مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام

#تازه_های_نشر: فصلنامۀ «علوم حدیث»/ شمارۀ ۱۱۳

🔸 عناوین مقالات این شماره:
۱. معنایابی اصطلاح‌‌های درون حدیثی
۲. آوازخوانی زن در روایات شیعی؛ تحلیل صدوری و فقه الحدیثی
۳. تبیین مفهوم روایت «خیرٌ للنّساء أنْ‌ لا یرین‌ الرّجال‌ و لا یراهنّ الرّجال‌»
۴. بررسی دلایل روایی عدم طرح ملکات در دانش فقه
۵. معناشناسی اطعام مؤمن در روایات، با تأکید بر کتاب کافی
۶. تبارشناسی نامه‌های امیرالمومنین علیه السلام به ابن عباس به روش نقد متن
۷. هویت‌ شناسی چهار « مسعدة» در آرای رجالیون
۸. روش‌ کشف راویان مجهول از منظر محدث جزائری
۹. اعتبارسنجی راویان مدرسه امامیه ری در سند زیارت جامعه کبیره

#خبرنامه_پژوهشی

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

قالَ الإمام الجواد (علیه السلام):

عَلَیْكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَریضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَیْنَ الاْخْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَی الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِی الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِی السَّفَرِ، وَ أُنْسٌ فِی الْغُرْبَةِ.

امام جواد علیه السلام فرمودند:
بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفائده است. علم وسیله كمک به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردی است، هدیه و سرگرمی در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است; و اَنیس و مونس انسان در تنهایی می باشد.

عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال , جلد۲۳ , صفحه۲۷۵

🌹میلاد حضرتش مبارک باد 🌹
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🌺 ولادت با سعادت پنجمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت امام محمدباقر (علیه‌السلام) و حلول ماه رجب را تبریک می‌گوییم.
#تبریک
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🏳 صلی الله علیك یا فاطمة الزهراء

💐 ولادت با سعادت صدیقه کبری، انسیة الحوراء، ام الائمة النجباء، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مبارک باد.
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

#تازه‌های_نشر
«دیدگاه‌های حدیثی علامه طباطبایی»

فصول این کتاب عبارتند از:
1️⃣ جایگاه روایات در تفسیر
2️⃣ گستره حجیت روایات تفسیری
3️⃣ معیارهای نقد محتوایی روایات
4️⃣ جری و تطبیق در المیزان

👈 مهم‌ترین دیدگاه علامه طباطبایی در زمینه روایات، نظریه‌ای است که ایشان درباره نقش روایات در تفسیر ارائه کرده و بر اساس آن معتقد است که قرآن در تفسیر خود به استثنای آیات الاحکام، آیات القصص و آیات المعاد، بی‌نیاز از روایات است و روایات تنها روش بهره جستن از قرآن و چگونگی استناد به آیات برای تفسیر سایر آیات مرتبط را ارائه می‌کنند. از این دیدگاه با عنوان «قرآن محوری و سنت مداری» یاد شده است.


https://B2n.ir/g90229



#خبرنامه_پژوهشی
#حدیث
#علامه_طباطبایی
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ استقرار حج در صورت تعدد کاروان و تأخیر در همراهی کاروان اول

🔸 اگر چند کاروان راهی سفر حج باشند و مستطیع با اینکه وثوق به تمکن از همراهی کاروان اول و ادراک حج را داشته باشد، منتظر کاروان دوم شود و به هر دلیلی موفق به درک حج نشود، آیا حج بر او مستقر می شود یا خیر؟ مرحوم سید فرموده مستقر می شود مگر اینکه معلوم شود که کاروان اول هم حج را درک نکرده است. مرحوم آقای گلپایگانی به کلام سید حاشیه زده که مستقر نمی شود؛ مگر اینکه معلوم شود که در صورت همراهی با کاروان اول حج را درک می کرد. در این نوشتار درصدد بررسی صحت و سقم حاشیه مرحوم آقای گلپایگانی هستیم.

1️⃣ مرحوم سید در مسئله دوم مقدمات سفر حج فرموده: پس از استطاعت، اگر درک حج متوقف بر مقدماتی باشد، مبادرت به تهیه آنها واجب است تا در همان سال استطاعت، حج را درک کند؛ لذا اگر برای رفتن به حج، کاروان های متعددی بود و مستطیع قادر بود با هرکدام از آنها راهی شود، باید کاروانی را انتخاب کند که از جهت رسیدن به مکه و سالم رسیدن اوثق از بقیه باشد. بنابراین اگر حج را به تأخیر انداخت و با کاروان اول نرفت و موفق به درک حج نشد، حج بر او و اجب می شود؛ ولو بخاطر تأخیرش گنهکار نیست؛ مگر اینکه کشف شود که اگر با کاروان اول هم می رفت حج را درک نمی کرد.
2️⃣ مرحوم آقای گلپایگانی به فراز اخیر حاشیه‌ای زده است که به نظر وارد نیست، ایشان فرموده: «بل لا يحكم بالاستقرار إلّا إذا تبيّن إدراكه لو سار معهم»[3]، یعنی حج استقرار پیدا نمی کند مگر اینکه کشف شود که اگر با کاروان اول می رفت حج را درک می کرد.

3️⃣ فرمایش مرحوم آقای گلپایگانی از این جهت قابل مناقشه است که خود شما در جایی که فقط یک کاروان است قائلید که باید با آن حرکت کند و لازم نیست علم داشته باشد که حج را درک می کند یا خیر؟ حال یا به دلیل اصالة السلامة یا روایاتی که می‌گوید اگر کسی حج را به جا نیاورد حج مستقر می شود و دین است؛ چه‌اینکه از این روایات فهمیده می شود اطمینان به سالم رسیدن لازم نیست؛ زیرا هیچ اطمینانی در مورد این روایات وجود ندارد که اگر مستطیع با کاروان حرکت می کرد حتما حج را درک می کرد.

4️⃣ علاوه بر اینکه در اینگونه موارد، چگونه کشف می کنید مستطیع اگر با کاروان اول حرکت می کرد به سلامت می رسید تا حکم به استقرار حج شود؟ لذا یا باید قائل به عدم استقرار در اینگونه موارد شوید یا به همان اصالة السلامه و روایات اکتفا کنید و بگویید با وجود آن، حجت تمام است و حج مستقر است.

📌 متن کامل این نوشتار را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/w65636

#یادداشت_محقق #حج #استطاعت
#عروه #گلپایگانی



____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

3️⃣ گروه سوم: نقل‌هایی که کینۀ قریشیان را نسبت به بنى‌هاشم (به طور عموم) گزارش مى‌کند.
در نقل‌هاى چندى از عباس عموى پیامبر روایت شده که با حالت غضب به خدمت پیامبر درآمد و گفت: «اى پیامبر خدا چرا قریشیان وقتى همدیگر را ملاقات مى‌کنند با چهره هاى خندان با هم روبه رو مى‌شوند ولى وقتى ما را مى‌بینند به گونه‌ای دیگر رفتار مى‌کنند؟!»
آگاهى از این زمینۀ روانى پذیرش روایاتى را که برخورد ناجوانمردانه با خاندان پیامبر و حضرت زهرا علیها السلام را گزارش کرده آسان ساخته، استبعاد برخى از بزرگان را در این زمینه برطرف مى‌سازد.
همچنین به تفصیل از نام دشمنان حضرت على علیه‌السلام که در کتب تاریخى یاد شده است. در نقلى آمده که مردمان از حضرت على کراهت داشته و هواداران صمیمى وى اندک بوده است. این نقل ها البته مربوط به زمان خلافت حضرت امیر علیه‌السلام و پس از آن بوده، ولى ظاهراً مؤلف از این رو به نقل این گزارش ها دست یازیده که بر این باور بوده که این دشمنى ها و کینه ورزى ها بى سابقه نبوده و در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله هم ریشه داشته است، چنانچه در نقلى از سعدبن ابى وقاص آمده که (من و دو نفر در مسجد نشسته بودیم، و از على علیه‌السلام بدگویى کردیم، پیامبر در حالى که از چهره اش غضب آشکار بود، وارد شده و فرمود: ما لکم ولى، من آذى علیاً فقد آذانى.
مؤلف در پایان فصل به نتیجه گیرى از اطلاعات ارائه شده پرداخته و در یک کلام آورده که به تعبیر ابن ابى الحدید، عرب با برخوردهاى خشن خود با حضرت على علیه‌السلام که نزدیک ترین فرد به پیامبر صلى الله علیه و آله بود، انتقام خویش را از پیامبر گرفتند که البته این اقدامات در سرکوب مخالفت هاى احتمالى نیز نقش بسزایى داشت.

4️⃣ گروه چهارم: روایاتى که از کینۀ عائشه نسبت به حضرت امیر علیه ا لسلام و علت‌هاى آن پرده برمى‌گیرد.
حساسیت عائشه نسبت به آن حضرت تا بدان جا بود که هنگامى که داستان بیمارى پیامبر و تشریف‌فرمایى آن بزرگوار را به مسجد نقل مى‌کند، مى‌گوید: «حضرت در میان دو نفر عباس و مردى دیگر به مسجد درآمد». ابن عباس تصریح مى‌کند که مراد از «مردى دیگر» در این گزارش حضرت على بن ابى طالب است ولى چون عائشه آن حضرت را دوست نداشت، نام وى را نیاورده است.
عائشه در برابر دشنام حضرت على در حضور وى سکوت مى‌ورزد و هنگامى که خبر شهادت حضرت را مى‌شنود (از شادى) سجده مى‌کند.
مؤلف کتاب ظلامة الزهراء علیها السلام، حدیث مفصّلى از حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام به نقل از کتاب جمل شیخ مفید آورده که در آن از اسباب کینه ورزى عائشه نسبت به آن حضرت سخن رفته است که محصّل آنها را نقل مى‌کنیم:
🔸 نخست: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله مرا بر پدر وى ترجیح داد و در بسیارى از جاها مرا بر وى مقدم داشت این امر کینه عائشه را به دنبال داشته و بر او گران مى‌آمد.

🔹 دوم: در هنگام عقد اخوت بین اصحاب پیامبر، آن حضرت بین پدر وى و عمربن الخطاب برادرى افکند ولى مرا به برادرى خود اختصاص داد.

🔸 سوم: پیامبر به امر خداوند، به بستن درهاى خانه‌هاى اصحاب خود که به مسجد گشوده مى‌شد دستور داد؛ به‌جز در خانۀ من. پیامبر در پاسخ اعتراض برخى از اهل خود سبب این امر را دستور الهى دانست. ابوبکر از این امر غضبناک شده و دربارۀ اهل آن حضرت سخنى گفت که دخترش شنیده و کینۀ مرا به دل گرفت.
در ادامۀ این حدیث از ماجراى خیبر سخن رفته که در آن پیامبر نخست پرچم به دست ابوبکر و سپس به دست عمر داد و پس از ناکامى این دو در جنگ با یهودیان، پرچم به دست حضرت امیر علیه‌السلام نهاد و آن بزرگوار پیروز از میدان نبرد بازآمد که این امر سبب کینۀ ابوبکر و به‌تبع کینۀ عائشه نسبت به آن حضرت گردید.

ماجراى ابلاغ سورۀ برائت و عزل ابوبکر از این مأموریت و سپردن آن به حضرت امیر علیه‌السلام سبب دیگر کینۀ این پدر و دختر بود؛ البته کینۀ عائشه نسبت به خدیجه (همچون کینه ورزى هر هوویى نسبت به هووى خود) با عنایت به جایگاه بلند آن بانو در نزد پیامبر سبب شده بود که با دختر وى نیز دشمنى ورزد و این دشمنى دامان حضرت امیر علیه‌السلام را نیز فرا مى‌گیرد.

در این گونه گزارش ها کینۀ عائشه به تبع پدرش نسبت به حضرت امیر علیه‌السلام مشاهده مى‌گردد، کینه فروخفته‌ای که با فراهم شدن زمینه مساعد، بیدار شده و خرمن اهل بیت را مى‌سوزد.

👈 با شناخت این پیش زمینه ها پذیرش روایاتى که رخ دادن حوادث دلخراش بر دختر پیامبر صلى الله علیه و آله را گزارش کرده چندان دشوار نمى‌نماید.

#فاطمیه
#بازخوانی
#سیره #تاریخ

https://t.me/mfeqhi/1433
شمارهٔ ۶
____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

◀️ مرورى بر فصل نخست

در فصل نخست کتاب ۷۵ حدیث درباره حبّ و بغض حضرت امیر علیه السلام نقل شده که اکثر آنها را مى‌توان در پنج دسته گنجاند:
1️⃣ احادیثى که از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل شده شبیه این حدیث که آن حضرت به حضرت على علیه السلام مى‌فرماید: تنها منافق با تو کینه مى‌ورزد و تنها مؤمن تو را دوست مى‌دارد.

2️⃣ بغض على علیه السلام (و اهل بیت) بغض خدا و پیامبر و محبت على (و اهل بیت) محبت خدا و پیامبر است.

3️⃣ در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم، منافق از راه کینه ورزى وى نسبت به حضرت امیر علیه السلام شناخته مى‌شده است، حتى عمربن الخطّاب هنگام دیدن کسى که به حضرت على علیه السلام دشنام مى‌دهد او را منافق مى‌شمارد6.

4️⃣ فرزند حلال زاده از فرزند حرام زاده از راه حب و بغض آن بزرگوار تفکیک مى‌شده است، و اگر بچه‌ای آن حضرت را دوست نمى‌داشت مى‌فهمیده اند که پاک زاد نیست.

5️⃣ از انصار تنها کسى به حضرت امیر علیه السلام کینه مى‌ورزد که اصل وى یهودى است.

صدور این احادیث (بسیار) از پیامبر اکرم نشان مى‌دهد که در عصر رسالت جوّ گسترده‌ای ضد حضرت امیر علیه السلام شکل گرفته و جمع بسیارى، از آن حضرت کینه به دل داشته‌اند و شب و روز در این راه مى‌کوشیدند.

👈 این احادیث از سنخ احادیث ملاحم بوده و از مصیبت‌هایى که پس از پیامبر بر آن حضرت و خاندان پاک پیامبر فرو ریخت خبر مى‌دهد.


#فاطمیه
#بازخوانی
#سیره #تاریخ


https://t.me/mfeqhi/1433

شمارهٔ ۴
____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

◀️ مقدمۀ کتاب

🔹 مؤلف در مقدّمۀ کتاب، پس از اشاره به انگیزۀ تألیف، موضوع مهمى را در ارتباط با مصادر تاریخىِ این‌گونه مباحث گوشزد مى‌کند. وى تأکید مى‌نماید که تلاش گستردۀ دانشمندان مکتب خلفا در محو آثار و روایاتى که اندک اشاره‌اى به مثالب صحابه –به‌ویژه شیخین- داشته و تضعیف هرکس که کوچک‌ترین اهتمامى به نقل این دست احادیث از خود نشان داده، سبب از دست رفتن بسیارى از مصادر مکتب خلفا در این بحث‌ها شده (ص6)؛ با این همه، آنچه از گزند حوادث در امان مانده و به ما رسیده، خود براى اثبات فجایع رخ‌داده پس از پیامبر کافى است (ص9) و نشان مى‌دهد که نقل اصل این حوادث، تنها به کتاب‌هاى شیعه محصور نیست.

🔸 برای نمونه، زائده احادیث محمد کلبى را تنها به این دلیل ترک مى‌کند که وى کرامتى را از امام صادق علیه السلام نقل کرده، و سلام بن ابى مطیع کتاب ابى عوانه را که در موضوع مثالب نگاشته بود از وى گرفته و مى‌سوزاند (ص6). از همه شگفت انگیزتر اینکه هنگامى که عبدالرزاق در جلسۀ حدیثى خود به عمر بن الخطاب اعتراض مى‌کند که چرا احترام پیامبر خدا را رعایت نکرده و از آن حضرت با لقب (رسول اللّه) یاد نکرده، زید بن المبارک (که رعایت احترام خلیفۀ دوم را واجب مى‌دانسته و توهین به پیامبر خدا را چندان مهم نمى دانسته!) از مجلس وى برخاسته و دیگر به نزد عبدالرزاق بازنگشته و از وى حدیث نقل نمى‌کند! (ص7).

👈 تشیّع به معناى گستردۀ آن که صرفاً با نقل احادیث فضائل اهل بیت و مثالب دشمنان ایشان تحقّق مى‌یافته، در جرح راویان نقشى بسزا دارد (ص8).



#فاطمیه
#بازخوانی
#سیره #تاریخ


https://t.me/mfeqhi/1433
شمارهٔ ۳
____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔹 شاید در وقوع برخى از این حوادث همچون ماجراى فدک و غصب آن از سوى حکومت و مناظرات حضرت زهرا علیها السلام با ابوبکر در این زمینه و…. چندان اختلافى نباشد، ولى پاره اى از حوادث مانند ماجراى سوزاندن در و فشارى که بر حضرت صدیقه طاهره در میان در و دیوار وارد شده که به مرگ فرزندى که در شکم داشت انجامید، از سوى برخى از دانشمندان فریقین بعید شمرده شده؛

🔸 ایشان می‌گویند که چگونه ممکن است چنین فجایعى در حضور صحابه بزرگ پیامبر رخ داده باشد؟ آیا می‌توان باور کرد که یاران پیامبر در برابر این حوادث دلخراش سکوت ورزیده باشند. دانشمند پارسا و سختکوش مرحوم آیت الله حاج میرزا على احمدى میانجى (قدس سره) که به‌ویژه در حدیث و تاریخ از خبرویت ویژه اى برخودار بود، در پاسخ چنین پرسشى به تألیف رساله اى با نام (ازاحة الارتیاب عن حدیث الباب) دست می‌یازد، این رساله با نام «ظلامة الزهراء علیها السلام في النصوص و الآثار» به چاپ رسیده است.

🔹 در بررسى حوادثى همچون موضوع این رساله, آگاهى از روابط حاکم بر قبایل قریش و رقابت‌ها و برترى جویى‌ها و کینه‌ورزى‌هاى آشکار و پنهان ایشان ضرورى است.

🔸 بدون شناخت زمینه‌هاى اجتماعى حوادثى چون سقیفه نمى‌توان از اسباب پیروزى سقیفه‌سازان به‌درستى سخن گفت. در این مباحث باید به مناسبات اجتماعى آن زمان و انگیزه‌هاى درونى صحابۀ پیامبر صلى الله علیه و آله و تأثیر این انگیزه‌ها در رفتارهاى ایشان توجهى ویژه داشت.

👈 یکسان‌انگارى صحابه و قرار دادن همۀ آنها را در یک صف اجتماعى و دینى و غفلت از حضور منافقان در میان یاران پیامبر صلى الله علیه و آله خطایى است بنیادى که مع الأسف دیدگاه (عدالة الصحابة) بدان دامن زده است.

#فاطمیه
#بازخوانی
#سیره #تاریخ

https://t.me/mfeqhi/1433
شمارهٔ ۲

____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

«پس از پیامبر»

بازخوانی مقاله‌ای از استاد حاج سید محمدجواد شبیری زنجانی

مروری بر دو فصل نخست کتاب «ظلامة الزهرا(ع)» به قلم مرحوم آیت‌الله احمدی میانجی

- قَدْ كَانَ بَعْدَكَ أَنْبَاءٌ وَ هَنْبَثَةٌ

لَوْ كُنْتَ شَاهِدَهَا لَمْ تَكْثُرِ الْخَطْبُ‌

- إِنَّا فَقَدْنَاكَ فَقْدَ الْأَرْضِ وَابِلَهَا

وَ اخْتَلَّ قَوْمُكَ فَاشْهَدْهُمْ فَقَدْ نَكَبُوا

- أَبْدَتْ رِجَالٌ لَنَا فَحْوَى صُدُورِهِمْ

لَمَّا مَضَيْتَ وَ حَالَتْ دُونَكَ التُّرْبُ‌

- تَجَهَّمَتْنَا رِجَالٌ وَ اسْتُخِفَّ بِنَا

لَمَّا فُقِدْتَ وَ كُلُّ الْإرثِ مُغْتَصَبٌ‌ *

ـ (اى پیامبر) پس از تو خبرها و شداید گوناگون رخ نمود که اگر شاهد آنها بودى سخن به درازا نمى کشید.
...
ـ آن دم که تو را از دست دادیم، [نا]مردانى بر ما هجوم آوردند و به ما توهین روا داشتند و تمام میراث به یغما رفت.

*. قسمتی از سرودۀ هند بنت اثاثه، که حضرت فاطمۀ زهرا(س) در کنار مزار پیامبر(ص) خطاب به آن بزرگوار بدان تمثل جستند.

#فاطمیه
#بازخوانی
#سیره #تاریخ

شمارۀ 1

____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

۵ چالش مهم پیش روی نخبگان در بیان آیت‌الله اعرافی

🔸 اینکه انسان متنعم به هوش و استعداد فراوان می شود، می‌تواند به یک تهدید بزرگ نسبت به فرد و جامعه مبدل شود.

1️⃣ خودبرتر بینی از چالش های مهم نخبگی است.

2️⃣ انسان زمانی که متنعم می‌شود همه آنها را حاصل شایستگی خود بداند. همچنین ممکن است صاحبان حق دیگر را غیر از خدا هم نادیده بگیرد. آیت الله العظمی جوادی آملی تاکید می‌فرمودند که افراد بسیاری از جمله همان شاگردانی که در چهل سال تفسیر ایشان باعث پربار شدف ن تفسیر تسنیم شدند در این اثر عظیم نقش دارند.

3️⃣ چالش سوم، حس استقلال است.

4️⃣ توقعات نابجا از خود و دیگران از چالش های مهم نخبگانی است. همچنین کمال‌گرایی و…. از دیگر چالش های مهم حوزه نخبگی است.

5️⃣ ناچیز شمردن سهم کار و تلاش در پیشرفت از دیگر چالش هایی است که نخبگان را تهدید می‌کند. استغنای از کار و تلاش به دلیل هوش بالا از مهمترین دلایل عدم پیشرفت نخبگان است.


🔗متن کامل خبر را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/h51404

#خبرنامه_پژوهشی
#زی_طلبگی
____
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔰نقد و نظر
✅ دو تفاوت در شرایط نماز نافله و واجب

🔹 تمام شرایط نماز فریضه، اعم از طهارت، پوشش، صفات لباس نمازگزار و غیر آن، در نافله هم شرط است؛ چراکه ادله‌ای که موجب اعتبار آن می‌شود در هر نمازی آن شرایط را لازم می‌کند؛ چه نافله باشد و چه فریضه. بنابراین همۀ شرایط نمازهای واجب، در نمازهای نافله نیز شرط هستند. اما این حکم دو استثنا دارد:

🔸 الف) استقبال قبله
🔸 ب) استقرار


◀️ تفصیل و دلایل این دو استثنا را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/u33870

#نقد_نظر
#فقه
#صلوة
#ابطال_نماز

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔰 حل معضل فهم معنای لغات دیگر زبان‌ها

🔹 یکی از معضلات فرارو در دست‌یابی به ادراکات وجدانی مرتبط با زبان عربی، آن است که خودمان عرب‌زبان نیستیم.

🔸 عرب نبودن سبب می‌شود به شکل دقیق نتوانیم وجدانیات خود را بر واژگان عربی تطبیق دهیم.

👈 ولی با توجه به دو نکته می‌توان به تحقیق مطلب پرداخت:

1️⃣ نخست آن‌که با نظرداشتِ مرادفات واژگان عربی در زبان فارسی، خود را به واقعیّت نزدیک کنیم.

2️⃣ نکتۀ دیگر آن‌که، بسیاری از نکات بحث، نکاتی هستند که برخاسته از طبیعت انسان هستند بی‌آن‌که عرب‌زبان بودن یا فارس‌زبان بودن در آن نقشی داشته باشد. علّت آن‌که ما ادراکات وجدانی مرتبط با واژگان فارسی را به زبان عربی سرایت می‌دهیم، همین نکته است که برخی نکات، از ویژگی‌های طبیعی زبان هستند نه از ویژگی‌های یک زبان خاص.

📌 تقریرات درس ۲۸ خارج اصول استاد حاج سید محمد جواد شبیری

#بازخوانی
#اصول
#امر
#جمله_خبری
#داعی_بعث
———
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ وثاقت ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی

🔸`«ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی» یکی از راویانی است که نام وی در سند روایات متعدد به خصوص در کتاب کافی شریف قرار گرفته است. از این رو اثبات وثاقت وی دارای اهمیت است.

🔹 وی در فهرست نجاشی، فهرست و رجال شیخ طوسی و رجال منسوب به ابن‌غضائری تضعیف شده است؛ ولی از تعابیری مثل «في مذهبه ارتفاع» استفاده می‌شود که این تضعیفات، به گونه‌ای از غلو اشاره دارد و از این‌رو، چندان اعتبار ندارد. افزون بر این، می‌توان گفت ایشان ثقه است و تضعیف وی در برخی کتب، به جهت عدم وثاقت نیست؛ زیرا:

🔸 اشخاصی کتاب او را نقل کرده‌اند که از اجلّاء بسیار والامقام هستند.

🔹 همچنین با وجود اینکه «محمد بن احمد بن یحیی» از ابراهیم بن قاسم مکرّر حدیث نقل کرده است، شیخ صدوق و استاد ایشان ابن‌ولید، وی را در مستثنیات کتاب نوادر الحکمه ذکر نکرده‌اند.

🔸 ابن‌غضائری هم گرچه نسبت غلو و تخلیط به او داده، اما تعبیرِ «یروي الصحیح و السقیم» را نیز دربارۀ او به کار برده که از آن استفاده می‌شود که سایر روایات وی که دارای مضامین غلوآمیز نیست، مورد پذیرش او است.

📌 متن کامل این نوشتار را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/y35023


#یادداشت_محقق
#رجال
#ابراهیم_بن_اسحاق

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

💠 شش نکته از نخستین جلسۀ حدیث‌خوانی

نخستین جلسه از سلسله جلسات حدیث خوانی «باب الاضطرار الی الحجة»، روز چهارشنبه 16 آبان‌ماه 1403 در فاطمیه مدرسه عالی فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام برگزار شد.

در این جلسه حضرت استاد، نکاتی را دربارۀ روش بحث و همچنین تبیین معنای روایت دوم این باب مطرح فرمودند. در ادامه تقریری مختصر از مباحث این جلسه می‌آید:

1️⃣ غالباً اعتبار روایات کتاب الحجة به واسطۀ تکرر روایات است و نه با صحت سند؛ لذا حجم روایات صحیحه نسبت به روایات غیرصحیحه کمتر است. کلینی در این کتاب بر اساس تکرر و تجمیع قراین و شواهد پیش رفته است.

📌 بنای استاد در این جلسات، بررسی روایات با تکیه بر متن‌ حدیث است.

2️⃣ با توجه به گستردگی روایات بحث، تنها روایاتی بررسی خواهد شد که سند آنها بر اساس برنامۀ «درایة النور»، «صحیح» یا «موثق» باشند.

📌 بر این اساس، روایت نخست صحیح نیست.

3️⃣ در روایت دوم چارچوب درست و منطقی شناخت، یعنی شناخت از بالا به پایین مطرح می‌شود. بر این اساس انسان اصل وجود خداوند را به شکل فطری می‌شناسد و از طریق خداوند، پیامبر؛ و از طریق پیامبر، امام را خواهد شناخت و از طریق امام تکالیف خود را در دین می‌آموزد. این شکل شناخت با شناخت از معلول به علت و پایین به بالا متفاوت است.
این دقت لازم است که ما باید به دنبال امام برویم و «مَثَلُ الإمامِ مِثلُ الکَعبَةِ یُؤتي و لایُؤتی».

4️⃣ در این روایت منظور از مرجئ، اهل حدیث هستند که عقبۀ تاریخی اشعری‌ها می‌باشند. اگرچه خود اشعری در قرن 3 آمده است اما تفکرات وی در باورهای اهل حدیث که رویکرد جبری هم دارند، ریشه دارد. منظور از «قدریّ» معتزله است.

5️⃣ صرف نظر از بحث معجزه و کرامت، ما وجدانا درک می‌کنیم که خداوند باید علم قرآن را به یک نفر واگذار کرده باشد و قرآن نمی‌تواند بدون قیم باشد. یعنی تفکر فطری بودن حجت بر روی زمین وجود دارد. در این صورت، کسی که خودش به جهل خودش اقرار می‌کند، نمی‌تواند حجت باشد و نوبت به کسی می‌رسد که خود را عالم می‌داند.

6️⃣ درست است که متن روایت که چارچوب شناخت را برای ما تبیین می‌کند، سخن امام نیست؛ ولی از آنجا که ارائۀ باورِ منصور بن حازم، مورد تأیید حضرت امام صادق(ع) قرار گرفته است، این نوع شناخت برای ما نیز حجت می‌شود. این تأیید از بیان حضرت(ع) دانسته می‌شود که پس از بیان باور منصور فرمودند: « رَحِمَكَ اللَّهُ».


👈 فایل صوتی این جلسه را اینجا گوش کنید:
https://eitaa.com/mfeb_tahzib/1284
#تقریر
#حدیث
#کافی
#کلینی
#درایة_النور
#خبرنامه_پژوهشی

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🌸عالمۀ غیرمعلَّمه🌸

استاد حاج سید محمدجواد شبیری زنجانی:
🔹 در جمله‌ای که حضرت زین العابدین صلوات الله علیه نسبت به حضرت زینب می‌فرمایند: «أنتِ بِحَمد الله عالِمةٌ غیرَ مُعلَّمه و فهمةٌ غیر مفهمّة»، عالم به معنی داناست.

🔸عالم اعم از این است که معلّم داشته باشه یا معلّم نداشته باشد. عالمی که معلّم داشته باشد می‌شود معلَّم. عالمی که معلّم نداشته باشد عالم هست ولی غیر معلَّمة است. معنای عالمۀ غیر معلَّمه این است.

📌درس خارج اصول فقه، ۹ آبان ۱۳۹۴


#ولایت
حضرت #زینب سلام الله علیها
امام #سجاد علیه السلام
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔸سلسله جلسات حدیث خوانی
از «کتاب الحجة» کافی شریف

🔹توسط استاد معظم آقای حاج سید محمد جواد شبیری «دامت برکاته»

✔️چهارشنبه ها ساعت ۱۰:۱۵ تا ۱۰:۴۵
✔️ فاطمیه مدرسه عالی فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام

صیغۀ امر چگونه بر وجوب دلالت دارد؟

استاد سید محمدجواد شبیری:
🔸 در کیفیت دلالت مادۀ امر بر وجوب، ۵ دیدگاه کلان مطرح است:
1️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالوضع است.
2️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، به حکم عقل است.
3️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، به حکم عقلاء است.
4️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالاطلاق است؛ اطلاقی که به مقدّمات حکمت نیازمند است.
5️⃣ دلالت مادۀ امر بر وجوب، بالاطلاق است؛ اطلاقی که به مقدّمات حکمت نیازمند نیست.

👈 به باور ما، دلالت صیغۀ امر بر وجوب، دلالت اطلاقی است.

📌 پرسش آن است که این دلالت اطلاقی، به مقدّمات حکمت نیازمند است یا خیر؟

✅ به نظر می‌رسد استعمالات فراوان صیغۀ امر در موارد ندب، نشان‌ می‌دهد شارع مقدّس در مقام بیان نبوده و در مقام بودن هم شرط استفادۀ وجوب است؛ و الا اگر بگوییم صیغۀ امر بدون نیاز به مقدّمات حکمت ولو بالاطلاق، بر وجوب دلالت می‌کند، توجیه این حجم گسترده از استعمالات صیغۀ امر که به قرینۀ منفصل فهمیده‌ایم در ندب به کار رفته، بسیار دشوار است.

📌فراوانی استعمالات صیغۀ امر در موارد ندب، این نکته را به دست می‌دهد که شارع مقدّس در مقام بیان نبوده است و این مطلب، دشواری خاصی ندارد؛ ولی بسیار غریب است که بگوییم شارع مقدّس لفظی را که ظاهر در وجوب بوده، بارها و بارها استعمال کرده ولی مرادش وجوب نبوده است.
بنابراین به نظر می‌رسد دلالت صیغۀ امر بر وجوب، دلالت اطلاقی است و به مقدّمات حکمت نیز، نیازمند است.

🔗 سه تقریب فنی برای این مبنا را در تقریر درس ۳۱ خارج اصول فقه استاد بخوانید:
https://eitaa.com/mj_shobeiri/6201

#بازخوانی
#اصول
#اوامر
#وجوب


---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ عدم مانعیت دین از استطاعت

🔸 بین فقیهان، پذیرفته شده است که اگر به اندازه هزینۀ حجة الاسلام مالی نصیب کسی شود و بدهی نداشته باشد یا داشته باشد ولی با صرف آن مال در حج، بدهی او روزی زمین نماند، باید آن مال را صرف حج کند.

🔹 اما اگر اگر بدهی‌ای داشته باشد که اگر مال را صرف حج کند، این بدهی روی زمین می‌ماند، مرحوم سید می گوید شخص مستطیع نیست؛ ولی در مقابل برخی مانند محقق خویی می‌گویند مستطیع است ولی باید دین خود را بدهد و حج بر او واجب نیست.

📌 این نوشتار درصدد یافتن نظریۀ درست در این فرع است.

🔗 این مقاله را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/j76781

#یادداشت_محقق
#حج
#استطاعت

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

❇️ آیا رضایت قلبی برای جریان عقود کافی است؟

🔹 آیا در تحقق بیع و مانند آن، صرف ابراز رضایت درونی کفایت می‌کند، یا افزون بر آن، لازم است انشائی که از مقولۀ ایجاد و اعتبار است نیز صورت گیرد؟

👈 آیت الله والد می‌فرمودند در امور اعتباری همچون نقل و انتقالات، رضایت درونی و بلکه ابراز رضایت درونی، کافی نیست؛ بلکه لازم است افزون بر آن، انشاء نیز صورت گیرد. انشائی که از مقولۀ ایجاد آن امر اعتباری است.

🔸ایشان بر ادعای خویش، این شاهد را مطرح می‌کردند که اگر بدانیم زید، رضایت دارد خانه‌اش را به صد برابر قیمت واقعی‌اش خریداری کنیم، حتی اگر رضایت درونی‌اش را ابراز نموده باشد و گفته باشد «من خیلی دوست دارم خانه‌ام را به صد برابر قیمت بفروشم»، آیا صرف ابراز تمایل باطنی، برای تحقق نقل و انتقال کفایت می‌کند؟ پاسخ منفی است. برای تحقق نقل و انتقال، لازم است بگوید «من خانه‌ام را به صد برابر قیمت واقعی، فروختم».

⬅️ پس برای تحقق نقل و انتقال لازم است، انشای بیع و شراء صورت گیرد و صرف رضایت به بیع و شراء کافی نیست هرچند آن رضایت ابراز شود.


📌 تقریرات درس خارج اصول استاد حاج سید محمد جواد شبیری، درس ۲۸

#بازخوانی
#اصول
#داعی_بعث
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

#تازه‌های_نشر

🔸جلد هشتم از کتاب «مدارک فقه اهل السنه علی نهج وسائل الشیعة»
🔹 کاری از: گروه فقه و حقوق پژوهشکده علوم و معارف حدیث
🔸 در بردارندۀ مباحث کتاب «الزکاه» وکتاب «الخمس والانفال»

⏹ نگارنده: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبایی با همکاری سید محمدحسن حکیم، محمود کریمیان و محسن جیرایی شراهی

اطلاعات بیشتر را اینجا بخوانید:
⏺https://B2n.ir/k24151


#خبرنامه_پژوهشی
#حدیث
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔰نقد و نظر
✅ عدول از سوره در نماز واجب

🔸 عدول از سوره به سورۀ دیگر در نماز واجب به دلیل اخبار مستفیض، بلکه متواتر، جایز است؛ البته به شرط آنکه از نصف سوره نگذشته باشد. و در صورت عبور از میانۀ سوره، جایز نیست؛ به دلیل اجماعاتی که از گروهی از فقیهان نقل شده است.

🔹 اما روایت عبیدة بن زراره از امام صادق(ع) مخالف این حکم است. اما این روایت شاذ است و عمل هیچ‌کدام از اصحاب، غیر از کاشف الغطا، به این روایت نقل نشده است.

🔸 اما این حکم یک استثنا دارد:

در مورد سورۀ توحید و کافرون، پس از شروع در این دو سوره، جواز عدول از آنها صادر نشده است؛ به دلیل روایات مستفیضه‌ای که وارد شده است. از جمله روایت عمرو بن نصر که می‌گوید: «از هر سوره‌ای می‌توان به سورۀ دیگر بازگشت، مگر سورۀ توحید و کافرون».

متن کامل این مقاله را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/j29023

#نقد_نظر
#فقه

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔹 تبصِرَةُ المُتَعلِّمین فی اَحکامِ الدین
🔸 موضوع: فقه فتوایی
🔹 نگارنده: علامه حلی (۶۴۸-۷۲۶ق).
این اثر همۀ ابواب فقهی را به‌صورت خلاصه در بر دارد. پیراستگی از احکام و فروع زائد فقهی، از ویژگی‌های این اثر است.

تبصره نسخه‌های خطی متعددی دارد که بر قدیمی‌ترین نسخه آن، دست‌خط نویسنده و فرزندش مبنی بر تأیید نوشتار دیده می‌شود.
حاشیه‌ها و شرح‌های مختلفی نوشته شده و افرادی چون ابوالحسن شعرانی آن را به زبان فارسی ترجمه کرده‌اند.


📌 علامه در پایان این اثر، تاریخ به پایان رسیدن آن را ثبت می‌کند و می‌نویسد:
«فهذا خلاصة ما أثبتناه في هذا المختصر.
و نسأل اللّه تعالى أن يجعل ذلك لوجهه خالصا، انه قريب مجيب.
و الحمد للّه رب العالمين، و الصلاة و السلام على سيدنا محمد المصطفى، و على وصيه علي المرتضى، و آلهما الطيبين و الطاهرين.
تم ذلك في ليلة الثلثاء، خامس عشرين ربيع الثاني، لسنة تسع و خمسين و سبعمائة. بمدينة (حلة) حماها اللّه عن الآفات.»


---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
🌐https://m-feqhi.ir/
🆔@mfeqhi

🔆چرا غالب کنایه‎‌ها این‌گونه‌اند و نه همۀ آنها؟

🔸 محقق خراسانی دربارۀ حقیقت جملات خبری به داعی بعث فرمودند، این جملات، در همان معنایی استعمال می‌شوند که سایر جملات خبری در آن استعمال می‌شوند؛ با این تفاوت که داعی متکلم از استعمال جملات مورد بحث، اعلام مطلوبیّت شیء به نحو آکد است.

🔹 در ادامه، این اشکال را مطرح نمودند که اگر جملات مورد نظر، در معنای اصلی خودشان استعمال شده باشند، مستلزم کذب خواهد بود و چنین چیزی قابل التزام نیست؛ چون جملات خبری مورد نظر، در کلمات خداوند متعال و اولیای طاهرینش نیز وجود دارد که مبرّای از کذب هستند؛ در نتیجه این تحلیل، صحیح نیست.

🔸 ایشان در پاسخ به اشکال یادشده، می‌فرمایند: صدق و کذب جمله، به داعی متکلم گره خورده است نه به معنای مستعمل‌فیه. اگر چنین نباشد غالب کنایات کذب خواهند شد، حال‌آن‌که بالوجدان، کنایات کذب نیستند.

🔹 به تعبیر ما، ملاک صدق و کذب مراد استعمالی نیست، بلکه مراد تفهیمی است. در ما نحن فیه نیز مراد تفهیمی از جملات خبری، بیان مطلوبیت است و این مدلول تفهیمی، کذب نیست.

👈 اما پرسش اینجاست که چرا ایشان می‌فرمایند: «في غالب الکنایات» و نمی‌فرمایند: در همۀ کنایات؟

📌پاسخ این پرسش را در تقریرات درس 27 خارج اصول استاد حاج سید محمد جواد شبیری بخوانید:
https://eitaa.com/mj_shobeiri/6159

#بازخوانی
#اصول
#امر
#جمله_خبری
#داعی_بعث
———
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

◀️ تدبیری که به بقای حوزۀ قم انجامید

🔳 به مناسبت ۱۹ ربیع‌الثانی؛ سالروز ارتحال آیت‌الله العظمی سید صدرالدین صدر

🔸 آیت‌الله العظمی سید صدرالدین موسوی صدر (۱۲۹۹-۱۳۷۳هـ.ق) در کاظمین و نجف تحصیل، و از محضر بزرگانی چون آیات عظام سید اسماعیل صدر(والد بزرگوارشان)، آخوند خراسانی، سید محمد کاظم یزدی، میرزای نائینی و حاج شیخ عبدالکریم حائری بهرۀ علمی برد.

🔹 ایشان وصی آیت الله العظمی حائری یزدی بود که پس از رحلت حاج شیخ، افزون بر مسئولیت مرجعیت دینی، سرپرستی حوزۀ علمیۀ قم را نیز به همراه سید محمد حجت کوه کمری و سید محمدتقی خوانساری بر عهده گرفت. (ویکی اهل بیت)

🔸آیت‌الله العظمی سید صدرالدین صدر، از دعوت‌کنندگان از آیت‌الله العظمی بروجردی برای حضور در قم بود.

📌 آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی دراین‌باره می‌گوید:
مرحوم آسید صدر الدین صدر شخصیت بسیار بزرگی بود. اگر ایشان نبود، به حسب ظاهر حوزه علمیه قم نبود. ایشان تلاش کرد و آقای بروجردی را آورد و آقایان دیگر را در این جهت همراه کرد. وضع حوزه قم به گونه‌ای شده بود که رو به سقوط بود. آقای صدر نگران بود که مبادا زحمت علما در تأسیس و بقای حوزه قم، از بین برود. ایشان آدم مدبّری بود و این‌که به ذهنش آمد که آقای بروجردی را به قم بیاورد، نشانۀ تدبیر فوق‌العادۀ ایشان است.
پس از آوردن آقای بروجردی هم، آقای صدر همه جور خضوع در برابر ایشان داشت و آقایان دیگر نیز در این جهت همراهی کردند. (جرعه‌ای از دریا، ج۳، ص۴۶۶)

#یادواره
#صدر
#حوزه_قم
#تدبیر
#بروجردی
———
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

#تازه‌های_نشر

🔸 «فقه همزیستی با کفار»
🔹 حجت‌الاسلام مسعود بندار
⏹ ۲۴۹ صفحه
📝این کتاب در خصوص مسائل چالشی و مهم ارتباط و همزیستی با کفار در چهار بخش نگاشته شده است.

اطلاعات بیشتر را اینجا بخوانید:
⏺ https://B2n.ir/r84763

#خبرنامه_پژوهشی
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🔆 جایگاه قدرت و عجز در اوامر مولوی

استاد معظم حاج سید محمدجواد شبیری زنجانی:

🔹 آیت الله والد این نکته را گوشزد می‌نمودند که خطاب مشتمل بر امر، در مقام تحریک مکلف است، ولی این تحریک ناشی از مصلحت و ملاکی است که در متعلق وجود دارد و در معمول موارد، قدرت و عجز در این ملاک دخالت ندارند.

🔸 برای مثال، خطاب «أنقذ الغریق»، در صدد آن است که شخص قادر را به انقاذ غریق تحریک نماید، ولی این تحریک، به جهت مصلحت ملزمه‌ای است که در انقاذ وجود دارد و این مصلحت ملزمه، مطلق بوده و به شخص قادر اختصاص ندارد؛ لذا شخص عاجز از ناتوانی خود ناراحت شده و می‌گوید مصلحت انقاذ فوت شد نه آن‌که چون عاجز بودم اصلاً مصلحتی وجود نداشت.

🔹البته همانطور که اشاره شد، آیت الله والد می‌فرمودند این مطلب غالبی است نه دائمی.

🔸 چنین نیست که ملاک مستفاد از مدلول التزامی کلام، همواره مطلق باشد و حالت عجز را شامل شود. قدرت و عجز در اموری که از سنخ توهین و احترام باشد، دخالت دارند. برای مثال، اگر گفته شود: «ای فرزند، هر گاه پدرت آمد، برای پدرت برخیز». متفاهم از این قضیه آن است که امر به برخاستن، به ملاک احترام است. حال فرزندی را در نظر بگیرید که بیمار است و توان برخاستن ندارد؛ آیا می‌توان ادعا نمود ملاک احترام و توهینی که سبب شد به برخاستن امر شود، برای شخص بیمار نیز وجود دارد؟ پاسخ منفی است.

🔹شخصی که از برخاستن عاجز است، برنخاستنش توهین تلقّی نمی‌شود. توهین نسبت به پدر، به شخصی اختصاص دارد که توان برخاستن دارد ولی بر نمی‌خیزد. بنابراین، هر چند در معمول موارد، ملاک حکم به حال قدرت اختصاص ندارد، ولی در احکامی که ملاکشان توهین و احترام است، قدرت و عجز در ملاک دخالت دارند.


📌خارج اصول، 28مهر 1403

#نکات_اشارات
#اصولی
#اوامر
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ تبیین روایتی از عمار ساباطی

🔸 عمار ساباطی از راویان معروف است که از فقهای برجسته فطحیه محسوب می شود، ولی به جهت اینکه از اهالی مدائن بوده و زبان اصلی او فارسی بوده، روایاتش دچار اضطراب است و فهم آنها نیازمند دقت بالا و احاطه بر مبانی فقیهان و مجموعه روایات است. از جمله روایاتی که دچار اضطراب است، روایتی است که در بحث نکاح با خالۀ رضاعی وارد شده است.

👈 دو تعبیر در این روایت نیاز به تبیین دارد:
1️⃣ یکی تعبیر «مِنِ امْرَأَةٍ وَاحِدَةٍ» 2️⃣ دیگری تعبیر «فَحْلُهَا».

در این نوشتار بعد از بیان روایت و مفاد آن و مشکل این دو تعبیر، درصدد حل آن هستیم.

📌 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ- عَنْ غُلَامٍ رَضَعَ مِنِ امْرَأَةٍ أَ يَحِلُّ لَهُ أَنْ يَتَزَوَّجَ أُخْتَهَا لِأَبِيهَا مِنَ الرَّضَاعِ قَالَ فَقَالَ لَا فَقَدْ رَضَعَا جَمِيعاً مِنْ لَبَنِ فَحْلٍ وَاحِدٍ مِنِ امْرَأَةٍ وَاحِدَةٍ قَالَ فَيَتَزَوَّجُ أُخْتَهَا لِأُمِّهَا مِنَ الرَّضَاعَةِ قَالَ فَقَالَ لَا بَأْسَ بِذَلِكَ إِنَّ أُخْتَهَا الَّتِي لَمْ تُرْضِعْهُ كَانَ فَحْلُهَا غَيْرَ فَحْلِ الَّتِي أَرْضَعَتِ الْغُلَامَ فَاخْتَلَفَ الْفَحْلَانِ فَلَا بَأْسَ.


🔗 این مقاله را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/e06233

#یادداشت_محقق
#درایه
#نکاح
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

السلام علیکِ یا بنت موسی بن جعفر(سلام‌الله علیها)

🔆 شما عُرضه دارید و خوب هم عُرضه دارید!

آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی:

1️⃣ آقای آسید ابوالحسن اصفهانی(قدس سره) عقیده داشت که حوزۀ نجف باید محفوظ بماند و حوزه قم فرع نجف باشد. (در دوره‌ای) اشخاص با اجازۀ آسید ابوالحسن به آقای صدر وجوهات می‌دادند. ولی در اواخر آقای آسید ابوالحسن اجازه‌اش را پس می‌گیرد. (لذا مرحوم) آقای صدر نمی‌تواند حوزه را اداره کند. حوزه قم داشت سقوط می‌کرد؛ لذا آقای صدر برای ادارۀ حوزۀ قم چند ماه قرض می‌کند.

2️⃣ (مرحوم) آقای رمضانی که منشی آقای صدر بود، می‌گفت: آقای صدر دوازده هزار تومان مقروض می‌شود. در آن زمان دوازده هزار تومان پول بسیار زیادی بود. پس از چند ماه آقای صدر مجبور می‌شود بگوید که دیگر نمی‌توانیم شهریه بدهیم.

3️⃣ (مرحوم) آقای رمضانی (نقل می‌کرد که) آقای صدر گفت:‌‌ همان ایام چند طلبه به منزل ما آمدند و گفتند: شنیده‌ایم که شما فرموده‌اید این دفعه شهریه ندهند. گفتم: بله، همین‌جور است. تا حالا هم این چند ماه را قرض کردم و شهریه دادم و قرض کردن حدی دارد و بیشتر از این در قدرت و توان ما نیست. آن طلبه‌ها گریه می‌کنند و می‌گویند که ما با این سختی به حوزه آمده‌ایم و به اقلِّ ضرورت اکتفا کرده‌ایم. الان حتی پول رفتن به وطن خود را نداریم که برگردیم. اگر شهریه ندهید، در این شهر چه کنیم؟ ایشان می‌فرمود: آنها که گریه‌شان گرفت، من هم گریه کردم و گفتم: شما بروید، من شب فکری می‌کنم. آنها می‌روند.

4️⃣ آقای صدر سحر بعد از اینکه نماز صبح را به جماعت می‌خوانند، به حرم می‌روند و به حضرت معصومه علیها السلام خطاب می‌کنند: عمه‌جان، اگر عُرضه دارید، ‌این طلبه‌ها را اداره کنید؛ اگر ندارید، به پدر یا برادر ارجاع بدهید و از آنها کمک بگیرید. این طلبه‌ها که خدمت دین جدّت می‌کنند، آیا باید از گرسنگی بمیرند؟ و الّا من دیگر برای زیارت نمی‌آیم! و بیرون آمدم. ناگهان متوجه شدم که چرا باید چنین تعبیری کنم و این جور خلاف ادب برخورد کنم؟ خیلی ناراحت شدم. ولی کار از کار گذشته بود. خلاصه، از حال طبیعی خارج بودم و چنین حرفی زدم.

5️⃣ با ناراحتی منزل آمدم و شروع کردم به خواندن قرآن؛ ولی دیدم که چشمم قرآن را درست نمی‌بیند. در آن هنگام مشهدی محمد خادم آمد و گفت که یک شخص کلاهی کیف به دست آمده و می‌گوید که می‌خواهم آقا را ببینم... آقای صدر می‌فرمود: گفتم که برو بگو بیاید، بلکه ما راحت بشویم! خادم می‌رود و به کلاهی اجازه ورود می‌دهد. آن شخص کلاهش را روی زمین گذاشت و دست آقا را بوسید و گفت: «من می‌دانم که الان وقتی نیست که خدمت آقا برسیم و مزاحم شویم، ولی من از شیراز می‌آمدم. به تپۀ سلام قم که رسیدم، به ذهنم آمد که من الان دارم می‌روم. اگر در این راه‌های مخوف که پر از چاله بود و با این ماشین‌های ناجور بمیرم، حقوق شرعی خودم را نداده و مدیون از این دنیا رفته‌ام. لذا به راننده‌ام گفتم که نیم ساعت به من وقت بدهید. شما بروید و زیارت کنید و در این مدت من هم کاری دارم، انجام می‌دهم و می‌آیم. راننده هم موافقت کرد. لذا وقت دیگری نبود؛ از این رو، الان مزاحم شدم.»

6️⃣ کیف را باز کرد. چمدانش پر از پول بود. تمام قرض‌های ما و شهریه یک سال حوزه را پرداخت کرد و رفت.

7️⃣ آقای صدر می‌گفت: بعد از آن رفتم حرم و از حضرت معصومه(س) عذرخواهی کردم و عرض کردم که شما عُرضه دارید و خوب هم عُرضه دارید!

❇️ برگرفته از: جرعه‌ای از دریا، ج۱، ص۵۶۸


#کرامت
#فاطمه_معصومه
#حوزه_قم
#سید_صدرالدین_صدر
#شهریه
#ولایت

---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

▪️پیام تسلیت دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی در پی فاجعهٔ لبنان و شهادت دبیر کل حزب الله

بسم الله الرحمن الرحیم
﴿وَسَیعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ ینْقَلِبُونَ﴾

جنایت بزرگ رژیم سفاک و متجاوز، در به خاک و خون کشیدن تعداد زیادی از مردم مظلوم و بی‌پناه لبنان و به شهادت رساندن دبیر کل محترم حزب الله جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای سید حسن نصرالله و جمعی از فرماندهان (رحمة الله علیهم) بسیار اسفناک است.

آن شخصیت مبارز و پرتلاش سالیان زیادی از عمر خویش را در راه آزادی و مقابله با رژیم منحوس و دستگیری و حمایت از مردم مظلوم و ستمدیده گذراند.

ضمن عرض تسلیت این مصیبت دردناک، از خداوند متعال مسألت داریم در ظل عنایت حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) جامعه مؤمنین را از شر اشرار و دسیسه‌های معاندین اسلام عزیز در امان بدارد و نصرت و عزت را برای مسلمین مقدر فرماید.

۲۴ ربیع الأول ۱۴۴۶
دفتر آیت الله العظمی شبیری زنجانی
@shobeiryzanjani

📝 معنای توقیع

🔹 توقیعات در گذشته در طومارهای بزرگی با نام «درج» نگاشته می‌شده است؛ زیرا سؤال، بر روی طومار نوشته می‌شده و برای درج پاسخ حضرت، مقداری جای خالی قرار می‌دادند و پایین‌تر از آن، پرسش بعدی می‌آمده است و به همین ترتیب، پرسش‌ها تا پایان طومار ذکر می‌شده است.

🔸 شیخ طوسی در کتاب الغیبة این توضیحات را در مورد توقیع از محمد بن عبدالله بن جعفر الحمیری نقل کرده است.

🔹 به آن پاسخی که حضرت در ذیل سوال درج می‌نماید، توقیع اطلاق می‌شود.

🔸 توقیعات در اصل، مربوط به سلاطین بوده است. سلاطین در زمان قدیم، کاتبی داشتند که حکم را می‌نوشت و سلطان، در ذیل حکم، جمله‌ای در تأیید یا رد آن درج می‌کرده است. به این نوشتۀ سلطان، توقیع گفته می‌شود.

🔺 درس خارج فقه استاد سیدمحمدجواد شبیری‌زنجانی
5 مهرماه 1402

💠 پ.ن" اطلاعات بیشتر در این زمینه را در مدخل «توقیع» دانشنامۀ جهان اسلام به قلم استاد معظم بخوانید: (B2n.ir/e45760)


#توقیع
# حدیث #رجال


---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام

@mfeqhi

▪️پیام تسلیت دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی در پی حادثه معدن در طبس

بسم الله الرحمن الرحیم
حادثۀ غم‌بار معدن زغال سنگ در طبس که موجب جان باختن و مصدوم شدن گروهی از کارگران زحمت کش شد موجب تأثر و تألم گردید.
ضمن عرض تسلیت به ملت صبور ایران به‌ویژه خانواده‌های داغدیده، از درگاه خداوند متعال، پاداش و رحمت الهی را برای جان‌باختگان و ثواب صابرین را برای بازماندگان و صحت و شفای عاجل را برای مجروحان و آسیب‌دیدگان این حادثه مسألت داریم. امید است با حسن تدبیر مسؤولان از وقوع چنین حوادث تلخی در آینده جلوگیری شود.

۱۸ ربیع المولود ۱۴۴۶
دفتر آیت الله العظمی شبیری زنجانی «مد ظله»
@shobeiryzanjani

🔅دوستِ پیامبر «صلی الله علیه وآله»

🔸حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمودند:
دوست محمد (صلی الله علیه وآله) كسى است كه خدا را اطاعت كند، هرچند پيوند نَسَبى‌اش [با آن حضرت] دور باشد و دشمن محمد (صلی الله علیه وآله) كسى است كه خدا را نافرمانى كند هرچند خویشاوند نزديك ایشان باشد.
🔺 نهج‌البلاغه، حکمت96

🔅عید نورانی ولادت حضرت خاتم الأنبیا محمد مصطفی صلی‌الله علیه و آله و فرخنده میلاد رئیس مذهب، حضرت امام أباعبدالله الصادق علیه‌السلام را به محضر مبارک فرزندشان حضرت صاحب الزمان "عجل الله فرجه الشریف" و همه پیروان راستین آن حضرت تبریک و تهنیت می‌گوییم.
@shobeiryzanjani

🔰نقد و نظر
✅ یک استثنا از پرداخت زکات به مؤمنان

🔸 در پرداخت زکات، شرط آن است که کسی که به او زکات را پرداخت می‌شود، مؤمن (شیعه) باشد. بنابراین به کافر زکات داده نمی‌شود. این حکم در میان عامۀ مسلمانان و شیعیان هیچ مخالفی ندارد. به باور فقیهان شیعه، همچنین است حکم زکات دادن به مخالف، و باورمندان به غیر حق از دیگر فرقه‌های مسلمانان. دلیل این حکم عبارت است از اجماع فقیهان، و نصوص متواتر.

🔹 از جمله در روایتی که زراه و بکیر و فضیل و محمد بن مسلم و برید، همگی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل نموده‌اند، که ایشان تصریح دارند: محل خرج نمودن زکات، اهل ولایت(شیعیان) است. حتی در برخی از روایات به تصریح، از پرداخت زکات به زیدیه منع شده است. همچنین در پاره‌ای دیگر از روایات تأکید شده که محل خرج شدن زکات، جز در بین شیعیان نیست.

بنابراین اجمالاً ایمان شرط در پرداخت تمام اصناف زکات است؛ اما در عین حال این حکم نیز یک استثنا دارد:


🔸استثنای حکم: مؤلفة قلوبهم

استثنای پرداخت زکات به غیر شیعیان، مربوط به «مؤلفة قلوبهم» است. یعنی کسانی که برای نزدیک‌شدن و متمایل شدن قلب ایشان به حق، به آنها پول پرداخت می‌شود. مانند کافرانی که در جنگ برای گرایش پیدا کردن به سمت مسلمانان به آنها توجه می‌شود و یا برای مسلمان شدن‌شان چنین کمک‌های مالی به ایشان پرداخت می‌شود. و یا ممکن است اعم از کفار و یا مسلمانان سست عقیده باشد.


ادامه این مقاله را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/a06116

#نقد_نظر
#فقه
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🗓تقویم شیعه؛

☑️ ۲۸ صفر سالروز وفات مرحوم شیخ جعفر شوشتری "رحمة‌الله‌علیه"

💠 حکایتی شنیدنی از تاثیر بیان و تحوّل در تهران و مجلس باشکوه ماه رمضان

🎙 استاد معظّم حاج سیدمحمدجواد شبیری
🔹 برگرفته از جلسه درس اخلاق؛ چهارشنبه ۳ آبان ۱۴۰۲

#اخلاقیات
#احوالات
#الگوهای_طلبگی
@madras_emb

🔸 دعای برآورده شدن حوائج در حرم سامرا

أبو موسی منصوریّ نقل می‌کند که به حضرت امام هادی علیه‌السلام گفتم: آقاى من! دعايى به من بياموزید كه به وسيلۀ آن به خدا تقرب جويم.

حضرت فرمودند: دعایی است که من آن را بسیار می‌خوانم و از خداوند نیز تقاضا کرده‌ام هر کسی بعد از من آن دعا را نزد مزارم بخواند، او را نا امید نفرماید و آن دعا این است:

« يَا عُدَّتِي عِنْدَ الْعُدَدِ، وَ يَا رَجَائِي وَ الْمُعْتَمَدُ، وَ يَا كَهْفِي وَ السّندُ، وَ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ، وَ يَا قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِحَقِّ مَنْ خَلَقْتَهُ مِنْ خَلْقِكَ، وَ لَمْ تَجْعَلْ فِي خَلْقِكَ مِثْلَهُمْ أَحَداً، صَلِّ عَلَى جَمَاعَتِهِمْ، وَ افْعَلْ بِي... و حاجات خود را بخواهد»

🔺الأمالي (للطوسي)، ص: ۲۸۰
@shobeiryzanjani

🔰یادداشت محقق
✅ حکم صحت روزه، در یک فرع فقهی

🔹 مرحوم سید در بحث احکام مفطرات در فرع «لو ابتلع في الليل ما يجب عليه قيئه في النهار»‌ حکم به فساد روزه کرده است؛ ولو شخص در طول روز مرتکب قی نشود. ولی مرحوم آقای بروجردی در مسئله تردید کرده و آن را بر این مبتنی کرده که آیا ترک قی جزء صوم است یا قی کردن از موانع صوم است؟ در این نوشتار درصدد توضیح مختار آقای بروجردی و اثبات آن به نحو موجبۀ جزئیه هستیم.

🔸 مرحوم آقای بروجردی در حاشیۀ این مسئله فرموده است: «على إشكال ينشأ من أنّ ترك القي‌ء جزء للصوم أو القي‌ء ضدّ وجودي له فعلى الثاني يصحّ الصوم إن عصى و لم يتقيّأ». ایشان صحت و بطلان روزه در صورت ترک قی را مبتنی بر این کرده که اگر قی را از موانع صحت روزه بدانیم، روزۀ چنین شخصی صحیح است؛ ولی اگر ترک قی را از اجزای صوم بدانیم روزه او باطل است.

🔹 منشأ بیان ایشان عبارت از این است که در عبادات لازم است که اجزایش عبادی باشند، ولی موانع توصلی هستند؛ چون وجودشان مطلقا ممنوع است، خواه در ترک آن قصد قربت شده باشد یا نشده باشد. برای مثال حرف زدن در نماز از موانع است. برای صحت نماز همین که حرف زدن وبقیۀ موانع ترک شود و اجزا به قصد قربت آورده شوند کافی است و نیاز نیست علاوه بر آن، قصد قربت به ترک هم شود. یا اگر شخص در حال نماز است و اشخاص پیرامون او در حال غیبت هستند و از باب نهی از منکر وظیفه دارد که با حرف ایجاد مانع کند، اگر مأمور به را ترک کرد و حرفی نزد و به نمازش ادامه داد، ولو خلاف شرع کرده است ولی نمازش صحیح است.

ادامه این مقاله را اینجا بخوانید:
B2n.ir/k43493

#یادداشت_محقق
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqh

نخستین شماره دو فصلنامه حدیث اهل بیت علیهم السلام ویژه پاییز و زمستان ۱۴۰۲ از سوی پژوهشکده معارف اهل بیت علیهم السلام منتشر شد.

📖 در این شماره از نشریه می‌خوانید:

۱. استنتاج رایانشی احتمالاتی برای کشف زمان زندگانی راویان

۲. بازخوانی اتهام به غلو احمد بن محمد سیاری، با نگاه به میراث روایی او

۳. نقش توجه به امکان تصحیف متن حدیث در جمع صحیح میان احادیث، مطالعه موردی احادیث اجل مسمی و اجل مقضی

۴. معناشناسی کذب غالیان در احادیث معصومان، بررسی اتقان دیدگاه استاد شیخ محمد سند؛

۵. شخص هفتم در حدیث خلقت الارض و انگیزه‌های کتمان او

۶. روش‌شناسی علامه محمدتقی مجلسی در فقه الحدیث نگاری به زبان فارسی با تکیه بر شرح خطبه متقین



متن کامل خبر را اینجا بخوانید:
https://B2n.ir/z33585

#خبرنامه_پژوهشی
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

یکصد و یازدهمین شماره از فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ویژه بهار ۱۴۰۳ با ۱۰ مقاله حدیثی، از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.

مشاهدۀ عناوین مقالات و دسترسی به متن چکیده و کامل مقالات در لینک زیر:

B2n.ir/s96123

#خبرنامه_پژوهشی
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ محدودۀ اطاعت از شوهر در خارج نشدن از منزل (2)

🔹مقام دوم: حل تنافی روایت مذکور با ادله حرمت قطع صله رحم

🔸در شریعت مطهّره از طرفی ادله متعددی بر حرمت قطع رحم اقامه شده و از طرفی روایاتی وارد شده است که «لاطاعة لمخلوق فی معصیة الخالق». با توجه به این دو دسته ادله، اگر شوهر از همسر خود بخواهد که صله‌اش را با ارحامش قطع رحم کند، اطاعت او متبع نیست. در همین زمینه روایاتی وارد شده است که اگر زوج بگوید حج واجب بجا نیاور، دستور وی متبع نیست. از این‌رو در مورد صحیحه عبدالله بن سنان اگر شوهر تصریح هم می کرد من اجازه عیادت پدرت را نمی دهم، نباید دستورش متبع باشد؛ چه برسد به اینکه شمولش نسبت به عیادت پدر با اطلاق ثابت باشد.

🔸 در حل تنافی مذکور، ممکن است در رابطه با صله رحم بگوییم که معنای صله رحم این است که انسان خدمتی به رحم کرده باشد، و این خدمت در مورد روایت وجود دارد؛ چون فرض این است که در خصوص این مورد، پیامبر ص فرموده اگر زن اطاعت شوهر خود کند و در خانه بماند موجب غفران پدرش می شود، و غفران همان چیزی است که پدر او برای نجات در آن دنیا نیازمند است. بنابراین نرفتن به عیادت پدر، قطع رحم نیست، بلکه عکسش قطع رحم است که می توانست پدر را از آتش جهنم نجات دهد، ولی با نافرمانی از شوهر، او را نجات نداده است. لذا بعد از اینکه پیامبر می فرماید در خانه ماندن مصداق صله رحم است نه قطع آن، روایت با ادله حرمت قطع صله رحم در تنافی نیست.

📌 به نظر می رسد در جایی که پدر مرض رو به موت دارد و به زودی از دنیا می رود چنان‌که مورد روایت همین است، قدرمتیقن این است که پدر حالت خوشی ندارد و درکی از اطراف ندارد تا به‌خاطر آمدن دخترش خوشحال باشد و ممنون او باشد. در بعضی روایات است که پدر در حالت نزع بوده، در برخی دیگر می گوید مریض بوده و شدیدتر شده است. ممکن است مریضی بوده که رفتن این برای پدر فایده نداشته و عیادت تسکینی برای خود شخص بوده و خود شخص ناراحت است که پدرش را نمی بیند. پیامبر ص می گوید این ناراحتی را تحمل کن، رفتن تو دنیا او را درست نمی کند و فایده‌ای برای او ندارد. چیزی که به او فایده می رساند این است که آخرت او را درست کنی؛ لذا این مورد قدرمتیقن است که رفتن شخص تسکین برای خودش است و فایده‌ای برای پدر ندارد و مصداق صله رحم این است که امر شوهر را اطاعت کند و بگذارد او نجات پیدا کند.

👈 بنابراین در هر جا کشف کنیم که عدم خروج از منزل مصداقی برای صله رحم است، یا مصداقی برای قطع صله رحم محسوب نمی شود اطاعت شوهر واجب است.




📌 متن کامل قسمت دوم بحث را اینجا بخوانید:
B2n.ir/q02522


---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqh

🔰نقد و نظر
✅ تنها تفاوت زن و مرد در واجبات نماز

🔸مرد و زن در تمام واجبات نماز با هم یکسان‌اند؛ چراکه ادلۀ نماز عمومیت دارند و شامل مرد و زن می‌شوند. این مهم با تکیه بر قاعدۀ اشتراک احکام و همچنین اجماع فقیهان و سیرۀ مستمر بین مسلمانان ثابت می‌شود.

👈 اما در واجبات نماز، مرد و زن تنها در یک حکم متفاوتند؛ و آن تفاوت در جهر و اخفات قرائت است. این حکم، به دلیل روایات خاصی است که در این بحث وارد شده است، مبنی بر اینکه بر زنان جهر در قرائت واجب نیست.

🔹برای نمونه در روایتی، علی بن یقطین از امام کاظم(علیه‌السلام) دربارۀ اندازۀ بلندی صدا در قرائت نماز زنان می‌پرسد؛ و حضرت در پاسخ می‌فرمایند: «به اندازه‌ای که بشنود.»

📌 متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید:
B2n.ir/f85694

#نقد_نظر
#فقه
---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi

🔰یادداشت محقق
✅ محدودۀ اطاعت از شوهر در خارج نشدن از منزل(1)

راجع به خروج زن از منزل بی اجازه شوهر، روایت معتبری وارد شده که می‌گوید زن حتی بدون اجازه شوهرش جایز نیست برای عیادت و تشییع پدرش از منزل خارج شود. به نظر می رسد ظاهر این روایت با ادلۀ حرمت قطع صله رحم و ارتکاز عرف در انصراف از این‌گونه موارد، در تنافی است. در این نوشتار درصدد این تنافی هستیم.

🔸بررسی روایت
مرحوم کلینی و صدوق به سندی صحیح و متفاوت از عبدالله بن سنان از امام صادق ع نقل کردند که: قَالَ إِنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص خَرَجَ فِي بَعْضِ حَوَائِجِهِ فَعَهِدَ إِلَى امْرَأَتِهِ عَهْداً أَلَّا تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِهَا حَتَّى يَقْدَمَ قَالَ وَ إِنَّ أَبَاهَا مَرِضَ فَبَعَثَتِ الْمَرْأَةُ إِلَى النَّبِيِّ ص فَقَالَتْ إِنَّ زَوْجِي خَرَجَ وَ عَهِدَ إِلَيَّ أَنْ لَا أَخْرُجَ مِنْ بَيْتِي حَتَّى يَقْدَمَ وَ إِنَّ أَبِي قَدْ مَرِضَ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَثَقُلَ فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ ثَانِياً بِذَلِكَ فَقَالَتْ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَمَاتَ أَبُوهَا فَبَعَثَتْ إِلَيْهِ إِنَّ أَبِي قَدْ مَاتَ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أُصَلِّيَ عَلَيْهِ فَقَالَ لَا اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَدُفِنَ الرَّجُلُ فَبَعَثَ إِلَيْهَا رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَّ اللَّهَ قَدْ غَفَرَ لَكِ وَ لِأَبِيكِ بِطَاعَتِكِ لِزَوْجِكِ‌.


حضرت فرموده که مردی مسافرت می کند و به زنش می گوید تا من برنگشتم از خانه خارج نشو. در این هنگام پدر آن زن مریض می شود و کسی را خدمت پیامبر می فرستد که شوهرم چنین چیزی گفته و پدرم مریض است، در این مسئله چه می فرمایید؟ حضرت می فرماید در منزل خودت بنشین و از شوهرت اطاعت کن. مدتی می گذرد و کسالت پدر سنگین می شود، دوباره کسی را خدمت پیامبر می فرستد، باز حضرت می گوید می گوید بنشین در منزل و حرف شوهرت را اطاعت کن. مقداری می گذرد و پدر فوت می کند. دوباره می فرستد و سوال می کند که پدرم فوت کرده آیا برای نمازش بروم؟ حضرت می فرماید نه، بنشین در منزل و حرف شوهرت را اطاعت کن. پدر او را دفن می کنند و پیامبر کسی را به سوی زن می فرستد که خداوند تو و پدرت را بخاطر اطاعتت از شوهرت آمرزید.

👈 پیرامون این روایت در دو مقام باید بحث شود؛ مقام اول از جهت تنافی آن با ارتکاز عرف بر انصراف اطلاقات از مواردی که مورد قصد متکلم نیست. مقام دوم از جهت تنافی آن با ادله حرمت قطع صله رحم.

📌قسمت نخست بحث را اینجا بخوانید:
B2n.ir/n49431


---
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqh

☀️ مدرسه تابستانه

🔔 دوره تابستانی مدرسه عالی فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام

🔹درس خارج فقه استاد معظم آیت الله آقای حاج شیخ‌ محمدتقی شهیدی «دامت برکاته»
(با موضوع بررسی حکم الکل از حیث طهارت و نجاست)
ساعت ۱۰ صبح

🔹درس خارج فقه استاد معظم آیت الله آقای حاج سیدمحمدجواد شبیری «دامت برکاته»
(با موضوع بررسی برخی از شرائط وجوب حج)
ساعت ۹ صبح

🔹دوره معارفی خوانش حدیث
استاد معظم حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج سیدمحمدتقی موسوی «دامت برکاته»
(با موضوع: سبک محاوراتی معصومین علیهم‌السلام)
هفته اول ساعت ۸:۳۰ و در ادامه ساعت ۱۱

⌛️مدت دوره: سه هفته

🗓 تاریخ شروع دوره: یک شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۳

🕯 مجلس توسل به حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام و سفره با برکت اهل بیت علیهم‌السلام، راس ساعت ۸ برقرار است.

📍مکان برگزاری: خیابان معلم، کوچه ۲۱, مدرسه عالی فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام

✅ شرکت در دوره برای عموم طلاب آزاد است.