ГАДААД ХҮЧИН ЗҮЙЛ

Газын зурваст хүрэх хүнс ачсан 97 машиныг дээрэмджээ
Газын зурваст хүрэх хүнс ачиж явсан НҮБ-ын 109 ачааны машины 97 нь дээрмийн бай болжээ. Тодруулбал, ачааны машинууд Израилийн хяналтад байдаг Керем Шалом боомтоор дайран өнгөрөх үед буутай этгээдүүд тэднийг зогсоож, ачаагаа буулгахыг шаардсан байна. Гэрчүүдийн мэдээлснээр маск зүүсэн эрчүүд цуваа руу дайрч, гранат шиджээ.
Тусламжийн машинд халдсан 20 гаруй этгээдийг устгасан гэж Газа дахь Хамасын Дотоод хэргийн яам мэдэгджээ.
Гэмт этгээдүүд хэн болохыг хараахан мэдээлээгүй байна. Гэхдээ НҮБ-ын тусламжийн агентлагийн комиссар генерал Филипп Лаззаринигийн хэлснээр Газад дэг журам бүхэлдээ алдагдсан учир үйл ажиллагаа явуулахад хүндрэлтэй байгаа аж. Израилийн арми Газын зурвасын хойд хэсэгт хуурай замын довтолгоогоо өргөжүүлснээр бүс нутагт тусламжийн ачааны машин нэвтрэх нь цөөрсөн. Тухайлбал, өнгөрсөн сард урьд өмнө байгаагүй цөөн машин Газад нэвтэрчээ. Тиймээс нутгийн хойд хэсэгт өлсгөлөн нүүрлэх өндөр магадлалтай байгааг холбогдох байгууллагууд анхааруулж буй.
Өлсгөлөнд нэрвэгдсэн хүмүүс хоол хүнсний тусламж ирсэн гэж бодож Хан Юнис дахь НҮБ-ын тусламжийн агентлагийн байр руу дайрч оржээ. Гэвч ачааны машинуудыг дээрэмдсэн учир агуулахад авах зүйл юу ч байгаагүй аж. "Израилийн эрх баригчид хүн амын үндсэн хэрэгцээг хангах, тусламжийг аюулгүй хүргэхийг хөнгөвчлөх олон улсын хуулиар хүлээсэн хууль ёсны үүргээ үл тоомсорлосон хэвээр байна" гэж НҮБ-ын тусламжийн агентлаг мэдэгджээ.
Эх сурвалж:BBC.com

Далай доорх кабель тасалдсанд Оросыг буруутгаж байна
Герман, Финлянд улсуудыг холбосон усан доорх харилцаа холбооны "C-Lion"  кабель тасалджээ. Ямар учир шалтгааны улмаас гэмтэл гарч, холболт тасарсан нь тодорхойгүй байгаа ч Орос улс холбоотой байж магадгүй гэж эрх баригчид таамаглаж байна. Тус кабелийн үйл ажиллагааг хянадаг "Cina" компанийн мэдээлснээр кабель далай доор тасарч, гэмтэл гарсан эсэхийг судалтаар ажиллаж байна. Түүнчлэн Литва, Шведийн хоорондох холбооны кабель орон нутгийн цагаар Ням гаригийн өглөөний 10:00 цагийн орчимд тасарсан тухай "Telia Lithuania" харилцаа холбооны компанийн төлөөлөгч мэдэгдсэн юм.
Тэрбээр "Интернэтийн урсгал тасалдсан нь тоног төхөөрөмжийн эвдрэлээс биш, харин далай доорх шилэн кабельд гэмтэл учирсантай холбоотой" гэжээ.
Герман, Финляндын гадаад хэргийн сайд нар хамтарсан мэдэгдэл гаргаж "Европын аюулгүй байдал Оросын түрэмгийлэлд өртөөд байна. Украины адил хорлонтой этгээдүүдийн ядуулж буй эрлийз дайны аюулд ороод байна" гэжээ.  "C-Lion"  кабель нь 1200 километр үргэлжилдэг бөгөөд Литва, Шведийн холбодог кабелиас 100 километрийн зайд оршдог байна.
Уг хоёр кабель нэг өдрийн дотор зэрэг тасалдсан нь эрх баригчдын санааг зовоож буй.
Финлянд, Эстонийг холбосон байгалийн хийн хоолойд 2023 оны аравдугаар сард ноцтой гэмтэл гарч байсан. Дараа нь Финляндын албаны хүмүүс Хятадын чингэлэг хөлөг онгоц зангуугаа чирснээс болж гэмтсэн болохыг тогтоосон юм. Мөн 2022 онд Орос, Герман хоёрыг холбосон Хойд урсгалын хийн хоолой дэлбэрсэн бөгөөд одоог хүртэл мөрдөн шалгах ажиллагаа үргэлжилж буй. Сүүлийн жилүүдэд улс, орныг холбосон хоолой, сүлжээ дамжуулах кабелиудад асуудал гарч байгаа нь Украин, Орос болон АНУ-тай холбоотой гэх цуу яриа гарах болсон юм.
"Cinia"-ийн  хэвлэлийн төлөөлөгч хэлэхдээ "Ийм төрлийн асуудал нь усан доор гаднын нөлөөгүйгээр гарах боломжгүй" гэжээ.
Финляндын засгийн газрын кибер аюулгүй байдлын мэргэжилтэн Самули Бергстром хэлэхдээ "Бусад кабелиуд байгаа учир C-Lion тасалдсан ч интернэт холболтод саад учруулаагүй" гэсэн байна.
Эх сурвалж:BBC.com

"Их-20"-ийн удирдагчид ямар асуудал хөндөв?
Дэлхийн хамгийн том эдийн засагтай 20 орны удирдагчид ядуурал, уур амьсгалын өөрчлөлт зэрэг тулгамдсан асуудлаар хэлэлцэж байна. Бразилын Рио-де-Жанейро хотноо Даваа гаригт "Их 20"-ийн дээд хэмжээний уулзалт эхэлсэн бөгөөд хоёр өдөр үргэлжилнэ. Японы ерөнхий сайд Ишиба Шигэрү, АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байден, Хятадын удирдагч Ши Жиньпин нар оролцож байна. Перугийн нийслэл Лимад болсон "APEC"-ийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр эдгээр төрийн тэргүүн нар мөн адил уулзсан бөгөөд Жо Байден, Ши Жиньпин нар тусдаа уулзалт зохион байгуулсан юм.
Удирдагчид өлсгөлөн, ядуурлыг арилгах арга хэмжээг хэрхэн үргэлжлүүлэх талаар хэлэлцэх төлөвтэй байна. Мөн тогтвортой хөгжил, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг авах арга хэмжээний талаар санал солилцоно.
Хөгжиж буй болон шинээр гарч ирж буй улс орнууд олон жилийн турш эдгээр сорилттой тулгарсан. Дээд хэмжээний уулзалт болохоос өмнө Бразилын ерөнхийлөгч Луис Инасио Лула да Силва Бямба гаригт "Амазон юу хүсч байгааг дэлхий нийтэд хэлэх цаг болсон" гэж мэдэгдэж, олон нийтэд удирдан зохион байгуулах үүрэг хүлээснээ зарласан юм. Мөн тэрбээр ойг хамгаалахад баян орнууд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай байгааг онцолжээ.
"Их-20"-ийн удирдагчид ядуурал, уур амьсгалын өөрчлөлт зэрэг асуудал дээр өөр өөр байр суурьтай байсан ч санал нэгтэйгээр асуудлыг шийдвэрлэх гарц хайж магадгүй гэж олон нийт найдаж буй. Энэхүү дээд хэмжээний уулзалт нь Дональд Трмапийг ерөнхийлөгчийн тангараг өргөхөөс хоёр сарын өмнө болж байна. Түүнийг уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг арга хэмжээ авахаас илүү хоёр талын хэлэлцээрүүдэд илүү анхаардаг гэж ажиглагчид үздэг байна.
Эх сурвалж:NHK.org.jp

Ши Жиньпин АНУ-ын шинэ засаг захиргаатай хамтран ажиллахаа амлав
Хятадын удирдагч Ши Жиньпин ирэх оны нэгдүгээр сард ерөнхийлөгчийн тангаргаа өргөх Дональд Трамптай хамтран ажиллах амлалт өгсөн байна. Перуд болсон Ази, Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр Ши Жиньпин, Жо Байден нар уулзжээ. Хоёр орны удирдагчид Бямба гаригт тусдаа уулзалт хийсэн бөгөөд энэ хүрээнд Жо Байден ерөнхийлөгчийн хувиар сүүлийн удаа Ши Жиньпинтэй уулзсан. Эх сурвалжийн мэдээлснээр,Жо Байден өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд хоёр орны харилцаанд уруудаж, өгссөн олон зүйлс болсныг онцолжээ. Мөн олон улсын худалдаа, Тайванийн асуудал дээр санал сэтгэгдлээ солилцсон байна.
Шинжээчдийн үзэж буйгаар, шинээр сонгогдсон ерөнхийлөгч Трамп ирэх оноос эхлэн Хятадын импортод өндөр татвар ногдуулна гэж амлаж байсан тул үүнээс өмнө Жо Байден тус улстай энхийн харилцаа тогтоох алхмуудыг хийж байна.
Уулзалт Лима зочид буудалд болсон бөгөөд Хятадын удирдагч Ши Жиньпин Вашингтонтой харилцах харилцаа өөрчлөгдөхгүй, тогтвортой байх болно гэж мэдэгджээ. Тэрбээр "Хятад улс шинээр сонгогдсон засаг захиргаатай хамтран ажиллаж, олон талын үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж чадна" гэж хэлсэн байна. Байден мөн дэлхийн хамгийн том хоёр орны хооронд стратегийн өрсөлдөөн байж болохгүй гэж онцолжээ. Тэрбээр "Манай хоёр улс өрсөлдөөн, зөрчилдөөнийг хүлээн зөвшөөрөх ёсгүй. Энэ бол бидний үүрэг хариуцлага. Сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд бид тайван харилцаатай байх боломжтой гэдгийг нотолсон гэж би бодож байна" гэсэн юм.
Эх сурвалж:BBC.com

Ким Жон Ун амиа золиослогч дроныг олноор үйлдвэрлэхийг тушаав
Хойд Солонгосын удирдагч Ким Жон Ун Пүрэв гаригт нисгэгчгүй нисэх технологийн цогцолборын харьяа хүрээлэн болон холбогдох компаниудын үйлдвэрлэсэн амиа золиослогч дронуудын туршилтын талаар газар дээр нь зааварчилгаа өгчээ. Тэрбээр амиа золиослогч дроны гүйцэтгэлийн туршилтад хяналт тавьж, бөөнөөр нь үйлдвэрлэх шаардлагатайг онцлон тэмдэглэсэн байна.
"Өөр өөр цохилтын зайд ашиглах амиа золиослогч дронууд нь газар болон далай дахь дайсны объектууд руу алдалгүй довтлох зорилготой" гэж "KCNA" агентлаг мэдээлжээ.
Тэдгээр дроныг туршиж үзэхэд урьдчилан тогтоосон тактикийн янз бүрийн маршрутаар ниссэнийхээ дараа зорилтыг нарийвчлан онож чаджээ. Тиймээс Ким Жон Ун сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийллээ.
Тэрбээр "Дроныг цэргийн хүчин чадлын гол хэрэгсэл болгон ашиглах өрсөлдөөн дэлхий дахинд хурдацтай явагдаж байна. Хойд Солонгос улс төрөл бүрийн нисгэгчгүй онгоц үйлдвэрлэж, нэвтрүүлэх бүрэн боломж, чадавхитай. Мөн орчин үеийн байлдааны шаардлагад нийцүүлэн шинэ, ирээдүйтэй тактикийг хослуулан хэрэглэх боломжийг эрэлхийлнэ. Солонгосын Хөдөлмөрийн нам сүүлийн үед нисгэгчгүй цэргийн техник хангамжийн системийг үйл ажиллагааны төлөвлөгөөтэй төгс хослуулах чиглэлд чухал ач холбогдол өгч байна. Аль болох эртхэн үйлдвэрлэлийн системээ бий болгож, бүрэн хэмжээний масс үйлдвэрлэлд шилжих шаардлагатай байна" гэжээ.
Эх сурвалж:Yonhap.com

Гүнж Микаса таалал төгсчээ
Японы эзэн хааны гэр бүлийн хамгийн ахмад настай Микаса гүнж өнөөдөр /2024.11.15/ өглөө 101 насандаа таалал төгссөн байна. Тэрээр талийгаач эзэн хаан Шоуагийн төрсөн дүү ханхүү Микасагийн эхнэр байсан гэж тус улсын эзэн хааны хэвлэлийн төлөөлөгч мэдээллээ. Гүнж Микаса гуравдугаар сарын 3-нд цус харвалт, уушгины хатгалгаа гэх оношоор Гэгээн Лукийн олон улсын эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байсан.
Тэрээр анх эрчимт эмчилгээний тасагт эмчлүүлж байсан ч баруун гар, хөлийнх нь хөдөлгөөн мэдэгдэхүйц сайжирч, уушгины хатгалгаа нь эдгэрэх шатандаа орсон гэж эмч нар дүгнэсний үндсэн дээр хувийн өрөөнд шилжсэн байжээ.
Гэвч есдүгээр сард бие нь дахин муудаж, эрчимт эмчилгээний тасагт шилжсэн байна. Эзэн хааны хэвлэлийн төлөөлөгчийн мэдээлснээр, Гүнж Микасагийн дотор эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа удаан хугацаанд бага багаар муудаж байсан. Эмч нар чадах бүх эмчилгээг хийсэн ч эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа улам дордож, таалал төгссөн байна.  Тэрээр 2016 онд таалал төгссөн ханхүү Микасатай 76 жилийн турш ханилсан.
Гүнж Микаса 19 дүгээр зууны сүүлчээр эхэлсэн Мэйжигийн эрин үеэс хойших эзэн хааны гэр бүлийн гишүүдийн хамгийн өндөр настан байсан юм.
Эх сурвалж: NHK.or.jap

Байден, Ши Жиньпин нар уулзана
Перуд болох олон улсын уулзалтын үеэр ерөнхийлөгч Жо Байден Хятадын төрийн тэргүүн Ши Жиньпинтэй уулзана гэж АНУ-ын засгийн газрын өндөр албан тушаалтан мэдэгдлээ. Тодруулбал, Лимад болох Ази Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны дээд хэмжээний уулзалтын хүрээнд Бямба гаригт хоёр орны төрийн тэргүүн нар уулзах юм байна. Эх сурвалжийн мэдээлснээр, Жо Байден хоёр орны цэрэг армийн холбоог сайжруулах талаар ярилцаж магадгүй байна.
Мөн Тайванийн хоолойгоор дамжуулан энх тайван, аюулгүй байдлыг хадгалахыг чухалчилж, Өмнөд Хятадын тэнгис дэх үйл ажиллагаанд санаа зовж буйгаа илэрхийлэх бололтой.
Сүүлийн жилүүдэд АНУ-д фентанил хэтрүүлэн хэрэглэснээс болж нас барах тохиолдол олшрох болсон. Хятадад үйлдвэрлэгдэж, хууль бусаар АНУ-д орж ирж буй фентанилыг хамтран таслан зогсоох хүсэлт Жо Байден мөн тавьж магадгүй байна. Хоёр орны төрийн тэргүүн нар өнгөрсөн жилийн арваннэгдүгээр сард уулзалдсанаас хойш бараг л холбоо бариагүй тул энэ удаа Жо Байден ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхээ шилжүүлэхээсээ өмнө Ши Жиньпинтэй уулзах хүсэлтэй байгаа юм.  Дональд Трамп бүрэн эрхийн хугацаандаа Хятадын импортын бараанд өндөр татвар ногдуулна гэж удаа дараа амлаж байсныг мартаж болохгүй.
Тиймээс Жо Байден ерөнхийлөгч байх сүүлийн сарууддаа хоёр орны харилцааг тогтвортой байлгахад дөхөм болох ахиц дэвшлүүдийн талаар хэлэлцэнэ гэж албаны хүмүүс мэдэгдэв.
Эх сурвалж:NHK.or.jp

Хятадын цөмийн амбицыг тэлэх Луугийн хүч төсөл
Хятад улс томоохон байлдааны хөлөг онгоцонд зориулсан цөмийн реакторын эх загварыг бүтээж буйг хиймэл дагуулын зураг болон тус улсын засгийн газрын баримт бичгүүдэд хийсэн дүн шинжилгээнд үндэслэн тогтоожээ. Энэ нь Хятадын анхны цөмийн хөдөлгүүртэй нисэх онгоц тээгч хөлөг онгоцны үйлдвэрлэл урагштай байгаагийн тод илрэл юм.
Хятадын Тэнгисийн цэргийн хүчин тоон үзүүлэлтээрээ хэдийнэ дэлхийд тэргүүлээд буй. Цөмийн цэнэгтэй тээвэрлэгчдийг флотдоо нэмэх нь тэдний хувьд томоохон алхам болно. Энэ дэвшил нь Хятадыг тэнгисийн цэргийн хүчин чадлаараа нэгдүгээрт ордог гүрнүүдийн онцгой эгнээнд оруулна гэдгийг Вашингтон дахь Олон улсын энх тайвны төлөөх Карнегийн сангийн ахлах ажилтан Тонг Жао хэлжээ. Цаашилбал, дотоодын үндсэрхэг үзлийг нэмэгдүүлж, үндэсний нэр хүндийг өсгөх ач холбогдолтой.
Калифорнийн Миддлбери олон улсын судалгааны хүрээлэнгийн судлаачид Сычуань мужийн Лешань орчмын уулархаг нутгийг судалж байхдаа Хятадыг зэвсгийн зориулалттай плутони эсвэл тритиум үйлдвэрлэх реактор барьж байна гэж сэжиглэжээ. Эцэст нь үүнийг томоохон байлдааны хөлөг онгоцны анхны реакторын бүтээн байгуулалт гэж дүгнэсэн юм.
Лешань дахь төслийг Лонгвэй буюу Луугийн хүч гэж нэрлэдэг. Харин албан баримт бичигт Цөмийн эрчим хүчийг хөгжүүлэх төсөл гэж нэрлэжээ.
Хятад улс цөмийн хөдөлгүүртэй нисэх онгоц тээгч хөлөг онгоц бүтээхээр төлөвлөж байна гэсэн цуу яриа эртнээс гараад байгаа ч Миддлберигийн багийн хийсэн судалгаагаар байлдааны хөлөг онгоцонд зориулсан цөмийн хөдөлгүүртэй хөдөлгүүрийн систем бүтээхээр ажиллаж байгаа нь батлагдав. "Лешань дахь реакторын прототип нь Хятад улс цөмийн хөдөлгүүртэй нисэх онгоц тээгч хөлөг онгоц бүтээж байгаагийн анхны баттай нотолгоо юм" гэж Миддберигийн профессор, төслийн судлаачдын нэг Жеффри Льюис хэллээ.
Хиймэл дагуулын зураг, төслийн тендер, боловсон хүчний файл, байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийн судалгаа зэргээс гадна барилгын явцын дуу чимээ, хэт их тоосжилтын талаарх иргэдийн гомдол зэргийг үндэслэн тэнгисийн цэргийн хөдөлгүүрийн туршилтын реактор барьж байна гэж дүгнэжээ.Удахгүй ашиглалтад орох тус реактор нь 999 дүгээр бааз гэгддэг талбайд баригдсан шинэ байгууламжид байрлаж байна. Тус байгууламжид ажиллаж байгаа, ашиглалтаас гарсан, баригдаж байгаа гээд өөр зургаан реакторыг байрлуулсан байна. 999 дүгээр бааз нь реакторын инженерийн судалгаа, туршилт хийх үүрэгтэй Хятадын Үндэсний цөмийн корпорацийн охин компани болох Хятадын Цөмийн эрчим хүчний хүрээлэнгийн хяналтад байдаг.
Тээгч хөлөг бүтээх ажлыг хариуцдаг Хятадын 701 дүгээр хүрээлэн буюу Хятадын хөлөг онгоц судалгаа, дизайны төв нь Цөмийн эрчим хүчийг хөгжүүлэх төслийн хүрээнд реакторын тоног төхөөрөмжийг худалдан авсан болохыг баримт бичгээр нотолжээ. Мөн 2020-2023 он хүртэлх хиймэл дагуулын зургуудыг харвал бүс нутаг дахь байшингуудыг нурааж, реакторын талбайтай холбогдсон ус татах дэд бүтцийг барьж байжээ.
Байгаль орчны нөлөөллийн тайланд Лонгвэй төслийг "нууц" ангилалд багтаажээ. Мөн "үндэсний батлан хамгаалахтай холбоотой барилгын төсөл" гэж нэрлэсэн байна.
Нээлттэй цөмийн сүлжээний ахлах шинжээч Сара Ладерман Миддлберигийн судалгаанд оролцоогүй боловч судалгааны үр дүнтэй сайтар танилцжээ. Тэрбээр "Энд танилцуулсан нотлох баримтыг харгалзан үзвэл, Хятад улс энэ байршилд тэнгисийн цэргийн хөлөг онгоцнуудад зориулсан (нисэх онгоц тээгч байж болзошгүй) цөмийн хөдөлгүүрийн систем барихаар ажиллаж байгаа бололтой" гэжээ.
Хятадын анхны тээвэрлэгч хөлөг онгоц 2012 онд ашиглалтад орж байв. Энэ нь загварыг нь өөрчилсөн Зөвлөлтийн хөлөг байжээ. Хоёр дахь хөлгийг мөн л Зөвлөлтийн загварт суурилсан боловч Хятадад бүтээсэн байна. Ляонин болон Шаньдун нэртэй хоёр хөлөг нь онгоц хөөрөхөд туслах богино зурвасын төгсгөлд налуу загвартай буюу "цанаар харайх" төрлийн хөөргөх аргыг ашигладаг. Харин гурав дахь тээвэрлэгч Фужиан 003 хөлөг 2022 онд ашиглалтад орсон бөгөөд анхны загвараар бүтээгджээ. Энэ нь АНУ-ын Тэнгисийн цэргийн хүчний ашигладаг цахилгаан соронзон төрлийн хөөргөх системийг ашигладаг. Гурван тээвэрлэгч хөлөг нь ердийн эрчим хүчээр ажилладаг.

Хятадын Ардын чөлөөлөх армийн Тэнгисийн цэргийн хүчний улс төрийн комиссар Юан Хуажи өнгөрсөн гуравдугаар сард дөрөв дэх хөлөг онгоцыг бүтээж байгааг баталсан юм. Дөрөв дэх хөлгийг цөмийн эрчим хүчээр ажилладаг эсэхийг түүнээс асуухад тэр удахгүй зарлана гэж хариулсан ч одоог хүртэл тодорхой болсон зүйлгүй байна.
Хятадыг нэг дор хоёр шинэ тээвэрлэгч үйлдвэрлэж магадгүй гэсэн таамаг ч байдаг.
Стратегийн болон олон улсын судалгааны төвийн Хятадын эрчим хүчний төслийн ахлах ажилтан Мэтью Фунайоле хэлэхдээ, "Хятадын дараагийн тээвэрлэгчийг цөмийн эрчим хүчтэй байна гэдэгт эргэлзэж байна. Үүний оронд Фужиан хөлөг онгоцны загварыг илүү сайжруулна гэж таамаглаж байна" гэв.
Тээвэрлэгч хөлөг онгоцыг бүтээж, ашиглалтад оруулахад хэдэн жил шаардагдах боловч дараагийн үеийн байлдааны хөлөг онгоцнууддаа цөмийн хөдөлгүүрийг хөгжүүлснээр Хятадын Тэнгисийн цэргийн хүчин цахилгаан соронзон хөөргөгч, радар, шинэ технологийн зэвсэг зэрэг дэвшилтэт системийг ашиглах боломжтой болно. Цөмийн эрчим хүч нь хөлөг онгоцыг тогтмол цэнэглэх хэрэгцээг арилгахын зэрэгцээ түлш, зэвсэг хадгалах орон зайг бий болгох юм. Мөн ашиглалтын хугацааг уртасгах давуу талтай.
Цаашилбал, цөмийн хүчин чадалтай тээвэрлэгч нь Хятадын үйл ажиллагааг Номхон далайн баруун хэсэгт гүнзгийрүүлэн өргөжүүлнэ.
Дашрамд дурдахад, Хятадын дарга Ши Жиньпин нэгдүгээр зэрэглэлийн тэнгисийн цэргийн флотыг байгуулж, далайн гүрэн болохыг батлан хамгаалахын албаныханд үүрэг болгосон билээ. Ардын чөлөөлөх армийн Тэнгисийн цэргийн хүчин одоогоор 370 гаруй хөлөг онгоц, шумбагч онгоцтой дэлхийн хамгийн том флотод тооцогддог. Мөн хөлөг онгоц үйлдвэрлэлээрээ толгой цохьдог. Хятадын усан онгоцны үйлдвэрүүд жил бүр олон 100 хөлөг онгоц үйлдвэрлэсээр байна. АНУ нь Хятадаас тав дахин цөөн тооны хөлөг онгоц үйлдвэрлэж байна. Гэсэн ч АНУ-аас хоцорч буй өөр олон үзүүлэлт бий.
АНУ одоогоор цөмийн эрчим хүчээр ажилладаг 11 тээвэрлэгчтэй. Энэ нь дэлхийн өнцөг булан бүрт хүчээ тараан байршуулах боломжийг АНУ-д олгодог ажээ.
Эх сурвалж:CBS.com

Биткойны ханш 90 мянган долларт хүрэхэд ойрхон байна
АНУ-ын 47 дахь Ерөнхийлөгчөөр сонгогдоод буй Дональд Трамп дижитал хөрөнгийн зах зээлд ээлтэй бодлого баримталж магадгүй байгаа нь биткойны ханшийн өсөлтөд огцом нөлөөлж байна. Үүний зэрэгцээ АНУ-ын Конгресст криптовалютыг дэмждэг хууль тогтоогчид нэгдэх хүлээлттэй буй. Тухайлбал, өнгөрсөн долоо хоногт болсон АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дүн гарснаас хойш "Bitcoin"-ийн ханш 30 гаруй хувиар өсөж, бараг өдөр бүр шинэ дээд түвшинд хүрсэн. ro "Metafide"-ийн Гүйцэтгэх захирал "Bloomberg"-т ярилцлага өгөх үедээ "Bitcoin"- ийн ханш "Бух" буюу өсөлттэй зах зээлд шилжсэн, үнэ нь ирэх оны эцсээр 150 мянган ам.доллар хүрэх боломжтой байна гэж онцолжээ. "Reuters" агентлагийн мэдээлснээр, Мягмар гарагт биткойны ханш ойролцоогоор 90 мянган ам долларт хүрсэн байна. ДИЖИТА Сидней дэх "ATFX Глобал" компанийн зах зээлийн ахлах шинжээч Ник Твидейл хэлэхдээ "Мэдээж Трамп энэ салбарыг маш их дэмжиж байгаа бөгөөд энэ нь зевхен криптовалютын хувьцаа төдийгүй мөнгөн тэмдэгтийн эрэлтийг нэмэгдүүлнэ" гэжээ.

Трамп сонгуулийн кампанит ажлынхаа үеэр дижитал хөрөнгийг "хүлээн зөвшөөрч", АНУ-ыг "дэлхийн крипто нийслэл" болгож, биткойны үндэсний нөөцийг хуримтлуулахаа амалсан байна. Эх сурвалж: Reuters.com

ЯПОНЧУУД ӨНӨӨДӨР ДАХИН ЕРӨНХИЙ САЙДАА СОНГОНО
Японы ерөнхий сайд Шигэрү Ишиба өнөөдөр /2024.11.11/ танхимын нийт бүрэлдэхүүнийхээ хамт парламентын санал хураалтаас өмнө огцорлоо. Танхимын сайд нар өнөө өглөө засгийн газрын хуралдаан дээр огцрох өргөдлөө бөөнөөр нь өргөн мэдүүлэв.
Японы бүх нийтийн сонгууль аравдугаар сарын 27-нд болж, Либерал ардчилсан нам 15 жилийн дараа анх удаа хүчирхэг доод танхим дахь парламентын олонх байдлаа алдсан билээ. Тиймээс тус улсын дараагийн ерөнхий сайдыг сонгох санал хураалт өнөөдөр дахин болох гэж байна. Энэ санал хураалтад Либерал ардчилсан намаас Шигэрү Ишиба, сөрөг хүчний Үндсэн хуульт Ардчилсан намын дарга Ёшихико Нода нар өрсөлдөх төлөвтэй байна.
Бүх нийтийн сонгуулиар Либерал ардчилсан нам олонх болоогүй ч гэлээ өнөөдрийн санал хураалтаар Ишиба дахин ялах магадлал өндөр. Ишиба ерөнхий сайд болвол танхимаа дахин бүрдүүлж, зарим шинэ сайдыг бүрэлдэхүүндээ нэмэх төлөвтэй байна.
Эх сурвалж:Chinadaily.com

Нетаньяху Батлан хамгаалахын сайдаа огцруулжээ
Израилийн ерөнхий сайд Беньямин Нетаньяху дотоодын улс төр, дайны хүчин чармайлтаас улбаалан Батлан хамгаалахын сайд Йоав Галлантыг огцрууллаа. Ерөнхий сайд Мягмар гаригт мэдэгдэл гаргаж, "Батлан хамгаалахын сайд бидний хоорондын итгэлцэл тасарсан" гэж мэдэгджээ.
Гадаад хэргийн сайд Израиль Кац Батлан хамгаалахын сайдаар ажиллах болжээ. Харин Гадаад хэргийн сайдаар Гидеон Саар томилогдсон байна. Энэ хүмүүсийн аль нь ч цэргийн арвин туршлагагүй. Галлантын хувьд АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Ллойд Остинтэй өдөр бүр харилцаж, найзын харилцаатай байсан. Гэвч АНУ-ын шинэ парламент сонгогдсоны дараа Израилийн тус улстай харилцах харилцаа өөрчлөгдөх тул үүнийг дөрөөлөн Нетаньяху Галлантыг огцруулсан ч байж магадгүй юм.
Галлант уг шийдвэрийн талаар хэлэхдээ, "Израилийн аюулгүй байдлыг хангах нь миний насан туршийн эрхэм зорилго байсаар ирсэн, байх ч болно" гэж "X" хуудсанд нийтэлжээ. Мөн огцрох болсон шалтгаан нь хэт үнэн алдартны цэргийн алба хаах асуудал, Газад барьцаалагдсан хүмүүсийг орхих, аравдугаар сарын 7-нд болсон Хамас бүлэглэлийн халдлагын талаар маргалдсанаас улбаатай гэж тайлбарласан байна. Мөн "Барьцаалагдсан хүмүүсийг орхихыг зөвшөөрөхгүй. Энэ нь буруу замаар явж буй хүмүүсийн хувьд Каины тэмдэг байх болно" гэсэн байна. Нетаньяхугийн хувьд Галланттай маргаанаа шийдвэрлэх гэж оролдсон ч бүтэлгүйтсэн гэсэн аж.
Эр сурвалж:CNN.com

АНУ: Сомалийн 1.14 тэрбум өрийг тэглэв
Сомали улсын 1.1 тэрбум ам.долларын зээлийн үлдэгдлийг АНУ цуцлах болсон байна. Энэ нь Сомалийн үлдсэн нийт өрийн дөрөвний нэг орчим хувь юм. Тус улсын өрийн дийлэнх хэсэг нь 1990-ээд оны эхээр нуран унасан Сиад Баррегийн цэргийн дарангуйллын үед хуримтлагдаж, гучин жилийн иргэний дайныг өдөөсөн. Тиймдээ ч Сомали улсын ерөнхийлөгч Хассан Шейх Мохамуд "Төрийн уналтын хүнд хэцүү, удаан үргэлжилсэн хугацаанд төлж чадахгүй хүүгийн төлбөр хуримтлагдсан. Манай улс асар их өрөнд дарлуулж байна" гэж мэдэгдэж байжээ.
Мягмар гаригт АНУ, Сомалийн нийт 1.14 тэрбум ам.долларын өрийг тэглэх гэрээг байгуулав.
Сомалийн Сангийн сайд Бихи Эгээ "X" хуудаснаа "АНУ-ын засгийн газар, ард түмэн манай эдийн засгийн шинэчлэл, өсөлтийг гуйвшгүй дэмжиж байгаад талархал илэрхийлж байна" гэжээ. Төлөвлөлт, хөрөнгө оруулалт, эдийн засгийн хөгжлийн яамны ерөнхий захирал Мохамед Шире “түүхэн” хэлэлцээрийг сайшааж, энэ нь Сомалийн сэргээн босгох хүчин чармайлтыг сайжруулна гэсэн байна. Мөн засгийн газрын хөрөнгө оруулалтыг дэмжих албан ёсны албаны дарга Мохамед Дубо "X" дээр "Сомали гинжнээс мултарч, ирээдүйгээ угтах боллоо" гэв.
Олон улсын валютын сангийн тоо баримтаас үзвэл, АНУ нь Сомалийн хамгийн том зээлдүүлэгч юм. Сомали 2018 онд өрийг бууруулах хүчин чармайлтаа эхлэхээс өмнө тус улсын өрийн тавны нэг орчим хувийг АНУ эзэмшиж байжээ.
Эх сурвалж:Guardian.com

Путин АНУ-ын шинэ ерөнхийлөгчийг жинхэнэ эр хүн гэв
ОХУ-ын ерөнхийлөгч Путин Пүрэв гаригт Сочи хотноо Валдай хэлэлцүүлэгт оролцохдоо АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуулийн ялагч Дональд Трампад баяр хүргэв. Мөн Орос улс Трамптай хэлэлцээ хийхэд бэлэн гэжээ.
Трампийн сонгуулийн кампанит ажлын үеэр буутай этгээд түүний аминд халдахыг завдсан билээ. Энэ тухай Путин дурсаад, Трампийг жинхэнэ эр хүн шиг байсан гэж магтжээ. "Миний бодлоор тэр жинхэнэ эр хүн шиг загнасан. Би энэ завшааныг ашиглаад түүнд баяр хүргэж байна. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үймээн самуунтай кампанит ажлын үеэр Трампийг бүх талаас нь л хэмлэсэн. Гэхдээ Орос, Украины харилцааны талаар түүний хэлсэн үгэнд анхаарал хандуулах ёстой" гэж Путин хэлжээ.
Трамп ерөнхийлөгчөөр сонгогдвол Украин дахь дайныг 24 цагийн дотор л зогсооно гэж амласан билээ. Энэ амлалтын талаар Путин хэлэхдээ "Одоо юу болох талаар надад мэдэх юм алга. Ямар ч сэжүүр алга" гэжээ. Ямартай ч Путин түүний хэлсэн үгийг санаж байгаа гэдгийг Кремлийн хэвлэлийн төлөөлөгч Дмитрий Песков Пүрэв гаригт онцолжээ.
Камала Харрис нэгэнтээ "Путин өдрийн зоогондоо Путиныг идчих биз" гэж хэлсэн удаатай. Энэ талаар асуухад Песков инээгээд "Путин хүн иддэггүй" гэжээ.
Энх тайвныг тогтоохын тулд Украин төвийг сахьсан байх ёстой гэж Путин үзэж байна. "Украины хил Оросын эзэмшлийн нутаг дэвсгэрт амьдарч буй хүмүүсийн хүсэлд нийцэх ёстой. Төвийг сахихгүй бол Орос, Украины хооронд ямар нэгэн сайн хөршийн харилцаа байна гэж төсөөлөхөд бэрх. ОХУ төвийг сахих үндсэн дээр Зөвлөлтийн дараах Украины хилийг хүлээн зөвшөөрч байсан" гэж тэр хэлжээ.
Эх сурвалж:Japantoday.com

Лавров дайнаас хойш анх удаа ЕХ-ны оронд айлчилна
ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров арванхоёрдугаар сарын эхээр Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын уулзалтад оролцохоор Мальтад айлчилна. Лавров Орос, Украины дайнаас хойш анх удаа Европын холбооны оронд айлчлах гэж буй нь энэ юм.
Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллага нь бүх гишүүн оронд урилга илгээжээ. Бэлтгэл ажил үргэлжилж байгаа ч гэлээ ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд оролцох эсэхийг тодорхой мэдээлээгүй байна. Тус байгууллага нь дэлхийн хамгийн том бүс нутгийн аюулгүй байдлын байгууллага юм. Иймд аюулгүй байдлын яриа хэлэлцээг бүх талын оролцоотойгоор зохион байгуулах нь чухал юм.
Лавров хамгийн сүүлд 2021 оны арванхоёрдугаар сард Стокгольм хотод болсон Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын уулзалтад оролцжээ. Энэ нь Европын холбооны оронд айлчилсан түүний хамгийн сүүлийн тохиолдол болж байгаа юм. Тус байгууллагын ээлжит уулзалт 2022 оны арванхоёрдугаар сард Польшийн Лодз хотод болсон боловч Лавровыг нэвтрүүлэхээс татгалзсан аж.
Харин өнгөрсөн жилийн уулзалт Европын холбооноос гадуур буюу баруун Балканы хойгийн Хойд Македон улсад болсон бөгөөд Лавров үүнд оролцсон. Энэ айлчлал нь Украин тэргүүтэй олон улсын хүчтэй шүүмжлэлийг дагуулжээ. Тодруулбал, Европын холбооны гишүүн Болгар улс Лавровын онгоцыг Хойд Македонийн нийслэл Скопье руу нисэхийг зөвшөөрчээ. Зөвшөөрөл нь түр зуурынх байсан бөгөөд хуваарьт нислэг үйлдэхээс гурван цагийн өмнө, дараа нь 72 цагийн дотор хүчинтэй байв. Европын холбооны нэр дэвшигч Хойд Македон улс ч мөн адил зөвшөөрөл олгосон байна.
Эх сурвалж: Euronews.com

Чой Сон Хуй: Украины дайнд ялах хүртэл нь Оросыг дэмжинэ
Хойд Солонгосын Гадаад хэргийн сайд Чой Сон Хуй Москва дахь айлчлалынхаа хүрээнд ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавровтой Баасан гаригт уулзав. Энэ үеэр Чой Сон Хуй "Хойд Солонгос улс Украины дайнд ялах хүртэл нь Оросыг дэмжинэ" гэж амлалаа. Талууд зургадугаар сард байгуулсан гэрээний нөхцлийн дагуу харилцаагаа гүнзгийрүүлэх талаар ярилцсан гэж үзэж байна. Тус гэрээнд цэргийн харилцан туслалцааг тусгасан байдаг.
"ОХУ-ын арми, ард түмний улс орныхоо бүрэн эрх, аюулгүй байдлын ашиг сонирхлыг хамгаалахын төлөөх шударга тэмцлийг бид тууштай тунхаглах ёстой гэсэн чиглэлийг дайны эхний өдрөөс л удирдагч Ким Жон Ун өгсөн" гэж Чой Сон Хуй хэлжээ.
Харин Сергей Лавров "Манай хоёр улс цэрэг болон аюулгүй байдлын маш нягт харилцаа холбоотой. Энэ нь хоёр улсын иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах чухал ажлуудыг бодитоор шийдвэрлэх боломжийг бидэнд олгож байна" гэв.
Дашрамд дурдахад, Украин дахь дайнд Хойд Солонгос оролцож байна гэсэн таамаглалтай зэрэгцэн Чой Сон Хуй сар хүрэхгүй хугацаанд хоёр дахь айлчлалаа Орост хийж байна. Тэрбээр өнгөрсөн сард ОХУ-ын Санкт Петербург хотноо зохион байгуулагдсан дөрөв дэх удаагийн Евразийн эмэгтэйчүүдийн форум болон "BRICS"-ийн эмэгтэйчүүдийн форумд оролцсон билээ.
Эх срвалж:nhk.or.jp

Испанид үерийн улмаас нас барсан хүний тоо 150 давжээ
Испанийн улсын зүүн эргийн гурван том мужид мягмар гарагийн шөнө хүчтэй ширүүн бороо асгарч үер буусан. Энэ үер нь тус улсад 1973 оноос хойш 50 гаруй жилийн хугацаанд тохиосон хамгийн их хэмжээний гарз хохирол дагуулсан байгалийн гамшиг болж байна.
Тухайн үед Испанийн нутаг дэвсгэрийн нутгийн зүүн болон өмнөд хэсэг үерт өртсөний улмаас 150 хүн нас барсан юм. Үүнээс хойш тавь гаруй жилийн дараа Испани улсад үндэсний хэмжээний гашуудал зарлах хэмжээнд олон арван хүний амь насыг хохироосон үерийн гамшиг анх удаа тохиож байна.
Өнөөдрийн байдлаар нас барсан хүний тоо бараг 160 дөхсөн ч олон арван хүн сураггүй байгаа тул амь хохирогчдын тоо цаашид нэмэгдэх магадлалтай.  
Одоогоор тусгай үүргийн 1200 орчим бие бүрэлдэхүүн үерт боогдсон иргэдийг аврах, алга болсон хүмүүсийг эрэн хайх ажлыг гүйцэтгэж байна. Байгалийн гамшиг зүүн нутгийн Валенсиа, Кастилла ла Манча, Малага гэсэн гурван мужид нүүрлэсэн. Эдгээр мужуудаас хамгийн их гарз хохирол амссан нь Валенсиа муж болоод байна. Тус мужид нас барсан 155 хүний цогцос олдоод байгаа юм. Кастилла Ла Манчад хоёр хүн, Малагад нэг хүн мягмар гарагийн шөнө болсон үерийн улмаас нас баржээ.
Валенсиагийн цогцос хадгалах газрын багтаамж хүрэлцэхгүй байгаа учраас шүүхийн байгууллагын байрыг түр цогцос хадгалах газар болгон ашиглаж байна. Тус мужийн төвийн суурьшлын бүс гудамж талбай бүхэлдээ усанд автаж олон мянган машин үерт өртөж, мянга гаруй хүн үерт боогдож гацсан байдалтай байна.
Испани улс даяар гурав хоног гашуудал зарласан. Испанийн хаан V Фелипе нийслэл Мадрид хотод тус хотын дарга Хосе Луйс болон бусад албаны хүмүүсийн хамт үерт өртсөн хохирогчдын дурсгалд хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээнд оролцлоо. Хохирогчдын дурсгалыг хүндэтгэж хаан болон бусад албаны хүмүүс минутын хугацаанд дуугаа хураажээ.
Испанийн Засгийн газрын тэргүүн Педро Санчез Валенсиа мужид ажиллаж нөхцөл байдалтай танилцсан. Тэрээр ард иргэдийг онцгой байдлын албанаас өгч байгаа заавар зөвлөмжийг даган мөрдөж, яг одоо хамгийн чухал зүйл нь аль болох олон хүний амь насыг аврах хэрэгтэй байгааг хэлжээ. Мөн Испанийн Засгийн газар үерт өртсөн бүс нутагт бүрэн анхаарч тусалж дэмжихийг Ерөнхий сайд илэрхийлсэн. Испанийн хөрш Европын улс орнууд ч мөн тусламжийн гараа сунгаж байгаа юм. 
Валенсиа мужид сургууль, музей, нийтийн номын сангуудыг түр хугацаанд хаах шийдвэрийг гаргажээ. Үерийн нөхцөл байдлаас шалтгаалж зарим хэсэгт галт тэрэгний хөдөлгөөнийг хязгаарласан байна.
Испанийн зүүн нутагт цаг агаар харьцангуй тогтуун болсон ч үер дагуулсан цаг уурын хүчтэй урсгал зүүн хойд нутгийн Каталон мужийг чиглэж байгаа тул ард иргэдийг сонор сэрэмжтэй байж, шаардлагатай тохиолдолд түр хорогдох газарт очихыг сэрэмжлүүлж байна.
Эх сурвалж:BBC.com

Умард Солонгос тив алгасах хүчин чадалтай баллистик пуужин харвалаа
Өчигдөр өглөө 07:10 цагт Умард Солонгос улс алсын зайн тусгалтай баллистик пуужинг зүүн эргээсээ хөөргөсөн тухай Өмнөд Солонгос болон Японы Батлан хамгаалах яам, армийн хэвлэлүүд мэдээллээ. Умард Солонгосын тив алгасах хүчин чадалтай баллистик пуужин 86 минут агаарт нисэж 08:40 цагийн үед Японы тэнгист унасан байна. Ингэж газардахдаа Японы эдийн засгийн онцгой бүсийн гадна талд тун ойрхон унасан байж болзошгүй гэж Японы арми мэдээллээ.
Умард Солонгос улс хамгийн сүүлд жилийн өмнө буюу өнгөрсөн жилийн арванхоёрдугаар сард тив алгасах хүчин чадалтай алсын тусгалтай пуужингийн туршилт хийсэн. 2023 оны арванхоёрдугаар сард хийсэн туршилтад Хуасонг-18 баллистик пуужинг ашигласан байж магадгүй гэж Өмнөд Солонгосын талаас таамагласан юм. Японы талаас Умардын жилийн өмнө хөөргөсөн пуужинг далайн түвшнээс дээш 6,000 км өндөрт хүрч, 73 минутын дараа далайд унасан гэж мэдээлсэн.
Өнөөдөр өглөө хөөргөсөн пуужин шинэ төрлийн хатуу түлшин хөдөлгүүртэй алсын тусгалтай баллистик пуужин байсан бөгөөд 1,000 км орчимд тусах боломжтой, далайн түвшнээс дээш 7,000 км-т хүрч Хоккайдогийн хойд хэсэгт Окушири арлын баруун талд унасан гэж Японы эрх баригчид мэдээлжээ. Өөрөөр хэлбэл Пёньянд байгаа хамгийн хүчирхэг зэвсгүүдийнхээ нэгийг харвасан гэж үзэж байна.
Америкийн Ерөнхийлөгчийн сонгуультай холбоотойгоор Умард Солонгосын тал баллистик пуужингийн туршилт хийх гэж байгаа тухай Өмнөд Солонгос улс сэрэмжлүүлж байсан юм. Америкийн сонгуулиас гадна Умард Солонгос ОХУ руу цэргээ илгээж, Украины эсрэг байлдуулах гэж байгаа тухай мэдээлэл ойрын долоо хоногуудад чих дэлсэж байна. Өмнөд Солонгос, АНУ зэрэг өрнөдийн орнуудын зүгээс ямар ч тохиолдолд Умард Солонгосын цэрэг Украины дайнд байлдаж болохгүй гэсэн байр суурь илэрхийлж байгаа билээ. АНУ-ын Засгийн газар Умард Солонгосын цэргүүд ОХУ-д ирснийг баталж, цэргүүдээ эргүүлэн татахыг Пёньянаас шаардаж байна. Мөн Америкийн Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Умард Солонгосын алсын тусгалтай баллистик пуужингийн туршилт НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн тогтоолыг удаа дараа зөрчсөн үйлдэл болж байгааг анхаарууллаа.
Эх сурвалж:BBC.com

ФҮЖИ УУЛ 130 ЖИЛИЙН ХУГАЦААНД АНХ УДАА ЦАСГҮЙ АРВАННЭГДҮГЭЭР САРТАЙ ЗОЛГОЖ БАЙНА
Япон улсын аялал жуулчлалын төв болсон алдарт Фүжи ууланд өнөөдрийг хүртэл цас унаагүй байна. Нийслэл Токио хотоос баруун урд зүгт 100 орчим км-т байдаг идэвхтэй галт уул Фүжи жирийн үед жил бүрийн аравдугаар саран эхэн гэхэд цагаан цасанд хучигдсан байдаг ажээ. Эрдэмтэн судлаачид 130 жилийн өмнөөс Фүжи уулан дах хуртунадасны хэмжээг судалж тогтоож ирсэн байна. Гэвч энэ цаг үеэс хойш анх удаа тус ууланд цас уналгүй хамгийн удаж байгаа тохиолдол болохыг хэлж байна.
Өнгөрсөн жил л гэхэд Фүжи ууланд аравдугаар сарын 5-ны өдөр анхны цас оржээ. Энэ жил дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтөөс шалтгаалж дэлхийн бөмбөрцгийн зарим хэсэгт ган гачиг нүүрлэж, хэт халсан бол зарим хэсэгт үер бууж цаг агаарын эрс тэс уур амьсгал тохиосон. Япон улсад өнгөрсөн зун урьд өмнө тохиож байгаагүй их халсан. Нэн ялангуяа зургаагаас наймдугаар сарын хооронд агаарын температур дундаж үеийнхээс цельсийн 1.76 хэмээр илүү байжээ. Есдүгээр сард ч мөн цаг агаар өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад дулаан хэвээр үргэлжилсэн байна. Японы цаг уурын нийгэмлэгийн судалгаагаар өнгөрөгч есдүгээр сард нийт 1,500 орчим байршилд агаарын температур цельсийн 35 хэмд хүрч хэт халжээ. Аравдугаар сард халуун цаг уурын урсгал харьцангуй суларсан боловч дундаж үеийнхээс мөн л халуун байна. Ийнхүү Фүжи уул цасгүй 11 дүгээр сартай золгох гэж байгаа нь урьд өмнө үзэгдээгүй сонин үзэгдэл болж байна. 1894 оноос хойш хийсэн бүртгэлээр хамгийн оройтохдоо аравдугаар сарын 26-ны өдөр хүртэл Фүжи ууланд цас унаагүй хоёр тохиолдол бүртгэгджээ. 1955 болон 2016 онуудад Фүжи уул цасгүй хамгийн удсан байна. Эдгээр жилүүдэд аравдугаар сарын 26-ны өдрөөс хэтрэлгүй Фүжи уулын орой цасанд хучигдаж байжээ.
Фүжи уул хамгийн сүүлд 300 орчим жилийн өмнө оргилж байсан бөгөөд идэвхтэй галт уулын тоонд ордог. Япон улсын хамгийн өндөр цэг бөгөөд дээд оргил нь 3,776 метр өндөр юм. Фүжи уулын оройд шинто шашны сүм байдаг бөгөөд тус уулыг харахаар жил бүр олон зуун мянган жуулчин зорин ирдэг байна. Фүжи ууланд жил бүр багадаа 200,000 уулчин авирдаг. Өнгөрсөн жил тус ууланд 220,000 уулчин авирсан байна.
Нх сурвалж:theguardian.com

Украинд туршсан зэвсгийг Тайваньд худалдана
АНУ хоёр тэрбум ам.долларын зэвсгийг Тайваньд худалдана гэж Баасан гаригт мэдэгджээ. Үүнд Украины байлдааны талбарт туршсан дэвшилтэт агаарын довтолгооноос хамгаалах систем багтсан байна. Пентагоноос мэдээлснээр ойролцоогоор 828 сая ам.долларын өртөгтэй радарын систем, 1.16 тэрбум ам.долларын пуужингийн систем багтжээ. Пуужингуудыг "RTX Corp" компани нийлүүлнэ.
Тайваньд нийлүүлэх "NASAMS" пуужингийн систем нь Украины байлдааны талбарт туршигдсан систем юм. Энэ нь АНУ-аас Тайваньд экспортлох агаарын довтолгооноос хамгаалах системийн хүчин чадал ихээхэн нэмэгдсэнийг харуулна гэж үзэж байна. "NASAMS" бол Тайванийн хувьд шинэ зэвсэг. Одоогоор уг системийг бүс нутагт Австрали, Индонези л ашиглаж байна.
Албан ёсоор дипломат харилцаагүй ч гэлээ АНУ нь Тайванийг өөрийгөө хамгаалах тусална гэсэн амлалттай байдаг. Хятад улс сүүлийн саруудад Тайванийн эсрэг шахалтаа эрчимжүүлэх болсон. Өнгөрсөн долоо хоногт л гэхэд арлын эргэн тойронд цэргийн сургуулилалт зохион байгуулсан билээ. Ерөнхийлөгч Лаи Чин-тэ өнгөрсөн тавдугаар сард албан тушаалаа хүлээж авснаас хойш ийм төрлийн сургууилалт хоёр дахь удаагаа болж байна.
Эх сурвалж:Reuters.com

Хятад улс талибуудад татваргүй худалдаа санал болгоно
Хятад улс талибуудад гаалийн татваргүй гадаад худалдааг санал болгож байна. Үүнд барилга, эрчим хүч, хэрэглээний салбар хамаарна. Гаалийн татваргүй гадаад худалдааны ачаар байгалийн нөөцөөр баялаг боловч тусгаарлагдмал дэглэмд зах зээлээ тэлэх боломж олдох юм.
Талибууд 2021 онд Афганистанд хяналтаа тогтоосон. Энэ цагаас нь хойш Хятад тэдэнтэй харилцаагаа хөгжүүлэхийг эрмэлзэж буй. Гэвч Афганистанд хүний эрх, эмэгтэйчүүдийн эрхийн асуудлаар олон улсын анхаарлыг татсан олон хүчин зүйл байгаа учир Хятад улс бусад засгийн газрын нэгэн адил тэдний засаглалыг албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзсаар ирсэн юм.
Афганистан улс Хятадад асар их ашигт малтмалтын нөөц санал болгож магадгүй. Тодруулбал, Афганистаны литий, зэс, төмрийн ордууд нь Хятадын батарей болон барилгын салбарыг тэжээх юм.Хятадаас Афганистанд суугаа Элчин сайд Жао Син мэдэгдэл хийхдээ "Хятад улс Афганистаны бүх бүтээгдэхүүнийг өөрийн зах зээлд импортын татваргүйгээр зөвшөөрнө" гэжээ. Гаалийн мэдээ харвал өнгөрсөн онд Афганистанаас Хятад руу 64 сая ам.долларын бараа бүтээгдэхүүн экспортолсон бөгөөд үүний 90 орчим хувь нь нарсны самар байжээ.
Хятадын хэд хэдэн компани Афганистанд үйл ажиллагаа явуулдаг. Тэр дундаа Афганистаныг сэргээн босгож буй Хятадын компаниудын талаар Бээжингийн хэвлэлд энэ оны наймдугаар сард онцолжээ.
Хятадын дарга Ши Жиньпин есдүгээр сард Бээжинд болсон Африкийн удирдагчдын уулзалтын үеэр "Арванхоёрдугаар сарын 1-нээс эхлэн Хятадтай дипломат харилцаатай буурай хөгжилтэй орнуудаас орж ирж буй бараа бүтээгдэхүүнд импортын татвар ногдуулахгүй" гэж мэдэгдсэн. Тэгвэл энэ бодлого Афганистанд ч мөн үйлчилнэ гэдгийг Хятадын Гадаад хэргийн яамны хэвлэлийн төлөөлөгч Лин Жиан хэлжээ.
Эх сурвалж:Reuters.com

Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Ерөнхийлөгч К.Токаев Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Кемелевич Токаев 2024 оны 10 дугаар сарын 28-29-ний өдрүүдэд Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ.Энэхүү төрийн айлчлал нь Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын төрийн тэргүүний түвшинд 2008 онд хийсэн айлчлалаас хойш 16 жилийн дараа хэрэгжиж буй  айлчлал юм.
Айлчлалын хүрээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев нар албан ёсны хэлэлцээ хийж, хоёр улсын өнгөрсөн 30 гаруй жилийн харилцааны ололт, амжилтыг дүгнэн хэлэлцэж, уламжлалт найрсаг харилцааг шинэ шатанд гаргах, хамтын ажиллагааг эдийн засгийн агуулгаар баяжуулан хөгжүүлэх болон олон улс, бүс нутгийн тавцан дахь хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх зэрэг өргөн хүрээний асуудлаар санал солилцохоор төлөвлөж байна.
Мөн айлчлалын үеэр хоёр улсын харилцааны эрх зүйн үндсийг бэхжүүлж, тээвэр, логистик, хөдөө аж ахуй, мал эмнэлэг, мэдээллийн технологи, соёл, аялал жуулчлал зэрэг салбарын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд жинтэй хувь нэмэр оруулах Засгийн газар болон байгууллага хоорондын баримт бичгүүдийг байгуулна.
Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Казахстан Улс нь 1992 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр дипломат харилцаа тогтоосон.
Эх сурвалж: President.mn

Зэвсэг тээвэрлэж явсан Оросын ачааны нисэх онгоцыг Суданы босогчид андууран устгажээ

Даваа гарагт Суданы алс баруун хязгаар Дарфур мужийн нутагт RSF (Rapid Support Forces) нэртэй босогчдын арми дайсанд нь тусламж үзүүлж байсан гадаадын нисэх онгоцыг буудаж унагаснаа зарласан юм. Гэтэл уг онгоц нь тус босогчдод зэвсэг хүргэхээр нисэж байсан Оросын ачаа тээврийн Илюшин-76 нисэх онгоц байжээ. Сошиал сүлжээнд тарсан гар утасны дүрс бичлэгээс харахад ослын газраас Оросын иргэний бичиг баримт, Арабын Нэгдсэн Эмират Улсад (АНЭУ) бүртгэлтэй компанийн ажлын үнэмлэх зэрэг зүйлс олдсон байна. Бас уг нисэх онгоц Киргизстанд бүртгэлтэй "New Way Cargo" компанийн өмч болохыг батлах бичиг баримт олджээ. Газар-агаар ангиллын пуужингаар устгасан уг онгоцыг RSF босогчид Суданы засгийн газрын армид туслахаар нисэж байсан Египетийн агаарын хүчний нисэх онгоц байсан, энгийн иргэдийг бөмбөгдөж байсан гэж анх мэдээлсэн юм.

Хартум хот дахь ОХУ-ын элчин сайдын яам унагасан онгоцны мөрөөр шалгах ажлыг Суданы эрх баригчидтай хамтран зохион байгуулж эхэлснээ өчигдөр мэдээлжээ. АНУ-ын Conflict Observatory судалгааны байгууллага Киргизстаны "New Way Cargo" компанийн Ил-76 нисэх онгоц Суданы босогчдод АНЭУ-ын нийлүүлсэн зэр зэвсгийг тээвэрлэн хүргэдэг талаар саяхан мэдээлж байсан юм. Суданы босогчдыг АНЭУ-ын эрх баригчид зэвсэглэдэг гэх мэдээллийг НҮБ-ын шинжээчид бас баталж байжээ. Онгоцны ослын талаар тодруулгад АНЭУ-ын эрх баригчид болон Киргизстаны "New Way Cargo" компани ямар нэг тайлбар өгөөгүй байна. Африк тивийн Судан улсад 2019 онд дарангуйлагч Омар Аль Баширын дэглэм унасны дараа иргэний дайн дэгдсэн юм. Тухайн үед армийнхан эрх мэдлийг иргэний засгийн газарт тайван замаар шилжүүлж өгөхөө амлаж байсан ч хэрэгжиж чадаагүй. Улмаар Суданы зэвсэгт хүчин хоёр том генералын мэдэлд хуваагдаж, хоорондоо дайтаж эхэлсэн юм.
RSF зэвсэгт бүлэг өмнө нь Суданы армийн нэг хэсэг байжээ. Одоо тэднийг АНЭУ-ын эрх баригчид болон Оросын Вагнер хувийн армитай хамтран ажилладаг гэх мэдээлэл байдаг.

Эх сурвалж: AssociatedPress.com

Молдовчууд маш цөөхөн саналын зөрүүгээр Европын Холбоонд элсэхийг дэмжжээ

Ням гарагт Молдова улсын иргэд шинэ ерөнхийлөгчөө сонгосноос гадна үндсэн хуулиа өөрчилж, улс орноо Европын Холбоонд нэгтгэх эсэх асуудлаар саналаа өгсөн юм. Урьдчилсан дүнгээр сонгогчдын олонх нь Европын гэр бүлд нэгдэхийг эсэргүүцсэн байж болзошгүй гэх мэдээлэл ням гарагийн орой тарж байв. Тэгвэл саналын хуудсыг бүрэн тоолсны дараах байдлаар Европын Холбоонд элсэхийг дэмжсэн санал маш бага хувийн зөрүүгээр давамгайлжээ. Тухайлбал нийт саналын 99.6 хувийг тоолоход "Тийм" санал 50.46 хувь, "Үгүй" санал 49.54 хувийг эзэлсэн байна. Гэхдээ 3 сая орчим хүн амтай Молдова улсыг Европын холбоонд элсүүлэхийг сонгогчдын хангалттай олонх дэмжинэ гэж найдаж байсан эрх баригчдын хувьд дээрх үр дүн цочирдож, гайхмаар үзүүлэлт болжээ. Молдова улсын ерөнхийлөгч Майя Санду "маш хэцүү" тэмцлийн үр дүнд Европын талыг баримтлагчид энэ санал хураалтад ялалт байгуулсныг зарласан байна. Тэр бас сонгуулийн саналыг мөнгөөр худалдаж авах кампанит ажлыг өргөн хүрээнд зохион байгуулж, ардчилалд аюул учруулсан Молдовын "дайснууд"-ыг буруутгажээ. Санду хэдийгээр тодорхой нэг нэр зааж хэлээгүй ч сүүлийн сар хүрэхгүй хугацааны дотор Молдовын эрх баригчид Москвагаас санхүүжилттэй санал худалдаж авах нууц ажиллагааг илрүүлж байв. Кремлийн хэвлэлийн төлөөлөгч Дмитрий Песков энэ талаар сэтгүүлчдийн асуултад хариулахдаа сонгуулийн үр дүнд гадаадаас нөлөөлснийг батлах тодорхой баримт ил гаргаж тавихыг Сандуд уриалсан байна. Даваа гарагт Европын Холбооны хэвлэлийн төлөөлөгч Питер Стано мэдэгдэлдээ Молдовын бүх нийтийн санал хураалт "Орос болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчдийн урьд өмнө байгаагүй хөндлөнгийн оролцоо, дарамт сүрдүүлэг дор болж өнгөрсөн" тухай хэлжээ. Өнгөрсөн сард ОХУ-д амьдарч буй Молдовын оргодол бизнесмэн, улс төрч Илан Шор сонгогчдоор Европын Холбоонд элсэхийн эсрэг санал өгүүлэхийн тулд мөнгө төлөхөө мэдэгдэж байв. Өнгөрсөн долоо хоногт цацсан видео мэдэгдэлдээ тэр одоогийн ерөнхийлөгч Майя Сандугаас өөр аль нэг нэр дэвшигчид саналаа өгөхийг Молдовын иргэдэд уриалж байжээ. Ням гарагт болсон ерөнхийлөгчийн сонгуульд Майя Санду хамгийн олон буюу 41 хувийн санал авсан байна.

Түүнтэй хамгийн ойрхон өрсөлдсөн Оросын талыг баримтлагч Социалистуудын Намын нэр дэвшигч Александр Стояногло 26 хувиар удаалжээ. Түүнийг төсөөлж байснаас олон санал авсан гэж ажиглагчид үзэж байна. Одоо Санду болон Стояногло нар арваннэгдүгээр сарын 3-ны өдөр сонгуулийн хоёр дахь шатанд өрсөлдөх юм. Эхний шатнаас хасагдсан популист улс төрч Ренато Усатый, автономит муж Гагаузын захирагч асан Ирина Влах нарын дэмжигчид Стояноглог дэмжих магадлалтай тул Сандугийн хувьд хоёр дахь шатны санал хураалт маш хүнд сорилт болох төлөвтэй байна. Гадаад орны төлөөний этгээдүүд болон тэдэнтэй хамтрагч гэмт хэрэгтнүүд 300,000 орчим санал худалдаж авсныг батлах хангалттай баримт засгийн газарт байгааг Санду өмнө нь мэдэгдэж байв Молдова улс одоо Европын Холбоонд гишүүнээр элсэх яриа хэлэлцээг эхлүүлээд байгаа бөгөөд ням гарагийн санал хураалтын үр дүнгээс үл хамааран цааш үргэлжлэх юм байна.
Эх сурвалж: ВВС.com

Толгойгоо гэмтээсэн шалтгаанаар Бразилын ерөнхийлөгч ОХУ-д хийх айлчлалаа цуцалжээ

Бямба гарагт гэртээ байхдаа толгойгоо гэмтээсэн шалтгаанаар Бразил улсын ерөнхийлөгч Луиз Инасио Лула да Силва энэ долоо хоногт ОХУ-д хийх байсан айлчлалаа цуцалжээ. 78 настай тэрбээр ням гарагийн орой БРИКС-ийн дээд хэмжээний чуулганд оролцохоор Оросыг зорих байсан юм.Хөгжиж байгаа орнуудын эдийн засгийн холбоо болох БРИКС-ийг Бразил, Орос, Энэтхэг, Хятад, Өмнөд Африк улсууд үүсгэн байгуулсан тул эдгээр орнуудын нэрийн эхний үсгүүдийг нийлүүлж бутээсэн зохиомол үгээр нэрлэсэн байна.Нийслэл Бразилиа хотын төв эмнэлгийн эмч нар ерөнхийлөгчдөө хэсэг хугацаанд алсын зайн нислэгээр зорчихгүй байхыг зөвлөсөн .Лула дээрх чуулганд видео холбоогоор оролцохоос гадна бусад өдөр тутмын ажлаа хэвийн үргэлжлүүлэхээр болжээ. Толгойнхоо арын хэсэгт гэмтсэн ерөнхийлөгч бямба гарагт таван оёдол тавиулсныхаа дараа гэртээ харьсныг Бразилын хэвлэлүүд эмнэлгийн эх сурвалжаас уламжлан мэдээлсэн байна. Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн алба гэмтлийн талаар тодорхой мэдээлэл өгөөгүй байна. Хэрвээ Лула төлөвлөгөөний дагуу айлчилсан бол ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путинтэй энэ он гарснаас хойш анх удаа биечлэн уулзах байв.

Ирэх сард Бразил улсад Их 20-ийн бүлгийн дээд чуулган зохион байгуулагдах юм. Путин уг арга химжээнд оролцохгүйгээ баасан гарагт мэдэгдэж байв.Тэрбээр уг шийдвэрээ өөрийг нь баривчлах Олон Улсын Эрүүгийн Шүүхийн тогтоолоос болоогүй, харин зохион байгуулагч орныг хүндрүүлж, үйл ажиллагааг тасалдуулахаас болгоомжилсон учир шалтгаантайг тайлбарлажээ. Өнгөрсөн онд Путин дээрх шүүхийн тогтоолын улмаас Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улсад зохион байгуулагдсан БРИКС-ийн дээд хэмжээний чуулганд биеэр оролцож чадаагүй юм. Олон улсын эрүүгийн шүүхийн гишүүн орныхоо хувьд Өмнөд Африк, Бразил улсууд Путинийг баривчлах үүрэгтэй. БРИКС-ийн энэ оны дээд чуулган мягмар гарагаас пүрэв гарагийн хооронд Казань хотод зохион байгуулагдах юм.
Эх сурвалж: ВВС.com

Гол цахилгаан станц нь гэмтлийн улмаас зогссоны дараа Куба улсыг бүхэлд нь "харанхуй" нөмөрчээ

Өчигдөр орон нутгийн цагаар 11:00 цагийн үед Куба улсын гол цахилгаан станцад гэмтэл гарсны улмаас орон даяар эрчим хүчний хангамж тасарчээ. Хангамж хэзээ буцаж сэргэхийг хэлж мэдэхгүй байгаагаа эрчим хүчний албаны эх сурвалж мэдээлсэн байна. Энэхүү тасалдлын өмнөх өдөр буюу Пүрэв гарагт Кубын ерөнхий сайд улс орон даяар "эрчим хүчний онц байдал" зарлаж байв. Баасан гарагт Куба улсын хамгийн том эрчим хүч үйлдвэрлэгч болох Матанзас дахь Антонио Гитерасын станц гэмтлийн улмаас зогссон юм. Тус улсын ерөнхийлөгч Мигэль Диаз-Канел Бермудез гэмтлийг засварлах нь түүний тэргүүн зорилт болоод байгааг мэдэгджээ. "Хангамжийг сэргээх хүртэл амралтгүй ажиллах болно" гэж тэр Х хуудсандаа бичсэн байна. Өчигдөр өглөө тус улсын эрх баригчид эрчим хүч хэмнэх зорилгоор бүх сургуулиуд болон онц шаардлагагүй үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагуудыг Даваа гарагт хүртэл хааж байгааг зарлаж байжээ. Бас хөргөгч, богино долгионы зуух зэрэг эрчим хүчний өндөр хэрэглээтэй цахилгаан тоног төхөөрөмжүүдийг оргил цагаар ашиглахгүй байхыг иргэдэд анхааруулсан юм. Пүрэв гарагийн орой телевизээр ард иргэддээ хандаж үг хэлэхдээ Кубын ерөнхий сайд Мануэл Марреро хуучирч муудсан дэд бүтэц, түлш шатахууны хомсдол эрчим хүчний доголдлын гол шалтгаан болж буйг тайлбарлаж байв. BAGK 40 Сүүлийн хэдэн жил үргэлжилсэн Кубын эрчим хүчний хямрал өчигдөр туйлдаа хүрсэн гэж үзэж болохоор байна. 2021 оны долдугаар сард олон өдөр дараалан үргэлжилсэн цахилгааны тасалдлыг эсэргүүцсэн хэдэн мянган хүн гудамжинд жагсаж байв. Хөргөгч, хөлдөөгчид нөөцөлсөн хоол хүнс нь муудаж, зуны халуунд сэнс, сэрүүцүүлэгчгүй болсон иргэдийн бухимдал ингэж илэрч байжээ. Цахилгаангүй болсны улмаас орон сууцнууд усгүй болж, автомашинууд бензин шатахуунгүй болсон нь нөхцөл байдлыг улам хүндрүүлсэн юм. Коммунист дэглэмтэй Куба улсад эрх баригчдыг шүүмжлэх, эсэргүүцэл илэрхийлэх нь ховор үзэгдэлд тооцогддог. Гэвч эрчим хүчний гүнзгий хямрал тус улсын иргэдийн тэвчээрийг барж болзошгүй болоод байна.
Эх сурвалж: ВBC.com

Израил: Хамасын дээд удирдагч үхсэн ч дайн үргэлжилнэ
Хамас зэвсэгт бүлэглэлийн дээд удирдагч Яхья Синвар Газын зурваст амиа алдсан болохыг Израилын талаас баталжээ.
Өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 7-ны өдөр Израил руу хийсэн халдлагын гол зохион байгуулагч гэгддэг тэрээр өнгөрсөн хугацаанд нуугдаж байсан юм.  
Израилын арми лхагва гаргийн цэргийн ажиллагааны үеэр Газын зурвасын өмнөд хэсэгт Синвар амиа алдсан гэжээ. Пүрэв гарагт Израилын талаас Синварыг амиа алдсан эсэхийг тодруулж байна хэмээн мэдээлсэн. 
Мэдэгдэл гаргаад удалгүй тархиндаа хүнд гэмтэл авсан, Синвартай төстэй эрэгтэйн цогцсыг олсноо баталгаажуулж, зургийг олон нийтийн сүлжээнд нийтэлсэн байна. 
Уг бүлэглэлийн дээд удирдагчийг хорооно гэдэг Израилын хувьд зорьж байсан том зорилгуудынх нь нэг юм.
Синвар амиа алдсаныг мэдэгдсэнийг дараа барууны удирдагчид дайныг дуусгах боломжтой гэсэн ч Израилын Ерөнхий сайд "дайн үргэлжилнэ" хэмээн мэдэгдээд байна. 
Одоогоор Хамасын талаас удирдагчийнхаа үхлийн талаар ямар нэг мэдэгдэл хийгээгүй байна. 
Эх сурвалж: Reuters.com

Умард Солонгос Өмнөдтэй холбогдох авто замыг дэлбэлжээ
Умард Солонгос улс мягмар гарагт хоёр Солонгосын хил орчмын авто болон төмөр замын зарим хэсгийг дэлбэлжээ. Үүний хариуд Өмнөдийн талаас “анхааруулах гал нээсэн” болохыг тус улсын армиас мэдээлсэн байна. 
Мягмар гаргийн өдөр Өмнөдтэй холбогдох авто болон төмөр замын хойд хэсгийг дэлбэлж эхэлсэн аж.
Сөүл хот дахь Нэгдлийн яамнаас уг үйлдлийг хоёр Солонгос хоорондын өмнөх хэлэлцээрийг илт зөрчсөн үйлдэл хэмээн буруутгав. 
Өнгөрсөн долоо хоногт Умард Солонгосын арми Өмнөд Солонгостой холбогдох бүх хуурай газрын замыг хааж буйгаа мэдэгдсэн юм.
Үүнийг Өмнөд Солонгос болон АНУ-ын хамтарсан цэргийн сургуулилалтын эсрэг авч буй хариу арга хэмжээ хэмээн тайлбарласан. 
1950-1953 оны Солонгосын дайнаас хойш Умард Солонгосын түрэмгийллийг таслан зогсоохын тулд АНУ 28 мянга орчим цэргээ Өмнөд Солонгост байрлуулж буй. Эх сурвалж: Reuters.com

Дональд Трампын ойролцоогоос хоёр буутай, хуурамч паспорттой хүнийг баривчилжээ
Калифорнид Дональд Трампын уулзалт болсон газрын ойролцоо сэжиг бүхий нэгэн эрийг баривчилжээ. Тэрбээр баривчлагдах үедээ хууль бусаар эзэмшсэн хоёр гар буутай, хуурамч паспорттой байсан хэмээн АНУ-ын цагдаагийн газар мэдэгдлээ.
Сэжигтэн 49 настай Вем Миллер хар жийп машин жолоодож яваад Коачелла хотод болсон жагсаалын үеэр саатуулагджээ.
Алба хаагчид түүний автомашин болон биеэс ангийн болон цэнэглэсэн гар буу олжээ.
Риверсайд тойргийн шериф Чад Бианко болон түүний офицерууд Трампыг алах гэсэн гурав дахь удаагийн оролдлогоос сэргийлсэн гэдэгт итгэлтэй байна гэжээ.
АНУ-ын нууц алба Бүгд найрамдах намаас ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Доналд Трамп ямар ч аюулд өртөөгүй гэж мэдэгдээд, энэ явдал хамгаалалтын ажиллагаанд нөлөөлөөгүй гэжээ.
Эх сурвалж: CNN.com

Чарльз хаан: Бүгд Найрамдах Улс болох эсэх нь Австралийн ард түмний шийдэх асуудал
Австрали улс үндсэн хуульт хаант засаглалаас бүгд найрамдах улсын засаглалд шилжих эсэх асуудлыг тус улсын ард түмэн шийдэх ёстойг Их Британийн хаан Чарльз мэдэгджээ.
Тэрбээр ирэх долоо хоногт хатан Камиллагийн хамт Австрали улсад айлчлах гэж байгаа юм.
Энэ айлчлалын үеэр Австралийн ирээдүйн засаглалын хэлбэр ямар байх асуудал сөхөгдөх нь гарцаагүй болоод байна.
Тухайлбал Австралийн Бүгд Найрамдах Хөдөлгөөний төлөөлөгчид айлчлалын үеэр хаантай уулзах хүсэлтээ Букингэмийн ордонд ирүүлж байжээ.Букингэмийн ордон уг хүсэлтэд хаан Чарльзын нэрийн өмнөөс хариу өгснөө өчигдөр нийтэд ил болгосон юм байна.
1999 онд Австралид засаглалын хэлбэрээ солих эсэх асуудлаар бүх нийтийн санал хураалт зохион байгуулахад иргэдийн олонх нь үндсэн хуульт хаант засаглалаа хэвээр хадгалах хувилбарыг сонгож байжээ.
Энэ оны эхээр Австралийн засгийн газар дахин ийм санал хураалт зохион байгуулах төлөвлөгөө ойрын үед байхгүйг мэдэгдэж байв.
Гэвч бүгд найрамдахчууд Австралийн төрийн тэргүүн нь Их Британийн хаан биш, өөрсдийнх нь сонгосон хүн байх ёстой гэж үздэг.
Чарльз хааны айлчлалын тов гарсны дараа Австралийн Бүгд Найрамдах Хөдөлгөөний тэргүүн Айсаак Жефри “Манай улсын түүхэнд өнөөдрийг хүртэл гүйцэтгэж ирсэн хааны үүргийг бид хүндэлдэг ч австраличууд өөрийн төрийн тэргүүнийг сонгодог болох цаг нь ирсэн гэж бодож байна. Австралийн төлөө бүтэн цагаар ажилладаг хэн нэгэн байх хэрэгтэй” гэж ярьжээ.
Ингэхдээ Австрали улс засаглалаа сольсон ч Британийн Хамтын Нөхөрлөлийн Орнуудын Холбоонд хэвээр үлдэх боломжтойг тэр тайлбарлаж байв.
Энэ оны эхээр хорт хавдартай болсон нь оношлогдож, эмчилгээ эхлүүлснээсээ хойш Чарльз хаан хамгийн алс хол аялах гэж байна.
Өнгөрсөн хугацаанд тэр ганцхан удаа гадаадад зорчсон нь D-Day (дэлхийн хоёрдугаар дайнд холбоотнууд оролцож эхэлсэн) түүхэн үйл явдлын ойн арга хэмжээнд оролцохоор Франц улсад хийсэн айлчлал байлаа.
Австралид айлчилсныхдаа дараа хаантан Самоа улсад зохион байгуулагдах Хамтын Нөхөрлөлийн Орнуудын төрийн тэргүүнүүдийн уулзалтад оролцох юм.
 
Эх сурвалж: BBC.com

Японы атомын бөмбөгийн гамшгаас амьд үлдэгсэд Нобелийн энх тайвны шагналыг хүртэхээр боллоо
2024 оны энх тайвны Нобелийн шагналыг Японы атомын бөмбөгийн гамшгаас амьд үлдэгсдийн холбоо Нихон Хиданкё хүртэхээр болсныг зохион байгуулагчид нь өчигдөр орой зарлалаа.
1945 онд Хирошима, Нагасаки хотуудад атомын бөмбөг дэлбэрэхэд амьд үлдсэн хүмүүсийг хибакуша гэж нэрлэдэг.
Дэлхий нийтэд цөмийн дайны гай гамшгийг ойлгуулах үйлсэд тэдний гаргасан хүчин чармайлтыг үнэлснээ Норвегийн Нобелийн Шагналын Хороо тайлбарлажээ.Нихон Хиданкё холбоо атомын бөмбөгийн дэлбэрэлтээс амьд үлдэгсдийн үзсэн зовлонг дэлхий нийтэд таниулах зорилгоор 1956 онд байгуулагдсан юм.
1945 оны наймдугаар сарын 6-ны өдөр АНУ-ын цэргийн нисэх онгоц ураны бөмбөгийг Хирошима хотод хаясны улмаас 140,000 орчим хүн амь үрэгдэж байв.
Үүнээс гурав хоногийн дараа хоёр дахь бөмбөгийг Нагасаки хотод хаясан юм. Дараа нь Хирохито эзэн хаан Япон улс бууж өгснийг зарласнаар Дэлхийн Хоёрдугаар дайн өндөрлөж байв.
Тус байгууллагын тэргүүлэгчдийн нэг Тошиюки Мимаки “Ийм зүйл болно гэж зүүдэлсэнгүй явлаа” хэмээн шагналын мэдээг сонссоныхоо дараа нүдэндээ нулимстай хэлжээ.
“Цөмийн зэвсгийн ачаар дэлхийд энх тайван тогтдог гэж ярьдаг. Үнэн хэрэгтээ цөмийн зэвсгийг зөвхөн алуурчид ашиглах боломжтой” гэж тэр энэ үеэр шүүмжлэн ярьсан байна.
Хирошима хотод атомын бөмбөг дэлбэрэхэд Мимаки дөнгөж гурван настай байжээ.
Шагналын диплом, алтан медаль, $1 саяыг арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдөр Норвегийн нийслэл Осло хотод гардуулна.
Нихон Хиданкё өмнө нь олон удаа Нобелийн энх тайвны шагналд нэр дэвшиж байсан юм.
Шийдвэр нь үргэлж маргаан дагуулдаг байсан энх тайвны Нобелийн шагналын хороо энэ удаа хамгийн эргэлзээгүй сонголт хийсэн гэж ажиглагчид үзэж байна.
Украины дайн эхэлснээс хойш Оросын эрх баригчид цөмийн зэвсэг хэрэглэх талаар олон удаа ярьж байгаа.
Ойрх Дорнодод мөргөлдөөн хурцдаж, Израил улс Ираны цөмийн байгууламжуудыг бөмбөгдөх тухай санаа ид яригдаж байна.
Энэ оны энх тайвны Нобелийн шагналд 197 хувь хүн, 89 байгууллагаас бүрдсэн нийт 286 нэр дэвшигч өрсөлджээ.
2023 онд энэ шагналыг Ираны эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тэмцэгч Наргес Мохаммади хүртэж байв.
Мохаммади одоо Тегераны Эвин шоронд 12 дахь жилдээ хоригдож байгаа юм.
 
Эх сурвалж: BBC.com

АНУ-ын United Airlines компани Улаанбаатарын нислэгийн шинэ чиглэл нээхээр болсноо зарлалаа
Чикаго хотод төвтэй Америкийн томоохон агаарын тээвэрлэгч United Airlines компани Улаанбаатарын чиглэлд улирлын чанартай нислэг нээх болсноо өчигдөр зарлажээ.
Тус компани 2025 оны тавдугаар сараас олон улсын найман шинэ чиглэлийг нээхээр болсны нэг нь Улаанбаатар юм байна.
2025 оны тавдугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн тус компанийн Boeing 737-800 агаарын хөлөг Японы нийслэл Токиогоос Улаанбаатарын чиглэлд долоо хоногт гурван удаа нислэг үйлдэхээр болжээ.Өчигдөр зарласан бусад долоон шинэ чиглэл нь АНУ-ын Ньюарк хотоос Испанийн Билбао, Португалийн Фаро, Португалийн Мадейра, Гринландын Нүүк, Италийн Палермо хотууд руу, Японы нийслэл Токиогоос Тайванийн Каошюн, АНУ-ын нийслэл Вашингтон хотоос Сенегалын нийслэл Дакар хот руу үйлдэгдэх юм байна.
Дээрх найман шинэ чиглэлийн долоод нь Америкийн агаарын тээврийн компаниуд огт нислэг үйлддэггүй ба ганцхан Дакар хотын чиглэлд Delta Air Lines компани Нью-Йорк хотоос нислэг үйлддэг ажээ.
Найман шинэ чиглэлийн Каошюн, Дакарын нислэгүүд бүтэн жилийн турш, бусад зургаан нислэг нь улирлын чанартай үйлдэгдэх юм байна.Эх сурвалж: UnitedAirlines.com

Умард Солонгос газар нутгаа Өмнөд Солонгосоос бүрэн тусгаарлах арга хэмжээ авснаа зарлавУмард Солонгосын арми газар нутгаа Өмнөд Солонгосоос бүрэн тусгаарлах “томоохон алхам” хийснээ өчигдөр зарлажээ.
Өөрөөр хэлбэл хоёр улсыг холбодог бүх авто болон төмөр замуудыг бүрэн хааж, хуурай газраар зорчих ямар ч аргагүй болгох арга хэмжээ авсан юм байна.
Энэ оны эхээр Умард Солонгосын удирдагч Ким Жон Ун олон жил баримталж ирсэн хоёр Солонгосыг энх тайвнаар нэгтгэх бодлогоо цуцалж байгааг зарласан юм. Бас Өмнөд Солонгосыг өөрийн улсын “гол дайсан” болсныг зарлаж байв.Үүний дараа Умард Солонгосын зэвсэгт хүчин Өмнөд Солонгостой залгадаг хилийнхээ харуул хамгаалалтыг нэмэгдүүлэх, бэхлэлт нуувч байгуулах, минажуулах, замуудад саад хаалт босгох зэрэг ажлуудыг эхлүүлж байжээ.
Өчигдрийн мэдэгдэл нь энэ ажил дууссаныг илтгэж буй бололтой.
Умард Солонгосын зэвсэгт хүчний жанжин штаб дээрх арга хэмжээгээ Өмнөд Солонгос, АНУ-ын хамтарсан цэргийн сургуулилалтын эсрэг авсан хариу арга хэмжээ гэж мэдэгдэлдээ тайлбарлажээ.
“Солонгосын хойгт үүсээд байгаа хурцадмал байдал нь БНАСАУ-ын зэвсэгт хүчнээс үндэсний аюулгүй байдлаа хамгаалахын тулд илүү шийдэмгий, хүчтэй арга хэмжээ авахыг шаардаж байна” гэж уг мэдэгдэлд өгүүлсэн байна.
Өмнөд Солонгосын зэвсэгт хүчний жанжин штаб хариу мэдэгдэлдээ уг арга хэмжээг “Ким Жон Уны дэглэмийн эмзэг, сул дорой байдлаас үүдэлтэй” гэж шүүмжилжээ.
Мөн ингэснээр тус улс өөрийгөө улам тусгаарлаж, ганцаардуулж буйг анхааруулсан байна.
Сөүл дэх Солонгосын Үндэсний Нэгдлийн Хүрээлэнгийн ахлах судлаач Хон Мин үүнийг Пёняны дэглэм нэгэнт хэрэгжүүлж дууссан ажлаа албан ёсоор баталгаажуулж буй үйлдэл гэж дүгнэжээ.
Мөн цаашдаа үндсэн хуулиа шинэчлэх ажлын бэлтгэл байж болзошгүй гэж үзэж байна.
“Хэрвээ Умард Солонгос үндсэн хуулиа шинэчлэх замаар нутаг дэвсгэртэй холбоотой шинэ заалт нэмж, Өмнөд Солонгостой харилцаагаа бүрэн тасалбал энэ нь тус улсын гадаад болон дотоод орчинд ноцтой үр дагавар үүсгэж болзошгүй” гэж тэр тайлбарлажээ.
 
Эх сурвалж: CNN.com