اول

🔗 برگرفته از کانال: @interdisciplinarity

🧷 متن سخنرانی (برای اولین بار) در پست بعدی:
@Arabikonkur_phd

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
مقاله علمی پژوهشی «نقد مناقشات متنی خاورشناسان درباره سه آیه آخر سوره قارعه: از ادعای افزونه بودن تا قرائت جدید»

✅چاپ شده در «مجله پژوهشنامه قرآن و حدیث»، شماره 32، بهار و تابستان 1402

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار (دانش‌آموخته دکتری  رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه امام صادق ع)

- محمدجواد ورادی اصفهانی (دانش‌آموخته دکتری  رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس)

- نهله غروی نائینی (استاد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس)

🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

🔶🔶🔶🔶🔶
#مقاله_علمی
🔶🔶🔶🔶🔶
مقاله علمی پژوهشی «نقد مناقشات متنی خاورشناسان درباره سه آیه آخر سوره قارعه: از ادعای افزونه بودن تا قرائت جدید»

✅چاپ شده در «مجله پژوهشنامه قرآن و حدیث»، شماره 32، بهار و تابستان 1402

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار (دانش‌آموخته دکتری  رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه امام صادق ع)

- محمدجواد ورادی اصفهانی (دانش‌آموخته دکتری  رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس)

- نهله غروی نائینی (استاد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس)

🧷 📄 چکیده مقاله:
مباحث نقد متن از جمله مباحثی است که توجه برخی محققان قرآنی را به خود جلب کرده و در این راستا برخی کوشیده‌اند که متن قرآن را بر اساس روش‌های این دانش مورد بررسی قرار دهند. آن دسته از آیات قرآنی که حاوی تکامد هستند در این میان، به سبب ماهیت خاص خود، توجهی ویژه‌ را به خود جلب کرده‌اند. در این زمینه آیه نهم سوره قارعه از آیاتی است که بحث بسیاری را به خود اختصاص داده است؛ برخی همچون فیشر و ونزبرو بر اساس تحلیل آن مدعی شده‌اند که دو آیه‌ی پس از آیه نهم در زمانی متأخرتر به سوره افزوده شده است. این درحالی است که برخی دیگر همچون بلمی گرچه به تحریف این سوره اعتقاد ندارند، مدعی وجود تصحیف در آیه نهم این سوره هستند. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی - انتقادی به ارزیابی دیدگاه این خاورشناسان در خصوص آیه نهم سوره قارعه و نتایجی که از آن گرفته‌اند پرداخته شده و نشان داده ‌می‌شود که ادعای تحریف یا تصحیف در خصوص آیات آخر سوره قارعه، ادعایی بی‌پایه است و از صرف فرض فراتر نمی‌رود.

📌 لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://pnmag.ir/article-1-1749-fa.html

🔶🔶🔶🔶🔶
آدرس کانال دکتر #محمد_سعید_بیلکار :
@Arabikonkur_phd

🔸🔸🔸🔸🔸
#یادداشت
📎 عنوان: مثنّی در زبان‌های سامی

🖋 نوشته: دکتر #محمد_سعید_بیلکار

🔸برگرفته از #مقاله منتشرشده «کاربرد ساختار جمع برای مدلول مثنی در عربی قرآنی و پاسخ به شبهات مربوطه با تکیه بر دستور تطبیقی زبان‌های سامی»

#دستور_تطبیقی_زبان_های_سامی
🔸🔸🔸🔸🔸

وجود ساختار مثنی در زبان سامی مادر ، امری تردید ناپذیر است و به تصریح سامی‌شناسانی نظیر روبین و رایت ، زبان سامی مادر هر سه صورت اسمی یعنی مفرد، مثنی و جمع را دارا بوده‌است. مشخصه اصلی ساختار مثنی در این زبان پسوند ay- بوده‌است. زبان عربی این پسوند را در حالت غیر مرفوعی یا oblique حفظ کرده اما در حالت مرفوعی یا nominative این مشخصه، به مشخصه ā تبدیل شده‌است. در کتاب‌های نحوی سنتی نیز با دو علامت «انِ» و «ینِ» به عنوان علامت مثنی در اسم‌ها آشنا هستیم. عبری نیز از مشخصه ay- در ساختار مثنی بهره می‌برد. برای نمونه می‌توان به واژه «יָדַי» (yaday) به معنای دو دست اشاره کرد که در عهد عتیق نیز به کار رفته‌است . آرامی نیز از مشخصه‌ای یکسان با عبری برای مثنی بهره می¬برد. در زبان سریانی اما این مشخصه آوایی به –e بدل می¬شود. زبان آشوری قدیم و میانه در مذکر از –ā برای حالت nominative و از –e برای حالت oblique استفاده می¬کنند. مثنای مؤنث در این زبان همانند زبان عربی با اضافه شدن t و به صورت پسوند t-ā و t-e ظهور می¬یابد. گرچه در زبان‌های مختلف سامی ساختار مثنی در اسم‌ها قابل یافت است، باید توجه داشت که این حالت در زبان‌های سامی به جز زبان عربی، از یک حالت صرفی به حالت واژگانی درآمده و به جز شواهد بسیار محدود مثال دیگری برای مثنی یافت نمی¬شود. و به اعتقاد برخی سامی شناسان، کاربرد غالب مثنی در زبان‌های سامی در جفت‌های طبیعی نظیر دو دست، دو گوش و مانند این¬ها است. به عنوان مثال آرامی در دو واژه «y’day» به معنای دو دست و «raglay» به معنای دو پا از مثنی استفاده می¬کند. در سریانی علامت مثنی فقط در دو واژه «tarēn» و «tartēn» به معنای «دو» و واژه «matēn» به معنای دویست به کار رفته که به خوبی نمایان‌گر فراموش شدن ساختار مورد بحث در این زبان است. در این زمینه، زبان حبشی نیز همانند زبان سریانی است؛ آن طور که دیلمان اشاره می‌کند، در این زبان همانند سریانی، مثنی به طور کلی فراموش شده‌است؛ اگرچه با توجه به نشانه‌هایی در برخی لغات همانند واژه «Kal'e» به معنای «دو» می‌توان دریافت که این زبان در دوره‌ای دارای ساختار مثنی بوده است. نکته‌ قابل توجه این است که در این دسته از زبان‌های سامی حالت جمع جایگزین حالت مثنی شده‌است.
در رابطه با افعال نیز، آن‌طور که موسکاتی بیان می¬کند زبان سامی مادر در هر سه حالت غایب، مخاطب و متکلم دارای ساختار مثنی بوده است. مثنای غایب از سامی مادر به زبان عربی، اکدی باستان ، آسوری باستان و احتمالا زبان اوگاریتی راه یافته است. مثنای مخاطب تنها به زبان عربی و احتمالا اوگاریتی راه یافته است. مثنای متکلم اما در هیچکدام از زبان‌های زیر شاخه سامی حتی عربی باقی نمانده است. البته برخی احتمال داده¬اند که در اوگاریتی بتوان این ساختار را یافت. عدم وجود مثنای متکلم در هیچ یک از زبان‌های سامی به غیر از اوگاریتی سبب شده‌است تا ونگر وجود این ساختار را در سامی مادر مورد تردید قرار دهد، اما به عقیده موسکاتی مقایسه سامی مادر با زبان مصری باستان که مانند سامی یکی از زبان‌های زیر شاخه آفروآسیایی است، وجود مثنای متکلم را در سامی مادر تایید می‌کند زیرا در مصری باستان فعل مثنای متکلم با پسوند –ny قابل یافت‌ است (همو، همان). طبق آنچه گذشت، نمونه‌ای از ساختار مثنی در سه حالت غایب، مخاطب و متکلم برای سامی مادر به این شرح است:
- مثنای غایب:
* مذکر: qabarā * مونث: qabaratā
- مثنای مخاطب: qabartumā
- مثنای متکلم: qabaranayā.
دو جدول زیر از کتاب لوییس گری به خوبی نمایان‌گر وضعیت فعل مثنی در زبان‌های سامی است:


همانطور که در دو جدول مرتبط با کتاب لوییس گری مشخص است، فعل مثنی در زبان‌های اکدی، عبری، سریانی و حبشی از دست رفته و این فعل تنها در زبان عربی، در هر دو حالت غایب و مخاطب، باقی مانده‌است.
به طور خلاصه مواضع بهره‌گیری زبان عربی از ساختار مثنی به شرح زیر است:
- افعال
- ضمایر
- صفات
- اسماء مبهمة: اسم مبهم به اسمی اطلاق می‌شود که مراد از آن واضح نیست و معنایش به واسطه واژه یا واژگانی دیگر مشخص می‌شود. اسامی مبهمة شامل اسامی اشاره، موصول و ضمایر غائب اند. معنای اسم اشاره به واسطه مشارإلیه، معنای اسم موصول به واسطه صله‌اش و معنای ضمیر غائب به واسطه مرجعش روشن می‌شود.
🔸🔸🔸🔸🔸
لینک دسترسی به مقاله کامل:
https://jqst.ut.ac.ir/article_91508.html?lang=fa
🔸🔸🔸🔸🔸
آدرس کانال دکتر #محمدسعید_بیلکار
@arabikonkur_phd

📸 #گزارش_تصویری (۴)
🔆 اولین شورای عمومی
🔻 انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
🎤 مجری این برنامه خانم شفیعی سردبیر نشریه بنیان بوده است.
💠 با محوریت آشنایی با نو دانشجویان ۱۴۰۲
🔹قاب پایانی اولین شورای عمومی 🖼️
📆 دوشنبه ۲۹ آبان ماه ۱۴۰۲

@scsqh

📸 #گزارش_تصویری (۲)
🔆 اولین شورای عمومی
🔻 انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
💠 با محوریت آشنایی با نو دانشجویان ۱۴۰۲
🎙 با سخنرانی جناب آقای دکتر فقهی‌زاده
🔸 و حضور اساتید محترم گروه علوم و قرآن حدیث
📆 دوشنبه ۲۹ آبان ماه ۱۴۰۲

@scsqh

🔰🔰
🔅 #دستور_تطبیقی_زبان_های_سامی
🔰🔰
‼️موضوع: مبالغه و تأکید

زبان های سامی برای بیان مبالغه و تاکید در افعال از روش های مختلفی استفاده می کردند که یکی از آن ها پدیده gemination یا تشدید گذاری است. با این پدیده در باب تفعیل زبان عربی آشنا هستیم. از جمله روش های دیگری که برای رساندن مبالغه استفاده میشود emphasis یا تاکید است. منظور از تاکید در اصطلاح سامی شناسان البته با آنچه در نحو عربی تاکید شناحته می شود متفاوت است و ناظر به مباحث آوایی است. به عنوان مثال عبری برای بیان شدت در کشتن، از واج «ط» که نسبت به واج  «ت»، موکد است استفاده میکند و ما این فعل را در زبان عبری به صورت «قطل»یا به خط عبری ״קטל״مشاهده میکنیم. شاهده مثال آن در بایبل به صورت زیر است:
לָאֹ֡ור יָ֘ק֤וּם רֹוצֵ֗חַ יִֽקְטָל־עָנִ֥י וְאֶבְיֹ֑ון וּ֝בַלַּיְלָה יְהִ֣י כַגַּנָּב׃
ترجمه:
قاتل‌ در صبح‌ برمی‌خیزد و فقیر و مسكین‌ را می‌كشد. و در شب‌ مثل‌ دزد می‌شود.
عهد قدیم، ایوب، ۲۴، ۱۴
در عکس فرهنگ تطبیقی مشکور را مشاهده میکنید که گزارشی از زبانهای سامی مختلف درباره اين  واژه  ارائه کرده است.
💎
کانال جامع ادبیات عرب:
@adabiatarab

نوشته 2 از 2
ادامه یادداشت «واو مقحمة؛ چیستی و تاریخچه نام‌گذاری»

برخی از پژوهشگران، ابداع این اصطلاح را به خلیل بن احمد فراهیدی در الجمل في النحو نسبت می‌دهند (ر.ک: زایر و بلداوی، 2014: 177)؛ در این کتاب از تعبیر «واو الإقحام» برای اشاره به واو مورد بحث استفاده شده‌است (فراهیدی، 1405: 288)؛ اما شواهد متعددی از جمله «وجود تناقضات میان آرای منعکس شده از خلیل در الجمل و آرای نقل شده از او توسط سیبویه در الکتاب» و «وجود برخی اصطلاحات و شاهدمثال¬هایی که به طور واضح مربوط به دوران پس از خلیل است، مثل شواهد ابی جراح عقیلی که از مصادر نحویان کوفه است» انتساب این کتاب را به خلیل بن احمد، به طور کامل خطا اعلام می‌کند (عمراوی، 2019: 28). با تتبّع بیشتر در کتب تراجم، این نکته حاصل می‌شود که کتابی که با عنوان «الجمل في النحو» شناخته می‌شود، مربوط به دانشمندی نحوی در اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم با نام «أبو بكر أحمد بن الحسن بن الفرج بن شُقَير»*، متوفای 317 قمری است و با نام‌های دیگری نظیر «المحلّی» ، «کتاب وجوه النصب» و «کتاب فیه جملة آلات الإعراب» نیز شناخته می‌شود؛ با این توضیحات، بررسی¬ها نشان می¬دهد که اصطلاح إقحام توسط نویسندگان اولیه کتب نحوی از جمله سیبویه در الکتاب و فرّاء در معانی القرآن به کار گرفته نشده است؛ البته واژه اُقحِمَت یک بار توسط سیبویه در الکتاب به کار رفته‌است که به معنای لغوی آن یعنی داخل کردن نزدیک است (ر.ک: سیبویه، 1408: 3/513). فرّاء نیز که اولین نظریه پرداز در مورد واو مقحمة است، از اصطلاح به خصوصی برای اشاره به این نوع واو استفاده نمی‌کند و از ظاهر عباراتش این‌گونه بر می‌آید که صرفا وجود و عدم وجود این واو را یکسان می‌داند (ر.ک: فراء، بی‌تا: 2/205). اولین کاربرد از اصطلاح «مقحمة» در معنای «زائدة» برای یک حرف را می‌توان به أبوعبیدة مَعمر بن مثنی (م. 210 ق) نسبت داد که در کتاب شرح نقائض جریر و فرزدق، به معرّفی باء مقحمة در بیت «إذا خَطر حولي رياحُ تَضَمَّنَتْ … بفوزِ المعالي والثّأى المُتَفاقِم» می‌پردازد (ابوعبیدة، 1998: 3/880). درباره «واو مقحمة» باید گفت که به نظر می‌رسد این اصطلاح اولین بار توسط ثعلب (م. 291) در مجالس ثعلب در ارتباط با بیت «وقلبتم ظهر المجن لنا … إن اللئيم العاجز الخب» به کار رفته‌است (ر.ک: ثعلب، 1360: 59). هر چند این نوع واو در کلام نحویان پیش از او نظیر ابن قتیبة (م. 276 ق) با عنوان «واو زائدة» معرفی شده‌است (ر.ک: ابن قتیبة، بی‌تا: 159) . پس از ثعلب، استفاده از واژه «مقحمة» برای اشاره به این نوع واو رو به فزونی رفت و این اصطلاح در کتب نحوی نگاشته شده در ابتدای قرن چهارم و پس از آن تثبیت گشت. در این دوره افرادی نظیر طبری (م. 310 ق) در تفسیر خود (ر.ک: طبری، 1422: 16/409)، کراع النمل (م. 310 ق) در المنتخب من کلام العرب (ر.ک: کراع النمل،1409: 694)، ابن شقیر (م.317 ق) در کتاب وجوه النصب (ر.ک: ابن شقیر، 1987: 267 )، ابوبکر ابن الأنباری (م. 328 ق) در إیضاح الوقف و الإبتداء (ر.ک: أبوبکر ابن الأنباری، 1390: 2/779)، سجستانی (م. 330 ق) در نزهة القلوب (ر.ک: سجستانی، 1416: 482)، نحاس (م. 338 ق) در معانی القرآن (ر.ک: نحاس، 1409: 1/437)، و ابن خالویه (م. 370 ق) در إعراب القراءات السبع و عللها (ر.ک: ابن خالویه، 1413: 2/454) از این اصطلاح بهره گرفتند.
🔸🔸🔸🔸🔸
پ.ن: * ابن شقیر را می¬توان نحوی متأثر از هر دو مکتب بصره و کوفه دانست. مطابق گزارش‌های تاریخی وی ابتدا بر مذهب کوفیان بود و سپس با آموختن آرای بصریان این دو مکتب را با یکدیگر تلفیق کرد (زجاجی، 1406: 79). چنانچه در مبحث «واو الإقحام» نیز همین عملکرد از جانب ابن شقیر مشاهده می¬گردد.
🔸🔸🔸🔸🔸
آدرس کانال دکتر محمدسعید بیلکار:
@arabikonkur_phd