گرچه برخى زنان، در توان بدنى يا درآمد مالى برترند، ولى در قانون و برنامه، بايد عموم را مراعات كرد، نه افراد نادر را.
در تنبيهات بدنى هم، اسلام سفارش كرده كه نبايد به مرحله ى كبودى جسم يا زخمى شدن بدن برسد. به علاوه، مرد متخلّف هم گاهى توسط قاضى تنبيه بدنى مى شود.
رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: كتك شما نبايد به نحوى باشد كه اثر آن در جسم زن نمودى داشته باشد، يا كتك نشانه خودنمايى و اظهار قدرت مرد باشد كه زهره چشمى بگيرد.
مقصود از «اضربوهنّ»، زدن با چوب مسواك و شبيه آن است، زدنى كه از روى رفق و دوستى باشد.
اين آيه، براى رفع اختلاف ميان زن و شوهر، و پيشگيرى از وقوع طلاق، يك دادگاه خانوادگى را با امتيازات زير مطرح مى كند:
- داوران، از هردو فاميل باشند تا سوز، تعهّد وخيرخواهى بيشترى داشته باشند.
- اين دادگاه، نياز به بودجه ندارد.
- رسيدگى به اختلاف در اين دادگاه، سريع، بدون تراكم پرونده و مشكلات كارِ ادارى است.
- اسرار دادگاه به بيگانگان نمى رسد ومسائل اختلافى در ميان خودشان مى ماند.
- چون داوران از خود فاميلند، مورد اعتماد طرفين مى باشند.
براى حل همه مشكلات، انتخاب داور جايز است.
حَكمين نمى توانند به طلاق وجدايى حكم كنند، مگر آنكه از طرفين اجازه داشته باشند.
اين آيه، از حقّ خدا «واعبدوااللَّه» تا حقّ بردگان «ملكت ايمانكم» را بيان كرده و اين نشانه ى جامعيّت اسلام است.
«الجار ذى القربى والجار الجنب»، شامل همسايه ى فاميل و غير فاميل، هم عقيده و غير هم عقيده نيز مى شود. به گفته ى روايات تا چهل خانه از هر طرف، همسايه اند. يعنى در مناطق كوچك، همه همسايه اند.
«الصاحب بالجنب»، شامل رفقاى دائمى يا موقّت، رفقاى سفر، يا آنان كه به اميد نفعى سراغ انسان مى آيند، مى شود.
«ابن السبيل»، ممكن است در وطن خود متمكن باشد و ما شناختى از او و بستگانش نداشته باشيم، فقط بدانيم كه درمانده ى در سفر و فرزند راه است كه بايد مورد حمايت قرار گيرد.
«مختال»، كسى است كه در دنياى خيال، خود را بزرگ مى پندارد و تكبر مى كند. اگر به اسب هم «خيل» مى گويند چون متكبّرانه راه مى رود.
احسان به پدر و مادر، شامل محبّت، خدمت، كمك مالى، علمى، عاطفى و مشورت با آنان مى شود.
شرط احسان به والدين خوب بودن آنان نيست، ولى اطاعت از والدين در صورتى است كه آنان به امرى بر خلاف رضاى خدا فرمان ندهند.
بخل، علاوه بر بخل ورزيدن در اموال و نبخشيدن به ديگران، شامل بخل نسبت به علم، آبرو، قدرت و امكانات نيز مى شود.