Alirezabadie

۶:۴۷ 🥲

چند پیکرۀ فارسی با دسترسی آزاد برای همگان:

نورلایب:
https://noorlib.ir/
نسکبان:
https://naskban.ir/
گوگل‌بوکز:
https://books.google.com/
گنجور:
https://ganjoor.net/
پیکرۀ گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان:
https://dadegan.apll.ir/

۱۴۰۳/۱۰/۲۰
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

تصویر و تدوین: حمید سلامیان
شعر و دکلمه: بدیع

عبادتگاه گوران بندرعباس

اصلاح کنم:
رستم دستان پهلوان ملی ایرانیان که به خطا پادشاه گفتم در ویس

همدم عیسی‌نفسی با دل آگاه شدم
در خم خورشید فلک رنگرز ماه شدم

صبغه الله شود رنگ‌پذیر خم دل
در خم بی‌رنگ شدم صبغه الله شدم

گر روی آگاه شوی این ره فقر است و فنا
من به ره فقر و فنا رفتم و آگاه شدم

بندگی عشق دهد سلطنت کون و مکان
عشق به من کرد نظر بنده بدم شاه شدم

از روش و راه شوی معتکف کعبه دل
معتکف کعبه دل از روش و راه شدم

هستی من بت شد و من بت‌شکن هستی خود
نیست شدم هست ابد زان بت دلخواه شدم

قبله اجرام فلک یوسف من بود و به امر
از زبر ماه به زیر آمده در چاه شدم

باز بر آورد ز چه مالک تائید و من از
همتش از مصر هوی رسته و ذیجاه شدم

در گه و بی‌گاه زدم گرچه درِ فقر ولی
والی این دولت اندوخته ناگاه شدم

گاه پراکنده شود کوه ز جا کنده شود
صرصر عشق آمد و من کوه بدم کاه شدم

حالی در مصر بقا یوسف عالی‌حسبم
از تک زندان هوی بر زبر گاه شدم

دیدم ماهی چو پری گشتم از عقل بری
شهره به دیوانه‌سری در سر هر ماه شدم

خرد شدم سوده شدم از خودی آسوده شدم
چندی آلوده شدم باز به درگاه شدم

شست لب از شیر وفا مام مرا خواند صفا
مرد شدم فرد شدم شهره به افواه شدم
صفای اصفهانی

معجزه حضرت عیسی(ع) در زمینه رنگرزی
داستان و حکایت
مریم(س)، عیسی(ع) را با حرفت صباغی داد، پیش مهتر صباغان. چون آن حضرت دانسته بود و دریافته، آن مهتر صباغان جامه‌های بسیار به وی داد و بر هر جامه نشان کرد بر آن رنگ که می‌خواست. آن گه به عیسی گفت: این جامه‌ها رنگارنگ می‌باید، هر یکی چنان که نشان کرده‌ام به رنگ می کن. این بگفت و به سفری بیرون شد و جامه‌ها به عیسی سپرد. عیسی رفت و آن جامه‌ها همه در یک خنب نهاد بر یک رنگ راست. گفت: به خواست خدای متعال، آن گونه باش که می‌خواهم . پس از آن که مهتر صباغان زود از سفر باز آمد و آن جامه‌ها دید در یک خنب نهاده و به یک رنگ داده. دل‌تنگ شد، گفت: این جامه‌ها تباه کردی. عیسی گفت: جامه‌ها چون خواهی و بر چه رنگ خواهی تا چنان که تو خواهی از خنب بیرون آرم. چنان کرد. یکی سبز آمد، یکی زرد، یکی سرخ، چنان که مراد بود. آن مرد از کار وی عجب درماند و دانست که به جز صنع الهی نیست.

🚬 چند اصطلاح از کتاب زبان حال (فرهنگ عام‌واژه‌های معتادان)

۱. آب‌شنگولی: مشروب الکلی، عرق.
۲. آبکی، دودکی، رنگکی: عرق و مشروبات الکلی، تریاک، چای.
۳. آقای دکتر: معتاد تزریقی.
۴. از وافور تا کافور: کنایه از درمان‌ناپذیر بودن اعتیاد... که تا پایان زندگی ادامه می‌یابد.
۵. پشگل‌نشان: دخانیاتی که بدبو و نامرغوب است. مثال: سیگار پشگل‌نشان.
۶. تخم‌طلا: صفت فردی که حامل مواد اعتیادی انباری (جاسازی‌شده در بدن) است، و کاربرد آن تلویحاً به این معناست که مواد را رو کن!
۷. چپق وحدت: در مواردی که سیگار کم است توتون‌های باقی‌مانده در جعبۀ سیگار را در چپقی می‌ریزند و به شکل جمعی می‌کشند.
۸. دوشاخۀ محبت: انگشت اشاره و میانی که سیگار را در میان می‌گیرد. به‌مزاح دربارۀ کسانی می‌گویند که سیگارشان را از دیگران می‌گیرند... ؛ مثال: از اسباب سیگارکشی فقط دوشاخه‌ش رو داره!
۹. رگ خیاری: رگ درشت و برجسته و سبزرنگ در اندام و عموماً دست‌ها که مناسب تزریق است.
۱۰. سوار درخت انگور: کسی که الکل زیاد نوشیده و تلوتلو می‌خورَد.
۱۱. غازپروری (همچنین نازپروری): طعنه برای نامگذاری مرکز بازپروری معتادان.
۱۲. کادیلاک طلایی: هرویینی که بر روی زرورق آب شده‌است.
۱۳. کار: اسم رمز شیشه و کراک ایرانی و به‌معنی مطلقِ مواد؛ مثال: از کار دیروز بِده!؛ کارفروش: فروشندۀ مواد، به‌خصوص شیشه و کراک.
۱۴. لعل ‌در ‌چشم: سرخی چشم مصرف‌کنندگان حشیش.
۱۵. مامان‌درمانی: روش ترک در خانه و تحت حمایت خانواده... . عبارت رایج آن هم این است: ممد جان، بلند شو آب‌پرتقالتو بخور!؛ ترک خونگی.
۱۶. معده‌کار: افرادی که مواد می‌بلعند تا آن‌ها را وارد زندان یا سایر محیط‌های اقامتی کنند.
۱۷. نیم تا: نیم‌کیلو؛ مثال: نیم تا حشیش.
۱۸. تَماهُلی (یا تمام‌هُلی): افراد یا به انتخاب خود یا به اجبار وارد مراکز اقامتی درمان اعتیاد (کمپ) می‌شوند؛ صورت نخست تمایلی و صورت دیگر تماهلی است که ترکیبی از تمایل و اجبار (هل دادن) است: با تمایل خودت اومدی؟ نه، تماهلی آوردنم!

منبع: زبان حال (فرهنگ عام‌واژه‌های معتادان)، #سعید_نوروزی_جوینانی، تهران: نشر دانژه، ۱۳۹۵.

معرفی کتاب زبان حال (فرهنگ عام‌واژه‌های معتادان)
#واژه
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

درود بر‌ اهواز

در کانالی خاص زبان‌شناسی عضو شدم. ادمین کانال پستی از کانال دانشگاه شریف ارسال کرده و واژه گوگولی را حمل بر نوعی توهین کرده است. چطور ممکن است یک زبان‌شناس از بار مثبت گوگولی بی‌اطلاع باشد؟

اما من این ورژن قدیمیش را بیشتر دوست دارم

https://www.aparat.com/v/b120748

موزیک خوب بشنویم

تاریخچه پیدایش زبان فارسی؛ با حضور دکتر علی‌اشرف صادقی

بخش نخست


@NazariyehAdabi

تاریخچه پیدایش زبان فارسی؛ با حضور دکتر علی‌اشرف صادقی


بخش دوم


@NazariyehAdabi

🏵️همایش بزرگ مثنوی‌خوانی «شرح اشتیاق»
🏵️به مناسبت «شب عُرس» #مولانا

شبی به یادمانی‌ماندنی در کنار اساتید برجسته ادبیات و شعر فارسی، اهالی موسیقی، سینما و…
با مثنوی‌خوانی و خوانش غزلیات شمس، سخنرانی، شعرخوانی، موسیقی و…
سخنران: دکتر عبدالحمید ضیایی
مثنوی‌خوانی: دکتر عبدالجبار کاکایی (ارتباط تصویری از قونیه)
میزبان: سعید بیابانکی
با شعرخوانی علیرضا بدیع، جواد زهتاب و آرزو سبزوار قهفرخی

⏰جمعه ۲۳ آذر ماه از ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۱:۳۰
📍فرهنگسرای ارسباران (سیدخندان، خیابان جلفا)

🎟️ تهیه بلیت: https://cheraghak.com/event
🎟️ تهیه بلیت: تلگرام @cheraghak_ir

☎️ پشتیبانی: 09339898033

قهوه و قهوه‌خانه در ایران

      تاریخ قطعیِ ورود قهوه به ایران معلوم نیست، ولی چون در آغاز پادشاهی شاه‌عبّاس بزرگ قهوه‌خانه در ایران وجود داشته است، چنین به نظر می‌رسد که نوشیدن قهوه از زمان شاه‌طهماسب اوّل در ایران معمول شده باشد.
      در عهد شاه‌عبّاس در بیشتر شهرهای بزرگ ایران مخصوصاً در قزوین و اصفهان قهوه‌خانه‌های متعدّد دایر شده بود. در اصفهان قهوه‌خانه‌های معروف بیشتر در اطراف میدان نقشِ‌جهان و چهارباغ و بازار قیصریّه بود. طبقات مختلف مردم، از اعیان و رجال دربار و سران قزلباش، تا شاعران و اهلِ قلم و نقّاشان و سوداگران، برای گذرانیدن وقت و دیدار دوستان و سرگرم ساختن خود به بازی‌های مختلف، یا مناظرات شاعرانه و شنیدنِ اشعار شاهنامه و حکایات و قصص و تماشای رقص‌های گوناگون و بازی‌ها و تفریحات دیگر، به آن‌جا می‌رفتند.

      قهوه‌خانه‌ها بسیار وسیع بود و دیوارهای سفید و پاکیزه داشت. درهای قهوه‌خانه از چهار سو به خارج باز می‌شد و بیشتر قهوه‌خانه‌ها را به یک‌صورت و یک‌اندازه پهلوی یکدیگر می‌ساختند بطوری‌که میان آن‌ها هیچگونه دیوار و پرده‌ای نبود و از درون هریک قهوه‌خانهٔ دیگر نیز دیده می‌شد و چنان می‌نمود که آن همه یک‌دستگاه است.
      در اطراف قهوه‌خانه طاق‌نماها و شاه‌نشین‌هایی ساخته بودند که با قالی و فرش‌های دیگر مفروش و نشیمن مشتریان و تماشاگران بود، و همه در آن‌جا بر زمین می‌نشستند. شب‌ها چراغ‌های فراوانی را که از سقف قهوه‌خانه آویخته بود می‌افروختند. در میان قهوه‌خانه هم حوضی بزرگ بود که همیشه آب صاف و روشنی از اطرافش فرومی‌ریخت، و هنگام شب زمین نیز از انعکاس چراغ‌های سقف و چراغ‌های دیگری که در اطراف حوض می‌گذاشتند، چون آسمانی پرستاره به نظر می‌رسید.

      در زمان شاه‌عبّاس اوّل کارکنان قهوه‌خانه‌ها بیشتر از جوانان خوبروی گرجی و چرکسی و ارمنی انتخاب می‌شدند. از این میان جمعی به خدمت مشتریان مشغول بودند و جمعی با زلف‌های بلند و لباس‌های فریبنده به رقص‌ها و بازی‌های گوناگون می‌پرداختند. به همین سبب قهوه‌خانه‌ها بیشتر میعادگاه صورت‌پرستان و شاعران دل‌درکف و هوسبازان بود.
      از قهوه‌خانه‌های معروف اصفهان در زمان شاه‌عبّاس، قهوه‌خانه‌های؛ عرب، بابافراش، حاجی‌یوسف، باباشمس تیشی کاشی و قهوه‌خانهٔ طوفان را نام برده‌اند.
     ‌قهوه‌خانهٔ باباشمس تیشی را شاه‌عبّاس خود برای او در چهارباغ اصفهان دایر کرده بود. این مرد نخست در شیراز معرکه می‌گرفت و با کشتی‌گیری و طاس‌بازی و نوازندگی و آوازخوانی و بازی‌های دیگر مردم را مشغول می‌ساخت و از این‌راه زندگی می‌کرد. در حدود سال ۱۰۱۲ هجری از شیراز به اصفهان رفت و چون در کار ساز و آواز مهارتی داشت و تصنیف‌های دلپذیر می‌ساخت، موردتوجّه و عنایت شاه‌عبّاس شد. مخصوصاً که خوبرویی بنام «گنجی» نیز همراه خود داشت.
      شاه‌عبّاس «گنجی» را از او گرفت و به خدمت خود داخل کرد۱، و برای باباشمس در چهارباغ اصفهان قهوه‌خانه‌ای و پهلوی آن نیز میخانه‌ای براه انداخت. خود گاه‌گاه به قهوه‌خانهٔ وی می‌رفت و در میخانه‌اش شرابخواری را بکلّی آزاد کرده بود. شاه‌عبّاس در دوران پادشاهی گاه میخواری را قدغن می‌کرد و پس از چندی دوباره آزاد می‌ساخت، ولی در میخانهٔ باباشمس میگساری همیشه بفرمان شاه آزاد بود و هرکس که در آن‌جا شراب می‌خورد مُهری بر کفِ دستش می‌زدند تا از مزاحمت مأموران داروغهٔ اصفهان آسوده باشند.

      قهوه‌خانهٔ «طوفان» به سبب وجود جوان خوبرویی که بدین‌نام در آن‌جا خدمت می‌کرد، شهرت یافته و میعادگاه شاعران و دلباختگان شده بود. شاه‌عبّاس نیز گاه‌گاه به آن‌جا می‌رفت. از جملهٔ شاعرانی که به این قهوه‌خانه دلبستگی داشته‌اند یکی «رشیدای زرگر تبریزی» و دیگری «مظفّرحسین کاشانی لنگ» بوده است. شاعر اخیر این رباعی را برای «طوفان» قهوه‌چی و قهوه‌خانهٔ او سروده و در آن به لنگیِ خود نیز اشاره کرده است.

در قهوهٔ طوفان که سرِ خوبان است
صد عاشق پاشکسته سرگردان است

آن رفت «مظفّر» که سمندر بودی
مرغابی شو که کار با طوفان است

      و چون منظورش به محبّت پاک او توجّهی نمی‌کرد و با دیگران مهربان‌تر بود از او رنجیده شد و این رباعی را برایش فرستاد.

بدباطن و چاپلوس می‌باید گشت
خواهان کنار و بوس می‌باید گشت

حیف است چو پروانه به گِردت گشتن
بر گِرد تو چون خروس می‌باید گشت

؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛؛
۱ - این جوان را شاه‌عبّاس چندی بعد به گناهی که در تاریخ نیامده کشت.

#نصرالله_فلسفی

@Ketab_va_hekmat

✅جهت شرکت حضوری و آنلاین دوستان، یادآوری می‌شود:
جلسه نخست کلاس #مقدمات_زیبایی‌شناسی شعر با علیرضا بدیع، امروز پنجشنبه سوم آبان ۱۴۰۳ ساعت ۱۴ در خانه شاعران ایران تشکیل می‌‌شود.
برای ثبت‌نام در کارگاههای شعر و ادبیات به لینک زیر بپیوندید👇
https://t.me/kargahekhaneyeshaeran
🍃
#کارگاه_شعر_و_ادبیات
#خانه_شاعران_معاصر
https://t.me/iranianpoetsocity

انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم برگزار می کند:

⚫️پیش ثبت‌نام

🔵کارگاه آموزش نقد شعر و ترانه

🔸باحضور شاعر برجسته کشور جناب آقای دکتر علیرضا بدیع

▪️به صورت ۵ جلسه آنلاین در بستر فضای مجازی

🔺قیمت با احتساب هزینه دانشجویی۳۰۰ هزار تومن


🟢همراه با ارائه گواهینامه فرهنگی به شرکت کنندگان محترم

🟡جهت ثبت نام اولیه و کسب اطلاعات بیشتر به نشانی زیر در پیام رسان های ایتا و تلگرام مراجعه بفرمائید

@samiakofficial

◼️معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه قم

دومین مراسم بزرگداشت حافظ شیرازی

۲۴ مهرماه ۱۴۰۳ - ساعت ۱۵ الی ۱۸
سالن همایش شهید هجرتی

با حضور : دکتر صابر قدیمی - علیرضا بدیع

منتظر حضور سبزتان هستیم 🌱


☀️| @kanoonadabi_saye

امروز در‌ آیین چهلم درگذشت استادم محمدعلی بهمنی غزلی را خواندم که هنگام تلقین و تدفین ایشان در بندرعباس سروده بودم.
روی استادم خاک می‌ریختند
من نشسته بودم روی مزار و نگاهش می‌کردم
آنقدر خاک روی او و من ریختند که دیگر ندیدمش
این غزل را همان لحظات نوشتم
با تشکر از جناب مهران لشکری بابت ثبت این شعرخوانی

پاییز می‌رسد که مرا مبتلا کند...

در زبان عربی به طور کلی علاوه بر افعال، هر کلمه نیز تاریخچه‌ای دارد.
مثلا سامراء که نام شهری‌ است در‌ اصل سُرَّ مَن رأی بوده است در معنای شاد شود هرکه آن‌ را ببیند!
یا نجف در واقع نی جَفَّ بوده در معنای نیزارهای خشک یا دریایی از نی‌های خشک شده.
جده نیز که در معنای مادربزرگ است و نام شهری، به علت دفن حواست که او را مادربزرگ آدمیزاد می‌دانند.
بدیع

در این اتاق که آغوش، باز؛ در، پیش است
خماریِ پس از آغوش، باز در پیش است

رسیده‌ای تو، شراب رسیده با من نیست
وضو ندارم و وقت نماز در پیش است

نگفته‌ها به دلم مانده بود؛ اگر بختم
مدد کند شب افشای راز در پیش است

بساط عیش مهیاست؛ آن‌چنان که لبت
فقط به نیّت رفع نیاز در پیش است

پس از صفای لبت، سعی گیسوان دارم
مرا ببوس که راهی دراز در پیش است

تن تو می‌برد از خویشتن مرا به سفر
دوباره گردنه‌های هراز در پیش است

حکایت من و او چیست؟ روزه‌دار و اذان!
نیازمندم و بانوی ناز در پیش است
۱۴۰۳/۶/۱۸
علیرضا بدیع

🫀
تو در مسیر دل تنگم آشیانه گرفتی
میان دودکشی خاک‌خورده خانه گرفتی

اگر به طعنه و تهمت مرا نشانه گرفتند
زمان گریه سرم را به روی شانه گرفتی

اگر جماعت دیوان مرا به دام گرفتند
تو بودی آن که دلم را به آب و دانه گرفتی

ولی زمانه عوض کرد راه و رسم تو را نیز
تو هم نیامده رفتی تو هم بهانه گرفتی

تو نیز درس وفا را درین زمینه نخواندی
تو نیز مشق جفا را ازین زمانه گرفتی

مرا که جَلد تو بودم به خون و خاک نشاندی
مرا که صید تو هستم به تازیانه گرفتی

ببین شکسته‌ترینم، به خون نشسته‌ترینم
کجای قلب غلیظ مرا نشانه گرفتی؟
#علیرضا_بدیع

امسال مجموعه جدیدترین غزل‌هایم را منتشر خواهم کرد.
این تازه‌ترین غزلم برای شما
عکس: جناب رضا صالحی

🖤
مرثیه‌ای برای استادم ،محمدعلی بهمنی، که اکنون سر به زانوی دریا گذاشته و به خواب رفته است:

یک تکه ابر دور تو پیچاندم ای رفیق
با ماهیان چقدر غزل خواندم ای رفیق
پیچیدمت میان صدف‌ها‌، سپس‌ تو را
تا صبح شروه خواندم و خواباندم‌ ای رفیق
میخواستی که خلعت شادی تنم کنی
من زودتر کفن به تو پوشاندم ای رفیق
هر شعر تازه‌ای‌ که می‌آمد به خاطرم
اول به بارگاه تو می‌خواندم ای رفیق
گِل بر سرم! که گُل به من افشاندی و دریغ
من خاک بر مزار تو افشاندم ای رفیق
من‌ ماهی به خاک درافتاده‌ی توام
باری برس به داد که درماندم ای رفیق
تا زنده‌ام بخند که چون رفتنی شدم
در کار نیست گریه مرا آن دم ای‌ رفیق
ای مهربان! برای همیشه سفر بخیر!
این بار‌ از قطار تو جا ماندم ای رفیق
#علیرضا_بدیع
#محمدعلی_بهمنی

دلنوشته‌ای از من برای استاد فقیدم در روزنامه اطلاعات

پی دی‌ اف مصاحبه با خراسان

https://mobile.khorasannews.com/

یعنی می‌خوام بگم معرفت مسئول تابوت از اکثر همین مثلا دوستان ما بیشتره
@alirezabadie

استادم رفت

جبرئیلم پر زد از بامم به بام دیگری
یار غارم رفته در بیت‌الحرام دیگری
بر سر گلدسته‌اش تورات می‌خوانند! آه
مسجدی دارم به نامِ خود به کامِ دیگری...

#علیرضا_بدیع

@revaayat1