WikiTarjima

Tuzilayotgan savollar haqida ma’lumot kanalimizda borligidan mamnunmiz🤗

Siz qaysi savolni topganingizda Wikitarjimada oʻqigan edim degansiz?

◾️рояль в кустах

Rus frazeologizmi "рояль в кустах" (butazordagi Royal) kutilmaganda va ba’zida ishonib bo‘lmaydigan tarzda muammoni hal qilishni anglatadi, go‘yo "mo‘jizaviy" tarzda yuzaga kelganidek. Bu atama ko‘pincha kinoya bilan ishlatiladi, ayniqsa, muallif qiyin syujet tugunini juda oson yoki kutilmaganda hal qilgan holatlarda.

Masalan bu hodisaga misollar kinolarda: Qahramonlar podvalda qamalib qoladi, chiqish yo‘li yo‘qdek ko‘rinadi. Birdan kimdir maxfiy eshikni ochadigan tutqichni ko‘rib qoladi. Bu "royal v kustax" — muammo oson va tabiiy bo‘lmagan tarzda hal bo‘ladi.

Kundalik hayot: Siz uyingizda pulni unutdingiz va ovqat sotib ololmasligingizni o‘ylaysiz, lekin birdan cho‘ntagingizdan eski bukilib iviib ketgan 10 ming so'mli topasiz. Bu holatni "royal v kustax" deb atash mumkin — kutilmaganda yordamga kelgan yechim.

Komediya:
Qahramon butun shahar bo‘ylab mashinani tuzatish uchun kerakli asbobni izlab yuguradi. Oxirida u tasodifan qoqilib ketadi va qarshisida mukammal mos keladigan kalitni topadi.

Biznes:
Kompaniya bankrotlik arafasida edi, lekin oxirgi paytda kutilmaganda bir investor chiqib, katta mablag‘ kiritadi va kompaniyani qutqaradi.

Butazordagi royalni "Deus Ex Machine"ning ruscha analogi deb atasak ham bo'ladi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Pegasus dasturi

Kuchli va Xavfli Josuslik dasturi Pegasus Spyware bu ko'plab Apple iOS va Android telefonlariga o'rnatiladigan, Isroilning NSO Group kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan josuslik dasturidir. Ishlab chiqaruvchilarning ta'kidlashicha, ushbu dastur hukumatlarga terrorizm va jinoyatchilikka qarshi kurashda yordam berish uchun yaratilgan. Dastur shartlarida milliy xavfsizlik maqsadida va inson huquqlarini buzmasdan foydalanish ham ko'rsatilgan.

Nima uchun Pegasus kuchli va xavfli dastur?

Ushbu dasturning kuchli va xavfli bo'lishining asosiy sababi shundaki, u SMS, WhatsApp, iMessage va boshqa turli kanallar orqali qurilmaga bog'lanib olib, foydalanuvchining xabarlar, fotosuratlar, elektron pochta, GPS, kontakt ma'lumotlariga kirish imkonini beradi. Bundan tashqari, telefon qo'ng'iroqlarini sezdirmay yozib olish imkoniyatiga ham ega.

2021-yil iyul oyida matbuotda Pegasusning avtoritar usullarda ishlatilishi va bu orqali turli qonun himoyachilari, advokatlar va jurnalistlar kuzatilishi haqida ma'lumotlar tarqaldi. Shu bilan birga, 50 mingdan ortiq NSO Group mijozlarining kontakt ma'lumotlari ham oshkor bo'ldi. Ushbu mijozlar orasida Ozarbayjon, Bahrayn, Vengriya, Hindiston, Qozog'iston, Marokash, Meksika, Birlashgan Arab Amirliklari, Ruanda va Saudiya Arabistoni kabi davlatlarning huquqni muhofaza qilish organi va razvedka xodimlari ham bor edi. Shuningdek, ro'yxatda BAA hukmdori Muhammad al-Maqtumning qizi malika Latifa va uning sobiq rafiqasi malika Hayyo al-Husayn, 34 davlatdagi 600 dan ortiq hukumat a'zolari, jumladan, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron, Iroq prezidenti Barham Salih, Janubiy Afrika prezidenti Siril Ramafosa, Pokiston, Misr va Marokash bosh vazirlari, shuningdek, Telegram messenjeri asoschisi Pavel Durovning raqamlari ham bor edi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Balmoral mehmonxonasi va undagi soat

Boydor, gotik uslubdagi va jozibador Balmoral mehmonxonasi soati 120 yildan beri Edinburg osmonini larzaga solmoqda.

Qiziqarli tomoni, ayrim bir kunlarni hisobga olmaganda bu soat hech qachon to'g'ri vaqtni ko'rsatmaydi.
Gap shundaki, ushbu bino yaqinida temir yo'l stantsiyasi bo'lib, 1902-yil oktyabrda ishga tushgan va dastlab ko'plab odamlar poyezdni o'tkazib yuborishgan (kech qolib ketgan), ushbu holatlarni kamaytirish uchun soat 3 daqiqa oldinga surib qo'yilgan.

Faqatgina yilda bir kun, 31-dekabr kuni soat to'g'ri vaqtni ko'rsatadi. Nima uchun aynan 31-dekabrda deysizmi? Axir kim ham yangi yil feyrverkini o'tkazib yuborishni istardi?!

Ushbu mehmonxonada mashhur yozuvchi J.K.Rouling turgan va ushbu xonadagi marmar byustga quyidagi yozuv Rouling tomonidan yozilgan: "552-xona, "Harry Potter and the Deathly Hallows" yozib tugatildi, 11-yanvar, 2007-yil". Ushbu byust hali ham shu yerda turibdi. Ushbu xona eshik tutqichi Boyqush shaklida taxtlangan. Ushbu xonada bir kecha tunash narxi atigi 2000£).

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Vatussi qoramoli

Afrika qit'asida yashaydigan Vatussi zoti qoramollari o'zlarining juda katta va og'ir shoxlari bilan ajralib turadi. Ularning ikki shoxi uchlari orasidagi masofa 2,5 metrgacha yetishi mumkin.

Bunday og'ir shoxlar nima uchun kerak?

Bu shoxlar ichida qon aylanishi juda tez bo'ladigan maxsus qon tomir to'rlari bor. Tanada oqayotgan qon tashqi havo oqimi orqali sovib, yana qayta tana bo'ylab aylanadi. Shu orqali Vatussi qoramollari tanasini sovitadi.

Bu shoxlarni o'ziga xos "konditsioner" deb atasa bo'ladi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

Koʻp yevormeylar!

Koʻplab sport oʻyinlarida foydalanilgani singari "Nima? Qayerda? Qachon?" oʻyinida ham qizil va sariq kartochkalardan foydalaniladi.

Nima sababdan koʻrsatiladi degan savol tugʻilishi tabiiy.

Oʻyin qoidalarining 1.7 bandiga koʻra,
O'yinchi jamoaga to'g'ri javobni aytishga urinish uchun QIZIL KARTOCHKA ko'rsatiladi. Javobni topishda yordam bergan bilimdon zaldan chiqariladi va shu hisob teletomoshabinlar foydasiga berilishi mumkin.

O'yinchi jamoaga "Klub yordami"ni qabul qilishni aytishga urinish uchun SARIQ KARTOCHKA ko'rsatiladi. (Qarsak chalib, stulni tepib va h.kz javob borligini bildirishga urinish). Ushbu qoidabuzarlik uchun jamoa joriy turda "Klub yordami" dan mahrum bo'lishi mumkin va yordam bergan bilimdon zaldan chiqariladi.

Ushbu rasmdagi qizil kartochka qishki mavsum 4-oʻyinida super-blitz savoli oʻynalayotgan paytda yordam berishga harakat qilgani uchun tajribali bilimdon Boris Levinga koʻrsatildi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Supplica canum(punishment of the dogs) "Itlarning jazolash marosimi"

Qadimgi Rimda har yili o'tkazilgan, itlarni jazolash marosimi bo'lib, bunda suratdagi kabi it haykalchalari Y shaklidagi yoki xoch shaklidagi shoxlarga ilib qo'yilgan, g'ozlar esa tilla rang yostiq ustida o'tirgan holda ushbu jazoni "kuzatishgan".

Ushbu marosim kelib chiqishi eramizdan oldingi 387 (ayrim manbalarda 390)-yilda galllarning Rimga hujumi bilan bog'liq.

Bunda qo'riqchi itlar dushman kirib kelganda hurlamagan, g'ozlar esa shovqin solib shahar aholisini uyg'otgani aytiladi.

Itlar hurlamaganliklari sababi sifatida itlar ko'p och qolgan, o'sha kun ham och holatda bo'lishgan. Bu holatda bir tomondan itlar holsiz bo'lganligi aytilsa, yana bir faktda gallar itlarga ovqat bergan, shu sababli hurlamaganligi aytiladi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️QR-kod

1992-yilda Yaponiyaning Denso muhandislik kompaniyasi xodimlari mahsulotlarni skanerlash uchun turli xil shtrix-kodlardan foydalanishgan. Biroq, ularning soni 10 taga yaqin bo'lgani sababli, ish samaradorligi ancha past bo'lib, ishchilar kodlarni skanerlashdan tez charchab qolishgan. Bundan tashqari, oddiy shtrix-kodlar kam ma'lumotni o'z ichiga olgan. Ish samaradorligini oshirish uchun kompaniya xodimlari yangicha kod yaratishga kirishishgan. Natijada, korporatsiya xodimi Masahiro Hara QR kodlarini o'ylab topgan. U ushbu kod ko'rinishini tasvirlashda tanaffus paytida o'ynashni yoqtirgan Go o'yinidan ilhomlangan. QR kod, inglizcha "Quick Response code", ya'ni "tezkor javob kodi" ma'nosini bildiradi.

2000-yildan boshlab, QR kodlar Yaponiyada juda mashhur bo'lib ketdi. 2011-yilda comScore o'tkazgan tadqiqotlarga ko'ra, 20 million AQSh aholisi QR kodlarni skanerlash uchun o'z mobil telefonlaridan foydalangan.

Yaponiya, Avstraliya va Rossiya qabristonlarida QR kodlardan foydalaniladi. Ushbu QR kodlar orqali marhum haqida ma'lumot olish mumkin.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Deus Ex Machina

Deus Ex Machina (lotinchada "mashina orqali kelgan xudo") — bu adabiyotda qo‘llaniladigan atama bo‘lib, kutilmagan va ehtimoldan yiroq bir voqea orqali hal qilib bo‘lmaydigandek tuyulgan muammo birdaniga yechim topilishini ifodalaydi. Bu atama qadimgi yunon teatridan kelib chiqqan, u yerda mojaro yoki qahramonlarni xavfdan qutqarish uchun xudolar maxsus kran (yunoncha "mechane") yordamida sahnaga tushirilgan.

Muammoning yechimi hech qanday oldindan tayyorgarliksiz yoki ishora qilinmasdan paydo bo‘ladi.
Yechim odatda qahramonlarning harakatidan emas, balki tashqi bir kuchning aralashuvidan kelib chiqadi.

Bunga misollar: Uzuklar hukmdori (film versiyasi)da gigant burgutlar Frodo va Semni Qorong‘u Tog‘dan qutqarib qoladi.

Garri Potterning 2-qismida Foks ismli feniks kutilmaganda Garriga yordamga kelib, unga Gryffindor qilichi va yaralarni davolash uchun ko‘z yoshlarini olib keladi.

Siz shunga o'xshash yana qanday vaziyatlarga duch kelgansiz?

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

🤑🤑

Tabriks

🎉 G‘alaba zavqi

🤩 Intellektual olimpiada Erudit-kvartet yo‘nalishi g‘olibi bo‘lgan Farg‘ona davlat universiteti jamoasi g‘alabani ko‘tarinki kayfiyatda nishonladi!

Telegram I Facebook I Instagram I YouTube I TikTok

Biziyam kanalimizdan savol tuzilarkanu

​​◾️Gävle echkisi

Gävle echkisi (shved tilida: Gävlebocken) Shvetsiyaning Gävle shahrida har yili quriladigan ulkan somondan yasalgan Yangi yil echkisi. U o‘zining kattaligi va ko‘pincha yonib ketishi bilan tugaydigan alohida an'analari bilan xalqaro mashhurlikka erishgan.

Bu nima o'zi?
Gävle echkisi skandinavcha Yangi yil ramzi bo‘lgan, somondan yasalgan ulkan Yule echkisi. Bu an'ana qadimiy butparast davrlarga borib taqaladi.
Uni har yili Gävle janubiy savdogarlari hududni bezatish uchun Echkini Gävle shahrining Slottstorget (Qasr maydoni)da qurishadi. Odatda, echki balandligi 13 metr (43 fut), uzunligi 7 metr (23 fut) va og‘irligi taxminan 3,6 tonna bo‘ladi. Echkini har yili Adventning birinchi yakshanbasida qurishadi va u (agar saqlanib qolsa) Yangi yilgacha turadi.

An'ana 1966-yilda boshlangan bo‘lib, bu orqali shahardagi do‘kon va restoranlarga mijozlarni jalb qilish maqsad qilingan. O‘tgan yillar davomida arsonchilar(bu haqida keyingi postda ba'tafsil ma'lumot beramiz) echkini ko‘p marta yoqib yuborgan, bu esa noodatiy bayram an'anasiga aylangan.

Ko‘plab yillar ichida echki 30 martadan ortiq yonib ketgan. Har yili xavfsizlik choralariga qaramasdan (masalan, kameralar va panjaralar), echki ko‘pincha yana yoqib yuborishadi.

Qiziqarli ma'lumotlar:

U Ginnesning rekordlar kitobida eng katta somon echkisi sifatida qayd etilgan.

1976-yilda echkini avtomobil urib ketgan.

2010-yilda Santa-Klaus va pechenye odam libosida bo‘lgan arsonchilar uni yoqib yuborishgan.

2005-yilda xakerlar echkini kuzatish kamerasini boshqarishni qo‘lga olib, yonish jarayonini to‘g‘ridan-to‘g‘ri efirda ko‘rishni to‘xtatishgan.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Antiutopik ustoz shogirdlar

1949-yilda, Jorj Oruellning "1984" asari chop etilgandan so‘ng, Oruell o‘zining sobiq fransuz tili o‘qituvchisidan maktub oladi.

O‘qituvchi kitobni maqtab, uni o‘ta muhim ekanligini ta’kidlab, kitob nusxasini yuborgani uchun Oruelga minnatdorchilik bildiradi va "1984"ni o‘zining 17 yil oldin yozilgan "Ajib yangi dunyo" asari bilan tenglashtiradi.

Oldos Haksli Jorj Oruellning fransuz tili o‘qituvchisi bo‘lgan!

Suratda original maktubning fragmentini ko‘rishingiz mumkin.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

◾️Bergofskiy printsipi

​​Dеn Braunning «Raqamli qal’a» asarida, yozuvchi tomonidan o‘ylab topilgan uydurma teorema - «Bergofskiy printsipi» haqida gap boradi. Uning mohiyatiga ko‘ra, har qanday kodning (shifr) kaliti bor va bu kalitni topish uchun faqatgina vaqt masalasi to‘sqinlik qilishi mumkin.

«Bergofskiy printsipi, aniq ta’kidlaydiki, agar kompyuter barcha kalitlarni sinab ko‘rsa, uning kerakli kalitni topishiga matematik tomondan albatta kafolat bor» - Raqamli qal’a.

Nazariy jihatdan bu to‘g‘ri. Lekin kriptografiyada, faqatgina kerakli kalitni topishning o‘zi kifoya emas. Ba’zi kalitlar, bir martalik bo‘lib, ularni shunchaki o‘zini tekshirish bilan aynan shu kalit to‘g‘ri ekanligini topish imkonsiz.

Bundan tashqari, zamonaviy kriptografiya tizimidagi kalitlar soni shunchalik kattaki, ularni bir vaqtning o‘zida barcha eng zamonaviy kompyuterlarda sanab o‘tish uchun bir necha milliard yildan ko‘proq vaqt kerak bo‘ladi.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Tamagotchi

Tamagotchi Aki Mayta va Akihiro Yokoi tomonidan yaratilgan bo‘lib, birinchi marta 1996-yil 23-noyabrda Yaponiyada Bandai tomonidan chiqarilgan. 1997-yilda xalqaro miqyosda sotuvga chiqarilib, tez orada dunyo bo‘ylab mashhur bo‘ldi. "Tamagotchi" nomi yaponcha "tamago" (tuxum) va inglizcha "watch" (soat) so‘zlarining birikmasidan olingan bo‘lib, uning shakli va portativligi (oson olib yuirsh) bilan bog‘liq. Yapon madaniyatida bu g‘amxo‘rlik va mas’uliyatni anglatuvchi ishora hamdir. 1990-yillarning oxirida u eng mashhur o‘yinchoqlardan biriga aylandi, millionlab nusxada sotildi.

Dastlabki Tamagotchi tuxum shaklidagi raqamli moslama bo‘lib, qora-oq pikselli ekran va uchta tugmachaga ega edi.

O'yinchoq qanday o'ynaladi?
O'yinchoqda raqamli hayvon yashaydi va o‘yinchilar raqamli hayvonni ovqatlantirish, tozalash, o‘ynash va uning sog‘ligi hamda baxtini nazorat qilish orqali parvarish qilishadi. Hayvon vaqt o‘tishi va parvarish darajasiga qarab bosqichma-bosqich o‘sadi: chaqaloq, bola, o‘smir va kattalik. Yomon parvarish qilish hayvonning kasal bo‘lishiga yoki "o‘lishiga" olib kelishi mumkin.

Madaniy va ijtimoiy ahamiyati

Ko‘plab ota-onalar Tamagotchini bolalarga mas’uliyat va tartib-intizomni o‘rgatish vositasi sifatida qarashgan.
U mas’uliyat ramziga aylangan va hatto bolalar rivojlanishi bo‘yicha darslar va tadqiqotlarda ishlatilgan.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​Nima uchun ko‘zguda sharpani ko‘rishingiz mumkin?

Qo‘rqinchli filmlarda shu kabi sahnalar juda mashhur: odam ko‘zguga qaraydi va o‘zining aksi ortida sharpa yoki noma’lum yirtqich hayvonlarni ko‘radi.

Agar siz yarim soat yoki bir soat oynaga diqqat bilan qarasangiz, miyangiz ham shunga o‘xshash narsani "ko‘rsatishi" mumkin.

Ushbu optik illyuziya Troxler fenomeni tufayli yuzaga keladi — siz biror narsaga e’tibor qaratganingizda, miya ko‘zning to‘r pardasiga nisbatan harakatsiz bo‘lgan tasvir qismlarini "ekranga chiqara" boshlaydi, bu esa asosiy e’tibor qaratilgan tasvirning sezilarli buzilishiga olib kelishi mumkin.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​Qalampir achchiqligi darajasini o'lchovchi shkala haqida eshitganmisiz?

Skovill shkalasi — bu chili qalampirlarining va boshqa achchiq ovqatlarning achchiqligini (achchiqlik darajasini) o‘lchaydigan o‘lchov bo‘lib, Skovill issiqlik birligi (SHU) - Scoville Heat Units bilan ifodalanadi. Bu shkalada achchiqlik uchun javob beradigan asosiy birikma — kapsaisin miqdori o‘lchanadi. Ushbu shkalani 1912-yilda Uilbur Skovill ishlab chiqqan.

Qanday ishlaydi?

Dastlab, ushbu o‘lchov Skovill organoleptik testi orqali aniqlangan, bunda kapsaisin ekstrakti tatib ko‘rish uchun suv bilan suyultirilgan va uning achchiqligi sinovchilar tomonidan sezilmay qolguniga qadar o‘lchangan. Zamonaviy usullar esa yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (HPLC) yordamida kapsaisinoidlarni aniqroq o‘lchashga imkon beradi.

Skovill issiqlik birligi (SHU) misollari:

0 SHU: Shirin qalampir (achchiqlik yo‘q).

100–500 SHU: Banan qalampiri.

2,500–8,000 SHU: Jalapeno qalampiri.

10,000–23,000 SHU: Serrano qalampiri.

30,000–50,000 SHU: Qayen qalampiri.

100,000–350,000 SHU: Habanero qalampiri.

800,000–1,000,000 SHU: Bhut Jolokia (Ghost pepper).

2,200,000 SHU: Karolina Riper (2023-yil holatiga ko‘ra dunyodagi eng achchiq qalampir).

16,000,000 SHU: Sof kapsaisin (maksimal achchiqlik).

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar

​​◾️Kortana

Microsoftning alisa yoki sirisi haqida gaplashamiz

Kortana (Cortana) — Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan virtual yordamchi bo‘lib, Edge brauzeri va Bing qidiruv tizimidan foydalangan holda, eslatmalar o‘rnatish va savollaringizga javob berish kabi vazifalarni bajarish uchun foydalaniladi. Ilk bor 2014-yil 2-aprelda ishga tushgan. Kortana nomi, Halo kompyuter o‘yinidagi personaj nomiga atab qo‘yilgan. Unga Jen Teylor ovoz bergan.

Kortana — hozirda u ishlatiladigan dasturiy platforma va mintaqaga qarab ingliz, portugal, fransuz, nemis, italyan, ispan, xitoy va yapon tillarida mavjud.

Kortana nimaligini yanada tushunarliroq qilib aytsak, u «Microsoftning Alisasi».

Kortanada yosh chegarasi mavjud. Ya’ni 13 yoshdan kichik bo‘lganlar, Kortanaga murojaat qilishganida, u «kechirasiz, men sizga yordam berishimdan oldin, siz biroz katta bo‘lib olishingiz kerak» deya javob qaytaradi.

Shuningdek, ushbu yordamchi, undan foydalangan foydalanuvchilarning kontakt ma’lumotlari, qo‘ng‘iroqlar va matnli xabarlar ma’lumotlari, ko‘rib chiqish tarixini noqonuniy to‘plab, Microsoftga yetkazishi aniqlangan.

Do'stlaringizga ulashing va post ostida reaksiya qoldiring

wikiTarjima - Original tarjimalar