Sog‘lom uyqu 😴
Dasturchilarning orasida keng tarqalgan muammolardan biri noto‘g‘ri uhlash ya’ni uyqu rejimining buzilishi hisoblanadi. Ko‘pchiligimizga yarim tundan keyin hammayoq tinch va osuda bo‘lganda ilhom kela boshlaydi. Soat strelkalariga qaramasdan ishga tushib ketamiz. Yoki yonayotgan deadlinelar 🔥 ba’zida bizni uyqumizdan kechib ishlashga majbur qiladi. Yoshlikda bu narsa uncha bilinmaydi, tuni bilan ishlab chiqib, tongda ozgina uhlab olib, ishlab ketaveramiz. Bu narsa 1 oyda 1-2 marotaba qaytalansa mayli, lekin sistematik noto‘g‘ri uhlovchi odamning organizmi qancha majburlasangiz ham bunga ko‘nika olmaydi va sekin asta buzilishni boshlaydi. Ayniqsa menga o‘xshagan 30 ga yaqinlashib borayotgan va undan katta yoshli insonlarda bu juda ham seziladi.
Qanday qilib desak, tundagi uyqu bilan kunduzgi uyquning asosiy farqi, tun bo‘lganidan so‘ng tanamizda melatonin garmoni ishlab chiqariladi va uyquga tayyorgarlik ko‘riladi. Uhlaganimizdan so‘ng, shu orqali uyg‘onishga yaqin paytimiz esa, bizni ertangi kunga tayyorlash uchun serotonin, kortizol, dofamin garmonlari sintezi sodir bo‘ladi. Ammo kunduzgi uyqu paytida esa melatonin ishlab chiqarilmaydi yoki uning darajasi juda past bo‘ladi, bu garmonsiz qolganlarining sintezi ham pasayadi. Shuning uchun ham siz kunduzgi uyqu, sizga tundagidek energiya bermaydi va o‘zingizni baribir lanj his qilishda davom etasiz. Bu esa o‘z o‘rnida unumdorlikning tushishidan tashqari, charchoq, holsizlik, miyaning faolligi pasayishiga olib keladi. Ayniqsa ortiqcha dofamin stimulyatorlariga qarshi kurash so‘nib qoladi, sizga bu baxt garmoni yetishmagandan so‘ng, siz shirinliklar, shirin ichimliklar, tamaki mahsulotlari, qisqa qiziqarli kontentlar va boshqa past sifatsiz dofamin manbalariga o‘lja bo‘lasiz. Doimiy bunday holat esa, asab kasalliklariga, ortiqcha vazn to‘plash (jigar va yurak kasalliklari), uyqusizlik, men nomini bilgan va bilmagan boshqa kasalliklarga duchor qiladi.
Siz ham 40 ga chiqmasdan qarsillab qolmay desangiz, biologik soatlaringizga quloq soling, uyquni yengishga harakat qilmang, tunda uhlab kunduzi ishlang, siz bugun yopib qo‘ygan deadlineingiz, unumdorligingiz tushgandan so‘ng yana 10 ta yonayotgan deadlinelarga olib keladi. Undan ko‘ra, kechasi vaqtida uhlab, tongda sal vaqtliroq turing, deylik bomdod vaqtida, chunki bu vaqtda 100% bo‘lmasa ham, 70-80% tanangiz charchoqlarini chiqarib yangi kunga tayyor bo‘ladi. Siz esa organizmingizni qiynamasdan maqsadingizga erishasiz, tugatilgan ish va sog‘lom uyqu bilan kuningiz unumdor o‘tadi.
P.S. Men bularni o‘z tajribamdan o‘tkazganimdan, kuzatishlarimdan va izlanishlarimdan kelib chiqib yozyapman. Tibbiyot xodimlaridek to‘g‘ri ma’lumot yoza olmagan bo‘lishim mumkin, unday bo‘lishiga da’vo ham qilmayman.
Hammaga sog‘lom uyqu, xayrli tun! 🥱🥱🥱
@khumoyun_codes
