Endo Tweets

🌟 اینو شیپر

من بین روتاری‌های چهار درصد که استفاده کردم از Ino shaper شرکت روژین خیلی خوشم اومد. شما میتونید بعد به دست آوردن پیتنسی با کافایل ۱۰ سراغ ۱۵ چهار درصد این سری فایل برید و سیکوئنس رو بر اساس علاقه‌تون ادامه بدید. قدرت کاتینگ خیلی خوبی داره و سریع کانال رو باز می‌کنه. تو کانال‌های تنگ واقعا سرعت کارم رو بالاتر برده. این فایل رو در ایران میتونید از هیلا سلامت اندیش تهیه کنید

https://www.instagram.com/hila.salamat.andish?igsh=MW5jNTFieXpueGd4MA==

https://youtu.be/Hsub2kShaAY

این ویدئوی دکتر تراوچی دمونستریشن بهتری از این تکنیک گذاشتن MTAه


چندتا نکته:


۱- به نظر من نیازی به استفاده از حالت T mode از موتورهای روتاری سری AI وودپکر نیست. هر موتوری که دارید با حرکت ریورس و سرعت کم اوکیه

۲- التراسونیک رو هم میتونید به فایل روتاری بزنید هم پلاگر. وقتی التراسونیک رو به پلاگر میزنید قشنگ فعال میشه و ممکنه پایین‌تر بره که نمای بامزه‌ای داره

۳- برای خشک کردن MTA میتونید از کن کاغذی هم استفاده کنید.

۴- اگه سایز انتهای ریشه بزرگه به فایل‌های بزرگتر نیازه. اگر ندارید خیلی اصرار نکنید که فایل روتاری از انتها بیرون بزنه یا MTA میزان زیادی پوش بشه.

🌟 نکته کنکوری

در مورد دسترسی مستقیم (straight line access) و اهمیتش در کاهش احتمال شکستن فایل و لج میدونید. یه نکته کنکوری در کانال‌های مزیالی مولرهای پایینی اینه که وقتی دسترسی مستقیم دارید که رفرنس پوینت دقیقا کاسپ متناظر کانال باشه. یعنی اگه کانال مزیوباکال رو فایل گذاشتید فایل طوری وایسه که بهترین نقطه برای رفرنس پوینت همون کاسپ مزیوباکال باشه. البته قطعا در مواردی استثنا هم هست اما اکثر موارد جوابه

تکمیلی: در این تصویر دو مورد از مواردی که عکس MAC میتونه گولتون بزنه رو کشیدم

🔸علت‌ها: کرو انتهایی و ایجاد لج یا زیپ، کانال لوبیایی شکل، تجمع دبری

🔸تشخیص: حس‌ لمس، گوتاهای فرعی هنگام آبچوریشن با طول بیشتری برن


🔸جلوگیری:

برای زیپ: مجموعه اقدامات جلوگیری از زیپ کردن و توجه به کرو انتهایی

برای تجمع نکردن دبری: با نیدل گیج ۳۰ تا یک میلیمتر کمتر شستشو بدید و پیتنسی رو حفظ کنید

🌟 کانال بهتون دروغ میگه

یه اتفاق اخیرا برای یکی از همکاران افتاده بود: دندون ۲ نیاز به ریتریت داشت. پاکسازی و شستشو رو انجام داده بود. با یه گوتای ۵۰ هم عکس گرفته بود و به طول بود ولی بعد آبچوره تصویر وحشتناکی رو دید: آبچوره سه میل اور شده. چرا؟ چرا وقتی عکس MAC درسته آبچوره اور میشه؟ دلیلش اینه که کانال ممکنه دروغ بگه.
شما فرض کنید مذاکره هسته‌ای در جریانه. یک سمت به طرف مقابل میگه که ما فقط تو این سایت داریم غنی‌سازی انجام میدیم بعد طرف مقابل یه عکس ماهواره‌ای می‌ذاره رو میز میگه پس این تحرکات تو این منطقه چیه؟ اندو کردن رو هم میشه به مذاکره تشبیه کرد. شما دنبال اینید که اطلاعات بیشتری از کانال جمع کنید تا بتونید قرارداد بهتری با کانال ببندید که خطر کمتری برای مریض داشته باشه. کانال ولی دروغ میگه و دبه می‌کنه و شما باید با ابزار جاسوسیتون سر از کارش در بیارید. این ابزار چین؟

۱- دیدن: در این مورد قبلا بحث شده. شاید نیمی از مشکلات با لوپ (یا میکروسکوپ) و لایت برطرف بشه

۲- اپکس لوکیتور: معمولا درست نشون میده. غیر این که گاهی اور هستید ولی نشون نمیده. همیشه تو ذهنتون حدود طول کانال در عکس اولیه باشه که مرتکب اشتباه نشید.

۳- عکس رادیوگرافی: متاسفانه این ابزار اورریتد شده. در مورد خطاهای عکس دو بعدی از زاویه مستقیم بحث زیادی شده که باز شدن جانبی کانال‌ها یا کرو باکولینگوالی رو خوب نشون نمیده ولی در هر حال ابزار مهم و اجباریه. هم قبل درمان بهش نیاز دارید هم حین درمان هم در پایان درمان. در مورد تفسیرش هم بحثای زیادی هست. مثلا لیدوپاد یه سری ویدئو در این زمینه داره که میتونید ببینید.

۴- کن کاغذی: یکی از راه‌های تشخیص این که طول درسته اینه که کن کاغذی با سایز MAF ببرید و ببینید انتهاش خونی هست یا نه. اگه خیلی کمرنگ و فقط حدود نیم میل خونی باشه مشکلی نیست ولی اگه پررنگ باشه یا طولش بیشتر باشه یعنی یه مشکلی هست. این مشکل بیشتر اوقات به دلیل اینه که اور شده ولی یه مواقعی هست که آندرید و پالپ ملتهب و حجیمی انتهای ریشه وجود داره.

۵- حس لمس: آندرریتدترین ابزار. شما MAC رو بردید و با فشرده کردن و ضربه زدن احساس نرمی یا فرورفتن میکنید. انگار یه چیز سفت اجازه نفوذ بیشتر رو نمیده ولی می‌تونه بیشتر بره. این حس داشتن یه seat اپیکال نیست بلکه حسیه که نشون میده یه چیزی جلوی گوتا رو داره میگیره با این که جا هست. این میتونه نشونه این باشه که آندرید و به جای نوک گوتا کناره‌هاش دارن جلوش رو می‌گیرن. اما یه حالت دیگه می‌تونه حالت مثال اول این پست باشه: یه چیزی انتهای اپکس داره جلوی گوتا رو میگیره ولی ته اپکس بازه. یعنی چی؟ بخصوص تو کیس ریتریت و بخصوص وقتی تحلیل اپیکال داریم انتهای کانال خیلی به هم ریخته‌ست و با یه شکل کونیکال خوشگل و تمیز روبرو نیستید. احتمال داره لج یا حتی زیپ هم کرده باشید (تو دندون ۲ بالا اتفاق رایجیه). وقتی این حس لمس رو داشتید باید شک کنید. خوب بشورید و با فایل جستجو کنید. تو کیسی که اول معرفی کردیم باید انتهای اپکس MTA می‌شد. خیلی از دندانپزشکان از MTA میترسن و فرار می‌کنن. جام زهر رو بخورید و یا ارجاع بدید یا گذاشتن MTA رو یاد بگیرید.

🌟 لوپ بخرم یا نخرم؟

من دوستان و همکاران زیادی دارم که لوپ خریدن و کنار گذاشتن. چرا؟ این برداشت و تصور منه:

۱- شما چگونه دندانپزشکی هستید؟
خیلی رک و راست: شما دندانپزشکی هستید که دوست دارید با بهترین استانداردها کار کنید یا وسواس زیادی روی جزییات و کیفیت دارید؟ اگه آره لوپ برای شماست. اگه سر اندوی ۶ همیشه درگیر پیدا کردن MB2اید لوپ برای شماست ولی اگه MB2 برای شما چیزیه که پیدا کردن یا نکردنش تفاوت زیادی نداره لوپ برای شما نیست

۲- لوپ بدون لایت مثل زنبور بی‌عسل است

خیلی ساده و صریح: لوپ و میکروسکوپ بدون منبع نوری مناسب که از زاویه سر و چشم شماست هیچ کمکی نمی‌کنن. من این رو از تجربه تموم شدن باتری لایت وسط درمان متوجه شدم. نور یونیت حتی بهترین هم باشه کلی سایه و رنگ‌های کج و معوج ایجاد می‌کنه و تفکیک خوبی نداره. نور لایت با سایه خیلی کم و از اون مهم‌تر با قدرت تفکیک بالاست. اینجاست که توصیه‌های این کانال در مورد تفاوت رنگ عاج اولیه و ترنسلوسنت یا تفاوت سنگ پالپی با کف کانال قشنگ مشخص میشه. اگه لوپ دارید یا به فکر لوپ هستید خرید لایت رو در نظر بگیرید.

۳- برای فرار از شیر ذره‌بین به کار نمیاد

لوپ و لایت وقتی کاملا معنا پیدا می‌کنن که بتونید بی‌دغدغه دقایقی مشاهده کنید که چه خبره و چی کجاست. لازمه‌‌ش ایزولاسیون و ایجاد یه محیط کنترل‌شده‌ست. وقتی دغدغه کنار زدن لب، برخورد زبون بیمار به دندون، ورود بزاق، بستن ناگهانی دهان و ... رو دارید نمیتونید اون تمرکز لازم رو داشته باشید. در واقع همه اینا یه پکیجه. ما کار نصفه و نیمه نداریم. درسته اوایلش ممکنه یه کم کجدار و مریز درمانتون رو بهتر کنید ولی باید نگاهتون به وضعیت ایده‌آل باشه

شما اینجا یه نمونه از روش گذاشتن ام تی ای رو میتونید از دکتر تراوچی ببینید. البته ایشون از یه حرکتی به اسم t-mode استفاده می‌کنه که مخصوص موتورهای خاصی از وودپکره. کلیت کار ولی مشابهه

https://youtu.be/gkuM7zhhbZI

🌟 MTA

چگونه ام تی ای (یا مشابهاتش) رو بذاریم؟ سه مرحله داریم: میکسینگ، انتقال، پک کردن


۱- میکسینگ: هر ماده‌ای یه دفترچه و یه سری توصیه داره. بعضیا با آب مقطر میشه ترکیب کرد، بعضیا خودشون مایع دارن و بعضیا به صورت پری میکس عرضه میشن. هدف اینه که به یه قوام خمیری تقریبا مشابه پانسمان یا پوتی برسید. نه خیلی مایع که نشه پک کرد نه سفت و پودری. اگه آبکی بود با یه گاز یا رول پنبه‌ی استریل میتونید یه مقدار آبش رو بگیرید

۲- انتقال: برای انتقال میشه از هر وسیله‌ای که بشه ماده رو برداشت و گذاشت استفاده کرد. میشه از آمالگام کریر استفاده کرد که مشکلش اینه که حجم زیادی برداشته میشه و در حجم بزرگی پخش میشه که جز موارد معدودی در اپکسوژنزیس باعث پرتی و اتلاف مواد میشه. یه سری ام تی ای کریر معمولی تو بازار هست که حجم کمتری رو در سطح کمتری منتقل می‌کنه که داخل کانال نمی‌بره اما بهینه‌تره. یه سیستم مپ هم داریم که کامل ماده رو داخل کانال می‌بره که خب ایده‌آل ولی خیلی گرون قیمته. روش گذاشتن داخل کریر هم اینطوریه که با ضربات یا گاهی قاشقی کشیدنش ماده رو داخلش بذارید. میشه در حجم کم با قلم‌های روند گرد یا حتی پنس هم جابجا کرد که بستگی به دلیل استفاده داره.

۳- پک کردن: با هر وسیله که سایزبندی داره میشه ام تی ای رو پک کرد. یعنی فایل دستی یا روتاری، گوتا، کن کاغذی، پلاگر. مشخصا هر کدوم نقاط مثبت و منفی خودشون رو دارن. گوتا و کن کاغذی شل و ولن. کن مزیت خشک کردن توده ام تی ای رو داره. پلاگر خیلی محکم‌تر پک می‌کنه. با فایل میشه با حرکات چرخشی یا واچ وایندینگ طول رو درست چک کرد و در صورت گیر کردن ام تی ای به دیواره (شایع‌ترین خطا) مسیر رو باز کرد.

🔻 روش مورد علاقه‌ی من برای پلاگ ام تی ای در انتهای ریشه اینه:

▫️با پلاگری که حدود سایز انتهای ریشه‌ست ام تی ای رو داخل ببرید. بعد با فایل روتاری که حرکت ریورس داره به طول برید و حرکت بالا و پایین ریز داشته باشید. باز ام تی ای اضافه کنید و با پلاگر داخل می‌برید و با روتاری ریورس می‌برید و ضربه میزنید. چندین بار ادامه بدید که یکی دو میل پک بشه. بعد پلاگر رو تا اون طول ببرید و با التراسونیک (بدون آب) به دسته پلاگر بزنید. این چرخه رو چند بار طی کنید. اگه قراره تا بالا با ام تی ای پر کنید دیگه بعد چهار پنج میل میتونید فقط با پلاگر پک کنید


🔻 چند نکته:
احتمال گیر کردن ام تی ای به دیواره زیاده. حتما دفعات اول مطمئن بشید که به طول میرید. اگه ناگهان دیدید بیشتر از یکی دو میل طول کمتر شد احتمال گیر کردن به دیواره هست و با فایل یا روتاری سعی کنید به طول قبل برگردید.
جز در مواقعی که از سیستم مپ استفاده می‌کنید باید ام تی ای رو از پالپ چمبر آروم آروم پایین ببرید. میتونید اولش با یه سایز یه کم بزرگتر خیلی آروم یه حجم خوبی رو پایین‌تر تو کانال ببرید بعد با پلاگر سایز درست اونا رو پک کنید. مواظب باشید که با اون پلاگر سایز بزرگ محکم پک نکنید که نشه پایین‌تر رفت. حواستون باشه هر سری حجم کمی رو داخل ببرید. اگه ناگهان زیاد ببرید یا گیر می‌کنه یا ووید میده یا ...

🌟 دیستوباکال کجاست؟

قبلا در مورد چگونگی تراش قفسه عاجی برای دسترسی به دیستوباکال صحبت کرده بودیم. سوال بعدی اینه که کجا باید دنبالش بگردیم. کانال دیستوباکال معمولا در فاصله ۱.۵ تا ۳ میلیمتری کانال مزیوباکال و با زاویه ۹۰ تا ۱۴۰ درجه‌ست که تقریبا شبیه دندون ۶ه. برای برداشت عاجی کمی دیستالی‌ و پالاتالی اون دیواره عاجی بین مزیوباکال و پالاتال رو گسترش میدیم. اما مواردی هست که کانال زاویه بیشتر از ۱۴۰ درجه داره یا فاصله کمتر از ۱.۵ میلیمتر از مزیوباکال داره. مورد اول یعنی ممکنه کانال در خط واصل من مزیوباکال و پالاتال باشه. مورد دوم اینه که ممکنه خیلی نزدیک باشه. در بعضی موارد یه حالت چاله مانند اطراف مزیوباکال وجود داره که یه کم به دیستال گسترشش بدید دیستوباکال نمایان میشه. یه مورد خیلی ناشایع هم فاصله بیشتر از ۳.۵ میلیمتره. در این مواقع باید به نشانه‌ها توجه کنید که ببینید باز هم نیازه بتراشید و دور بشید یا نه

(عکس‌ها مطالعه شوند)

🌟 دو نوع درمان ریشه

احتمالا شما با یک سری اینسترومنت عجیب غریب برای اندو روبرو شدید که براتون سوال بوده اینا چین. مثلا دسته برای گذاشتن فایل داخلش (تبدیل فایل انگشتی به فایل دستی) یا یه قلم دستی برای حذف گوتا پرکا یا اصلا لزوم نیاز به التراسونیک الماسه. چی شد که این وسیله‌ها به بازار معرفی شدن؟ قضیه اینه که ما دو جور نگاه به درمان اندو همزمان داریم. یکیش کاریه که توش دید نداریم. باید محل کانال‌ها رو بدون این که ببینیم حدس بزنیم و وسایل رو توش جا بدیم یا بدون این که ببینیم گوتای فرعی بذاریم و اینا. ولی با اومدن لوپ و میکروسکوپ و استفاده از لایت‌های قوی یه مدل دیگه اینه که اتفاقا همیشه ببینیم چی کار می‌کنیم. یه مثالش اینه: سر توربین و آنگل خیلی بزرگه و مانع دید میشه. یعنی بخوایم تراش بدیم به سختی میتونیم در همه موارد با آینه ببینیم که دقیقا کجا رو داریم می‌تراشیم. بخصوص در مواقعی که تراش در یه محدوده کوچک و حساسه مثلا می‌خوایم یه قفسه عاجی رو برداریم. اون موقع تیپ‌های التراسونیک به کمک میان چون بخاطر نازک بودن و شکل دسته دید کافی و راحت دارین. یه مثال دیگه ریتریت با روش دکتر تراوچی که به شکل متفاوت از چیزی که دیدیم از التراسونیک و یه قلم دستی (TFRK-GPR) برای حذف گوتا استفاده میشه. خارج کردن فایل شکسته هم حتما به دید نیاز داره. یعنی پایین‌تر از یک سوم کرونال بدون میکروسکوپ خطر پرفوریشن بالاست. اگه ویدئوهاش رو ببینید متوجه میشید که برداشت عاج از سمت داخل به شکل نیمه هلالی و قرار دادن سری مخصوص التراسونیک یه کم حساسه‌.

🌟 وسایل لازم برای اندوی با کیفیت

علاوه بر وسایل استانداردی که همه برای درمان اندو استفاده می‌کنن می‌خوام یه سری وسایل ضروری برای ارتقای کیفیت و لذت شما از درمان رو پیشنهاد بدم

۱- دید و دسترسی: لوپ و هدلایت (مثال: لومادنت)، آینه فرانت سرفیس (مثال: ریلکس)

۲- بی‌حسی: کارپول‌های لیدوکایین داروپخش (پرزوکایین)

۳- ایزولاسیون: کلمپ‌هایی با قرارگیری عمیق یا کلمپ‌های دندان‌ها با شکل‌های غیرعادی یا تخریب دیواره زیاد، لیکویید دم یا کامپوزیت فلو برای سیل ثانویه

۴- اکسس: فرز روند آنگل شنک بلند (مثل میولر) و یا تیپ التراسونیک الماسه برای برداشتن سقف یا قفسه عاجی باقیمانده و پیدا کردن کانال‌های پنهان، سوند مستقیم اندو

۵- پاکسازی و شکل دهی: کافایل‌های سایز کوچک (۶ و ۸)، فایل‌های سی پایلوت VDW، فایل‌های روتاری با تیپرهای کمتر (۲٪ و ۴٪)، فایل روتاری ریتریت، سرسوزن گیج ۳۰ ساید ونت (این یه قلم اجباریه!) [برندهای حلماطب، اندوآرت، اندوتاپ و ...]

۶- پر کردن کانال: ست پلاگر برای پک کردن MTA (یا مشابهاتش)، نوار تفلون برای قرار دادن زیر پانسمان (در صورت علاقه)

🌟 تبدیل لولو به هلو

این کیس رو چند روز پیش انجام دادم. بخاطر نداشتن PA قبل کار عذر میخوام. چطور کار کردم:

۱- ایزولاسیون و اکسس چالش چندانی نداشت چون دندون تاج و پالپ چمبر خوبی داره

۲- برای شروع از فایل ۶ و ۸ استفاده کردم. با توجه به این که این فایل‌ها زور زیادی ندارن مدام پیچ می‌خوردن ولی می‌شد حس کرد که میتونن نفوذ کنن

۳- مشخصا همون اول فایل‌های دستی به طول نمی‌رسن. با کمک نوک زدن‌ها با SX و ۱۰ چهار درصد به همراه شستشوی زیاد با هیپو راه رو کمی باز کردم

۴- از جایی دیگه نفوذ نداشتم. بالاش رو با ۱۰ و ۱۵ چهار درصد باز کردم بدون این که بخوام زورکی تا تهش برم و لج کنم بعد انتهای فایل ۸ رو چند بار از محل‌های مختلف و زوایای مختلف کج کردم و داخل بردم تا اون خمیدگی ریز انتهای کانال رو رد کنم

۵- بعد که رد شد با واچ وایندینگ به طول بردم و چند بار با حرکت رفت و برگشتی کوچک مسیر رو باز نگه داشتم. بعد با فایل ۱۰ هم سراغش اومدم که مطمئن باشم مسیر برای ورود روتاری بازه

۶- تا ۲۵ چهار درصد روتاری بردم. سی به طول نمی‌رفت. سرنگ هیپو تا ۲ میلیمتری انتها رفت

۷- آبچوریشن لترال

نکته: اگر اوایل کارید این کیس‌ها رو ارجاع بدید

🌟 چرا فایل می‌شکنه؟

من میخوام اینجا دلایل فایل فرکچرهای خودم رو بگم شاید به شما هم کمک کرد

۱- سنگ پالپ: خیلی وقتا که سنگ وجود داره اون راهی که به عنوان اریفیس پیدا کردم محل واقعی اریفیس نیست و ممکنه یه خم و انحنای کوچک در قطر سنگ داشته باشه. سعی می‌کنم سنگ رو اول خوب بردارم و اریفیس رو در کف کانال ببینم

۲- موقعیت دست: در مورد دسترسی خطی مستقیم در اکسس بحث شده اما در مورد دست خود اپراتور بحث نشده. گاهی به دلیل دسترسی ضعیف ما موتور و در امتدادش فایل رو مستقیم نمی‌گیریم. مثلا کانال‌های دیستال ۷ بالا گاهی نیازه موتور رو از سمت پالاتال (داخل دهان) نیاریم و از سمت لپ بیاریمش. چون بعضی وقتا بدنه موتور به دندونای قدامی میخوره و موتور رو کج می‌کنه

۳- جلوتر رفتن فایل روتاری از فایل دستی: گاهی بخصوص تو روتاری‌های تیپر ۴ درصد فایل می‌تونه با کمی فشار از فایل دستی جلوتر بره یا حتی یه انسداد رو رد کنه، برای همین یه کم هل دادنش جذاب به نظر میاد ولی خب این کار خطر فرکچر رو بالا می‌بره. روی این وسوسه پا بذارید و اول با فایل دستی (یا لااقل روتاری ۲ درصد) گلاید پث بسازید (استثنا فایل‌های Reciprocه که گلاید پث نمی‌خواد که خب مورد بحث ما نیست)

۴- فشار به اریفیس شیپر: من چون اریفیس شیپر رو همون اوایل داخل کانال می‌برم یه وسوسه هست که هر چه بیشتر داخل ببرمش. این بخصوص تو کیس‌هایی که یه خمیدگی در قسمت‌های کرونال داره یا طول کانال کمه خطرناکه.

۵- اصرار با فایل تیپر بالا: گاهی نمیشه. چه الزامی به استفاده از فایل پروتیپری هست؟ با تیپر ۴ درصد خیلی راحت میشه داخل کانال رفت و این خطر رو دفع کرد.

۶- سرعت چرخش: من گاهی برای ریتریت سرعت رو بالا میذارم و بعد یادم می‌ره کاهشش بدم و نتیجه‌اش میشه پدیده screw in فایل‌ها و شکستنشون

۷- وقتی یه فایل در ست کمه و دستیار داره پیدا می‌کنه و من میگم تو این فاصله بذار یه فایل دیگه رو ببرم

🌟 چرا به درمان رغبت ندارم؟ (یا تراژدی فرار از شیر و پیدا کردن سوزن در انبار کاه)

یه بحثی بود که عده‌ای از دندونپزشک های جوان می‌گفتن چرا به کار علاقه نداریم؟ کی رغبت پیدا می‌کنیم؟ من به عنوان کسی که مدت‌ها از دندونپزشکی تنفر داشتم می‌خوام بگم چی شد که عاشقش شدم و هر روز با علاقه میرم سر کار

۱- فرار از شیر: شرایطی که خیلیا باهاش درمان می‌کنن شرایط نامتعادلیه. یعنی هر لحظه ممکنه همه چی به هم بریزه. بزاق بیاد، رول پنبه خیس بشه، زبون بیمار بخوره، ایزولاسیون از بین بره. انگار یه آهوئن که دارن از دست شیر درنده‌ی بزاق فرار می‌کنن. شرایط پراسترسه. رابردم برای اینه که شرایط پایدار بشه. یعنی مثلا تلفنتون زنگ زد رفتید صحبت کردید برگشتید شرایط یک درصد تغییر نکنه. اینجوری سر هر درمان آرامش دارید.

۲- پیدا کردن سوزن در انبار کاه: خیلی از تجهیزات دندانپزشکی برای آسایش کار پزشکن. اینا ادا نیستن، واقعا کاربردین. آینه فرانت سرفیس واقعا دید رو بهتر می‌کنه. هدلایت معجزه می‌کنه (سایه ندارید و همه چیز درخشنده‌ست). لوپ بخصوص ارگونومیکش واقعا شرایط رو بهتر می‌کنه. ماتریکس سکشنال برند خوب واقعا ترمیم رو راحت و جذاب می‌کنه. وقتی در بیسیک‌ترین حالت ممکن درمان می‌کنید کورکورانه کار می‌کنید. چیزی نمی‌بینید، حس نمی‌کنید و همه‌اش چالش دارید. انگار که میخواید سوزن در انبار کاه پیدا کنید. این باعث تخلیه روحی میشه و آخر شیفت دیگه ولو میشید. خرج کنید و وسایل و امکانات خوب بخرید که آسایش خودتون بالا بره.

🌟 چه کسی جلوی فایلم را می‌گیرد؟ (یا تراژدی شمشیر و گوشکوب)

سوال: چرا فایل‌ها راحت داخل نمیرن؟ چرا کلی کلنجار باید بریم؟ اشکال از کجاست؟

جواب:

۱- داخل ریشه یا اعصاب و عروقه یا دبریه. شما اگه ناگهان فایل ۱۵ رو ببرید داخل کانال‌های تنگ مثل گوشکوب عمل می‌کنه و دبری و بافت رو پک می‌کنه. طوری که دیگه نمیشه نفوذ کرد.

نتیجه اخلاقی: برای شروع فایل با سایز کوچیک استفاده کنید

۲- چیزی که جلوی نفوذ فایل رو می‌گیره معمولا تداخلات کروناله. یعنی هر چی کرونال گشادتر باشه نفوذ راحت‌تره. وقتی کانال رو گشاد نکردید فایل به جای این که حرکت نرمی به سمت اپکس داشته باشه مثل شمشیر به عاج ضربه میزنه و می‌تونه پله ایجاد کنه

نتیجه اخلاقی: کراون داون کار کنید

ترجمه‌ی این موضوع در کار کلینیکی: اکسس رو کامل کنید - اصلاح کنید - از دسترسی مستقیم مطمئن بشید - تمام دبری و پالپ کرونال رو خارج کنید (یعنی خونریزی قطع شده باشه) - کمی با اریفیس شیپر یا گیتس یا التراسونیک (بسته به تکنیک مورد علاقه) کرونال رو بدون هیچ اصرار اضافه گشاد کنید - دنبال کانال‌های قایم‌شده بگردید و قفسه‌ها رو حذف کنید (نیاز به نور و دید خوب داره) - با فایل سایز کوچک(۶ یا ۸ یا ۱۰) بدون اصرار اضافه با حرکت واچ وایندینگ داخل برید - تا همون طول یا کمتر بدون اصرار کرونال رو دوباره با روش مورد علاقه خودتون (مثلا با S1 یا ۱۰ چهار درصد) کمی گشاد کنید - دوباره به کافایل دستی برگردید و این دو مرحله رو تکرار کنید تا پیتنسی رو بگیرید - بعد توالی رو (ترجیحا با روش تیپر ثابت چهار درصد) ادامه بدید - ادامه ماجرا

نکته: در تمامی این مراحل شستشوی زیاد با سرم و هیپو فراموش نشه

🌟 جواب

بیمار تو سه هفته که منتظر وقت من بود درد شدید داشت. وقتی دندون رو باز کردم خونریزی خیلی شدیدی تو کانال دیستال بود. دکتر قبلی تو نت‌هاش نوشته بود که جلسه اول تا فایل ۲۵ دستی کار کرده و جلسه دوم نوشته بود که کانال دیستال عفونت داشته.

دندون باز شد. فایل شکسته‌شده‌ی کانال مزیولینگوال بایپس نشد و خارج نشد (تیپ التراسونیکم در این راه مرحوم شد). چون مزیوباکال مسیرش باز شد دیگه سخت نگرفتیم. اما کانال دیستال:
۱- همینطور که دوستان گفتن کرو باکولینگوالی داشته (نمای Bull's eye)
۲- برای MAC گوتا ۴۵ گذاشتم دیدم یه جا به یه سطح سفت برخورد می‌کنه یه بار یه سطح نرم که فرو می‌ره. عکس گرفتم. همینطور که می‌بینید لوسنسی مشکوکی مانند عکس اولیه در اپکس هست. هنگام آبچوریشن دیدم گوتاهای فرعی بیشتر از طول میرن. شکم تایید شد. دکتر قبلی زیپ کرده بوده. کانال به طور کامل با MTA پر شد (انفجار اتمی انتهای اپکس رو ببینید!)

درس اخلاقی: با فایل‌های سایز بزرگ استنلس استیل به جنگ کانال نرید

(پی‌نوشت: برای مطب یا کلینیک فسفر پلیت نخرید چون مطمئنم وقتی خش میفته خساست به خرج میدید و جدید نمی‌خرید که نتیجه‌اش میشه این تصاویر خط خطی!)

🌟 کیس

فرض کنید متخصص اندو هستید. این کیس رو دندانپزشک قبلی بخاطر فایل فرکچر به شما ارجاع داده است. چه چیز دیگری در تصویر می‌بینید؟

🌟 رابردم دندان ۷

یه جا دیدم یکی نوشته بود کلمپ و رابردم بستن برای دندان ۷ بالا آخر ظلمه. خواستم بگم که برعکس بزرگترین موهبت رابردمه. کنار زدن بافت یکی از ویژگی‌های آندرریتد رابردمه. من در گذشته دور که رابردم نمی‌بستم برای کنار زدن گونه واقعا دست درد می‌گرفتم. بعد آینه فقط برای کنار زدن گونه استفاده میشد و همزمان مشاهده دندون باهاش چالش بود. رابردم و کلمپ در واقع اندو دندون ۷ رو تبدیل به اندو دندون ۶ می‌کنه و باعث آسودگی در حین کار میشه. حالا ممکنه بگید کلمپ رو این دندون‌ها خوب واینمیسه یا می‌پره بیرون. جوابش اینه که آیا از کلمپ‌هایی که بیرون نمی‌پرن مثل 8A یا 14A استفاده کردید؟ آیا از کلمپ برینکر استفاده کردید؟ اگه تداخل با کرونویید زیاده آیا از کلمپ‌های وینگلس استفاده کردید؟

پی‌نوشت: برای چک کردن این که کلمپ چقدر سر جاش محکمه با دو دست چک کنید ببینید الاکلنگی میشه یا نه. در مواردی که کلمپ‌های پروازنکننده (😁) هم لق می‌زدن چندین بار پوزیشن رو تغییر بدید که قشنگ برن از زیر بافت دندون رو بگیرن‌. اگه هر کاری کردید نشد دورش به حجم زیاد کامپوزیت فلو بزنید کیور کنید.

🌟 بی‌حسی‌های بازار ایران

۱- بی‌حسی‌های شرکت لقمان اساسا بی‌حسی پالپی نمیده. حتی اگه بی‌حسی داخل پالپی هم بزنید بی‌حسی نمیده. این بی‌حسی فقط مناسب ترمیم یا تراش روکش و موارد مشابهه

۲- بی‌حسی‌های شرکت اکسیر هم وضعیت بهتری نداره. حتی آرتیکایینش هم بی‌حسی پالپی جالبی نمیده

۳- تنها بی‌حسی مناسب بازار بی‌حسی‌های شرکت داروپخشه. برای درمان اندو فقط و فقط از داروپخش تهیه کنید.

۴- بی‌حسی سیتانست (پریلوکایین/فلی‌پرسین) برای درمان ریشه مناسب نیست. کنتراندیکاسیون‌های اپی‌نفرین در گایدلاین‌های جدید بسیار بسیار محدوده. من حتی احتمال میدم خیلیاتون حتی یک کنترااندیکاسیون واقعی رو ندیده باشید. شکنجه کردن بیمار بیشتر برای بیمار مضره. لطفاً علمتون رو بیشتر کنید و بیمار رو آزار ندید. یک کارپول لیدوکایین/اپی‌نفرین در اکثر بیماران مشکلی نداره


نتیجه‌گیری: بی‌حسی‌های لقمان و سیتانست در درمان ریشه بخصوص بیماری که با درد اومده بی‌حسی نمیدن و عملا دارید بیمار رو شکنجه می‌کنید

🌟 وسط رو گم نکن

این کیس دندون ۴ پایین اندو می‌خواسته. همکاری که روی این دندون کار می‌کرده دندون رو پرف کرده. ممکنه بگید «چطور ممکنه؟ این که کانالش معلومه» جواب اینه که تو کیسایی که پوسیدگی زیادی دارن و دندون غیرهمسطح و همراه با چاله و شیب میشه شما مرکز رو گم می‌کنید. شکل شماتیک نشون میده که مشکل از کجاست. بخصوص اگه یه سطح دندون دست نخورده بشه (فرض کنید دیواره دیستال کاملا برقرار باشه) و سطوح دیگه دارای فرورفتگی برآمدگی باشه آدم گیج میشه. حالا شما به این وضع برخوردید قبل پرف کردن باید چی کار کنید؟

۱- مثل همیشه نور و دید و دسترسی و آینه و این حرفا که همیشه میگم

۲- چک کردن دندون از آینه دقیقا از بالا و بررسی این که مقطع دندون در CEJ احتمالا کجاست و مرکز دندون کجا میشه.

۳- با سوند مستقیم، فایل و اریفیس شیپر تق تق ضربه بزنید ببینید جایی نفوذ می‌کنه یا نه

۴- به نشانه‌ها توجه کنید. خون، تغییر رنگ، خط سفید و مسایل دیگه که قبلا توضیح دادم

۵- اگه با توربین تراشیدید رفتید پایین و off center بودید دیگه زور نزنید برید پایین. کانال ممکنه تو دیواره تراش پیدا بشه نه کفش

۶- از فرز آنگل شنک بلند سایز کوچیک استفاده کنید

🌟 تجربه تیپر ۴ درصد

من این هفته تقریبا تمام بیمارها رو با روتاری تیپر ۴ درصد صفر تا صد کار کردم. البته نه دقیقا. اول کار مثل همیشه بدون زور زدن اریفیس شیپر می‌بردم یا کانال پالاتال و دیستال گشاد رو فایلهای F2 می‌بردم.
نتایج:

۱- درسته که همه دوست دارن از فایلهای کمتری استفاده کنن ولی برای من آسوده داخل رفتن فایل‌ها مهم‌تره. با این روش زور زدن کمتر میشه. فقط یک کانال خیلی تنگ بود که یه مدت درگیر شدم.

۲- اگه سینگل کن کار می‌کنید که مشکلی نیست ولی برای لترال گاهی دردسر پیش میاد. پیشنهاد میکنم آخرش یه روتاری S2 ببرید که کرونالش گشادتر بشه.

۳- اگه احساس می‌کنید که با دیواره‌ها تماس ندارید از روتاری‌های تیپر بالاتر استفاده کنید که اندکی پاکسازی مکانیکی هم داشته باشید.

۴- من تا ۳۰ چهار درصد همه کیس‌ها رو کار کردم که حداقل تا سایز ۳۰ کار کرده باشم. البته چند مورد که فایل اولیه خیلی بزرگ بود با فایل دستی انتهای کانال رو گشادتر کردم.

۵- با این روش کمتر اوراینسترومنت کردم.

۶- از برندهای EndoArt، RCS و Profa استفاده کردم و تفاوت خاصی بینشون ندیدم.

🌟 من بهترین کار خودم رو کردم

ممکنه سوال پیش بیاد: متخصص‌های اندو آیا کمتر به چالش میخورن؟آیا کمتر شکست میخورن؟ جواب اینه که احتمالا کمتر ولی نه خیلی. یه بخشیش برمیگرده به این که کیس‌ها وقتی متخصص میشید سخت‌تر میشن. برای همینه که تو یه متاآنالیز جدید تفاوت معناداری بین موفقیت درمان ریشه متخصص‌ها با عمومی‌ها وجود نداشت. اما این قضیه از نظر روحی چطوری حل میشه؟ وقتیه که می‌دونی بهترین کاری که میشد رو کردی. وقتی به تمام ابزار و تکنیک‌ها مسلطی. وقتی می‌دونی که پرف میشه چطور حل میشه، لج میشه چطور میشه ردش کرد. حالا سوال اینه که از دندونپزشک عمومی چنین انتظاری میره؟ مسأله اول کیس سلکشنه. خودتون رو از دردسر کیس سخت آسوده کنید ولی حالا اگه دست زدید و چالش داشتید دو گزینه هست: یا تکنیک‌ها رو یاد بگیرید یا ارجاع بدید. مجموع تکنیک‌های اندو انقدری هم زیاد نیست. اگه یک بار برای همیشه مرورش کنید و امتحان کنید قابل دستیابی با تجربه‌ست. هدف از این پیج یا کانال‌هایی مثل لیدوپاد همینه. مورد دوم ولی اینه که یه متخصص آشنا داشته باشید که کیس‌هاتون رو قبول کنه. البته قبول کردن کیس پرف و لج نیاز به جایزه هم داره 😁 دیگه اصلا بدترین حالت دندون کشیدنی بود خودتون بکشید ایمپلنت کنید یا بفرستید دوستتون ایمپلنت کنه. برگردم به سوال اول: امروز یه کیس ریتریت داشتم که ریشه مزیال ضایعه داشت و آبچوره چند میل آندر بود. هر کاری کردم لج رد نشد و مجبور شدم آندر تحویل بیمار بدم. بهش توضیحات رو دادم (قبلش هم داده بودم) و گفتم در صورت مشکل راه‌حل درمان اپیکوئه. میدونستم بهترین کاری که میشد رو کردم. برای همین عذاب وجدان یا ناراحتی خاصی ندارم. همیشه بخصوص تو کیسای ریتریت پیش میاد. موردی هم بود بعد اتمام ریتریت متوجه شدم دندون ترک داره و عملا نصف شده. منیج بیمار سخت بود البته ولی میدونستم که بهترین کاری که می‌شد رو کرده بودم

🌟 مسأله آینه

یکی از موضوعاتی که خیلیا ازش آگاه نیستن تفاوت زیاد بین آینه‌ها و روشنایی و کیفیت و دقتیه که میتونه بهتون ارائه بده. یک سری از آینه‌های معمولی که تصویر سمت چپ هستن بخاطر این که تصویر در لایه پشتی آینه تشکیل میشه دارای تصاویر ثانویه یا ghost میشن که اصلا دقت خوبی نداره. یک سری از آینه‌ها که front surface هستن تصاویر دوتایی ندارن برای همین کیفیت بهتری ارائه میدن. معقول‌ترین گزینه‌ای که تو بازار وجود داره آینه‌های شرکت هاننکراته که معروف‌ترینش تو بازار آینه‌ی با کوتنیگ رودیوم Relaxه که اینجا خیلی تبلیغش رو کردم. تو بازار چند نوع دیگه هم داریم. از همین شرکت هاننکرات سر آینه Mega FS و Ultra FS رو داریم. از برند زیرک آمریکا آینه‌های گرون قیمت Crystal HD هم موجوده که ادعاشون اینه که از آینه‌های رودیومی درخشندگی و کیفیت بهتری ارائه میده (به جز ریلکس بقیه رو امتحان نکردم).

با استفاده از این آینه‌ها خیلی بهتر میتونید کف اتاقک پالپ رو ببینید. انگار مثلا از یه تلویزیون قدیمی به یه تلویزیون 4K امروزی سوییچ کردید.

یک ایراد: آینه‌های ریلکس زود خورده میشن و صفحه خراشیده میشه. باید ازشون بیشتر مراقبت کنید

🌟 دو ماه با لوپ

چندتا مزیت دیگه از لوپ+لایت که خیلی زیاد تو این مدت احساسش کردم:

۱- تفاوت بین عاج دیواره (زرد روشن)، کف اتاقک (تیره)، کامپوزیت (سفید صدفی مات)، سقف اتاقک (زرد روشن)، سنگ پالپی (سفید مات)، قفسه (مشاهده سایه زیر عاج) و ... خیلی واضح شده. تو کیس‌های ریتریت که قراره کامپوزیت رو بتراشم به کف اتاقک برسم دیگه کمترین نگرانی رو ندارم. لایت خوب، آینه خوب و بزرگنمایی خیلی شما رو جلو میندازه.

۲- تو کیس‌های ریتریت دیگه میشه باقی موندن گوتا توی کانال رو حتی با همین بزرگنمایی ۴ برابر دید. برای همین نیازی به عکس گرفتن چند باره و چک کردن باقی مونده گوتا نیست. حتی میشه تا حدی اگه جایی دبری زیاد جمع شده هم مشاهده کرد.

۳- آبچوریشن به روش لترال و دیدن محل جای‌گذاری گوتای بعدی بهتر میشه. بیشترین مزیت برای روش سینگل کن بود که میشه با دقت دید سیلر بیوسرامیک داره بالا میاد و به محض رسیدن به چمبر متوقفش کرد که اضافه استفاده نشه.

۴- کار کردن تو تمام موقعیت‌ها راحت میشه. یعنی میشه خیلی راحت از ساعت ۹ تا ۱۲ جابجا شد.

باز هم تاکید کنم که لایت از اجزای مهم لوپه و به هزینه بالاش می‌ارزه

🌟 سقف و قفسه

ما یک سقف پالپ داریم که از بالا به سمتش میایم و اغلب داخلش میفتیم (دراپ میشیم) و بعد با حرکات براشینگ (با فرز روند) یا صرفا حرکت به کناره‌ها (فرز فیشور) بقیه‌اش رو حذف می‌کنیم. اما عاج یه جای دیگه هم ممکنه وجود داشته باشه اونم قفسه (shelf) در اتاقک پالپه. ما چون از بالا داریم به سمت اتاقک میایم وجود قفسه دسترسی به کانال رو محدود می‌کنه. نمونه‌هاش رو قبلا گفتیم. یک موردی که معمولا کمتر بهش توجه میشه وجود یک قفسه بین دو کانال مزیالی یا دیستالی مولر پایینه. اگه با نور و دید خوب نگاه کنیم متوجه میشیم چیزی که به نظر کف میاد یه قفسه‌ست که زیرش یه فضایی هست. هنگام گذاشتن فایل هم می‌بینیم که فایل رو باید با یه زاویه خیلی زیاد بذاریم داخل کانال. حذف نکردن این قفسه با یه فرز روند آنگل شنک بلند سایز کوچیک مشکلات زیر رو می‌تونه ایجاد کنه:

۱- پالپ وجود داشته باشه و باقی بمونه. می‌تونه به عفونت ثانویه کمک کنه

۲- کانال میدمزیال زیر قفسه پنهان شده باشه

۳- ورود فایل رو سخت می‌کنه و یه پیچش بهش اضافه می‌کنه. این باعث میشه احتمال شکستن فایل بیشتر بشه

(تصویر در کامنت)

🌟پاسخ

همون طور که خیلیا گفتن چالش اصلی دندون پالپ چمبر دیسک شکله. تو این کیس فقط از یک نقطه در مزیال نشانه‌ای از ورود به اتاقک پالپ وجود داشت و هیچ حس دراپی نداشت. چون دندون دیستال اکسسه تماما باید از دید غیرمستقیم با آینه استفاده کنید. باید ابتدا طول حدودی ورود به اتاقک رو به دست بیارید و بتراشید. بعد با کمک فرز روند یا التراسونیک الماسه شنک بلند اون یه نقطه ورود رو به آرامی به اطراف گسترش بدید تا کانال‌ها رو پیدا کنید. تو این کیس محل خونریزی به چگونگی گسترش اکسس کمک کرد. دندون چهار کانال داشت. کانال‌های مزیالی کلسیفیه بودن و برای باز کردنشون چند بار توالی کراون داون تکرار شد. یک کرو کوچکی در انتهای ریشه مزیال وجود داشت که با استفاده از فایل دارای پری کرو و پث فایل رد شد

🌟 سوال ساده

بیمار برای درمان ریشه دندان ۶ پایین مراجعه کرده است. عکس پری اپیکال تهیه شده است. چالش‌های درمان چیست؟

🌟 پاسخ

همون‌طور که اکثرا درست حدس زدید به دلیل آف سنتر بودن گوتای MAC توی تصویر یک کانال (دیستولینگوال) میس شده بود. محل کانال نزدیک به دیستوباکال تو همون چاله بود. تو این کیس نیاز به گسترش چاله نبود و کانال با یه کم جستجو پیدا شد.
ریشه‌ها نزدیک عصب هم بودن. بخصوص برای وقتی که ورتیکال آبچوره می‌کنید سعی کنید نوک گوتای اولیه رو سیلری نکنید

🌟 سوال ساده

فرض کنید این عکس MAC شماست. چه چیزی در تصویر می‌بینید؟

🌟 کجا باید تراشید؟

یک سوال اینه که کجا ما آنگل شنک بلند یا التراسونیک الماسه‌مون رو ورمیداریم و میریم از چیزی که «به ظاهر» کف چمبر به نظر میاد می‌تراشیم؟ جواب:

۱- مزیوباکال دوم: معروف‌ترین و بحث‌شده‌ترین موضوع. حدفاصل کانال پالاتال و مزیوباکال اول رو ابتدا به کنار و بعدا یه کمی اپیکالی برمی‌داریم و هر چند حرکت دنبال MB2 می‌گردیم

۲- کلسیفیکاسیون و سنگ پالپ: در این کیس‌ها برای حذف تمام بافت‌های پالپی و پیدا کردن کانال‌های پنهان‌شده باید کمی تراف کنیم و بتراشیم. در مورد تشخیص رنگ یه نمونه اشاره کرده بودم. یک کیس هم معرفی کردم

۳- کانال دیستوباکال در مولرهای دوم فک بالا که پوسیدگی در سمت دیستال دارند. یک اتفاق شایع در این دندان‌ها کلسیفیکاسیون اریفیس کانال دیستوباکاله. یعنی بعد اصلاح اکسس پالپ چمبری که مشاهده می‌کنید یه خطیه که مزیوباکال اول رو به پالاتال وصل کرده. تو این کیس‌ها علاوه بر مزیوباکال دوم باید دنبال دیستوباکال هم بگردید. برای این کار باید از مزیوباکال اول به سمت دیستال یه کم بردارید و در صورت پیدا نکردن آروم کل اون دیواره بین پالاتال و مزیوباکال رو به دیستال گسترش بدید. این دندون ها علاوه بر چالش دید و دسترسی چالش گم بودن یک یا دو کانال هم دارن!

۴- گسترش چاله‌ها: قبلا اشاره کردم که گاهی در مولرها کانال‌ها یه کم پایین‌تر از جایی که انتظار دارید از کف جدا میشن و در واقع یه گودال و یه چاله در ابتدا وجود داره که فایل فقط تو یک کانال می‌تونه بندازه. مورد گم بودن دیستوباکال که پاراگراف قبلی بهش اشاره کردم هم ممکنه شاملش بشه. در این موارد باید گودال رو گسترش بدید. این موارد شامل پرمولر‌های پایین دو کانال، کانال‌های مزیالی و دیستالی مولرهای فک پایین و مزیوباکال و دیستوباکال فک بالا یا فاصله بین دو مزیوباکال می‌تونه بشه. به این مورد قبلا اشاره کرده بودم.

♦️ پس حواستون باشه کانال‌های پنهان یا ممکنه از گسترش یک چاله پیدا بشن یا مستقیم مجبور باشید یه خط فاصل رو هی بتراشید برید پایین. لازمه‌ی همه‌ی این کارها دید و دسترسیه. کورکورانه سراغ این کارها نرید. اگر ابزار ندارید قبل شروع کار از تصویر PA یا CBCT تشخیص و ارجاع بدید

🌟 چند سوال و پاسخ


🔻 چرا تو عکس MAC گوتا به طول درست رفته اما در آبچوریشن اور شده:

چند دلیل:

۱- ریشه پر از دبریه. خیلی وقتا دبری انتهای اپیکال جمع میشه و هنگام آبچوریشن می‌ره کنار یا پوش میشه بیرون. علاوه بر چک کردن طول در عکس رادیوگرافی حس گوتا وقتی که به انتها میرسه رو چک کنید. اگه به یه جای سفت و محکم میخوره یعنی مستقیم به عاج برخورد داره ولی اگه به یه چیز بالشتکی میخوره یعنی یا آندره یا اوره یا گوتا در انتها مونده یا دبری هست (بسته به سناریوهای مختلف)

۲- گاهی حواستون به اسپریدر نیست و اورش می‌کنید و انتهای اپیکال بازتر میشه و گوتا به بیرون هل داده میشه. اسپریدر رو سعی کنید یک میلیمتر کمتر از طول تنظیم کنید.

🔻 کلمپ‌ها خوب واینمیسن، چی کار کنم؟

پاسخ: چه کلمپی استفاده می‌کنید؟ مثلا اگه فرض کنیم دندان مولره از کلمپ 8 یا 8A یا W8A استفاده کردید؟ یه سایز بزرگتر مثل 14 یا 14A؟ یا سایز 201 و بزرگ‌ترش 205؟ یا کلمپ‌های برینکر مثل B1 یا B2 یا B3؟
کلمپ‌ها رو متنوع کنید

🌟 فایل‌ها رو متنوع کنید

فرض کنید رابردم بستید، پوسیدگی برداشتید، اکسس زدید، اکسس رو اصلاح کردید، سیل ثانویه گرفتید، یک سوم یا دو سوم کرونال رو هم گشاد کردید، از هیپو استفاده کردید و اتاقک پالپ تمیز و خوشگله، کانال‌های شناسایی شدن و حالا همه چی آماده‌ست برای چالش اصلی یک سوم اپیکال دندان. کافایل ۶،۸ یا ۱۰ رو به طول بردید، با اپکس تاییدش رو گرفتید. حالا خوشحال و شاد میخواید قسمت اپیکال رو هم گشاد کنید. دست به فایل S1 می‌برید و می‌بینید به طول نمیره. چی کار می‌کنید؟ راه‌های زیادی هست که باید ببینید با کدوم راحت‌ترید. مثلا میتونید کافایل ۱۰ رو چندین بار ببرید و فضا رو بازتر کنید. بعضیا فایل ۱۵ رو بعدش می‌برن. من شخصا در کیس‌های چالشی این کار رو نمی‌کنم چون فایل ۱۵ ناگهان خیلی بزرگ میشه و «برای من» باعث لج و پک دبری میشه. یه راه دیگه اینه که اصرار به S1 نکنید. اگه از گشادسازی کرونال مطمئنید یه کم pathfileهای سایز کوچک رو امتحان کنید و وقتی به طول رسید یه کم بالا پایین کنید که قشنگ فضا باز بشه. میتونید سراغ فایل‌های ۴ درصد برید و اصلا تا آخرش تیپر ثابت ۴ درصد کار کنید. به فرض این که آبچوره لترال یا عمودی انجام میدید و به نظرتون تیپر بیشتری میخواد در انتها سراغ فایل‌های پروتیپری برید. یعنی هیچ اصراری به توالی S1، S2 و بعد F1 و F2 نیست. سیستم‌های مختلف رو دم دست داشته باشید و بسته به کیس باهاشون بازی کنید. یا میتونید اساسا خیلی conservative برای همه کیس‌ها با تیپر کم شروع کنید و بعد سراغ تیپر بالاتر برید. اینطوری احتمال فرکچر رو هم کمتر می‌کنید. برای همین طبق قانون «اصرار نکن» که قبلا گفتم اصرار نکنید و برید سراغ گزینه‌های دیگه

«ادامه در کامنت»

ادامه:

یکی از مزیت‌هایی که فکر نمی‌کردم لوپ داشته باشه تعیین رفرنس پوینت بود که تو دندون‌های با تخریب بالا چالش داشتم. استفاده از لوپ باعث شد که دقیقا ببینم کجا رابر رو تنظیم کردم چون گاهی مجبوریم با یه زاویه خاصی تنظیم کنیم که معمولا وسط کار گمش می‌کنیم و آندر یا اوور کار کنیم. لوپ این مشکل رو تا حدی برای من برطرف کرد

🌟 یک ماه با لوپ

🔻 تجربه‌ی یک ماه استفاده از لوپ لومادنت Ergoprism با زوم 4x مدل Flip-up همراه با لایت ProLUX

من خیلی سریع اول کار تکلیف رو روشن کنم: تعجب می‌کنم چطور تا قبل داشتن لوپ داشتم کار دندانپزشکی می‌کردم. به نظرم لوپ چیزیه که از همون اول بهش نیازه، همینطور که در خیلی از دانشگاه‌های خارج کشور دانشجوها تو دانشگاه با لوپ کار می‌کنن. بخصوص در اندو خیلی از چالش‌ها در مشکل دید و دسترسیه که قبلا بهش چندین بار اینجا اشاره کردم. اگر دید و دسترسی کامل و با کیفیت در حد اتاقک پالپ حتی وجود داشته باشه به نظرم ۶۰-۷۰ درصد چالش‌های اندو برطرف میشه.

۱- آیا احساس سرگیجه، چشم‌درد یا ناراحتی با لوپ داشتید؟
پاسخ: هیچ وقت. از دفعه اول استفاده خیلی راحت بودم. لوپ اگر شخصی‌سازی شده باشه مشکلی نخواهید داشت.

۲- آیا لوپ سنگین بود؟
پاسخ: بعد ۴۵ دقیقه لوپ یه کم احساس میشه ولی بعد یه مدت استفاده و تنظیم رست بینی و بند پشت سر به یه ترکیب ایده‌آل می‌رسید که اذیت نکنه.

۳- آیا بزرگنمایی چهار برابر زیاده؟
پاسخ: نه اتفاقا کمه. یعنی من یه مقدار اینطوری بودم که کاش بزرگنمایی حتی بیشتری می‌گرفتم.

۴- لوپ بدون لایت چطوره؟
پاسخ: من چند بار از لوپ بدون استفاده از لایتش و با نور یونیت استفاده کردم. با این که دید کمی بهتر از حالت معمولی داشتم اما بزرگترین مشکل من در اندو سایه افتادن و روشن نبودن اتاقک پالپ بود چون نور یونیت اصلا برای روشن کردن داخل دندون مناسب نیست. لوپ بدون لایت این مشکل اصلی رو حل نمی‌کنه. من این مدت با کمک لایت تونستم کانال سوم در پرمولر فک پایین رو به راحتی تشخیص بدم. به نظرم اگر بودجه‌ای برای لوپ کنار گذاشتید لایت رو حتما در نظر بگیرید.

۵- دید جانبی چطوره؟
به نظرم دید جانبی لوپ قابل قبوله. وقتی که به بالا برای مشاهده درون لوپ نگاه نمی‌کنید به اندازه‌ی کافی دید برای برداشتن وسایل از ست یا مشاهده اپکس لوکیتور دارید.

۶- اصلا چرا لومادنت؟
من تو نمایشگاه اکسیدا لوپ‌های غیرچینی دیگه رو بررسی کردم و به نظرم در کیفیت تفاوتی بینشون نبود. لومادنت تخفیف و شرایط بهتری داشت که تهیه کردم. برند خوش‌نامی هم هست و بعد تحویلش آپشن‌هایی که ازش دیدم باعث شد به نتیجه برسم که خرید خوبی کردم.

یه مزیت این مدل vario اینه که خودتون میتونید فاصله بین مردمکی رو تنظیم کنید. با وجود گزارش اپتومتریست و عکس‌هایی که فرستاده بودم با لوپی که شرکت تحویل داده بود یه کم دوبینی داشتم. اما بعد دو بیمار تنظیمش کردم و مشکل برطرف شد. همچنین در همه مدل‌ها working distance به صورت دستی قابل تنظیمه و من چند بار عوضش کردم تا به اندازه مورد نظرم رسیدم.
لوپ و لایت باعث میشه روش کارتون هم عوض بشه. من چون الان دید بهتری دارم با خیال راحت از فرزهای شنک بلند چه برای هندپیس سرعت بالا چه پایین استفاده می‌کنم. فرزهای شنک بلند باعث میشن که دید بهتری داشته باشید و متوجه باشید چه چیزی رو دارید می‌تراشید. این باعث میشه در زمان کوتاه‌تری اکسس اولیه و اصلاحش رو انجام بدید. همچنین این کار جرات من در برداشتن سنگ پالپی یا کامپوزیت در عمق دندون در هنگام ریتریت رو بیشتر کرد چون تفکیک کف چمبر از موارد دیگه برام خیلی راحت‌تر شده.


چالش‌ها:
۱- لوپ باعث میشه دیگه از دوست قدیممون یعنی دید مستقیم و خم شدن تا توی حلق بیمار خداحافظی کنیم. برای همین باید مهارتمون در دید غیرمستقیم بیشتر بشه. البته واقعیتش برای من این اتفاق اتوماتیک پیش اومد و هیچ شکایتی ندارم. الان بیشتر از آینه استفاده می‌کنم و پوزیشنم در ارتباط با بیمار رو بین ساعت ۹ تا ۱۲ مدام برای تغییر دید عوض می‌کنم.

۲- من چون تازگی راینو کردم لوپ کمی روی دماغم جا میذاشت و گاهی نیاز بود از رو بینیم یه لحظه ورش دارم. این مشکل البته فکر نکنم برای بقیه وجود داشته باشه.

۳- از دستیار باید بیشتر کمک بگیرید. من گاهی می‌بینم دستیار دندانپزشک‌ها برای خودشون نشستن دارم با موبایل بازی می‌کنن و دکتر دست تنها بالای سر مریضه. این کلا غلطه ولی با استفاده از لوپ دیگه خیلی غلطه‌. نقش دستیار رو میتونید همچنین گسترش بدید. مثلا اسپری هوا رو هنگام تراش اکسس روی آینه‌تون بگیره که قطرات آب روش جمع نشه. با این کار میتونید حتی اکسس اولیه رو در یک حرکت بزنید.

اگه سوالی داشتید تو کامنت‌ها بپرسید

🌟 کلمپ شل نبند

یه بدی درمان ریشه اینه که مراحل متعدد و جداگانه‌ای داره که هر کدوم ابزار و وسایل خودشون رو میخوان و هر مرحله به مرحله قبلی وابسته‌ست، یعنی اگه یه مرحله ایراد داشته باشه تا آخر دردسر ایجاد می‌کنه. مثلا می‌دونید که اگه اکسس خوب نباشه و straight line access نداشته باشید احتمال فرکچر فایل بالا می‌ره و آبچوریشن طاقت‌فرسا میشه. من میخوام یه مرحله عقب‌تر برم و بگم ایزولیشن نامناسب تا آخر براتون دردسر درست می‌کنه. خودم امروز یه کلمپ ۲۰۱ رو مولر بالا گذاشته بودم که وایساده بود ولی لقی کمی داشت. با کامپوزیت فلو هم سیل ثانویه هم گرفته بودم و خوشحال کار میکردم. تا این که سر آبچوره یکی از کانال‌ها دیدم کانال پر بزاق شد. دوباره سیل ثانویه گرفتم و باز کمک نکرد. دیگه مجبور شدم دوباره با کلمپ 8A رابردم رو ببندم و کلی شستشو بدم که من رو حدود نیم ساعت از کار عقب انداخت

درس اخلاقی: همیشه هر مرحله رو ایده‌آل انجام بدید که براتون دردسر ایجاد نشه که یا وقتتون رو بگیره یا شما رو به سمت ماسمالی ببره

🌟 تکنیک براکت یا چتر نجات

این روش رو یکی از دوستان برای بستن یک جای کلمپ و رابردم بهم معرفی کرد که ازش چند بار استفاده کردم و جالب بود. برای مواردی که دسترسی یا دید ندارید و اگه با روش کلاسیک یک مرحله‌ای دردسر دارید خوبه چون جای‌گذاری کلمپ رو کامل می‌بینید. برای من مواردی که دندون تخریبش زیاده و باید کلمپ رو دقیق رو یک نقطه خاص بذارم کاربرد داشت. چالشش ولی جا انداختن رابردم زیر کلمپ‌های بخصوص وینگ داره که احتمال پارگی رابردم وجود داره. با رابردم‌های ضعیف بازار امتحانش نکردم. تصویر خودش گویاست و مراحل رو نشون داده

🌟 به عقب نگاه کن

من این دندون ۷ رو با این تصور که دو کاناله‌ست کار کردم چون دوتا کانال رو در وسط و روبروی هم در ابتدای کار دیدم. بعد این که شستشو و پاکسازی رو تموم کردم با دقت به کانال‌ها نگاه کردم. احساس کردم کانال مزیالی تماما یه چیز گرد روبروی دیستال نیست و یه گوشه‌ای داره. اون قسمت فایل بردم و دیدم بله. دقیقا چسبیده به کانال گشادشده مزیالی یه کانال دیگه هم هست.

درس اخلاقی: همیشه بعد شستشو و پاکسازی کامل با آینه‌ی تمیز و خشک شده و در نور مناسب فضای اتاقک رو جستجو کنید

(تصاویر برای قبل و بعد از شناسایی و شیپینگ کانال میس‌شده‌ست)

🌟 Follow the lead

بیماری به من ارجاع داده شد که دکتر کانال‌های مزیالی رو پیدا نکرده بود. بعد این که دندون رو باز کردم و خوب تمیزش کردم با این نما روبرو شدم. یه تغییر رنگ خیلی کم که اینطوری می‌تونستم توصیفش کنم. رنگ یه کم سفیدتر ولی تاریک‌تر در مرکز و رنگ یه کم زردتر ولی درخشنده در اطراف. نمای سنگ پالپی همون سفید صدفی تاریکه. دندون به حدی کلسیفیه بود که اصلا اریفیس‌های مزیال نمایان نبودن. با توجه به این نما منطقی اینه که کانال‌ها در حد فاصل اون قسمت سفید زرد (عاج سالم گوج شده) و سنگ پالپی در مزیالی‌ترین قسمت باشه. با روند آنگل شنک بلند طوری که ببینم کجام این نقاط و کلا خط اتصال‌دهنده رو تراف کردم. توجه کنید که اینطوری نیست که فرز رو عمود بر دندون بگیرید و برید پایین بلکه با کنارش ریز ریز برمیدارید. تقریبا یک میلیمتر به مزیال و دو میلیمتر به عمق که رفتم کانال مزیوباکال رو پیدا کردم. بعد یک ربع کانال مزیولینگوال هم پیدا شد. توجه کنید که خیلی نباید خشونت به خرج بدید و با هر نیم میلیمتر یه کم با فایل دنبال کانال بگردید

🌟 اکسس

یادم میاد تو این امتحانای درپیتی ترم دوران دانشگاه یه سوال از کتاب ترابی نژاد داشتیم که نوشته بود کدوم مرحله درمان ریشه از بقیه مهم‌تره و جوابش میشد اکسس. سوال مشخصا خیلی بی‌ربط بود چون تمام مراحل درمان ریشه در راستای شستشو و پاکسازی و یه توسعه‌ای از اونن اما میخوام اینجا رو اهمیت اکسس تاکید کنم. بیشتر کیسای ارجاعی به من مشکل اکسس دارن. اکسس بد مادر تمام مشکلاته (این رو حالا بکنید تست). وقتی با یه کیس چالشی روبرو میشید سعی کنید قبل این که تمام و کمال وارد کانال‌ها بشید شرایط رو ایده‌آل کنید. اگه دندون کلسیفیه‌ست، پوسیدگی هست، اریفیس کانال‌ها بدجاست و چیزای دیگه اول اصلاح و تمیز بکنید بعد برید مرحله بعد. چه کارایی؟

۱- کانال‌ها سوراخ موشی نباشن و کامل روی کف باشن

۲- کلسیفیکاسیون‌ها و سقف برداشته بشه و فضای اتاقک خوب با هیپو تمیز بشه

۳- اریفیس کانال‌ها یه کم گشاد و اصلاح بشه

۴- یه فضای مثلثی و ذوزنقه‌ای (بسته به جای کانال‌ها) صاف از بالا تا پایین آماده بشه. برآمدگی گاه و بیگاه و تیکه تیکه سقف و از همه مهم‌تر پالپ وجود نداشته باشه

۵- از ورود مستقیم فایل به کانال مطمئن بشید

گاهی پیش میاد تو کیس‌های سخت ۴۰ دقیقه روی اکسس کار کنم که مطمئن شم که آماده رفتن به مرحله بعدم

🌟 ام بی تو

۱- کانال MB2 همیشه وجود داره مگه خلافش ثابت بشه. دنبال نمای PDL دوگانه و اینا نگردید. همیشه باید تو دندون‌های مولر ماگزیلا دنبالش بگردید. اگر و اما و استثنا نداره مگر این که تصویر CBCT تهیه کرده باشید و وجود نداشتنش توسط متخصص رادیولوژی تایید شده باشه.

۲- پیدا کردن MB2 آینه و نور خوب میخواد (روی این موضوع چند بار تو کانال تاکید شده؟). بدون اینا هم میشه ولی باید خیلی کور فایل ۱۰ رو به کف بکوبید شاید فرجی شد

۳- هر جایی بین کانال MB1 و P می‌تونه وجود داشته باشه. کاملا چسبیده به MB1 تا نزدیک P. کل مسیر بین MB1 و P (و یکم مزیالی‌ترش) رو باید جستجو کنید

۴- این کانال می‌تونه مشابه MB1 واضح باشه یا ممکنه اصلا هیچ نمایشی نداشته باشه و باید بتراشید تا بهش برسید

۵- بین P و MB1 نذارید سقف عاجی باقی بمونه. من یه مشکلی که تو اکثر کیس‌های ارجاعی می‌بینم اینه که اکسس اصلاح نشده. همیشه بعد پیدا کردن کانال‌ها و تایید درستی حفره اکسس برای اصلاح و برداشتن اضافات سقف و صاف کردن دیواره‌ها اقدام کنید

۶- برای پیدا کردن MB2 هزاران راه هست ولی معمولش همون استفاده از فایل ۱۰ یا فایل Sx روتاریه. اگه هیچ اریفیس واضحی نیست با آینه یا حس لمس چک کنید که تو حد فاصله بین MB2 و P باشید و ورود فایل یه کم زاویه‌دار باشه و شروع کنید به جستجو و ضربه زدن. هر جا که احساس کردید یه گیر خفیف دارید یه کم روتاری رو فشار بدید یا فایل رو وچ وایندینگ کنید. توجه کنید که فشار زیاد نباشه که فایل دستی یا روتاری خم بشه که بلااستفاده بشه (من اکثر Sxهام رو تو این مرحله خراب می‌کنم).

۷- اگه بعد چند بار امتحان کردن موفقیتی نداشتید وقت یه کم تراف کردنه. حد فاصل دو کانال رو به سمت مزیال (دور از کف پالپ چمبر) با یه فرز روند آنگل شنک بلند سایز ۱۲ یا ۱۴ یه کوچولو بردارید و مرحله ۶ رو دوباره تکرار کنید.

۸- مرحله ۶ و ۷ رو تکرار کنید. یه کم تو یوتیوب ویدئو ببینید که شکل و فرم تراف کردن رو ببینید که نه کم بتراشید نه خیلی زیاد و رو به پرفوریشن.

۹- خیلی وقت‌ها که کانال کلسیفیه‌ست و سنگ داره باید کامل سنگ رو بتراشید برید پایین. سنگ با کف کانال خیلی تفاوت در رنگ (روشن‌تر) و درخشندگی (درخشان‌تر) داره. کف کانال معمولا تیره‌تره. تازه وقتی به کف رسیدید وارد مرحله ۶ و ۷ میشید.

۱۰- بهتره که فایل رو بدون خم کردن استفاده کنید و دنبال کانال بگردید و negotiation اولیه رو انجام بدید. در صورتی که جا دست نداشتید و مجبور بودید به فاصله چهار پنج میلیمتری از انتها یه خم اندکی بدید.

۱۱- اگه فایل یه گیر اولیه داره ولی نفوذ نمی‌کنه از فایل سایز کوچیکتر یا Sx استفاده کنید که یه کم اولش بازتر بشه. بقیه‌اش رو آروم آروم با روش کراون داون پایین برید.

۱۲- شیپ این کانال بهتره تیپر زیادی نداشته باشه. ترجیحا تا سایز ۳۰ کار بشه ولی مثلا با تیپر ۴٪

۱۳- برای پیدا کردن کانال خیلی عجله نکنید. اگه همون اوایل و بعد اصلاح اکسس و گشاد کردن اولیه کانال‌ها قابل دیدن نبود میتونید وایسید بعد اتمام پاکسازی و شکل دهی بقیه کانال‌ها دنبالش بگردید که محیط تمیزتر شده باشه

۱۴- در نهایت این کار نیاز به تجربه داره. باید به اندازه کافی کف کانال‌ها رو دیده باشید و به انواع آناتومی‌ها آشنایی داشته باشید. این باعث میشه بعد مدتی حس کنید که این کانال باید تو یه نقطه خاص باشه و می‌بینید حدستون درست بوده. اگه از اول تروتمیز کار کنید و کورکورانه و عجله‌ای نرید جلو به مرور بهتر میشید

اون عکسی که گذاشتم آنگل شنک بلند معمولی بود. اگه فرز آنگل میولر که شنک خیلی بلندتری داره و بخاطر دید بهتری که میده مناسب برای این کاره رو میخواید، حامی کالا الان میفروشه. سایز ۱۲ سایز مناسبیه


https://hdskala.com/product/%d9%81%d8%b1%d8%b2-%d9%85%db%8c%d9%88%d9%84%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%d9%86%d8%af-health-pro/

🌟 پاسخ

در تصویر اول خطوط نارنجی محل اتاقک پالپ و کانال‌ها رو نشون میده. ناحیه سبز نشان‌دهنده قسمت‌هاییه که باید برداشته بشه تا کانال‌ها مشخص بشن و دسترسی مستقیم داشته باشن. توجه کنید کانال مزیوباکال ۲ خیلی عمقی‌تر جدا میشه و باید حتی عمقی‌تر بردارید.

چی کار کنیم؟
ارجاع ارجاع ارجاع. ولی اگر میخواید کار کنید باید از فرزهای آنگل سایز کوچیک با شنک بلند مانند تصویر برای برداشتن عاج استفاده کنید.

نتیجه آبچوریشن رو میتونید در دو عکس پایان کار ببینید (از کیفیت پایین سنسور و زاویه نامناسبی که دستیار گرفته عذر میخوام).

پاسخ‌ها همه درست بود. در برابر این چالش دیگه بحث کرو ۹۰ درجه کانال مزیوباکال ۱ رو نکردیم. ریشه دیستال ولی فقط یک کانال داشت