🧪ᴋɪᴍʏᴏ ᴍᴀʟᴜᴍ⌬ᴛʟᴀʀ

🔥🔥🔥🔥MUNDARIJA 🔥🔥🔥🔥

1.Metallarni hidini yõqligini bilarmidingiz?

2.Shakar yonishini mumkinligini bilarmidingiz?

3.Qanday qilib jazolangan bezori Buyuk kimyogar bõldi

4.Mendeleyev õz jadvalini tushida kõrgani rostmi?

5.Qaysi olim qon tarkibida temir borligini aniqlab undan uzuk yasagan?

6.Nega konchilar õzlari bilan kaneriykalarni olib yurishgan?

7.Nega Ozodlik Haykalining rangi özgardi?

8.Kimning Nobem medallari fashistlardan eritilgan holda yashiringan?

9.Dunyoda eng zaharli modda nima ekanligini bilasizmi?

10.Qaysi olimning kimyo bõyicha maruzalaru juda qiziqarli va kulguli bõlgan ?

11.Nega asal aynimaydi?

12.Qaysi modda tarvuzlarning tez õsishuga olib keladi?

13.Musiqaga qiziquvchi etiborsiz Kimyogar.

14.Nega ispan quroli platina metallarini dwngizga chõktirishga buyuradi?

15.Nega Venera sayyorasida suv yõq?

16.Mendeleyeev õz labatoriyasini tamirlqsh uchun pulni qayerdan olgan?

17.Qanday qilib qon jinoyat sodir bõlgan joyda porlaydi?

18.Gazli ichimliklar qanday ixtiro qilingan?

19. Ahmoqlarni oltini.

20. Qanday hollarda etil spirti zagarga qarshi modda bõlib xizmat qilishi mumkin ?

#Just chemistry
@Qiziqkimyooo

MUALLIM 2-qism

#iqtibos

📚 Vazifa qiyin bo‘lgani uchun jur’at qilolmaymiz emas, jur’at qila olmaganimiz uchun vazifa qiyin bo‘lib tuyuladi.

✍️ Seneka

🔥Kimyodagi barcha reaksiya turlarini o‘rganib chiqamiz:

✅Anorganik moddalar uchun

🔹 Birikish reaksiyasi - ikki yoki undan ortiq moddalar ta’sirlashib bir modda hosil qiladi
🔹 Parchalanish reaksiyasi - bir modda parchalanib turli hil modda hosil qiladi.
🔹 O‘rin olish reaksiyasi - oddiy modda murakkab modda bilan ta’sirlashib yangi oddiy va murakkab modda hosil qiladi.
🔹 Almashinish reaksiyasi - murakkab moddalar o‘zaro tarkibiy qismlarni almashtiradi.
🔹 Neytrallanish reaksiyasi - asos(asosli oksid) va kislota ta’sirlashib tuz va suv hosil qilishi.
🔹Oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi - reaksiyada elementlarning oksidlanish darajasi(velentligi) o‘zgarishi bilan boradigan reaksiyalar.
🔹 Gidroliz - dissosiyalangan tuz ionlaring suv bilan ta’sirlashib kuchsiz elektrolit hosil bo‘lishi.
🔹 Elektroliz - elektrolitning suyuqlanmasi yoki eritmasi orqali o‘zgarmas elektr toki o‘tkazilganda katodda va anodda sodir bo‘ladigan oksidlanish qaytarilish reaksiyasi.

✅ Organik moddalar reaksiyalari:
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz
🔹Polimerlanish - kichik molekulalarni o‘zaro qo‘shilib, yirik makromalekula hosil bo‘lishi
🔹 Polikendatlanish - kichik molekulalarni o‘zaro qo‘shilib, yirik makromalekula hosil bo‘lishi bilan birga suv chiqib ketadi.
🔹 Sikllanish - ochiq zanjirli moddalardan halqali moddalar hosil bo‘lishi.
🔹 Qayta gruppalanish - beqaror k!moddalarni parchalanib, barqarorroq yangi moddaga aylanishi.
🔹 Nukleofil o‘rin olish - manfiy zaryadli zarrachalarni almashinishi
🔹 Elektrofil o‘rin olish - musbat zaryadli zarrachalar almashinishi
🔹 Gidrogenlash - vodorod bilan to‘yintirish
🔹 Degidrogenlash - vodorod chiqarib yuborish
🔹 Gidratlash - suv qo‘shish
🔹 Degidratlash - suv chiqarib tashlash
🔹 Galogenlash - F, Cl, Br, I qo‘shish
🔹 Gidrogalogenlash - galogenid kislotalar(HF, HCl, HBr, HI) qo‘shish
🔹 Ammonoliz - murakkab efirlarni ammiak ta’sirida parchalanishi
🔹 Alkoliz - murakkab efirlarni spirt ta’sirida par’alanshi
🔹 Sovunlanish - murakkab efirlarni ishqor ta’sirida parchalanishi
🔹Piroliz - yuqori harorat ta’sirida parchalanish
🔹 Eterifikatsiya - spirt va kislotadan murakkab efir hosil bo‘lishi
🔹 Izomerlanish - bir moddadan ikkinchi izomerini hosil qilish

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

Juda zo‘r yangilik!!!

❗️Xalqaro fan olimpiadasi g‘oliblariga 70 ming dollar mukofot beriladigan bo‘ldi 👏👏

4 yilda bir sport olimpiadasiga borish shart emas, fan olimpiadasi HAR YILI bo‘ladi!

Prezident yoshlar bilan uchrashuvda shu yangilikni e’lon qildi, ya’ni mukofot puli 5 karra oshirildi.

Avval 187 mln so‘m (14.000$) bo‘lgan. G‘oliblarga pul mukofoti berish 2019 yildan yo‘lga qo‘yilgan.

Eslatib o‘tamiz, g‘oliblarning o‘qituvchilari ham 168 mln so‘m (13.000$) mukofot olib kelishmoqda.

“Faqat sportchilarga e’tibor” deganlar aslida adashadi. Ilm-fanga ilgari ham zo‘r rag‘bat berilgan, endi esa bu bir necha barobar oshdi.

#Konfiguratsiya

4s pog‘onacha:
- Meni kutyapsizmi?

3d pog‘onacha:
- Albatta

Klechkovskiy qoidasi endi esdan chiqmaydi😄

Avval 4s keyin 3d keladi unutmaymiz 🫡

#MUALLIM
(1-qism)

📜Mendeleyev o'z jadvalini tushida ko’rgani rostmi?
   ◦   1869-yil 19-martda elementlarning davriy jadvali yaratildi. Ammo Mendeleyev uni mashhur qilgan jadvalni qanday yaratgan? Dmitriy Ivanovich Mendeleyev hech qachon bashoratli tush ko'rmagan. Ma'lumki, olim elementlarning davriy jadvali haqida tushida ko'rgan afsonani eshitib, hatto xafa ham bo'lgan. Olimning o'zi shunday degan:  "Men bu haqida yigirma yildan beri o'ylayman, lekin siz tush ko’rdi va birdan ... jadval tayyor bo’ldi deb o’ylaysiz." Jadval yaratilishi taniqli kimyogar xizmat safariga borishga tayyorlanayotganda sodir bo'ladi. O'shanda u kimyoviy xossalar va massa o'rtasida bog'liqlik borligini tushunib yetadi. Mendeleyev rejalashtirilgan xizmat safarini keyinga qoldirib, ishga ketadi.
   ◦   Katta ehtimol bilan, bu afsona sababchisi Sankt-Peterburg universitetining geologiya professori Aleksandr Inostrantsevdir. Ko'p sonli maktublarida u Mendeleyev bilan juda do'stona munosabatda bo'lganligini aytadi. Mendeleyev odamlarni "bilimning og'ir yo'li" qiziqtirmasligini tushunib, bashoratli tush haqida hikoya o'ylab topishni boshlaydi. Kunlarning birida, kimyogar geologga o'z qalbini ochib, unga hazillashib quyidagilarni aytadi: "Shubhasiz, men tushimda elementlar joylashtirilgan jadvalni ko'rdim. Men uyg'onib ketdim va darhol qog'ozga ma'lumotlarni yozdim va yana uxlab qoldim." Keyinchalik Inostrantsev bu voqeani o'z shogirdlariga tez-tez aytib berar edi, ular buyuk kashfiyot qilish uchun chuqur uxlash kifoya qiladi, degan fikrga kelishadi.

💦Suv +20°C muzlashi mumkinligini bilarmidingiz?
   ◦   Biz hammamiz suv 0°C da muzlashini bilamiz. Qizig’i shundaki, suv yuqori haroratlarda ham muzlay oladi!
   ◦   Bu hayratlanarli hodisa quvurlarda kuzatiladi. Quvurlardagi suv +20°C haroratda muzlashi mumkin. Bu suvda metan borligi bilan izohlanadi. Metan molekulalari suv molekulalariga qaraganda taxminan 2 baravar ko'proq hajmni egallaydi. Shu sababdan, metan molekulalari suv molekulalarini itarib yuboradilar. Bu esa ular orasidagi masofani oshishiga olib keladi. Bundan tashqari, ichki bosim pasayishiga va muzlash nuqtasi oshishiga ham olib keladi. Natijada esa suv muzlab qoladi.

💍Qaysi olim qon tarkibida temir borligini aniqlab, undan uzuk yasagan?

   ◦   Qondagi temirni birinchi marta fransuz kimyogari Fransua Meri kashf etgan. 19-asrgacha hech kim qonda temir borligini bilmagan. Tibbiyotdan bexabar odamlar Merining kashfiyotidan hayratda qolishdi. Hatto odamlar mashhur kishilarning xotirasini abadiylashtirish uchun qon temiridan medallar yasashni taklif qilgan.
   ◦   Kunlarning birida, Fransua o'zining sevgilisiga his-tuyg'ularini isbotlash uchun g’alati ish qilishga qaror qiladi. Kimyogar qonidan temirni yetarlicha ajratib olib, undan uzuk yasash va uni sevgilisiga sovg'a qilishni maqsad qilgan edi. Olim o'z sog'lig'i va hayotiga xavfli tajribani boshlaydi. Albatta, 19-asrda odamlar qon topshirish me'yorlari va qoidalaridan bexabar edi. Fransua tajribalarida juda ko’plab xatolar qiladi. Tajriba ayanchli yakunlanib, olim qon yetishmasligidan vafot etadi. U uzuk yasash uchun kerakli miqdorda temir yig’a olmagan va o’z tajribasini yakunlay olmagan.

✍LABORATORIYA JIHOZLARI 👨‍🔬

1–Univеrsаl shtаtiv;
2–Prоbirkа;
3–Tubi yumalоq kоlbа;
4–O'lchоv stаkаni; 
5–Kоnussimоn kоlbа;
6–O‘lchоv kоlbаlаri;
7–Chinni vоrоnkаlаr;
8–Mеnzurkа;
9–Chinni hоvоnchа vа dаstаsi;
10–Pеtri idishi;
11–O‘lchоv silindrlаri;
12–Prоbirkа tоzаlаgich;
13–Sоvitkich;
14–Pipеtkа;
15–Prоbirkа qo‘ygich;
16–Elеktron Tаrоzi;
17–Byurеtkаlаr;
18–Gаz оlish аsbоbi;
19–Qisqichlаr;
20–Vyurs kоlbаsi.

#G'ALABA hech qachon taslim bõlmagannikidir

#Vitaminlar

🍉TARVUZ ning kimyoviy tarkibi

Tarkibida juda koʻp #Kaliy bor

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

#TARVUZ ga qizil rang beruvchi modda

💊Likopin  ko'plab mevalar va rezavorlarga, shu jumladan tarvuz🍉ga qizil rang beradi.  Likopin 1⃣-marta pomidordan 1910 yilda Shveytsariyalik R. Vilshetter va G. Esher tomonidan olingan.  1950 yilda kimyogar Paul Karrer laboratoriyada likopinni sintez qildi

💯Qovunning kimyoviy tarkibi

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

Касблар
(пародия)

Касблар бир куни жам бўлди,
Тракторчидан прокурорга қадар.
Энг биринчи қоровул келди,
Энг сўнггида шифокор дарбадар.

Ўқитувчини таклиф қилмадилар ҳам,
Уни касб деб билмадилар ҳам.
Мақтандилар роса ўзаро,
Келиб чиқди охир можаро.

Ҳоким вилоятнинг бошиман, дерди,
Прокурор зўрдек кўксини керди.
Милиция сирлиман, деди,
Божхона ундан қолишмас эди.

Молия, солиқ, банкир бари куч,
Мақтандилар не сўз бўлса дуч.
Хуллас калом, энг кичик бўлиб,
Қоровулдан ҳам тенг кичик бўлиб,

Ҳаммол шарманда шармисор бўлди,
Барча касблар устидан кулди.
Шу пайт ногоҳ ўқитувчи келиб қолди,
Ҳаммол уни ёнига олди.

Шу йўл билан олимга айланди,
Ва аёвсиз жангга шайланди.
Ҳамма ўқитувчини ёнига тортди,
Унинг қадри, қиммати ортди.

Шундай қилиб, ўқитувчи талаш бўлди,
Барча касбга асос бош бўлди.
Шояд манзур сизга бу қисса,
Ушбу эрур қиссадан ҳисса:

Камситманг ҳеч бир касбни ҳам,
Тошу кесак, баланд, пастни ҳам.
Етти емас, минг ўйлаб сўнг денг,
Ўқитувчи бўлмаса, ҳамма нолга тенг.

© Вафо Мўмин

P.S.: Таассуфки, бугун ўқитувчининг қадри пастлиги сабаб идораларда кўплаб "нол"лар ишлаяпти!

Talabalarni blog yuritishi yaxshi (mi)?

📌Oksidlanish-qaytarilish asosiy tushunchalar

❗️Oddiy moddalarning oksidlanish darajasi doimo "0" ga teng;

❗️Kislorod(O) peroksidlarda -1, OF2 da +2, qolgan barcha murakkab birikmalarda -2 ga tengdir;

❗️F murakkab birikmalarda oksidlanish darajasi doimo -1;

❗️ H metallar bilan -1, metallamaslar bilan +1 oksidlanish darajani qabul qiladi;

❗️Metallar murakkab birikmalarda hamma vaqt musbat zaryadga ega;

❗️Molekuladagi atomlarning oksidlanish darajasi yig'indisi doimo "0" ga teng;

❗️ Oksidlanish darajasi ko'p holatlarda valentlik qiymatiga teng;

❗️Elementning eng yuqori oksidlanish darajasi guruh raqamiga teng

#bilarmidingiz 🛩

🛫Zamonaviy samolyotning standart parvozini ta'minlash uchun taxminan 80 tonna kislorod kerak. 🌲Fotosintez paytida 40 ming gektar o'rmonda xuddi shu miqdordagi kislorod hosil bo'ladi.

🪴 Arximed qonuni :

• Modda boshqa bir modda muhitida 3 xil vaziyatda bo'lishi mumkin :
1) modda zichligi muhit moddasi zichiligidan kichik ;
2) modda zichligi muhit moddasi zichiligiga teng ;
3) modda zichligi muhit moddasi zichiligidan katta .

• Ushbu uch xil holat moddaga uch xil yo'nalish beradi :
1-holatda modda muhit ichida yuqoriga intiladi, ya'ni uchadi ;
2-holatda modda muhit ichida muallaq kezib yuradi ;
3-holatda modda muhit ichida pastga intiladi, ya'ni qulaydi .

#bilarmidingiz 🤔

— Nega tez yordam mashinasidagi "ambulance" yozuvi teskari yoziladi?

Agar bu so'zlar oddiy tarzda yozilganda, ular mashina ko'zgularda o'qib bo'lmaydigan bo'lib qolardi, shuning uchun ular teskari holatda yoziladi.

Haydash paytida tez yordam mashinasi orqangizda bo'lsa, kapotdagi yozuv endi siz uchun teskari emas, balki orqa ko'zgu oynasida to'g'ri ko'rinadi.

🤔Nobel mukofoti qanday paydo boʻlganini bilasizmi?
   ◦    Dunyoning buyuk olimlariga mukofotlar berish g'oyasi 19-asrda yashagan shved ixtirochi, Alfred Nobelga tegishli. Nobel mukofotining paydo bo’lishi Alfred Nobelning dinamit ixtirosi bilan bog‘liq.
   ◦    Alfred Nobel 1867-yilda dinamitni ixtiro qilgach, dinamit ko’p sohalarda keng qo'llanilishni boshladi. Biroq, dinamitning yaratilishi bir tomondan, Nobelga ulkan moliyaviy muvaffaqiyat keltirdi, boshqa tomondan esa, dinamit kuchli portlovchi material bo’lib, halokatli portlashlar sababchisi bo'ldi. Uning fabrikasidagi portlashlar ukasining o'limiga olib keladi.
   ◦   Ukasi vafotidan keyin jurnalistlar Nobelni ukasi bilan chalkashtirib yuborishadi. Alfred o’zi haqida yozilgan “O‘lim savdogari o‘ldi” sarlavhali maqolani o’qib, albatta xursand bo’lmadi. Bu voqea Nobelning o'z merosi va tarixda qanday esda qolishi haqida jiddiy o'ylashiga sabab bo'ldi. Uning nomi urushlar  bilan emas, balki taniqli shaxslar bilan bog'liq bo'lishi uchun, Alfred Nobelda olimlar uchun yillik mukofotni ta'sis etish g'oyasi paydo bo'ldi. 1895-yilda, Nobel o'limidan bir yil oldin, boyligining muhim qismini mukofotni ta'sis etishga vasiyat qiladi. Shunday qilib, bu mukofot Nobel mukofoti deb nomlandi.

Bizni kuzatishda davom eting 📝

​🤔Olimpiada oʻyinlaridagi medallarning kimyoviy tarkibini bilasizmi❓

🥇Oltin medali 92,5 probali kumushdan yasalgan va 6 gramm  oltin bilan qoplangan boʻladi.✅

🥈Kumush medali 92,5% kumush, 7,5% misdan iborat.✅

🥉Bronza medali 97% mis, 2,5% rux va 0,5% qalaydan iborat.✅

Bizni kuzatishda davom eting 📲

#Bilib qõysak zarar qilmaydi

Zarifa Saidnasarivani — O'zbekistonning mashhur kimyogarlardan biri bo'lib, u o'zining ilmiy ish va tadqiqotlari bilan tanilgan. Uning hayoti va faoliyati haqida ma'lumotlar juda muhimdir, chunki u ko'plab yosh olimlarga ilhom manbai bo'lgan.

Zarifa Saidnasarivani 20-asrning o'rtalarida tug‘ilgan. U o'z ta'limini O'zbekistonning nufuzli oliy o'quv yurtlarida davom ettirgan va kimyo sohasida chuqur bilimga ega bo'lgan. Uning tadqiqotlari asosan organik kimyo, analitik kimyo va materialshunoslik sohalariga qaratilgan.

U ko'p yillar davomida ilmiy-tadqiqot institutlarida faoliyat yuritdi, bir nechta ilmiy maqolalar yozdi va xalqaro konferensiyalarda ishtirok etdi. Zarifa Saidnasarivani ta'lim berish sohasida ham katta hissa qo'shdi, talabalar bilan ishlashda innovatsion metodlardan foydalandi.

Ayniqsa, uning ishlaridagi ijtimoiy tamoyillar va ekologik muammolarga e'tibor berishi ko'pchilikka namuna bo'lgan. U insoniyatning kelajagi uchun muhim bo'lgan ekologik xabardorlikni oshirishga harakat qildi.

Zarifa Saidnasarivani hayoti nafaqat ilmiy yutuqlari bilan, balki uning o'ziga xos pedagogik uslublari va ijtimoiy faoliyati bilan ham ajralib turadi. U bugungi kunda ko'plab yosh olimlarga yo'l-yo'riq ko'rsatadigan murabbiy sifatida e'tirof etiladi.

Bizni kuzatishda davom eting 📲

🇰‌🇺‌🇱‌🇬‌🇺‌ 🇻‌🇦‌🇶‌🇹‌🇮‌ 😄😂🤣

Bizning kanal:👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

🎲 “📚KIMYO MUKAMALLIK SARI-9⤵️”
@kimyoni_birga_organamiz kanali uchun maxsus [16.01.2025] testi
🖊 20 ta savol · ⏱ 5 daqiqa

🎲 “⏭KIMYO MUKAMALLIK SARI-8📚”
@kimyoni_birga_organamiz kanali ucbun maxsus [16.01.2025] testi
🖊 25 ta savol · ⏱ 4 daqiqa

🎲 “🍃KIMYO MUKAMALLIK SARI-7📚”
@kimyoni_birga_organamiz kanali admini @PDG_Rakhimov tamonidan tuzuldi [16.01.2025] testi
🖊 25 ta savol · ⏱ 3 daqiqa

Davomini kutayotganlar bormi?🤓

Qani reaksiya 30 tadan oshsa tashlayman

ARXIV QUIZ TESTLAR BU YERDA👈

Testlarni qiziqib ishlab kõrayotganlar bormi🙄

Fikrlar uchun bõsh joy tekinga bor😁👇

🎲 “🍃KIMYO MUKAMMALLIK SARI🍃”
@kimyoni_birga_organamiz kanali uchun maxsus [10-yanvar 2025] testi
🖊 45 ta savol · ⏱ 45 soniya

Testlar qanday ekan 🤨
baholaymiz dõstlar😇

👍--5
❤️--4
🔥--3
🤯--2

Davomini kutayotganlar bormi🧐

Reaksiya tekinu õrtooooq 😉

🎲 “📝KIMYO QUIZ TESTLAR 1-DARAJALI 📶”
📚 @PDG_Rakhimov 🍃 @kimyoni_birga_organamiz kanali uchun maxsus "Ilm — nur, jaholat esa zulmatdir, Ilmsiz yurak qaror topolmas, harfdir. Har kimki ilmga sodiq bo'lsa, u, albatta, Doim to'g'ri yo'lda yuradi va baxtdir." Alisher Navoiy #ğazallari testi
🖊 45 ta savol · ⏱ 45 soniya

Qani reaksiyani ayamaymiz 🤳
Sizdan bitta reaksiya bizdan esa ajoyib test -u postlar.

Keyingi quiz testni reaksiyaga qarab chiqaraman😁

🎲 “🔥📚KIMYONING ASOSIY TUSHUNCHALARI--3 ⤵️”
Diqqat qilishni o'rganasiz. 15 minut ham diqqat qila olmayman. Menga diqqat yetishmayapti deb o’ylaysiz. Bir soat Youtube video ko’rasiz. Umuman chalg’imaysiz. Muammo diqqat emas, zerikish ekanligini tushunasiz. Qiziq narsalarga diqqat bor. Zerikarlilarga yo’q. Zerikishini bilmaymiz. Yolg’iz kiradigan xonaga ham telefon olib kiradiganlarni taniyman. Telefonni tashlab yurib keling. Faqat qog’oz, qalam bilan ishlab ko’ring. Bir kun internetsiz yashang. Qorong’u xonada o’tirib ko’ring. Zerikishni o’rganing. Diqqat qilishni ham o’rganasiz. 📚 @PDG_Rakhimov 🍃 @kimyoni_birga_organamiz kanali uchun maxsus testi
🖊 45 ta savol · ⏱ 45 soniya

Aynan tashlanayotgan testlar sizlar uchun🫵

🩵🩵🩵💛💛💛🔵🔵🔵

⚡️ABITURIYENT VA USTOZLAR UCHUN FOYDALI KIMYO KANALIGA OBUNA BOʻLING!

BIZNI KANALDA BEPUL MILLIY SERTIFIKAT TESTLARIGA TAYYORLANING!

🎓KIMYO SAMARQAND MILLIY
SERTIFIKAT KITOBI YECHIMLARI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/23144

🇺🇿 KIMYO MILLIY SERTIFIKAT NODIRBEK ISMOILOV KITOBI YECHIMLARI
➡️https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/22712

📘 KIMYO MILLIY SERTIFIKAT SOHIBJON BOBOYEV KITOBI YECHIMLARI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/22713

📗 MEGA KIMYO 2023 YECHIMLARI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/20296

📓 BUXORO KIMYO 2022 YECHIMLARI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/21481

🏆 OLIMPIADA SAVOLLARI YECHIMLARI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/19833

📚 ORGANIKA KIMYO MUNDARIJASI
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/20789

📊 MAVZULASHTIRILGAN VA BLOK TESTLAR
➡️ https://t.me/MEGA_KIMYO_ILMI/19936

⭐️ Kanalimizga tezroq obuna boʻling reklamani oʻchirib yuborishimizdan oldin!!

📍 Kanalga obuna boʻlish uchun
✅ @MEGA_KIMYO_ILMI
✅ @MEGA_KIMYO_ILMI

Kimyo masala ishlash uchun eng qulay jadvallar

@kimyoni_birga_organamiz

#Avagadro qonuni

#Foydali
#Kerakli

🍃Modda -jismni tashkil qiluvchi narsa modda

🍃Sof modda-Tarkibi va xossalari butun xajmi bõyicha bir xil tarqalgan bõlgan modda

🍃Aralashma- Õzgaruvchan tarkibga ega.
Gomogen va Geterogen

🍃Gomogen -tarkibi va xossalari hajmi bõyicha bir hil tarqalgan bõladi.
Masalan: Tuzli suv , havo, shakarli suv.

🍃Geterogen - tarkibi va xossalari hajmi bõyicha bir hil tarqalmagan bõladi
Masalan : loyqa suv , chang va havo , suv va moy.


📚Aralashmalarni tarkibiy qismlarga ajratish:

📝Gomogen aralashmalar : Buģlatish, Distillash

📝Geterogen aralashmalar: Tindirish, Filtrlash, Magnit yordamida

🌐Buģlatish: eritmaning tagidan olov yoqish va buģlanib chiqib ketishi

🌐Distillash: aralashmaning temperaturasiga qarab qismlarga ajratish

🌐Tindirish: aralashmalarni masalan loyqa suvni chang qismi tepaga suv esa pastga tushushiga aytilishi

🌐Filtrlash: filtr qoģoz yordamida molekulasi katta bõlgan moddalarni õtkazish ya'ni filtrat ham deb ataladi

🌐Magnit yordamida : Tarkibiy qismlarga ajratish

💤Ajratilgan aralashmalarni tozalik darajasi quyidagicha bõladi:

⏭Texnik toza
⏭Sof toza
⏭Analiz uchun toza
⏭Kimyoviy toza
⏭Maxsus toza

📶Kimyodan malumotlar

#Iqtibos

Shunday ilm olginki,  ibodat qilishingga zarar bermasin. Shunday ibodat qilginki, ilm olishingga zarar qilmasin. Kim ilmsiz amal qilsa, isloh qilgan narsasidan ko‘ra, barbod qilgan narsasi ko‘proq bo‘ladi.

𝓙𝓪𝓵𝓸𝓵𝓲𝓭𝓭𝓲𝓷 𝓡𝓾𝓶𝓲𝔂

#Haqiqat :
#joketime
Qizlar:🤭
5:30: - uyqudan turadi;
6:00: - dush;
6:30: - kofe;
7:00: - sochlar;
7:30: - makiyaj;
7:45: - kiyinadi;
8:00: - uydan chiqib ketadi.

Yigitlar:
5:30: - uxlayotgan;
6:00: - uxlayotgan;
6:30: - uxlayotgan;
7:00: - uxlayotgan;
7:30: - uxlayotgan;
7:50: - uyqudan turadi, dush, kofe, kiyinadi;
8:00: - uydan chiqib ketaadi

BEL UMURTQALARI ANATOMIYASI- (VERTEBRAE LUMBALIS✅)

2024.14-16
Tushgan testlar
132 savol bitta faylda🗂


Dõstlarizga ham yuboring🚀

@kimyoni_birga_organamiz

#Mundarija

7͟-͟S͟i͟n͟f͟ ͟n͟a͟z͟a͟r͟i͟y͟ ͟M͟a͟ʼ͟l͟u͟m͟o͟t͟l͟a͟r͟


1⃣1-5 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4453


2⃣ 6-10 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4454


3⃣11-15 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4455

4⃣16-20 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4456


5⃣21-25 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4457

6⃣26-30 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4458


7⃣31-35 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4459

8⃣36-40 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4460

9⃣41-45 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4461

🔟46-50 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4462

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

#Mundarija


8-͟S͟i͟n͟f͟ ͟n͟a͟z͟a͟r͟i͟y͟ ͟M͟a͟ʼ͟l͟u͟m͟o͟t͟l͟a͟r͟


1⃣1-5 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4466


2⃣ 6-10 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4467


3⃣11-15 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4468

4⃣16-20 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4469


5⃣21-25 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4470

6⃣26-30 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4471


7⃣31-35 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4472

8⃣36-40 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4473

9⃣41-44 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4474

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

#Mundarija


9-͟S͟i͟n͟f͟ ͟n͟a͟z͟a͟r͟i͟y͟ ͟M͟a͟ʼ͟l͟u͟m͟o͟t͟l͟a͟r͟


1⃣1-5 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4477


2⃣ 6-10 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4478


3⃣11-15 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4479

4⃣16-20 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4480


5⃣21-25 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4481

6⃣26-30 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4482


7⃣31-35 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4483

8⃣36-40 Mavzular👇

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/4484

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

🇴‌🇷‌🇬‌🇦‌🇳‌🇮‌🇰‌🇦‌ _Quiz  testlar
🌐#albatta siz uchun🫵
Agarda testda kamchiliklar bölsa oldindan uzr

✅1-50 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2176

✅50-70 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2180

✅70-100 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2227

✅100-125 gacha   🔻
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2254

✅125-150 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2268

✅ 150-170 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2305

✅170-190 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2306

✅190-200 gacha https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2320

(Foydalanish tartibi:
1-qadam:kõk yozuv ustiga bosasiz
2-qadam:agar õziz ishlamoqchi bõlsangiz yakka tartibda "bu testni boshlash" ni bosasiz
3-qadam : Agar gruppada ishlamoqchi bõlsangiz "Guruhda testni boshlash " ni bosasiz va guruhni tanlaysiz.)

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

📃#Mundarija
⚡️🎥KIMYO 🧪uchun 🧮MATEMATIKA 💯  

#VIDEOLAR🎥 #Mundarija

1⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5388

2⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5391

3⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5405

4⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5426

5⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5428

6⃣⏩https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5433

7⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5445

8⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5448

9⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5449

🔟⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5450


❗️#ESLATMA: dastlabki matematik tushunchalar videoda maydalab tushuntirilgan kõring õrganing👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

© Asomiddin_Raximov

#Organika

▪️ Murakkab efirlarni oddiy holatda nomlash:

❗️Qoida: Kislota nomi + spirt nomi aytiladi

📌 HCOOCH3 - chumoli kislotaning metil efiri
📌 HCOOC2H5 - chumoli kislotaning etil efiri
📌 HCOOC3H5 - chumoli kislotaning propil efiri

📌 CH3COOCH3 - sirka kislotaning metil efiri
📌 CH3COOC2H5 - sirka kislotaning etil efiri
📌 CH3COOC3H7 - sirka kislotaning propil efiri

#Organika

▪️ Murakkab efirlarni ratsional nomenklatura bilan nomlash:

❗️Qoida: Spirt nomi + kislota nomi

📌 HCOOCH3 - metil formiat
📌 HCOOC2H5 - etil formiat
📌 HCOOC3H5 - propil formiat

📌 CH3COOCH3 - metil atsetat
📌 CH3COOC2H5 - etil atsetat
📌 CH3COOC3H7 -  propil atsetat

✅ Muhim: HCOOH - chumoli kislota, lekin HCOO kislota qoldigʻi esa - formiat deb nomlanadi.

CH3COOH - sirka kislota, lekin kislota qoldigʻi CH3COO esa - atsetat deb nomlanadi.

#OQR

Qanday qilib hech qanday matematik amallarsiz 66 raqamini 1.5 barobarga orttirish mumkin?

Javobingizni izohda qoldiring.

📚Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
Reaksiyada atomlarning oksidlanish darajasi(valentligi) o‘zgarishi bilan boradigan reaksiyalar.

📌Oksidlovchi - elektronlarni o‘ziga biriktiruvchi atom(o‘zi qaytariladi).Zaryad qiymati kamayib boradi.
Masalan: N+5  --->  N+2

📌Qaytaruvchi - elektronlarni beruvchi atom(o‘zi oksidlanadi).Zaryad qiymati ortib boradi.
Masalan: N-3  --->   N+2

✅Faqat qaytaruvchi - metallar va eng quyi oksidlanish darajasiga ega bo‘lgan ionlar.

✅Faqat oksidlovchi - ftor va eng yuqori oksidlanish darajasiga ega bo‘lgan ionlar.

📌Kaliy permanganatning muhitga mos qaytarilishi:

🔹Kislotali muhitda = Mn+2 eritma rangsizlanadi
🔹Neytral muhitda = MnO2 qo‘ng‘ir rangli cho‘kma
🔹Ishqoriy muhitda = K2MnO4 eritma yashil rangga kiradi


📚Oksidlovchi va qaytaruvchini ekvivalentini topish uchun modda massasi olgan yoki bergan elektronlar soniga bo‘linadi. Ekv=Mr/e

📚Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
Reaksiyada atomlarning oksidlanish darajasi(valentligi) o‘zgarishi bilan boradigan reaksiyalar.

📌Oksidlovchi - elektronlarni o‘ziga biriktiruvchi atom(o‘zi qaytariladi).Zaryad qiymati kamayib boradi.
Masalan: N+5  --->  N+2

📌Qaytaruvchi - elektronlarni beruvchi atom(o‘zi oksidlanadi).Zaryad qiymati ortib boradi.
Masalan: N-3  --->   N+2

✅Faqat qaytaruvchi - metallar va eng quyi oksidlanish darajasiga ega bo‘lgan ionlar.

✅Faqat oksidlovchi - ftor va eng yuqori oksidlanish darajasiga ega bo‘lgan ionlar.

📌Kaliy permanganatning muhitga mos qaytarilishi:

🔹Kislotali muhitda = Mn+2 eritma rangsizlanadi
🔹Neytral muhitda = MnO2 qo‘ng‘ir rangli cho‘kma
🔹Ishqoriy muhitda = K2MnO4 eritma yashil rangga kiradi


📚Oksidlovchi va qaytaruvchini ekvivalentini topish uchun modda massasi olgan yoki bergan elektronlar soniga bo‘linadi. Ekv=Mr/e

#Video

📌Turli metallarning alanga rangiga taʼsiri.

Sodium - natriy
Potassium - kaliy
Copper - mis

#Foydali

✅ Pestitsidlar - qishloq xo‘jaligida zararkunanda organizmlarga qarshi kurshda ishlatiladigan kimyoviy prepartlardir.

1) Insektitsit - Hasharotlarga
2) Akaritsit - Kapalaklarga
3) Fungitsit - Zag‘burug‘larga
4) Gerbitsit - Begona o‘tlarga
5) Zootsit - Kemiruvchilarga
6) Defoliant - Barg to‘kish uchun
7) Desikant - Barg quritish uchun
8) Bakteritsit - Bakteriyalarga

Amerika va O'zbek talabalarining farqi

🇴‌🇷‌🇬‌🇦‌🇳‌🇮‌🇰‌🇦‌ _Quiz  testlar
🌐#albatta siz uchun🫵
Agarda testda kamchiliklar bölsa oldindan uzr

✅1-50 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2176

✅50-70 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2180

✅70-100 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2227

✅100-125 gacha   🔻
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2254

✅125-150 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2268

✅ 150-170 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2305

✅170-190 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2306

✅190-200 gacha https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2320

(Foydalanish tartibi:
1-qadam:kõk yozuv ustiga bosasiz
2-qadam:agar õziz ishlamoqchi bõlsangiz yakka tartibda "bu testni boshlash" ni bosasiz
3-qadam : Agar gruppada ishlamoqchi bõlsangiz "Guruhda testni boshlash " ni bosasiz va guruhni tanlaysiz.)

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

#Foydali

Nitrat kislota reaksiylarini metall faolligi va kislota konsentratsiyasiga bog‘liqligini o‘rganamiz.

📌Umumiy qoida:

✔️Nitrat kislota konsentralangan bo‘lsa NO2 gazi ajraladi
✔️Nitrat kislota suyultirilgan bo‘lsa NO gazi ajraladi
✔️Nitrat kislota juda suyultirilgan bo‘lsa NH4NO3 tuzi hosil bo‘ladi.

Misollar:
❗️Na’muna misollar tenglanmagan, o‘zingiz elektron balans usulida tenglab olasiz!

1)Cu + HNO3(kons.) => Cu(NO3)2 + NO2 + H2O
2)Cu + HNO3(suy.) => Cu(NO3)2 + NO + H2O

1)Al + HNO3(kons.) => Reaksiya bormaydi
2)Al + HNO3(suy.) => Al(NO3)3 + NO + H2O
3)Al + HNO3(suy.) => Al(NO3)3 + N2O + H2O
4)Al + HNO3(juda suy.) => Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O

📌Quyidagilarni eslab qoling:

Yuqoridagi umumiy qoidaga mos kelmaydi

✅ 1-holat
Konsentrlangan nitrat kislota bilan Fe, Cr, Al ta’sirlashmaydi.

✅ 2-holat

1)Zn + HNO3(kons.) => Zn(NO3)2 + NO + H2O
*Zn + HNO3(kons.) => Zn(NO3)2 + NO2 + H2O (bu ham toʻgʻri)
2)Zn + HNO3(suy.) => Zn(NO3)2 + N2O
3)Zn + HNO3(juda suy.) => Zn(NO3) + NH4NO3 + H2O

4)Hg + HNO3(suy.) => Hg(NO3)2 + NO2 + H2O

5) 8-sinf bo‘yicha
Fe + HNO3(juda suy.) => Fe(NO3)2 + NH4NO3 + H2O  
6) 9-sinf bo‘yicha
Juda suyultirilgan va isitilgan
Fe + HNO3(juda suy.) => Fe(NO3)2 + N2 + H2O

Yuqoridagi reaksiyalarni eslab qoling. Qiyin emas, asosiysi Zn va Hg reaksiyalarini eslab qolsangiz qolgani umumiy qoida bo‘yicha ishlanaveradi.

Yog‘lar tarkibida:
📌Glitserin - C3H5(OH)3
📌Moy kislota - C3H7COOH
📌Palmitin kislota - C15H31COOH
📌Stearin kislota - C17H35COOH
📌Olein kislota - C17H33COOH
📌Linol kislota - C17H31COOH
📌Linolen kislota - C17H29COOH

#Glyukoza bijg'ishi

Glyukoza uchun 4 xil bijg’ish xarakterli:

a)Spirtli bijg’ish – etanol hosil bo’ladi:
C6H12O6 ---> 2C2H5OH + 2CO2

b)Moy kislotali bijg’ish – butan kislota hosil bo’ladi:
C6H12O6 ---> C3H7COOH + 2CO2 + 2H2

c)Sut kislotali bijg’ish – 2-gidroksipropan kislota hosil bo’ladi:
C6H12O6 ---> 2CH3–CH(OH)–COOH

d)Limon kislotali bijg’ish:
C6H12O6 + 3[O] ---> C6H8O7 + 2H2O

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

📶Issiq ukol tarkibini o‘rganamiz

▪️Deyarli hamma ’’issiq ukol‘‘ nomi bilan mashxur kalsiy glyukonat haqida eshitgan bo‘lsa kerak.

▪️Glukoza oksidlanganda glukon kislota hosil bo‘ladi. Bu modda kalsiy karbonat bilan neytrallanganda kalsiy glyukonat hosil bo‘ladi.

✅Reaksiya:

1) C6H12O6 + (O) => C6H12O7

2) 2 C6H12O7 + CaCO3 => Ca(C6H11O7)2 + CO2 + H2O

📌Glyukoza - C6H12O6
📌Glyukon kislota - C6H12O7
📌Kalsiy glyukonat - Ca(C6H11O7)2

#Foydali

📌 Temir birikmalarini oʻrganamiz

✅ Fe2O3
▪️ Qizil temirtosh, gematit

✅ 2Fe2O3 • 3H2O
▪️ Qoʻngʻir temirtosh, limonit

✅ Fe3O4
▪️ Temir kuyindisi, magnetit, magnitli temirtosh, temir qoʻshoksid

✅ FeCO3
▪️ Siderit, temir shpati

✅ FeS2
▪️ Temir kolchedan, pirit

✅ Fe3C
✅ Temir karbid

#Modda_nomlari
#Yod_oling

✅ HgS
▪️ Kinovar

✅ FeS2
▪️ Pirit, temir kolchedan, temir disulfid

✅ Na2CO3
▪️ Soda, suvsizlantirilgan soda, kalsinatsiyalangan soda, temir sodasi

✅ CaSO4 • 2H2O
▪️ Gips

✅ MgSO4 • 7H2O
▪️ Taxir tuz

✅ KCl • NaCl
▪️ Silvinit

✅ Cu2S
▪️ Mis yaltirogʻi, xalkozin

✅ K2CO3
▪️ Potash

✅ Ag2S
▪️ Kumush yaltirogʻi, argentit

✅ ZnSO4 • 7H2O
▪️ Rux kuporosi

Sigma bog’lanish s – s, s – p va p – p gibrid orbitallar o’rtasida hosil bo’ladi.

Barcha yakka bog’lar σ – bog’lanish hisoblanadi

σ – bog’lanish tekisligiga perpendikulyar tekislikda elektron bulutlarining o’zaro qoplanishidan hosil bo’lgan bog’lanishga π – pi bog’lanish deyiladi.

π – bog’lanish p – p, p – d va d – d orbitallar orasida hosil bo’ladi.

Qo’sh bog’lardan bittasi, uchbog’lardan ikkitasi π – bog’ hisoblanadi. σ – bog’lanish atomlar orasidagi eng yaqin masofa bo’ylab amalga oshirilganligi sababli u barqaror bo’ladi. π – bog’lanish esa kuchsizroq bo’ladi.

N2  molekulasida 2 ta pi va bitta sigma bog'lanish mavjud.

CO molekulasida 2 ta pi va bitta sigma bog' mavjuddir.

🇴‌🇷‌🇬‌🇦‌🇳‌🇮‌🇰‌🇦‌ _Quiz  testlar
🌐#albatta siz uchun🫵
Agarda testda kamchiliklar bölsa oldindan uzr

✅1-50 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2176

✅50-70 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2180

✅70-100 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2227

✅100-125 gacha   🔻
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2254

✅125-150 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2268

✅ 150-170 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2305

✅170-190 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2306

✅190-200 gacha https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2320

(Foydalanish tartibi:
1-qadam:kõk yozuv ustiga bosasiz
2-qadam:agar õziz ishlamoqchi bõlsangiz yakka tartibda "bu testni boshlash" ni bosasiz
3-qadam : Agar gruppada ishlamoqchi bõlsangiz "Guruhda testni boshlash " ni bosasiz va guruhni tanlaysiz.)

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

#Foydali

📚 Organik kimyo

Mavzu: Alkanlar CnH2n+2

Alkanlar (Parafinlar) deb tarkibida uglerod va vodoroddan tashkil topgan to'yingan uglevodorodlarga aytiladi.

Birinchi vakli; Metan (CH4) Botqoq, Ruda, Kon gazi, tabiiy gaz (90-98%), yoldosh gazda, toshkoʻmir astasekin parchalansa, hosil boʻladi.


Fizika xossalari: C4 gacha gaz C5-C15 suyuq (benzin hidli). Metan-rangsiz hidsiz havodan yengil suvda yomon eruvchan gaz.

Metanning olinish:

1⃣ C+2H2=CH4 (500 °C Ni )

2⃣ CS2+2H2S+8Cu=CH4+4Cu2S (Bertolle 1856-yil)

3⃣ Al4C3+12H2O=4Al(OH)3+3CH4

4⃣ CH3COONa+NaOH=CH4+Na2CO3

Alkanlarning umumiy olinish:

Alkenlarni gidrogenlab:

CH2=CH2+H2=CH3-CH3

Vyurts reaksiyasi:

2RGal+2Na=R-R+2NaGal

Orlov-Fisher-Troph sintezi:

nCO+2n+1H2=CnH2n+2+nH2O

Kimyoviy xossalari. Alkanlar ancha passiv. Birikish, KMnO4 va ishqor eritmalar, bromli suv, H2SO4(kons) eritmasi bilan reaksiyaga odatdagi sharoitda kirishmaydi.

1. O'rin olish ( Galogenlar, HNO3, va H2SO4 bilan).

a) Galogenlar bilan reaksiyasi: (Semyonov asos solgan)

CH4+Cl2=CH3Cl+HCl

CH3Cl+Cl2=CH2Cl2+HCl

CH2Cl2+HCl=CHCl3+HCl

CHCl3+HCl=CCl4+HCl

Quyosh va ultrabinafsha hy

CH4+2Cl2=4HCl+C (Portlab)

b) Nitrolash reaksiya (Konavalov reaksiyasi 1888 yil)

R-H+HNO3=R-NO2+H2O (140 °C)

CH4+HNO3=CH3-NO2+H2O

c) Sulfolash reaksiyasi;

R-H+H2SO4=R-HSO3+H2O

2. Degidrogenlash:

CH4=> C+2H2 ( t > 1000 °C )

2CH4=> C2H2+3H2 (1500 °C)

3. Kreking:

CnH2n+2=CmH2m+2+Cn-mH2(n-m)

4. Yonish:

CnH2n+2+1.5n+0.5O2=nCO2+n+1H2O

5. Izomerlanishi:

CH3-CH2-CH2-CH3=CH3-CH(CH3)-CH3 (AlCl3)

Ishlatilishi:

CH₃Cl – issiqlik yutuvchi, onson suyuqlanuvchi gaz, sovutkichlarda. CHCl₃ narkoz modda, CCl₄ - o’ta og’ir suyuqlik, o’t o’chiruvchi, CHJ₃ yodoform-antiseptik. CH₂Cl₂, CHCl₃, CCl₄ erituvchi. Nitrobirikmalar
surkov moylari, bo'yoq va sintetik moddalar olishda. C₂H₅Br milkni og'riq sezmaydigan qilishda ishlatiladi.

#Foydali

📚Organika

✅Alkanlar uchun umumiy formulalar

1⃣ Umumiy formulasi CnH2n+2

2⃣ Molekulyar massasi 14n+2

3⃣ Pratonlar soni 8n+2

4⃣ Elektronlar soni 8n+2

5⃣ Neytronlar soni 6n

6⃣ Barcha zarrachalar soni 22n+4

7⃣ Umumiy bogʻlar soni 3n+1

8⃣ C-C bogʻlar soni n-1

9⃣ C-H bogʻlar soni 2n+2

🔟 Sigma bogʻlar soni 3n+1

1⃣1⃣ P bogʻlar soni 0 ga teng

1⃣2⃣ Umumiy bogʻ xosil qilishda qatnashgan elektronlar soni 6n+2

1⃣3⃣ Gipridlangan orbitallar soni 4n

1⃣4⃣ Gipridlanmagan orbitallar soni 2n+2

Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladim oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌

#foydali #Malumot

➡️Mavzu: Kimyoviy reaksiyalar

Kimyoviy reaksiyalar turlari:

-Birikish
-Parchalanish
-Oʻrin olish
-Almashinish

1) Birikish ikki yoki undan ortiq moddalar oʻzaro birikishi natijasida yangi bitta modda hosil boʻladi.

A + B + .. = C

SO3+H2O=H2SO4

2) Parchalanish reaksiyalari bitta moddadan bir necha yangi moddalar hosil boʻladi

C = A + B ..

CaCO3=CaO+CO2

(CuOH)2CO3=2CuO+CO2+H2O

3) Oʻrin olish reaksiyalari oddiy modda murrakab moddaning tarkibiy qismi oʻrnini oladi natijada yangi oddiy va murrakab moddalar hosil boʻladi.

AB + C = CB + A

Zn + 2HCl = ZnCl +H2

4) Almashinish reaksiyalarida murrakab moddalarning tarkibi qismlari oʻzaro oʻrin almashadi.

AB + CD = AD + CB

NaOH+2HCl=NaCl+H2O

Demak oddiy moddalarning O2 bilan tasirlashuvi

1) C+O2=2CO 2) C+O2=CO2

P+O2=P2O5 S+O2=SO2

Si+O2=SiO2 N2+O2=NO

Murrakab moddalar O2 bilan tasirlashuvi

CxHy+O2=CO2+H2O

PH3+O2=P2O5+H2O

H2S+O2=SO2+H2O

SiH4+O2=SiO2+H2O

NH3+O2 = K = NO+H2O

NH3+O2=N2+H2O

Moddalarning H2O bilan tasirlashuvi koʻrib chiqamiz

Ishqoriy metal va ularning gidridlari H2O bilan MeOH va H2 hosil qiladi.

1) Na+H2O=NaOH+H2

2) NaH+H2O=NaOH+H2

Ishqoriy metal oksididan esa gaz chiqmaydi faqat MeOH hosil boʻladi

Na2O+H2O=NaOH

Ishqoriy metallar peroksidlaridan esa MeOH va O2 ajralib chiqadi

Na2O2+H2O=NaOH+O2

Kislotali oksidlar H2O bilan tegishli kislotalarni hosil qiladi

SO3+H2O=H2SO4

Eslatma: HNO3 oʻzgacha

NO2+H2O+O2=HNO3

Metal fosfidlar (Me3Pn) H2O bilan Me(OH)n va PH3 hosil qiladi.

Ca3P2+H2O=Ca(OH)2+PH3

Nitridlar (Me3Nn) H2O bilan Me(OH)n va NH3 hosil qiladi

AlN+H2O=Al(OH)3+NH3

Mg2Si+H2O=Mg(OH)2+SiH4

Eng koʻp ishlatiladigan reaksiyalari

CaC2+H2O=Ca(OH)2+C2H2

Al4C3+H2O=Al(OH)3+CH4

Ishqoriy yer metallar uchun

Ca+H2O=Ca(OH)2+H2

CaH2+H2O=Ca(OH)2+H2

CaO+H2O=Ca(OH)2

CaO2+H2O=Ca(OH)2+O2

Al2O3+H2O=❌ Suvda erimaydi

SiO2+H2O=❌ Suvda erimaydi

Parchalanish tushunib oling

Fe(OH)3=Fe2O3+H2O

H2SO3=SO2+H2O

NaHCO3=Na2CO3+CO2+H2O

CaCO3=CaO+CO2

NaNO3=NaNO2+O2

Mg(NO3)2=MgO+NO2+O2

AgNO3=Ag+NO2+O2

Tushunib yodlang

KMnO4=K2MnO4+MnO2+O2

KClO3=K=KCl+O2

KClO3=KCl+KClO4

NH4NO3=N2O+H2O

NH4NO2=N2+H2O

👨‍💻Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladim oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌

✅ Doʻstlarga ham ulashamiz

#Organika

▪️Prefiks - old qo‘shimcha degan ma’noni bildiradi.

🧠 Yod oling. Hali ko‘p kerak bo‘ladi.

📌Yuqoridagi old qo‘shimchalar ishlatilishi:

✅ Anorganik moddalarda:

➖Oksidlarda kislorod sonini bildirish uchun:
Masalan: CO - uglerod monoksid, CO2 - uglerod dioksid, SO3 - oltingugurt trioksid, XeO4 - ksenon tetraoksid

➖Asoslarda nechta gidroksil guruh borligi bildirish uchun ishlatiladi:
Masalan: Ca(OH)2 - kalsiy digidroksod, Bi(OH)3 - trigidroksid

➖Kislotalar tarkibidagi markaziy elementni sonini bildirishda:
Masalan: H2Cr2O7 - dixromat kislota, H4P2O7 - pirofosfat(difosfat) kislota, H2S2O7 - disulfat kislota

➖Tuzlarda

1) Nordon tuzlarda vodorod sonini bildiradi:
Masalan: Ca(H2PO4)2 - kalsiy digidrofosfat, KH3P2O7 - kaliy trigidropirofosfat

2) Asosli tuzlarda gidroksil guruh sonini bildiradi:
Masalan: Al(OH)2Cl - Alyuminiy digidroksoxlorid, Mn(OH)3NO3 - marganes trigidroksonitrat

Anorganikada asosiysi mono, di, tri, tetra gacha ishlatiladi. Qolgani haqida organika o‘tilganda o‘rganamiz

▪️ Kislota angidiridiga quyidagi tarif berish mumkin:

📌Kislotani hosil qiluvchi oksid
📌Kislota parchalanganda hosil bo‘ladigan oksid
📌Kislota tarkibidagi markaziy element bilan oksiddagi elementning valentligi(oksidlanish darajasi) bir xil bo‘lgan oksid.

▪️Endi har birini batafsil o‘rgansak:

✅ 1) Tegishli kislotani hosil qiluvchi oksid

Kislotali oksidlar suv bilan ta’sirlashib tegishli kislotani hosil qiladi. Shu sabab oksidni o‘sha kislota angidridi desa bo‘ladi.

Masalan: Oltingugurt(VI)-oksidi suv bilan ta’sirlashib, sulfat kislotani hosil qiladi. Demak, oltingugurt(VI)-oksidni sulfat angidrid deyish mumkin.

▪️Boshqa na’munlar:

📌SO2 => sulfit angidrid
SO2 + H2O = H2SO3

📌SO3 => sulfat angidrid
SO3 + H2O => H2SO4

📌CO2 => karbonat angidrid
(nega bunday nomlanganini endi tushungandirsiz)
CO2 + H2O = H2CO3

📌P2O5 => fosfat angidrid yoki metafosfat angidrid desa ham bo‘ladi. Lekin ko‘proq fosfat angidrid deyiladi.
P2O5 + H2O = H3PO4
P2O5 + H2O = HPO3

📌N2O5 => nitrat angidrid
N2O5 + H2O = HNO3

📌N2O3 => nitrit angidrid
N2O3 + H2O = HNO2

📌Mn2O7 => permanganat angidrid
Mn2O7 + H2O = HMnO4

📌MnO3 => manganat angidrid
MnO3 + H2O = H2MnO4

📌CrO3 => xromat yoki dixromat angidrid
CrO3 + H2O => H2CrO4
CrO3 + H2O => H2Cr2O7


✅ 2)Kislota parchalanganda hosil bo‘ladigan oksid

Barcha kislotali oksidlar ham suvda erimaydi. Shu sabab kislota parchalanganda hosil bo‘ldigan oksid ham tegishli kislota angidridi hisoblanadi.

📌SiO2 => silikat angidrid
H2SiO3 = SiO2 + H2O

📌P2O5 => pirofosfat angidrid
H4P2O7 = P2O5 + H2O

📌B2O3 => borat angidrid
H3BO3 = B2O3 + H2O

✅ 3)Kislota tarkibidagi markaziy element bilan oksiddagi elementning valentligi(oksidlanish darajasi) bir xil bo‘lgan oksid.

📌Cl2O => gipoxlorit angidrid
HClO da xlor +1 oksidlanish daraja

📌Cl2O3 => xlorit angidrid
HClO2 da xlor +3 oksidlanish daraja

📌Cl2O5 => xlorat angidrid
HClO3 da xlor +5 oksidlanish daraja

📌Cl2O7 => perxlorat angidrid
HClO4 da xlor +7 oksidlanish daraja

📌As2O5 => arsenat angidrid
H3AsO4 da mishyak +5 oksidlanish daraja

📌As2O3 => arsenit angidrid
H3AsO3 da mishyak +3 oksidlanish daraja


✅ Bundan tashqari galogen angidridlar ham bor !

Bunday moddalar gidrolizlanganda tegishli kislota hosil qiladi:

📌PCl3 => fosfit kislotaning xlorangidridi
PCl3 + H2O = H3PO3 + HCl

📌PCl5 => fosfat kislotaning xlorangidridi
PCl5 + H2O = H3PO4 + HCl

📌POCl3 => fosfat kiskotaning xlorangidridi
POCl3 + H2O = H3PO4 + HCl

📌SCl4 => sulfit kislotaning xlorangidridi
SCl4 + H2O = H2SO3 + HCl

📌SOCl2 => sulfit kislotaning xlorangidridi(tionil xlorid)
SOCl2 + H2O = H2SO3 + HCl

📌SCl6 => sulfat kislotaning xlorangidridi
SCl6 + H2O = H2SO4 + HCl

📌SiCl4 => silikat kislotaning xlorangidridi
SiCl4 + 3H2O = H2SiO3 + 4HCl

❗️Yuqoridagi misollarda xlorni oldim. Boshqa galogenlarni(F,Br,I) ham ishlatsa bo‘ladi.

Oddiy moddalarning ishqorlarga ta'siri:

1. Metallar (amfoter metallar ishqorlar bilan ta'sirlashadi) bilan:
a) eritmada:
Zn + KOH + H₂O → K₂[Zn(OH)₄] + H₂
b) eritmadan tashqarida, temperatura ta'sirida:
Zn + KOH → K₂ZnO₂ + H₂

2. Metallmaslar bilan:
Cl₂ + KOH → KCl + KClO + H₂O
Cl₂ + KOH (t°) → KCl + KClO₃ + H₂O
S + KOH → K₂S + K₂SO₃ + H₂O
P₄ + KOH → PH₃ + KH₂PO₂ + H₂O
Si + KOH + H₂O → K₂SiO₃ + H₂
Hal₂ + KOH → KHal* + KHal*O + H₂O
Hal - galogen

#Jami 4 xil agreat holat mavjud bo‘lib, moddalar uchun 3 xilini ishlatamiz(gaz, suyuq,qattiq). Plazma holati modda uchun xos bo‘lmagani sabab kimyoda o‘rganmaymiz.

📌Qattiq agregat holat:
Zarrachalar bir biriga juda zich, yaqin joylashgan. Aniq shakl va hajmga ega.

📌Suyuq agregat holat:
Zarrachalar oraliq holatda ya’ni qattiq moddaga nisbatan uzoqroq, gazga nisbatan yaqin joylashgan. Aniq hajmga ega, lekin shaklga ega emas.

▪️Suyuqlikni siqishning iloji yo‘qligi va aniq hajmga ega ekani bilan qattiq moddaga o‘xshash. Shakli o‘zgaruvchanligi va oquvchanligi bilan gazga o‘xshaydi.

📌Gaz agregat holat:
Zarrachalari bir biridan juda uzoqda joylashgan, siyrak bo‘ladi. Aniq shaklga va hajmga ega emas.

📌 Gaz moddalar juda yuqori bosimda va juda quyi haroratda suyuq holatga o‘tadi

✅ Odatda moddalar qizdirilganda qattiq => suyuq => gaz yo‘nalish bo‘ylab moddaning  agregat holati o‘zgaradi.

✅ Odatda moddalar sovitilganda aksincha gaz => suyuq => qattiq yo‘nalishda o‘zgaradi.

✅ Bundan tashqari ba’zi moddalar qizdirilganda qattiq holatdan to‘g‘ridan to‘g‘ri gaz holatga o‘tadi(suyuq holatni chetlab o‘tib). Bunday jarayon sublimatlanish deyiladi.

📌Sublimatlanadigan moddalar:
▪️Yod - I2
▪️Quruq muz - CO2
▪️Naftalin - C10H8
▪️Uglerod - C


📌 Agregat holat o‘zgarishi FIZIK jarayon hisoblanib, modda tarkibi o‘zgarmaydi !

▪️Asosiy agregat holat o‘zgarishlari:

📌 Bug‘lanish: suyuq => gaz
📌Kondensatsiya: gaz => suyuq

📌Erish(suyuqlanish: qattiq => suyuq
📌Qotish(muzlash): suyuq => qattiq

📌Sublimatsiya: qattiq => gaz
📌Cho‘kish(desublimatsiya): gaz => qattiq

​​Atom orbitallarining gibridlanishi

Gibridlanish – shakli va energiyasi bilan farq qiluvchi (s va p) orbitallarining o’zaro qo’shilib energiyasi va ko’rinishlari bi xil bo’lgan yangi elektron orbitallarining hosil bo’lishi gibridlanish deyiladi.

Gibridlanishda taqsimlanmagan juft elektronlar va sigma bog'lar qatnashadi.

Gibridlanishda s orbitaldan 1 ta, p orbitaldan 3 ta, d orbitaldan 5 ta gibrid orbitallar qatnashadi.

sp-gibridlanish - 1 ta s va 1 ta p orbitallarning o'zaro qo'shilishidan 2 ta sp (es-pe deb o'qiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
Tarkibida 2 ta qo'sh bog' va uch bog ' tutgan moddalarning ko'pchiligi shu gibridlanishga kiradi
- Shakli chiziqli, valent burchagi 180° ga teng boladi.

sp2-gibridlanish - 1 ta s va 2 ta p orbitallarning o'zaro qo'shilishidan 3 ta sp2 (es-pe-2 deb oqiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
Tarkibida 1 ta qo'sh bog' tutgan birikmalarda uchraydi.
- Shakli burchakli, uchburchak, teng tomonli uchburchak valent burchagi 120° ga teng

sp3-gibridlanish - 1 ta s va 3 ta p orbitallarning o'zaro qo'shilishidan 4 ta sp3 (es-pe-3 deb oqiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
- Shakli tetraedr yoki trigonal piramida valent burchagi 109,28 va 104,5° ga teng.

sp3d-gibridlanish- 2 ta s, 3 ta p va 1 ta d orbitalla o'zaro qo'shilishidan 5 ta sp3d gibrid orbitallar hosil bo'lishi.
- Shakli uchburchakli bipiramida valent burchagi 120 va 90° ga teng

sp3d2-gibridlanish - 1 ta,3 ta p va 2 ta d orbitallar ozaro qo’shilib yangi 6 ta sp3d2 gibridlangan orbitallar hosil bo'lishi.
- Shakli oktaedr valent burchagi 90° ga teng.

​​Indikatorlar

Indikatorlar - eritma muhitiga qarab rangini o'zgartiruvchi moddalardir.

Suvli eritmalarning muhitini bir nechta usullar bilan aniqlab olish mumkin. Bulardan biri eritma muhitiga qarab rangini o'zgartiruvchi indikatorlarni qo'llashdir.

Indikatorlar sifatida amaliyotda ko'proq quyidagilar ishlatiladi :

• Metil zarg'aldog'i
• Lakmus
• Fenolftalein
• Universal indikator

Indikatorlar rangini qanday qilib eslab qolish mumkin ?

Lakmus

• Issiq sovuq
• Ishqoriy muhitda (sovqotadi) ko'karadi
• Kislotaga tushib qolsa (isib ketib) qizaradi

Metilzarg'aldog'i

• Ishqor sababli u kasaldek sarg'ayadi
• Kislotalardan uyalganidan qizaradi
• Hech ikkilanmasdan suvga talpinadi, chunki bu yerda u har doim to'q sariq rangda bo'ladi.

Fenolftalein

• Boshqalar uchun kislotaga tushish omadsizlik bilan tengdir, lekin u hech qanday ko'z yoshlarsiz, ortiqcha so'zlarsiz o'zgarmasdan chidaydi.(rangsiz)
• Ishqoriy muhitni esa, bolalar malinani sevgandek sevadi.

METANNING KIMYOVIY XOSSALARI

Oddiy moddalarning ishqorlarga ta'siri:

1. Metallar (amfoter metallar ishqorlar bilan ta'sirlashadi) bilan:
a) eritmada:
Zn + KOH + H₂O → K₂[Zn(OH)₄] + H₂
b) eritmadan tashqarida, temperatura ta'sirida:
Zn + KOH → K₂ZnO₂ + H₂

2. Metallmaslar bilan:
Cl₂ + KOH → KCl + KClO + H₂O
Cl₂ + KOH (t°) → KCl + KClO₃ + H₂O
S + KOH → K₂S + K₂SO₃ + H₂O
P₄ + KOH → PH₃ + KH₂PO₂ + H₂O
Si + KOH + H₂O → K₂SiO₃ + H₂
Hal₂ + KOH → KHal* + KHal*O + H₂O
Hal - galogen
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

Ba’zi hollarda ko’p ishlatiladigan kislotalar.

⚗️Sulfat kislota-H2SO4
⚗️sulfid kislota-H2S
⚗️sulfit kislota H2SO3

⚗️Nitrit kislota-HNO2
⚗️Nitrat kislota-HNO3

⚗️Ortofosfat-H3PO4
⚗️fosfit-H3PO3
⚗️Metafosfat-HPO3
⚗️pirofasfat H4P2O7

⚗️Dixromat-H2Cr2O7
⚗️Xromat-H2CrO4

⚗️Permanganat HMnO4
⚗️Manganat H2MnO4
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz
⚗️Arsenat H3AsO4
⚗️Arsenit H3AsO3

#Foydali BILIB OLING❗️❗️❗️

✅Sublimatsiyalanish- qattiq holatdan gaz holatga o‘tish.
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz
✅Kondensatlanish- gaz holatdan suyuq holatga o‘tish.

✅Depozitsiyalanish (desublimatsiyalanish)- gaz holatdan qattiq holatga o‘tish.

✅Kristallanish(cho‘kma, qotish, muzlash)- suyuq holatdan qattiq holatga o‘tish.

✅Erish- qattiq holatdan suyuq holatga o‘tish

✅Bug‘lanish- suyuq holatdan gaz holatga o‘tish.

⬇️Qisqacha qilib

1⃣ Sublimatsiyalanish
Qattiq--->gaz

2️⃣ Kondensatlanish
Gaz--->suyuq

3️⃣ Depozitsiyalanish
Gaz--->qattiq

4️⃣ Kristallanish
Suyuq--->qattiq

5️⃣ Erish
Qattiq--->suyuq

6️⃣ Bug‘lanish
Suyuq--->gaz

#Ҳадис

Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мен учун илмнинг фазли ибодатнинг фазлидан маҳбуброқдир. Динингизнинг яхшиси вараъдир", - дедилар".
Имом Ҳоким ривоят қилган.

* Кўп илм олиш, илм билан шуғулланиш кўп ибодат қилишдан афзал.

Вараъ - шубҳали нарсалардан четланиш.

Is gazida Donor - Akseptor bog' hosil bo'lishi

👇👇👇👇👇👇👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

Kimyogarlar uchun maxsus 🍫

​#malumot     

📌Ammiak olish

🔘 Sanoatda ammiak atmosfera havosidan ajratib olingan azot va suvni elektroliz (2H2O -> 2H2 + O2) qilib olingan vodorodni katalizator, bosim va harorat ta’sirida reaksiyaga kirishtirib olinadi:

        N2 + 3H2 = 2NH3 + Q.

🔘 Azot bilan vodorod aralashmasi odatdagi sharoitda reaksiyaga kirishmaydi. Azotning vodorod bilan o‘zaro ta’sirlashuvi reaksiyasi  qaytar reaksiyadir. Reaksiyani o‘ng tomonga (NH3 hosil bo‘lish  tomonga) siljitish uchun:

1⃣ Bosimni orttirish zarur. (Le Shatele prinsipiga binoan, bosim qancha ortsa reaksiya uni susaytiruvchi tomonga qarab harakatlanadi)https://t.me/kimyoni_birga_organamiz
2⃣ Haroratni pasaytirish kerak. Ammo past haroratda ammiak hosil bo‘lish reaksiyasining unumi pasayib ketadi.(Reaksiya ekzotermik, agar haroratni pasyatirsak, reaksiya mahsulot tomonga qarab harakatlanadi, Le Shatele prinsipi)
3⃣ Katalizatorlardan foydalanish zarur. Bu reaksiya uchun katalizator — Al2O3, K2O va temir aralashmasi.

Dõstlarizni ham taklif qiling 🎯

#foydali

Kreking

Neftdan olinayotgan benzin barcha iste’molchilar talabini qondirishga yetmaydi. Shuning uchun yuqori uglerod soniga ega uglevodorodlar piroliz qilinadi. Bu jarayon kreking (crack -parchalash) ham deyiladi.

Krekingni quyidagicha ifodalash mumkin:
      Alkan → Alken + Alken

Kreking 2 xil bo’ladi:
1) Termik kreking;
2) Katalatik kreking.

Termik krekingda temperatura 450°C dan yuqori bo’ladi. Bunda yuqori uglerosli alkanlardan quyi alkan va alken hosil bo’ladi:
      C16H34 --> C8H18 + C8H16

Katalitik kreking 450°C dan past temperaturada olib boriladi. Bunda katalizator sifatida AlCl3 va alyumosilikatlar ishlatiladi. 
         Gazoyl --> Yuqori oktan sonli benzin

Neftdan ajratib olingan benzinning oktan sonini oshirish uchun rifroming jarayonidan foydalaniladi. Riformingda tarmoqlanmagan uglevodorodlar tarmoqlangan uglevodorodlarga aylanadi. 
Bunda katalizator sifatida Al2O3 qo’llaniladi.
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

#Metallar

📚ELEKTROLIZ
ERIYDIGAN VA ERIMAYDIGAN ANODLAR

Anodlarni biz ikki turkumga ajratamiz ya'ni eriydigan va erimaydigan .

Erimaydigan ( inert)  anodlar elektroliz paytida erimaydi - reaksiyaga kirishmaydi❌
Ion shaklida eritmaga òtmaydi.
Masalan : Grafit , Pt , Au , Ir elektrodlar elektroliz yordamida moddalarni olishda ishlatiladi.

Eriydigan ( aktiv) anodlar - elektroliz paytida yemiriladigan ya'ni  eritmaga ionlar holida òtadigan elektrod. Masalan : Cu , Ni , Zn , Cr  , Sn , Ag  va Fe dan yasalagan anodlar .

Anod yasalagan metallning qaytaruvchiligi eritmadagi anionlarning qaytaruvchiligidan kuchli bòlishi anodning erishiga - metallning elektron berib kationga aylanib eritmaga òtishiga sababchi bòladi.

A) 4 dan 7 daqiqa o'tganda
B) 5 ga 15 daqiqa qolganda
C) 6 ga 28 daqiqa qolganda
D) 7 dan 6 daqiqa o'tganda
Test muallifi: Bunyod Raxmanov

#Foydali_malumotlar 📗

#Biogen elementlar va ularning tirik organizmdagi ahamiyati.

Yer po’stlog’ining 98 % ni 8 ta element O, Si, Al, Fe, Na, I va Mn tashkil etadi. O’simliklarning 99,1 % to’qimalarini O, C, H, K, Ca, Si elementlari tashkiletadi. Inson tanasining 99,4 % ni H, O, C, N, Ca tashkil etadi. Ularning barchasi makrobiogen elementlar deb ataladi. Tirik organizmda 0,01 % dank am miqdorda uchraydigan 10 ta element Fe, Mn, Co, Cu, Mo, Zn, F, Br, J, B kabi elementlar mikrobiogen elementlar deb ataladi.
Mn, Cu, Mo, B kabi elementlar fotosintez jarayonini borishiga, o’simliklarni o’sishi va urug’lanishining yetilishida muhim ahamiyatga ega. Ular yana tashqi muhitning zararli tasirlariga (tuproqda namlikning yetishmasligi, haroratning ortib ketishi yoki pasayib ketishi) chidamliligini oshiradi, bir qator bakteriya va zamburug’ kasalliklariga (kanop bakterioz, lavlagi o’zagining chirishi, donli o’simliklardagi kulrang dog;lar) nisbatan barqarorligini taminlaydi.
Ca – odam organizmida muhimahamiyatga ega bo’lgan biogen element bo’lib, organizmdagi barcha kalsiyning 99 % suyakda, 1 % esa qon va limfada uchraydi. Askalsiy oziq-ovqat qo’shilmasidan suyak,qon, o’sma kabi boshqa xastaliklar bilan og’rigan bemorlar organizmining himoya quvvatini oshirishda samarali foydalaniladi.
Cu – quritilgan botqoq yerlar, qumoq va misga kambag’al yerlarda don hosildorligini ko’paytirishda ishlatiladi.
Mo – dukkaklilar va yem hashak ekinlari samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Azotning o’zlashtirilishida va organizmdagi oksidlanish-qaytarilish jarayonlarida o’z o’rniga ega. Molibdenli mikro o’g’itlar qandlavlagi hosildorligini 20 % ga, zig’irning hosildorligini 25 % ga oshiradi. Lampochka ishlab chiqaruvchi korxonalarning chiqindisi qimmatbaho molibdenli o’g’it hisoblanadi. Bu chiqindi mineral o’g’itlar bilan tegishli miqdorda qo’shib ishlatilgan kuzgi bug’doy hosildorligi 37 % ga,paxta hosildorligi esa gektariga 7 sentnerga oshadi.
Mn – qandlavlagi va bug’doy yetishtirishda, tirikorganizmda siydik hosil bo’lishda asosiy element. C vitaminining hosil bo’lishida katta ahamiyatga ega. Marganes rezavor mevalar va g’alladoshlar hosildorligini sezilarli darajada oshiradi. Masalan; qulupnayning hosildorligini gektariga 30 sentnergacha, bug’doyning hosildorligini 3-4 sentnergacha ortadi. Paxta chigiti ekishdan avval marganes tuzlari bilan namlansa, hosildorlik 2 sentnergacha ortadi. G’o’za, tamaki, qandlavlagining o’sishini tezlashtiradi.
Zn – makkajo’xoridan yuqor hosil olishni taminlashda katta ahamaiyatga ega
Co va J2 – hayvonlardan yuqori hosil olishda muhim omil hisoblanadi
Co – gemoglabin sintezida katta ahamiyatga ega, DNK va aminokislotalar almashinuvida muhim element hisoblanadi. Co uzum hosildorligini oshirish bilan birga mevasi tarkibida qand moddalarni ko’payishiga yordam beradi.
Cu – teri pigmentatsiyada, temirning o’zlashtirilishida katta ro’l o’ynaydi.
Zn – organizmda CO2 hosil bo’lishi va oqsillarni o’zlashtirilishida muhim ahamiyatga ega. Rux yetishmasligi oqibatida g’alladoshlar, sabzavotlar va makkajo’hori kasalliklariga tez chalinadi. Poyasining uchlari oqarib, o’simlik zaiflashadi, natijada hosildorlik keskin kamayib ketadi. Sitrus mevalarda jiddiy kasallikni yani burglar oqarib o’simlikning qurib qolishiga sabab bo’ladi. Shaftoli, o’rik, yong’oq daraxtlari uchun Zn ning ahamiyati katta.
F2 – tirik organizmlar suyak to’qimalarning hosil bo’lishi va o’sishida juda zrur elementlardan biri hisoblanadi. Tishlar ularda ftor miqdori kamayganda nuray boshlaydi.
Br2 – oliy nerf faoliyatining normal kechishi uchun javob beradigan elementlardan biri.
J2 – organizmlarning normal o’sishi, jinsiy yetilishi uchun zarur element.

📚KIMYONI BIZ BILAN TEZ VA OSON ÕRGANING⤵️
@kimyoni_birga_organamiz
@kimyoni_birga_organamiz
@kimyoni_birga_organamiz

#IBO past papers 📍Japan🇯🇵2020 (Theoretical 1)

ᴋɪᴍʏᴏ ᴍᴀʟᴜᴍᴏᴛʟᴀʀ pinned «#KANAL MUNDARIJASI📃 ❗️Dastlabki matematik tushunchalar👇 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5493 ❗️Kimyodan boshlanğich nazariya👇 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5501 ❗️Kimyogar olimlar 👇 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5502 🚫Shisha turlari…»

Alkanlarning nomi va formulalari. Ruschada va o'zbekchada.

Метан (СН4)
Етан (С2Н6)
Пропан (С3Н8)
Бутан (С4Н10)
Пентан (С5Н12)
Гексан (С6Н14)
Гептан (С7Н16)
Октан (С8Н18)
Нонан (С9Н20)
Декан (С10Н22)
Ундекан (С11Н24)
Додекан (С12Н26)
Тридекан (С13Н28)
Тетрадекан (С14Н30)
Пентадекан (С15Н32)
Гексадекан (С16Н34)
Гептадекан (С17Н36)
Октадекан (С18Н38)
Нонадекан (С19Н40)
Ейкозан (С20Н42)
Генейкозан (С21Н44)
Докозан (С22Н46)
Трикозан (С23Н48)
Тетракозан (С24Н50)
Пентакозан (С25Н52)
Гексакозан (С26Н54)
Гептакозан (С27Н56)
Октакозан (С28Н58)
Нонакозан (С29Н60)
Триаконтан (С30Н62)
Гентріаконтан (С31Н64)
Дотриаконтан (С32Н66)

для любителей химии‌‌

Metan (CH4)
Etan (C2H6)
Propan (C3H8)
Butan (C4H10)
Pentan (C5H12)
Geksan (C6H14)
Geptan (C7H16)
Oktan (C8H18)
Nonan (C9H20)
Dekan (S10N22)
Axloqsiz (C11H24)
Dodekan (C12H26)
Tridekan (C13H28)
Tetradekan (C14H30)
Pentadekan (C15H32)
Hexadecane (C16H34)
Geptadekan (C17H36)
Octadecane (C18H38)
Nonadekan (C19H40)
Eykosan (C20H42)
Geneikosan (C21H44)
Dokosan (C22H46)
Trikosan (C23H48)
Tetrakozan (C24H50)
Pentakozan (C25H52)
Geksakozan (C26H54)
Geptakozan (C27H56)
Oktakozan (C28H58)
Nonakosan (C29H60)
Triakontan (S30N62)
Gentriakontan (S31N64)
Dotriakontan (C32H66)
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

📃#Mundarija
⚡️🎥KIMYO 🧪uchun 🧮MATEMATIKA 💯  

#VIDEOLAR🎥 #Mundarija

1⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5388

2⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5391

3⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5405

4⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5426

5⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5428

6⃣⏩https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5433

7⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5445

8⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5448

9⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5449

🔟⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5450


❗️#ESLATMA: dastlabki matematik tushunchalar videoda maydalab tushuntirilgan kõring õrganing👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

© Asomiddin_Raximov

🇴‌🇷‌🇬‌🇦‌🇳‌🇮‌🇰‌🇦‌ _Quiz  testlar
🌐#albatta siz uchun🫵
Agarda testda kamchiliklar bölsa oldindan uzr

✅1-50 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2176

✅50-70 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2180

✅70-100 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2227

✅100-125 gacha   🔻
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2254

✅125-150 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2268

✅ 150-170 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2305

✅170-190 gacha 🔻 https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2306

✅190-200 gacha https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/2320

(Foydalanish tartibi:
1-qadam:kõk yozuv ustiga bosasiz
2-qadam:agar õziz ishlamoqchi bõlsangiz yakka tartibda "bu testni boshlash" ni bosasiz
3-qadam : Agar gruppada ishlamoqchi bõlsangiz "Guruhda testni boshlash " ni bosasiz va guruhni tanlaysiz.)

📚𝙸𝚕𝚖 𝚊𝚑𝚕𝚒𝚐𝚊 𝚝𝚊𝚛𝚚𝚊𝚝𝚒𝚗𝚐🚀

👩‍👩‍👧‍👦Dõstlarizni ham taklif qiling
✅Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test

#KANAL MUNDARIJASI📃

❗️Dastlabki matematik tushunchalar👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5493

❗️Kimyodan boshlanğich nazariya👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5501

❗️Kimyogar olimlar
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5502

🚫Shisha turlari
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5513

🚫Ozon O³ haqida qisqacha
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5519

📃Ali Ib Abu Tolib
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5520

🚫VALENTLIK haqida
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5525

🚫Kimyo labaratoriya haqida
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5534

🚫Modda holatlari haqida
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5543

⏭QUIZ TEST
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5544

🛑Yaxshi kimyogar boʻlish uchun maslahat
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5550

⏩Atom elektron tuzulishi
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5552

#MENDELEYEV JADVALLARI📃
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5558?single

⚡️BIOGEN ELEMENTLAR
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5565

⚡️KIMYO ASOSIY TUSHUNCHALAR
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5568

⚡️⚡️⚡️NODIR METALLAR
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5598

📃AJOYIB SAVOLLAR🛑🛑
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5617

📍#ORGANIK KISLOTALAR
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5621

📍📍📍 MATEMATIK IFODALAR
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5622

⏮ NAVOIYAZOT
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5634

⚡️⚡️ENG KERAKLI MAʼLUMOTLAR ⚡️⚡️
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5656

🛑#USTOZIMGA TABRIK
👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5674

🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥
🆀🅾🅽🆄🅽🅻🅰🆁
💥Massaning saqlanish qonuni👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5686

💥TARKIBNING DOIMIYLIK QONUNI👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5687

💥Ekvalentlar qonuni👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5688

🔥Karrali nisbatlar qonuni

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5690

🔥Hajmiy nisbatlar qonuni
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5691

🔥Avagadro qonuni👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5692

🔥Gey lyussak qonuni👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5693

🔥Boyl Mariot qonuni👇
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5694

©Asomiddin_Raximov
@PDG_Rakhimov

📚Bilim mulkdan afzal. Chunki u sizni himoya qiladi,
mulk esa sizning himoyangizga muhtoj.🚗

© Ali ibn Abu Tolib

📚KIMYONI BIZ BILAN TEZ VA OSON ÕRGANING⤵️
@kimyoni_birga_organamiz
@kimyoni_birga_organamiz
@kimyoni_birga_organamiz

#Juma_muborak

🎯Rangli reaksiyalar:
■1. Antrosen + O2 (sariq)
■2. Naftalin + HNO3 (sariq)
■3. Etilen + K2[PtCl4] (sariq)
■4. Tirozin + HNO3(sariq)
■5. Fenilalanin + HNO3(sariq)
■6. Etanol + K2Cr2O7 + H2SO4(yashil)
■7. Alizarin + Cr(OH)3 (yashil)
■8. Etilen + bromli suv (rangsiz)
■9. Etilen + KMnO4 +H2SO4 (rangsiz)
■10. Yod qo’shilgan kraxmal klasteri qizdirilsa (rangsiz)
■11. Glitserin + Cu(OH)2 (ko’k)
■12. Anilin + lakmus (ko’k)
■13. Kraxmal + I2 (ko’k)
■14. Amilaza +I2 (ko’k)
■15. Olein kislota + KOH (ko’k)
■16. Plamitin kislota + KOH (ko’k)
■17. Stearin kislota + KOH (ko’k)
■18. Dipeptid + Cu(OH)2 (ko’k)
■19. Rezorsin + FeCl3 (binafsha)
■20. Fenol + FeCl3 (binafsha)
■21. Gidroxinon + FeCl3 (binafsha)
■22. Salitsil kislota + FeCl3 (binafsha)
■23. Alizarin + Fe(OH)3 (binafsha)
■24. Tripeptid + Cu(OH)2 (binafsha)
■25. Anilin + Xlorli oxak (qizil binafsha)
■26. Oqsil + Hg(NO3)2 + HNO2 (qizil )
■27. Alizarin + Al(OH)3 (och qizil )
■28. Alizarin – qizil rangli

#Ba'zi moddalarning ishlatilish sohalari

⚪️👉 ZnS --- liminofar bo'yoq olishda ishlatiladi
⚫️👉 SO2 --- organik bo'yoqlarni rangsizlantirish uchun ishlatiladi
🔴👉 MgSO4 --- qon bosimini tushuruvchi modda sifatida ishlatiladi
🟠👉 SCl3 --- rezinani vulkanlovchi agent sifatida qo'llaniladi
🔵👉 Na2S2O3 --- allergiya , asab kasalliklarida ishlatiladi.
🟡👉 K2Cr2O7 --- terichilik , tekstil , lak bo'yoq va farmatsevtika sanoatida ishlatiladi

📃#Mundarija
⚡️🎥KIMYO 🧪uchun 🧮MATEMATIKA 💯  

#VIDEOLAR🎥 #Mundarija

1⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5388

2⃣ ⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5391

3⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5405

4⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5426

5⃣⏮https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5428

6⃣⏩https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5433

7⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5445

8⃣⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5448

9⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5449

🔟⏭https://t.me/kimyoni_birga_organamiz/5450


❗️#ESLATMA: dastlabki matematik tushunchalar videoda maydalab tushuntirilgan kõring õrganing👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

© Asomiddin_Raximov

• N2O azot ( I )-oksid

• NO azot (II)-oksid

• N2O3 azot ( III )-oksid

• NO2 azot ( IV )-oksid

• N2O4 azot qo'sh oksid

• N2O5 azot ( V ) oksid

#Siz bilgan bilmagan malumotlar🫵

➡️ Mavzu: OKSIDLAR

✳️ Biri kislorod boʻlgan ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.

🔘 Umumiy formulasi: EO

🟢 Oksidlarning toifalanishi.

1. Asosli oksid: Na2O, K2O, CaO

2. Kislotali oksid: SO3, SO2, CO2

3. Amforter oksid: Al2O3, ZnO BeO

4. Befarq oksid: CO, NO, N2O

5. Peroksid: H2O2, Na2O2, K2O2

6. Qo'sh oksid: FeO*Fe2O3 => Fe3O4

1⃣ Asosli oksidlar – Suvda erish natijasida asos hosil qiladigan oksidlar.

Na2O+H2O=2NaOH

CaO+H2O=Ca(OH)2

Kislota va kislotali oksidlar bilan reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladigan oksidalarga aytiladi.

Na2O+H2SO4=Na2SO4+H2O

CaO+SO3=CaSO4

Ularga asosan metal oksidlarni misol qilib ayta olamiz: K₂O, Na₂O, CaO, CrO, MnO, Mn₂O₃, FeO.


2⃣ Kislotali oksidlar - Suvda erish natijasida kislota hosil qiladigan oksidalarga aytiladi.

SO3+H2O=H2SO4

P2O5+3H2O=2H3PO4

Ular asoslar va asosli oksidlar bilan reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladigan oksidalarga aytiladi.

SO3+Ca(OH)2=CaSO4+H2O

SO3+CaO=CaSO4

Kislotali oksidlarga asosan metalmas oksidalari va yuqori valentlik metall oksidlari misol boʻla oladi.

Misol uchun: CO₂, NO₂, P₂O₅, SO₃,CrO₃, MnO₃, Mn₂O₇,

3⃣ Amfoter Oksidlar – sharoitga qarab asosli yoki kislotali xossani namoyon qiladi.

Kislota bilan reaksiyaga kirishasa asosli oksid xossasiga ega boʻladi.

Al2O3+H2SO4=Al2(SO4)3+H2O

Ishqor bilan reaksiyaga kirishasa kislotali oksid xossasiga ega boʻladi.

Al2O3+NaOH=NaAlO2+H2O

Amforter oksidga quyidagilarni misol qilib keltirish mumkin: Al₂O₃, ZnO, BeO, MnO₂, Cr₂O₃, Fe₂O₃


4⃣ Befarq oksidlar tuz hosil qilmaydigan indeferent oksid deb ham ataladi.

Ular kislota bilan ham asos bilan ham reaksiyaga kirshmaydi, yani tuz hosil qilmaydi.

Quyidagilarni misol qilib keltirish mumkin: NO, N₂O, SiO, CO, SO

5⃣ Peroksidlar - Kislorod oksidlanish darajasi -1 ga valantligi II teng boʻladi.

Quyidagilarni misol qilib keltirish mumkin: Na₂O₂, H₂O₂, BaO₂

6⃣ Qo'sh oksidlar odatda metallarning 2 xil valentlikdagi oksilaridam hosil boʻladi.

Quyidagilarni misol qilib keltirish mumkin: Pb₂O₃ (PbO·PbO₂), Mn₃O₄ ( MnO*Mn2O3 ), Pb₃O₄(PbO₂·2PbO )

Eslatma quyidagi inert gazlar oksid hosil qilmaydi. He, Ne, Ar oksidlari olinmagan

🔰Ilim olishdan charchamanglar bilganlar takrorlab qoʻysa zarar qilmaydi foydasi tegsa men xursand boʻlaman.

❇️ Doʻstlarga ham ulashamiz🤝

✅ Bizdan uzoqlashmang hammasi sizlar uchun albatta😊

🔥Siz bilgan bilmagan olimlarni qilgan ishlari

💎Libix – mineral oziqlanish nazariasi. O’g’it
💎Libix va Vyoler – izomeriya hodisasini ochdi
💎Lomonosov (1756) – modda massasining saqlanish qonuni
💎Lui de Broyl elektronning to’lqin tabiatini tasvirlab berdi
💎Lyuis – kovalent bog’lanish hosil bo’lishini talqin etdi
💎Makintosh – kauchukdan suv o’tkazmaydigan palto tikish.
💎Maksvell (1864) yorug’lik va elektr hodisalari o’rtasidagi bog’lanishni aniqladi.
💎Maksvell va Lorens aylanma tok harakati bilan elektromagnit to’lqin oqimi orasidagi munosabatni aniq.
💎Malliken – elektronnning fizik xossalari ( zaryad, massa, harakat tezligi va radiusi) ni tavsiflab berdi
💎Margraf – xo’raki lavlagi tarkibida 6% qand borligini aniqladi
💎Markovnikov – qo’shboqqa birikish, izomerlanish qoidalarini yaratdi. Neftni mustaqil fan bo’lishiga asos soldi. 💎Sikloparafinlar (naftenlar)ni kashf etdi, 5,6 azoli halqali birikmalarni neftdan ajratib oldi
💎Maxsumov - Kimyoviy tuzilish nazariyasini  elektron va fazoviy tuzilishga bog’lab, takomillashgan hozirgi zamon qoidasini quidagicha taklif etgan . “ Murakkab zarrachaning tabiati uning tarkibi hamda kimyoviy, elektron  va fazoviy tuzilishiga bog’liq”
💎Meyer – 1864 yilda elementlarning atom massalari ortib borish tartibidagi jadvalni tak.qil
💎Misher – nuklein kistani kashf etdi
💎Mozli – atom zaryadining tartib raqamiga tengligi
💎Nabiyev – o’g’it
💎Nagaoka va O. Lodj – atom tuzilishining ikkinchi (Saturn sayyorasiga o’xshash) modelini tak.etdi
💎Nekrasov – to’la o’xshash elementlarni aniq
💎Nilson – skandiyni kashf etdi
💎Nobel – Dinamitni yaratdi
💎Noddaklar (er xotin) reniyni kashf etdi
💎Nyulends – ekvivalentlikka asoslangan oktavalar qonuni
💎Plank -  energiyaning kvantlanish xususiyati
💎Poling – gibridlanish hodisasi, elektromanfiylik tushunchasi
💎Prust – tarkibning doimiylik qonuni
Rentgen – rentgen nurlarining ochilishi
💎Rezerford – atom tuzilishining planetar modeli. Nurlarni α  β  γ nurlarga ajratdi.
💎Sala – erituvchilarni suvli, yog’li, kislotali sinflarg ajratdi
💎Semyonov – kataliz, zanjir reaksiyalar, issiqlik b.n portlash nazariyasini yaratgan
💎Shankurtua – silindr shaklidagi jadvalni tuzdi
💎Sheyele – glitserinni 1-b.b olgan. Undan so’ng Shevrel bn Bertlo uni xossalarini ōrgangan
💎Shredinger – atomlarning elektron tuzilishini ifodalovchi to’lqin funksiyasi uchun tenglamani keltirib chiqardi
💎Shtern va Gerlax – atomning magnit moment komponentlari tashqi magnit maydonida diskret qiymatlarini qabul qilishni asoslab berdi.
💎Shuxov – krekingni sanopat usuli
💎Shveyger – galogen tushunchasini fan.kir
💎Siliman – Amerikada neft haydash tajribalari
💎 Sladovskaya Kyurilar – radiy va polininyni kashf etdi
💎Stoney – 1893y  manfiy zaryadning eng kichik zarrachasini “alektron” deb atadi.
💎Tomson – 1897y katod nuri nelektronlar  oqimi ekenligini aniqladi
💎Rezerford– 1898-1899 y <<atomning birinchi modeli>> ni tak.etdi
💎Uilard – γ nurlarni aniqlab eletromagnit to’lqinlar ekenlgini aniqladi
💎Vagner – etilenni gidratlagan KmnO4 ning suvli eruitmasi. Glikol hosil b.di
💎Favorskiy – asitilenning izomerlanishi. Dioksanni olgan.
💎Vinkler – germanyni kashf etdi
💎Vyoler – (disiandan) oksalat va (ammoniy sianatdan)mochevina sintezladi. Sianid kistani ixtiro qildi. Al, Be, Ittiriylarni oldi.
💎Vyurs – metilamin va etilamin, fenol, etilen oksid va boshqalarni ixtiro va sintez qilgan
💎Xyukkel – aromatiklik qoidasi
💎Yakobi – galvonoplastikani ochgan
💎Yung – 1811 yilda yorug’lik nurinin g difraksiya xossasini o’rganib uning to’lqin tabiatga ega t isbotladi.
💎Yuryev – furan, tiofen, pirrolning bir biriga o’tishi
💎Zelinskiy – protivogazni ixtiro qil. Asitilenni trimerlab benzol olgan
💎Zinin – anilinni  sintez qilgan. To’yingan va to’yinmagan siklik birikmalar.
💎Gustaffson
– sikloalkanni digaloid birikmalariga rux tasir ettirib oladi
💎Sobatye – alkenlarga vodorodning birikishi

🍂METAL VA METALMASLARNING ASOSIY FARQI ✅

Ikki element bir-biri bilan o'zaro kimyoviy ta'sirga kirishsa ular atomlari tashqi elektron qavatlari qayta quradilar. Bir element atomi elektronlarini beradi, boshqalari esa aksincha oladi.
Kimyoning mana shu qismida metal va metalmaslar orasidagi farq yashiringan.
Metalmaslarda qarama-qarshi harakatlarga qobiliyat bor, odatda ular elektron olishlari, lekin berishlari ham mumkin. Elektron olish foydali bo'lsa, metalmaslar manfiy ion ko'rinishida bo'lib oladilar. Aks holda musbat ion hosil bo'ladi. Faqat ftor va kislorod amaliy jihatdan kelishishni bilmaydilar-ular elektronni oladilar va hech qachon boshqa atomga elektron bermaydilar. O'zaro birikkanda ftor elektron oladi.
Metallarda qat'iy bajariladigan shior - faqat elektronlarni berish. Shu sabbali musbat zaryadlangan ionlarga aylanishadi. Ortiqcha elektron olish - ularning yaxshi ko'rgan ishi emas.
Tashqi qobig'ida elektronlari kam bo'lganlari elektronlarni berishi oson, elektron ko'plariga esa tezroq u yerda yaqin inert gaz oxirgi qavati elektronlari shakliga keltirish foydaliroq.
Metallar va metalmaslar orasidagi asosiy farq shunda.

#Kulgu😂
Darsda o‘qituvchi so‘rabdi:
- Kelajakda nima ish qilasiz?
O‘quvchilar javob beribdi:
- Hokim bo‘laman!
- Vazir bo‘laman!
- Lider bo‘laman!
- Amaldorni kuyovi bo‘laman...

Shunda bir o‘quvchi debdi:
- Hamma yumshoq joyda o‘tirishni xohlayapti. Kimdir ish qilish kerak-ku. Men oddiy ishchi bo‘laman.

Matematikani bunchalik darajada qiziqarli animatsiya orqali ko‘rsatish uchun matematikani qanchalik darajada bilish kerak?
https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

⚡️#Misni xar xil rangli birikmalari

Cu-qizil 🔴
Cu2O-qizil🔴
CuO-qora⚫️
CuOH-sariq🟡
Cu(OH)2-havorang🔵
Cu(OH)2•CuCO3-toʻq yashil🟢
CuSO4-oq⚪️
CuSO4•5H2O-koʻk🔵
CuCl2•2H2O-yashil🟢
Cu(NO3)2•3H2O-koʻk🔵

Suvning qattiqligi

1. Suvning qattiqligi deyilganda nimani tushunish mumkin?
A) suv tarkibidagi kalsiy va magniy ionlarining mavjudligini
B) suv tarkibidagi kalsiy va marganes ionlarining mavjudligini
C) NaHCO3 va NaOH mavjudligini
D) osh tuzi eritilgan suvni

2. Qaysi tuzlar vaqtinchalik qattiqlikka sabab bo‘ladi?
1) MgSO4; 2) Ca(HCO3)2; 3) CaCl2; 4) Mg(HCO3)2
A) 1, 4 B) 2, 4 C) 2, 3 D) 1, 3

3. Doimiy qattiqlikni keltirib chiqaradigan tuzlar keltirilgan qatorni ko‘rsating.
A) CaCl2, CaSO4, MgCl2, MgSO4
B) Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2
C) Ca(NO3)2, Ca(HCO3)2, Mg(NO3)2,
Mg(HCO3)2
D) CaCO3, MgCO3

4. Suvning qattiqligi faqatgina temir gidrokarbanatga bog’liq. 0,25 litr suv qaynatilganda 4,0 mg FeCO3 cho’kmaga tushdi. Suvni qattiqligini hisoblang.
(mmol•ekv/l)
A) 0,276 B) 0,141 C) 0,381 D) 0,101

5. 0,5 litr suv tarkibida 16,2 mg Ca(HCO3)2, 2,92 mg Mg(HCO3)2, 11,10 mg CaCl2 va 9,5 mg MgCl2 bo’lsa, suvning umumiy qattiqligini hisoblang.
A) 2,1 B) 1,28 C) 1,1 D) 1

6. 5 litr suvda 2,22 g CaCl2 bo’lsa, suvni qattiqligini hisoblang.( mg/ekv)
A) 9 B) 5 C) 8 D) 6

7. Xajmi 1 litr suvda 48,6 mg Ca(HCO3)2, 29,6 mg MgSO4 bo’lsa, 1 litr suvdagi Ca va Mg ionlarining miqdorini aniqlang?(mmol/l)
A) 0,935 B) 0,75 C) 0,112 D) 1,0933
8. 250 litr suvda 162 mg Ca(HCO3)2 bo’lsa, suvning qattiqligini toping
A) 8 B) 6 C) 4 D) 10

9. Qattiq suv tarkibida Ca(HCO3)2 massa ulushi 0,015 % va Mg(HCO3)2 massa ulushi 0,005 % ekanligi ma’lum bo‘lsa, 20 l hajmdagi (ρ = 1 g/ml) suv qattiqligini yo‘qotish uchun Ca(OH)2 dan necha gramm qo‘shish kerak?
A) 2,38 B) 2,28 C) 1,85 D)1,88

10. Suvning 300 litrida 43,8 mg Mg(HCO3)2 borligini bilgan holda, shu suvning muvaqqat qattiqligini (mg-ekv/l) aniqlang.
A) 1 B) 2 C) 2,5 D) 1,5

11. Agar 0,25 l suvda 16,2 mg kalsiy gidrokarbonat 2,92 mg magniy gidrokarbonat, 11,1 mg kalsiy xlorid va 9,5 mg magniy xlorid bo’lsa, suvning umumiy qattiqligini toping?
A) 1,25 B) 2,78 C) 2,56 D) 3,21

12. Suvning umumiy qattiqligini yo’qotish uchun ohakli soda usuli bo’yicha 50 litr suvga 7,4 g Ca(OH)2 va 5,3 g Na2CO3 qo’shilgan. Suvning doimiy, muvaqqat va umumiy qattiqligini aniqlang?
A) V= 2 mmol/l D= 4 mmol/l U= 2+4=6
B) V= 3 mmol/l D= 4 mmol/l U= 3+4=7
C) V= 4 mmol/l D= 3 mmol/l U= 4+3=7
D) V= 5 mmol/l D= 3 mmol/l U= 5+3=8

13. Har litrida 10 g CaSO4 va 40 g MgSO4 bo‘lgan suvning 5 litr miqdori berilgan. Bu suvni yumshatish uchun qancha (g) natriy karbonat sarf qilish kerak?
A) 431,0 B) 215,6 C) 323,4 D) 265

14. 2 l suvning har litrida 50 g Ca(HCO3)2 va 35 g Mg(HCO3)2 bo‘lsa, uzoq vaqt qaynatish natijasida choynak tubida qanday massadagi (g) quyqa hosil bo‘ladi?
A) 56,8 B) 102,0 C) 51 D) 113,5

15. Kalsiy ionlarini chiqarib yuborish uchun 100 litr suvga 21,2 g soda qo’shish talab qilinadi. Suvning qattiqligini (mg-ekv) aniqlang.
A) 6 B) 8 C) 2 D) 4

16. 500 litr suvni (qattiqligi 3 mg-ekv ga teng ) yumshatish uchun qanday massadagi (g) Na2CO3 kerak?
A) 79,50 B) 66,25 C) 132,5 D) 265

17. 500 litr suvni (qattiqligi 2,5 mg-ekv ga teng) yumshatish uchun qanday massadagi (g) Na2CO3 kerak?
A) 79,55 B) 66,25 C) 132,5 D) 265

18. Hajmi 1 litr bo’lgan suvdagi korbanatlarni cho’ktirish uchun 0,53 g soda sarflandi. Suvning qattiqligini aniqlang.
A) 10 B) 8 C) 4 D) 12

19. Suvning vaqtinchalik qattiqligi 4,43 mmol/l ga teng bo’lgan 2,5 l suvning vaqtinchalik qattiqligini yo’qotish uchun necha g so’ndirilgan ohak kerak.
A) 0,5 B) 0,74 C) 0,41 D) 0,78

20. 1 m3 suvda 222 g Ca(HCO3)2 va 175 g Mg(HCO3)2 bo’lsa, suvning qattiqligini aniqlang.
A) 5,14 B) 3,14 C) 8,31 D) 11,2

​📍Uglevodorodlarni umumiy yonish tenglamasi .

CxHy + x+0.25yO2 → xCO2 + 0.5yH2O

📌Alkan
CnH2n+2 + 1.5n+0.5O2 → nCO2 + n+1H2O
📌Sikloalkan
CnH2n+ 1.5nO2 → nCO2 + nH2O
📌Alken
CnH2n+ 1.5nO2 → nCO2 + nH2O
📌Alkadiyen
CnH2n-2 + 1.5n-0.5O2 → nCO2 + n-1H2O
📌Alkin
CnH2n-2 + 1.5n-0.5O2 → nCO2 + n-1H2O
📌Aren
CnH2n-6 + 1.5n-1.5O2 → nCO2 - n-3 H2O
📌Bir atomli t-gan spirt
CnH2n+2O + 1.5nO2 → nCO2 + n+1H2O
📌Aldegid va keton
CnH2nO + 1.5n-0.5O2 → nCO2 + nH2O
📌Bir asosli toyingan karbon kislotalar
CnH2nO2 + 1.5n-1O2 → nCO2 + nH20
📌Aminlar
CnH2n+3N + 3n+0,75O2 → nCO2 + n+1,5H2O +0,5 N2

Ўқитувчини ўқитманг!

Яқин 1000 йил орасида бирорта табиб ёки шифокорга шу сохадан беҳабар одамнинг маслаҳат ёки кўрсатма берганини ёки операция жараёнида жаррохнинг устига "минволиб" "ундай қил, бундай қил"-деганини эслай олмайман.
Сафарга чиққан инсон самолёт учувчиси ёки кема капитанига ихтиёрини топширади, ҳа деганда уларнинг ишига аралашиб бурун суқмайди.
Агар ҳар бир "махмадона" самолёт штурвалини бошқарса нима бўлишини кўз олдингизга келтиринг.
Нонвой мустақил нон пиширса, подачи қўй боқса, қурувчи қурса нима учун ўқитувчи мустақил дарс ўтолмайди?

Ҳар қандай кас "ундай эмас, бундай ўқит", "мени фарзандимни эркала, мени фарзандим биринчи партада ўтириши керак, мени фарзандимга алоҳида эътибор бер, фарзандимга 2 баҳо қўйма, дарсни мана бундай ўт, уй вазифасини мана бундай баҳола..." деган кўрсатма-ю буйруқларни беравериши оқибатида болаларда на билим, устозларда на иштиёқ қолди.

Эй инсон!
Фарзандингни мактабга, Устозга бердингми, энди сабр ва масъулият билан натижани кут.
Фарзандингни назорат қил. Устоз дарс - операция жараёнида. Фарзандингни бу операциядан муваффақиятли чиқиши сенинг сабр-тоқатингга боғлиқ.
Операцияга зарур воситаларни,  етказиб бериш сенинг вазифанг.

Кун тун, керак бўлса ухламай фарзандинг ҳаққига дуо қил. Жарроҳ - ўқитувчи фарзандингни  эсон омон қўлингга топширсин. Солиҳ, билимли инсон бўлиб етишган фарзанд устозидан кўра энг аввало сенга, жамиятга керак.
Шундай экан устозларга, ўқитувчиларга ўқитишни, тарбиялашни ўргатмоқчи бўлган "дўстим".

Сиз ўзингизнинг ишингизни қилинг. Ўқитишни ўз эгаларига қўйиб беринг.

Қобилжон Қосимов

Ko'p ota-onalar o'qib to'g'ri xulosa chiqarishsa judayam xursand bo'lardik

⏩Alkanlarning gomologik qatori.

formulasi nomi izomerlar soni radikali.

1 CH4 Metan - CH3- Metil
2 C2H6 Etan - C2H5- Etil
3 C3H8 Propan - C3H7¬- Propil
4 C4H10 Butan 2 C4H9- Butil
5 C5H12 Pentan 3 C5H11- Pentil
6 C6H14 Geksan 5 C6H13- Geksil
7 C7H16 Geptan 9 C7H15- Geptil
8 C8H18 Oktan 18 C8H17- Oktil
9 C9H20 Nonan 35 C9H19- Nonil
10 C10H22 Dekan 75 C10H21- Detsil
11 C11H24 Undekan C11H23- Undetsil
12 C12H26 Dodekan C12H25- Dodetsil
13 C13H28 Tridekan C13H27- Tridetsil
14 C14H30 Tetradekan C14H29- Tetradetsil
15 C15H32 Pentadekan 4347 C15H31- Pentadetsil
16 C16H34 Geksadekan C16H33- Geksadetsil
17 C17H36 Geptadekan C17H35- Geptadetsil
18 C18H38 Oktadekan C18H37- Oktadetsil
19 C19H40 Nonadekan C19H39- Nonadetsil
20 C20H42 Eykozan 366319 C20H41- Eykozil
21 C25H52 Pentakozan 36797588 C25H51- Pentakozil
22 C27H56 Geptakozan C27H55- Geptakozil
23 C28H58 Oktakozan C28H57- Oktakozil
24 C29H60 Nonakozan C29H59- Nonakozil
25 C30H62 Triakontan C30H61- Triakantil

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz_test

⏩⁉️Berlin lazurining formulasi

#kimyo #ptable

Ushbu sayt orqali kimyo elementlari jadvali (Mendelyev) jadvalini 4 xil uslubdagi uch o'lchamli rakurslarini ko'rishingiz mumkin


LINK 👉 threejs.org/examples/css3d_periodictable.html

Bizdan uzoqlashmang👇🏻
@kimyoni_birga_organamiz
👥Gruppamiz: @kimyoni_birga_organamiz_test
⚠️Bot:@chemistry_rahimov_bot

🔥Reaksiya turlari


⭕️ Gidratlanish - suvni biriktirib olish reaksiyasi.

⭕️ Digidratlanish - suv ajralib chiqish reaksiyasi.

⭕️ Gidrogenlanish - vodorodni biriktirib olish reaksiyasi.

⭕️ Degidrogenlanish - vodorod ajralib chiqarish reaksiyasi.

⭕️ Neytrallanish - asos bilan kislota ta'sirida tuz va suv hosil bo'ladigan reaksiyalar.

⭕️ Eterifikatsiya- Murakkab efirlar hosil bo‘lish reaksiyasi

⭕️ Piroliz(olov)- Qizdirib moddalarni parchalash

⭕️ Elektroliz- Elektr toki yordamida parchalash

⭕️ Gidroliz- Suv ta'sirida moddalarni parchalash

⭕️ Solvoliz- Suvdan boshqa moddalar yordamida parchalash

⭕️Termik reaksiya- Issiqlik chiqishi yoki yutilishi bilan boradigan jarayon

Alkanlarning dstlabki 4 vakili tarixiy nomlari kelib chiqishi:

Metan ⟹ "botqoq gazi"

Etan ⟹ "qattiq, barqaror' Etan nomli sarkarda nomiga

Propan ⟹"yovvoyi" yo'ldosh gazda aniqlangan dastlab va begona yovvoyi gaz nomi berilgan

Butan ⟹ "ajdaho" Butan davlati nomiga

https://t.me/kimyoni_birga_organamiz

Juda mantiqiy savol😁

🔥#Kerakli malumot🔥

🟢Eng aktiv metallar Cs, Fr

🟡Eng bolg’alanuvchan metal  Oltin

🟠Eng og’ir gaz Radon Rn

🟤Eng og’ir metal  Os p=22,5 g/ml

⚪️Eng plastik metal   Oltin

⚫️Eng qattiq metal  Cr xrom

🟣Eng qimmatbaho element  Cf

🔴Eng qiyin eriydigan metal  W
volfram 3220 C0 da eriydi

🔵Eng siyrak element  At Yer qobig’ida 0,16 g

🟤Eng yahshi tok o’tkazuvchilar  Ag – Cu – Au – Al ortadi

🟣Eng yengil metal  Li

🟡Eng g’ayrioddiy metal Pt (u 320-540 C0 oralig’ida hajmi kichrayib zichligi keskin ortadi

⚪️Eng katta kengayish koeffitsantiga ega metalCs (97 • 10-6 k-1)

🟢Eng qarshiligi katta metal  W

⚫️Eng yengil gaz   Vodorod

🟣Eng ko’p tarqalgan metal  Al

#Foydali BILIB OLING❗️❗️❗️

✅Sublimatsiyalanish- qattiq holatdan gaz holatga o‘tish.

✅Kondensatlanish- gaz holatdan suyuq holatga o‘tish.

✅Depozitsiyalanish (desublimatsiyalanish)- gaz holatdan qattiq holatga o‘tish.

✅Kristallanish(cho‘kma, qotish, muzlash)- suyuq holatdan qattiq holatga o‘tish.

✅Erish- qattiq holatdan suyuq holatga o‘tish

✅Bug‘lanish- suyuq holatdan gaz holatga o‘tish.

⬇️Qisqacha qilib

1⃣Sublimatsiyalanish
Qattiq--->gaz

2️⃣Kondensatlanish
Gaz--->suyuq

3️⃣Depozitsiyalanish
Gaz--->qattiq

4️⃣Kristallanish
Suyuq--->qattiq

5️⃣Erish
Qattiq--->suyuq

6️⃣Bug‘lanish
Suyuq--->gaz

#bilib qõyganimiz yaxshi

Алюмин илишлардан фойдаланишда эҳтиёт бўлинг

✅ Биз ҳар куни бу идишлардан нотўғри фойдаланамиз ва бу орқали саломатлигимизни хавф остига қўямиз.

✅ Кўпинча алюмин идишларда зарарли моддани озиқ-овқатга ўтишига имкон берувчи осон шикастланадиган ҳимоя қопламаси мавжуд. Унинг танадаги ортиқча миқдори асаб тизимининг касалликларига олиб келади.

✅ Бундай идишларни шиша чойнаклар ва зангламайдиган пўлатдан ясалган жиҳозлар билан алмаштирган маъқул.