نخستین اعتراضِ دارمی، به «معارضان» -که با انواع تکفیر همراه شده- آن است که چرا درک نشدن خداوند با حواسّ پنجگانه را از لوازم #توحید بر شمردهاند؟!
از نظر دارمی، کفری بالاتر از این نیست که بگوییم: خدا نه چشیدنی است؛ نه بوییدنی؛ نه لمس شدنی؛ نه دیدنی و نه شنیدنی!
اوج فکرِ دارمی آن است که مانندِ مادّیها میپندارد، اگر چیزی از حواسّ پنجگانه انسان بیرون باشد، «لاشیء» و معدوم است!
نخستین سؤال این که چرا باید، ملاک بودن و نبودن، قابلیت ادراک با حواسّ پنجگانه باشد؟! غیر از این که انسانِ خودبین و جهول، خود را ملاک هستی میداند و میپندارد که هر چیزی از سوراخ چشم و گوش و دهان و بینیاش ردّ نشد، بهرهای از هستی ندارد؟!
و دومین سؤال این که اگر خدا هم به حواسّ پنجگانه درک میشود، فرق بین خالق و مخلوق چیست و چرا خدا خالق است و دیگر موجودات -که آنها هم همین صفات را دارند- مخلوق؟! و سؤال دیگری که فرع بر سؤال دوم است آن که اعتراضِ سنّیان به غلات و مسیحیان و دیگر مشرکان چیست؟ اگر خدای #اهل_سنت به حواسّ پنجگانه درک میشود، چرا این خدا، خدای غلات یا مسیحیان یا دیگر مشرکان نباشد؟!
@zecra