Osman Batur
● Altay'ın Köktogay bölgesinde dünyaya gelen Osman Batur (1899-1951) murabıtlar ehramın zirvesine namzed bir kahramandır.
● Osman Batur'un babası İslam Bey, annesi Ayç (Kayşa) Hanım'dır. Batur, çocukluk yıllarında Ulûm-u İslamiyye okudu. Çin'e karşı cihad eden Böke Batur'un yanında bir murabıt olarak yetişti. Ekim 1941'den itibaren milli ayaklanmanın liderliğini bizzat kendisi üstlendi. Çinliler ve Ruslar bu isyanı bastırmak için bütün güçlerini seferber ettilerse de orduları onun emrindeki murabıtlar karşısında duramadı.
● Hanımı, üç oğlu ve beş kızı hapse atıldı. Tek erkek kardeşi Delilhan, İslamoğlu da 1942'de katledilmişti.
● 1944 yılında Çin'le yapılan muharebe 15 gün sürdü ve murabıtların taarruzu karşısında Çin askeri birlikleri geri çekilmek zorunda kaldı.
● Osman Batur'un Altay'da kazandığı zaferler Doğu Türkistan'ın diğer bölgelerinde de etkisini gösterince İli'de (Kulca) Ali Han Töre liderliğinde büyük bir kıyam başladı. Bu kıyamın başarıya ulaşmasıyla Kulca'da (Gulca) Doğu Türkistan Cumhuriyeti kuruldu ve Ali Han cumhurbaşkanlığına getirildi. Bu devleti ilk tanıyan ise Osman Batur oldu.
● Osman Batur, 7 Ekim 1944'te Kulca İdaresi tarafından Altay Valiliği'ne tayin edildi. Bunun üzerine Çinliler, Osman Batur'un 18 yaşındaki kızı ile 14 yaşındaki oğlunu annelerinin gözü önünde hunharca katletti. 11 yaşındaki oğlu ve 9 yaşındaki kızı da 20 metre derinliğindeki bir kuyuya atıldı.
● Komünist birliklere karşı altı ay gerilla savaşını devam ettirdi. Komünist birlikleri Osman Batur'un yakalanması için 8. Kızılalay'ı görevlendirdi. Osman Batur son savaşını yaptığı Kayız'da, 17-18 Şubat gecesi Çin Kurtuluş Ordusu'na esir düştü. 16 Mart'ta Urumçi'ye götürüldü. Ağır işkencelere maruz kaldı. Önce kulakları sonra elleri kesildi.
● 29 Nisan'da Çin askeri onu kurşuna dizerek idam etmek için toplandı. Batur, "Allahu Ekber" deyince üzerine kurşun yağdı. Ruhunu, uğrunda her şeyini feda ettiği Rabb'ine şehit olarak teslim etti.
İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn...