شورای حکام یکی از ارکان اصلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) است که وظیفه نظارت بر اجرای مأموریتها و سیاستهای آژانس را بر عهده دارد. این شورا متشکل از ۳۵ کشور عضو است که هر سال بر اساس معیارهای جغرافیایی و اهمیت فعالیتهای هستهای کشورهای عضو، انتخاب میشوند.
وظایف اصلی شورای حکام عبارتند از:
۱- بررسی گزارشهای مدیرکل آژانس و تصمیمگیری درباره آنها.
۲- تصویب بودجه سالانه آژانس.
۳- ارائه توصیه به کنفرانس عمومی آژانس.
۴- نظارت بر پایبندی کشورها به تعهدات هستهای و معاهدات پادمانی.
وضعیت قطعنامههای شورای حکام
الف) ماهیت قطعنامهها:
قطعنامههای شورای حکام بهطور کلی الزامآور نیستند، مگر اینکه به یک معاهده یا تصمیمنامه الزامآور سازمان ملل مرتبط باشند. این قطعنامهها معمولاً جنبه توصیهای دارند و هدف از آنها، ارسال پیام یا ارائه موضعگیری آژانس درباره موضوعات مهم است.
ب) تصویب قطعنامهها:
تصویب قطعنامهها نیازمند رأیگیری است و اکثراً با اکثریت ساده آرای کشورهای عضو صورت میگیرد. گاهی اوقات مسائل حساس باعث ایجاد شکاف میان اعضا میشود، بهویژه در مواردی که با مسائل سیاسی و امنیتی مرتبط هستند.
پ) اهمیت سیاسی قطعنامهها:
هرچند که قطعنامهها از نظر حقوقی الزامآور نیستند، اما پیام سیاسی قویای به کشورها و جامعه بینالمللی ارسال میکنند. به عنوان مثال، صدور قطعنامه علیه یک کشور میتواند فشار دیپلماتیک قابلتوجهی ایجاد کند.
ت) ارائه به شورای امنیت سازمان ملل:
در صورتی که شورای حکام به این نتیجه برسد که یک کشور به تعهدات خود پایبند نیست، میتواند موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. این ارجاع ممکن است به تحریمها یا اقدامات تنبیهی بینالمللی منجر شود.
نمونههای قابل ذکر
قطعنامههای مرتبط با برنامه هستهای ایران، که برخی از آنها به دلیل نقض تعهدات یا اختلافات فنی، موجب ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت شدهاند.
قطعنامههایی که از کشورها خواستهاند همکاری بیشتری با آژانس داشته باشند یا اجازه دسترسی به بازرسان را فراهم کنند.
قطعنامههای شورای حکام به دلیل ترکیب فنی و سیاسی این شورا، اهمیت زیادی در دیپلماسی هستهای دارند.
به کانال #علوم_سیاسی بپیوندید
👇
https://t.me/politicalsciencce