Khilaafka u dhexeeya Soomaaliya iyo Somaliland wuxuu salka ku hayaa arrimo taariikhi ah, siyaasadeed, iyo is-maandhaafyo ku saabsan madax-bannaanida Somaliland. Somaliland waxay ku dhawaaqday inay ka go'day Soomaaliya 1991-kii, kadib burburkii dawladii dhexe ee Soomaaliya, waxaana ay ku doodeysaa inay dib u soo celisay madax-bannaanideedii ay ka qaadatay guumeystihii Ingiriiska 1960-kii, inkastoo Soomaaliya aysan weli aqoonsan madax-bannaanidaas.
Qodobbada keena khilaafka waxaa ka mid ah:
1. Madax-bannaanida Somaliland: Somaliland waxay ku adkaysanaysaa inay tahay dal madax-bannaan, halka Soomaaliya ay u aragto in ay weli qayb ka tahay dalweynaha Soomaaliyeed.
2. Qaybsiga Kheyraadka: Waxaa jira murano ku saabsan kheyraadka dabiiciga ah, sida batroolka iyo macdanta, gaar ahaan aagagga labada dhinac ay isku hayaan.
3. Aqoonsiga Caalamiga ah: Somaliland waxay raadineysaa aqoonsi caalami ah oo buuxa, iyadoo Soomaaliya iyo beesha caalamka badankeed aysan weli aqoonsan.
4. Arrimo Taariikhi ah: Waxaa jira arrimo taariikhi ah oo khuseeya xilliyadii gumeysiga iyo is-raacii koonfurta iyo waqooyiga Soomaaliya 1960-kii, kuwaas oo weli saamayn ku leh xiriirka labada dhinac.
Xalka khilaafkan wuxuu ku iman karaa:
1. Wadahadal siyaasadeed oo dhab ah: Labada dhinac waa inay furaan wadahadallo dhab ah oo ay ka qayb qaataan dhinacyada kale ee beesha caalamka si loo gaaro heshiis.
2. Dib-u-heshiisiin: Waxaa muhiim ah in la sameeyo dib-u-heshiisiin ballaaran oo dhex marta labada bulsho si loo soo celiyo kalsoonida.
3. Aqoonsi iskaashi iyo dowlad wadaag ah: Xalka mustaqbalka wuxuu noqon karaa in la helo qaab wadaag ah oo labada dhinac ku heshiin karaan, sida in Somaliland la siiyo madax-bannaanida gudaha iyadoo weli qayb ka ah Soomaaliya federaal ahaan.
4. Xoojinta dhaqaalaha iyo amniga: Haddii dhaqaalaha iyo amniga guud la horumariyo, waxaa suuragal ah in khilaafka uu soo yaraado, oo xal waara la gaari karo.