کانال دکتر محمدرضا منجذب Telegram Posts

‍ ‍ 🔴 شفافیت اقتصادی و فساد
🔴 گردآوری دکتر محمدرضا منجذب

🔻شفافیت اقتصادی به معنای دسترسی و وضوح اطلاعات اقتصادی است که به تصمیم‌گیری بهتر و کارآمدتر در سطح فردی، شرکتی و دولتی کمک می‌کند. این مفهوم شامل دسترسی به اطلاعات درباره سیاست‌های اقتصادی، وضعیت مالی، عملکرد بازارها و سایر داده‌های مرتبط با اقتصاد است.
🔻 اهمیت شفافیت اقتصادی:
افزایش اعتماد: شفافیت می‌تواند اعتماد عمومی را به نهادهای دولتی و خصوصی افزایش دهد.
کاهش فساد: با دسترسی به اطلاعات، احتمال فساد و سوءاستفاده کاهش می‌یابد.
تصمیم‌گیری بهتر: اطلاعات شفاف به سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشند.
پیش‌بینی‌پذیری: شفافیت می‌تواند به پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد کمک کند و نوسانات را کاهش دهد.
🔻 روش‌های اندازه‌گیری شفافیت اقتصادی:
شاخص‌های شفافیت: برخی سازمان‌ها شاخص‌هایی برای اندازه‌گیری شفافیت اقتصادی ایجاد کرده‌اند، مانند شاخص شفافیت اقتصادی (Economic Transparency Index) یا شاخص فساد (Corruption Perceptions Index).
مجموعه ای شامل:
دسترسی به اطلاعات: بررسی میزان دسترسی عمومی به اطلاعات مالی، گزارش‌های اقتصادی و داده‌های مربوط به سیاست‌ها و برنامه‌های دولت.
تحلیل داده‌ها: ارزیابی کیفیت و دقت اطلاعات منتشر شده، از جمله بررسی اینکه آیا اطلاعات به موقع و قابل اعتماد هستند یا خیر.
نظرسنجی‌ها: انجام نظرسنجی‌ها از کسب‌وکارها و شهروندان برای سنجش احساسات و تجربیات آنها در مورد شفافیت اطلاعات اقتصادی.
مقایسه بین‌المللی: مقایسه وضعیت شفافیت اقتصادی یک کشور با کشورهای دیگر برای ارزیابی نسبی آن.

🔻 شفافیت اقتصادی یکی از عوامل کلیدی برای توسعه پایدار و رشد اقتصادی است و می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر روی عملکرد اقتصاد داشته باشد.


🔻 درجه شفافیت اقتصادی در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر، به ویژه کشورهای توسعه‌یافته، پایین‌تر است. این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور می‌شود.

🔻 برخی از نکات کلیدی در مورد شفافیت اقتصادی در ایران:

شاخص فساد: بر اساس شاخص فساد سازمان شفافیت بین‌الملل (Corruption Perceptions Index)، ایران معمولاً در رده‌های پایین‌تری قرار دارد و این نشان‌دهنده وجود فساد گسترده و عدم شفافیت در نهادهای دولتی است. در سال 2024 اما رتبه ایران با امتیاز 23، به جایگاه ضعیف‌تر 151 نزول کرد. شایان توجه است که میانگین جهانی امتیاز فساد 43 می‌باشد و ایران فاصله بسیار زیادی با کشور امارات در خاورمیانه دارد که در رتبه‌های بالای جهانی جای گرفته‌ است. ایران حتی از عراق پایین تر است. (اینجا را ببینید)
دسترسی به اطلاعات: در ایران، دسترسی به اطلاعات مالی و اقتصادی برای عموم مردم و حتی برای بخش خصوصی محدود است. این موضوع می‌تواند به عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی منجر شود.
گزارش‌دهی مالی: بسیاری از شرکت‌ها و نهادها در ایران به طور کامل گزارش‌های مالی خود را منتشر نمی‌کنند، که این امر نیز بر شفافیت تأثیر منفی می‌گذارد.
نظارت و حسابرسی: ضعف در نهادهای نظارتی و حسابرسی نیز به عدم شفافیت کمک می‌کند. نهادهایی که باید بر عملکرد اقتصادی نظارت کنند، ممکن است تحت تأثیر عوامل سیاسی قرار گیرند.
مقایسه با کشورهای دیگر: در مقایسه با کشورهای همسایه و حتی برخی کشورهای در حال توسعه، ایران معمولاً وضعیت بهتری از نظر شفافیت اقتصادی ندارد. بسیاری از کشورهای منطقه تلاش کرده‌اند تا با اصلاحات اقتصادی و افزایش شفافیت، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کنند.
نتیجه‌گیری:
🔻 به طور کلی، شفافیت اقتصادی در ایران نیاز به بهبود جدی دارد. افزایش شفافیت می‌تواند به کاهش فساد، افزایش اعتماد عمومی و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی کمک کند. برای بهبود وضعیت، نیاز به اصلاحات ساختاری و قانونی وجود دارد که به تقویت نهادهای نظارتی و افزایش دسترسی به اطلاعات منجر شود.
لینک مطلب در روزنامه تعادل
♦️ https://t.me/drmonjazeb

🔴 سیاست نفتی آمریکا

🔴 دکتر محمدرضا منجذب
🔹 بعد از تشکیل اوپک و سیاست کنترل قیمت، دنیای غرب و آمریکا دچار شوک های نفتی مختلفی شدند. در دوره اوباما سیاست نفتی آمریکا بسمت گسترش تولید نفت در آمریکا چرخش یافت. این سیاست در دوره ترامپ دنبال شد. نمودار نشان میدهد که از سال 2017 آمریکا از واردکننده نفت به صادرکننده تبدیل شده است. به همین دلیل قیمت نفت در یک محدوده ای معین قرار گرفته است. اکنون آمریکا بعنوان یک بازیگر اصلی در بازار نفت تعیین کننده است (نمودار را ببینید). 🔹همچنین بر مبنای پیش بینی ها طی دهه آینده سوختهای جایگزین اقتصادی می شوند و لذا استفاده از نفت مقرون بصرفه نیست، و لذا آمریکا تولید و مصرفش از ذخایرش را افزایش داده است. 🔹از سال 2010، ایالات متحده بیش از واردات خود، فرآورده های نفتی تصفیه شده، از جمله نفت کوره تقطیر شده، مایعات گاز هیدروکربنی و بنزین موتور را صادر کرده است. صادرات خالص فرآورده های نفتی پالایش شده در سال 2020 به 3.3 میلیون بشکه در روز افزایش یافت و در سال 2021 تقریباً ثابت ماند.
🔹 اکنون با ورود مجدد ترامپ این سیاست با شدت بیشتری دنبال خواهد شد. اجرای سیاست حداکثر فشار تحریمی نفتی بر ایران غیر از دنبال کردن اهدافی دیگر، کاهش صادرات نفت ایران به چین و هند را بدنبال دارد. سپس آمریکا صادرات جبرانی نفت خود به این دو کشور را دنبال خواهد کرد. (اینجا را ببینید)
لینک مطلب در روزنامه تعادل
🌐 کانال دکتر منجذب

🔵 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره وُفور نعمت در زمان ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: تَتَنَعَّمُ أُمَّتِی فِی زَمَنِ الْمَهْدِیِّ عجل الله تعالی فرجه الشریف نِعْمَهً لَمْ یَتَنَعَّمُوا مِثْلَهَا قَطُّ الْبِرُّ وَ الْفَاجِرُ . امّت من در زمان ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از نعمت های بسیاری برخوردار خواهند شد، هم انسان های نیکو کار و هم افراد بدکردار. (بحار، ج 51، ص97)


🔵 در کلام دیگر رسول خدا صلی الله علیه و آله در بیان رفاه اجتماعی در زمان حکومت فرزندش امام مهدی صلی الله علیه و آله می فرماید: «یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ یَفِیضُ الْمَالُ فَیْضاً . او زمین را سرشار از عدل می کند و مال فراوانی به مردم می بخشد. (بحار الانوار، ج51، ص96)


🔵از فصل چهارم کتاب اقتصاد آخرالزمان
🔵 خدایا آن روز را امروز برسان (آمین)

🌐 کانال دکتر منجذب

🔴 نقش انتظارات بر اقتصاد و بازار ارز ایران
🔴دکتر محمدرضا منجذب

🔷 بحث انتظارات توسط اقتصاددان معروف کینز وارد مطالعات اقتصادی شد. سپس توسط فریدمن وارد تحلیل های کلان شد. رابرت لوکاس بصورت دقیق تری مدل سازی کرد. فارغ از نوع شکل گیری انتظارات (تطبیقی یا عقلایی) اکنون تاثیر آن بر پارامترهای اقتصادی واضح است. انتظارات پیش بینی آینده از اقتصاد است که در ذهن آهاد مردم اعم از مصرف کنندگان، تولیدکنندگان، سیاستگذار و ... شکل می گیرد.
نقش انتظارات در بازار ارز ایران به‌ویژه در شرایط اقتصادی متغیر و ناپایدار بسیار حائز اهمیت است. انتظارات می‌توانند تأثیرات زیادی بر رفتار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران داشته باشند و در نتیجه بر نرخ ارز تأثیر بگذارند. در زیر به چند نکته کلیدی در این زمینه اشاره می‌شود:

🔷 اول: انتظارات تورمی، اگر مردم انتظار داشته باشند که تورم در آینده افزایش یابد، ممکن است به خرید ارزهای خارجی و کالاهای با نقدشوندگی بالا (شبه پول) روی آورند تا ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند. این امر می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای ارز و در نتیجه افزایش نرخ آن شود.

🔷 دوم: پیش‌بینی‌های سیاسی، تحولات سیاسی، مانند انتخابات، مذاکرات هسته‌ای یا تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، می‌توانند انتظارات بازار را تحت تأثیر قرار دهند. مثلاً اگر امید به توافق‌های بین‌المللی افزایش یابد، ممکن است انتظارات نسبت به کاهش نرخ ارز تقویت شود و بالعکس.

🔷 سوم، دولت و سیاست‌های ارزی: تصمیمات دولت و بانک مرکزی در مورد نرخ ارز، کنترل بازار و سیاست‌های ارزی می‌تواند انتظارات را شکل دهد. به عنوان مثال، اگر دولت تصمیم به تثبیت نرخ ارز بگیرد، ممکن است انتظارات نسبت به نوسانات آن کاهشی باشد.

🔷 چهارم، اطلاعات و شایعات: اخبار و شایعات نیز می‌توانند تأثیر زیادی بر انتظارات بازار داشته باشند. اطلاعات نادرست یا شایعات می‌توانند منجر به نوسانات شدید در قیمت‌ها شوند. انتظارات مثبت یا منفی نسبت به آینده اقتصادی کشور می‌تواند منجر به نوسانات شدید در نرخ ارز شود.

🔷 پنجم، عوامل جهانی: تغییرات در بازارهای جهانی، مانند قیمت نفت یا تغییرات اقتصادی در کشورهای دیگر، نیز می‌تواند بر انتظارات بازار ارز ایران تأثیر بگذارد.

🔴 در نهایت، مدیریت انتظارات یکی از چالش‌های بزرگ برای سیاست‌گذاران اقتصادی است، زیرا نوسانات ناشی از انتظارات می‌تواند به سرعت بر بازار ارز تأثیر بگذارد و منجر به عدم ثبات اقتصادی شود. گفتار درمانی با پشتوانه عملی نیز یکی از راههای مدیریت انتظارات است، بشرطی که اعنبار اجتماعی سیاستگذار دچار خدشه نشده باشد.

لینک مطلب در روزنامه تعادل
🌐 کانال دکتر منجذب

🌧 پدیده ای به نام ابر تورم

✍️دکتر محمدرضا منجذب


⭕️ابر تورم اصطلاحی برای توصیف افزایش سریع، بیش از حد و خارج از کنترل عمومی قیمت در یک اقتصاد است. در حالی که تورم سرعت افزایش قیمت کالاها و خدمات را اندازه‌گیری می‌کند، در ابرتورم، تورم به سرعت در حال افزایش است که معمولاً بیش از 50 درصد در ماه اندازه‌گیری می‌شود. اَبَرتورم یا Hyperinflation تورم بسیار بالا و معمولاً پرشتابی است که به سرعت ارزش واقعی ارز داخلی را بین برده و با افزایش قیمت کالاها باعث می‌شود افراد جامعه میزان دارایی‌هایشان را به شکل پول محلی به حداقل برسانند. در این شرایط به‌طور معمول به سمت نگهداری ارزهای خارجی پایدارتر سوق بیابند. در چنین شرایطی با این حال که سطح عمومی قیمت‌ها بر اساس پول محلی در اقتصاد مواجه با ابرتورم به سرعت افزایش پیدا می‌کند، قیمت اقلام نسبت به ارزهای خارجی نسبتاً با ثبات باقی می‌ماند.


⭕️بعنوان مثال اقتصاد یونان در دوران اشغال توسط کشورهای محور در جنگ جهانی دوم آسیب زیادی دید. پیش از بهار 1941 تحت تأثیر چندین حمله قرار گرفت، تأثیر چندین حمله را در اواخر سال 1940 احساس کرده بود. اشغالگران مواد خام، دام و غذا را بردند و دولت دست نشانده مجبور شد هزینه های اشغال را به دوش بکشد. کاهش تولیدات کشاورزی منجر به کمبود شدید مواد غذایی در شهرهای اصلی و دوره ای به نام قحطی بزرگ شد. کاهش جمع آوری مالیات به افزایش تورم کمک کرد که در نوامبر 1944 به اوج 13800 درصد در ماه رسید. اگرچه افزایش قیمت‌ها به شدت مجارستان یا آلمان پس از جنگ نبود، ولی تلاش‌های ثبات یونان برای مدت طولانی‌تری ادامه یافت. پس از آزادی در اکتبر 1944، دولت سه تلاش در طول هجده ماه قبل از رسیدن به ثبات از طریق اصلاحات مالی انجام داد. وام و ارز جدید.

⭕️به هرحال دلایل وقوع ابرتورم در کشورهای مختلف متفاوت بوده است و لذا راهکارهای بکار رفته هم متفاوت بوده است، هرچند مشترکاتی هم داشته اند.
ابر تورم معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

1. افزایش شدید عرضه پول: زمانی که دولت‌ها برای تأمین هزینه‌های خود به چاپ پول روی می‌آورند، ممکن است عرضه پول به‌طور ناگهانی افزایش یابد و این باعث کاهش ارزش پول و افزایش قیمت‌ها می‌شود.

2. کاهش تولید و عرضه کالاها: در مواقعی که تولید کالاها کاهش یابد یا عرضه آن‌ها با مشکلاتی مواجه شود، قیمت‌ها به سرعت افزایش می‌یابند.

3. بی‌اعتمادی عمومی: زمانی که مردم نسبت به ارزش پول خود بی‌اعتماد شوند، ممکن است به سرعت به خرید کالاها و تبدیل پول به دارایی‌های دیگر روی آورند که این نیز به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند.
⭕️میزان ابرتورم در کشورهایی بعنوان مثال بشرح زیر است:
مجارستان 1946، تورم روزانه 207 درصد و هر پانزده ساعت قیمتها دوبرابر می شد. زیمبابوه 2008، تورم روزانه 98 درصد و هر بیست و پنج ساعت قیمتها دو برابر می شد. یوگسلاوی 1994، نرخ تورم روزانه 65 درصد و قیمتها هر سی و چهار ساعت دوبرابر می شد. آلمان 1923، نرخ تورم روزانه 21 درصد و قیمتها هر سه و روز هفده ساعت دوبرابر می شد. یونان 1944، نرخ تورم روزانه 18 درصد و قیمتها هر چهار روز و شش ساعت دو برابر می شد.


لینک مطلب در روزنامه تعادل

🌐 کانال دکتر منجذب

🔵 تاثیر دور اول ریاست جمهوری ترامپ بر تورم ایران
🔵 دکتر محمدرضا منجذب

🔴 تداعی دور اول ترامپ تقریبا همزمان با خروج آمریکا از برجام و بازگشت یک سری تحریم ها به اقتصاد ایران است. طی این دوره همگی متغیرهای اقتصادی تحت تاثیر این اتفاق بصورت آثاری منفی در اقتصاد ظاهر شدند (اینجا را ببینید). کاهش درآمدهای نفتی، افزایش نرخ ارز، افزایش کسری بودجه و ... منجر به افزایش رشد نقدینگی شد. این عوامل انتظارات تورمی و تورم را افزایش داد (اینجا را ببینید). بطوریکه در نمودار ملاحظه می شود: هم تورم و هم روند تورم از سال 1397 افزایش داشته است. برمبنای محاسبات آماری و اقتصادسنجی تورم بطور متوسط بیست درصد از روند قبلی خود بسمت بالا افزایش داشته است، و رفتار گام تصادفی با رانش داشته است. بدین معنا که این افزایش در اقتصاد ایران ماندگار شده است. بر مبنای نمودار روند تورم شیب افزایشی تندتری نسبت به گذشته بخود گرفته است. بدیهی است چون شاه کلید این تغییرات تشدید تحریم ها بوده است و لذا برای تحدید تورم باید گام هایی مهم و اساسی در کاهش و برداشتن تحریمها برداشته شود.
🌐 کانال دکتر منجذب

🔴 مقاله علمی پژوهشی: مخارج دفاعی و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران؛ مدل خودرگرسیون برداری VAR
🔴 نویسندگان: دکتر محمدرضا منجذب و همکاران

🔵 مخارج نظامی جزء متغیرهای مورد بحث در مدلهای مختلف رشد اقتصادی بوده که اثرات متفاوتی را نسبت به شرا یط مختلف نشان داده است. اجماع کلی در مورد ارتباط مخارج دفاعی با رشد اقتصادی و متغیرهای کلان اقتصادی وجود نداشته و ارتباط مخارج دفاعی با سایر متغیرها ی اقتصادی همواره مورد بحث بوده است. بر ا ین اساس، اهمیت و نقش مخارج دفاعی در تأمین امنیت و اقتدار یک کشور، لزوم بررسی تأثیر آن بر بخشهای مختلف اقتصادی را مهم جلوه میدهد. هدف ا ین مطالعه بررسی ارتباط بین مخارج دفاعی با متغیرهای کلان اقتصادی در کشور ایران برا ی دوره زمانی 1980-2022 با استفاده از تکنیک خودرگرسیون برداری VAR و آزمون علیت تودا - یاماموتو بود. بدین منظور و بر اساس مدل مطالعه، ارتباط مخارج دفاعی با متغیرهای رشد اقتصادی، تورم، تراز تجاری، اشتغال و واردات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون علیت نشان داد که بین متغیرها ی مخارج دفاعی و رشد اقتصادی علیت دوطرفه و بین متغیرهای مخارج دفاعی و اشتغال یک علیت یک طرفه از مخارج دفاعی بر این متغیر وجود دارد. نتایج ارتباط علی بین متغیرهای مخارج دفاعی با تراز تجاری ، تورم و واردات را تأیید ننمود. همچنین توابع واکنش نشان داد که یک شوک مثبت در هزینه های نظامی، باعث افزایش در متغیرهای رشد اقتصادی، واردات و اشتغال و باعث کاهش در متغیرهای نرخ تورم و تراز تجاری در دوره های بعد میشود.

✅ لینک دانلود



❄️ کانال دکتر منجذب

‍ 🔵 تاثیر دور اول ریاست جمهوری ترامپ بر متغیرهای کلان ایران

🔴 دکتر محمدرضا منجذب

🔹 بر مبنای داده های مستخرج از سایت بانک مرکزی، تمامی متغیرها، از جمله درآمد خالص ملی، خالص صادرات، مصرف بخش خصوصی و سرمایه گذاری به قیمت ثابت 95 و میلیارد ریال بعد از خروج ترامپ از برجام (در سال 1397) کاهش داشته است. این متغیرها هنوز به شرایط قبل از 97 برنگشته اند. ضمن اینکه جمعیت ایران در این سالها افزایش داشته است و از 80 میلیون نفر به 86 میلیون نفر افزایش یافته است. در نتیجه متغیرهای سرانه کاهش بیشتری داشته است.


🔹 این در شرایطی است که سرمایه گذاری بدلیل تحریم ها از سال 90 سیری نزولی داشته و میزان آن حتی نتوانسته جبران استهلاک را بنماید. مصرف کل و به تبع آن مصرف سرانه کاهشی شدید داشته است. ضمنا ترکیب مصرف ایرانیان نیز بدلیل تورم شدید و افزایش خط فقر از ترکیب بهینه و مورد نیاز دور شده است.

مطالب مرتبط: تاثیر خروج ترامپ از برجام بر تورم
لینک مطلب در روزنامه تعادل

❄️ کانال دکتر منجذب

🔵 ابزارهای یکبار مصرف اقتصاد ایران
✍️محمدرضا منجذب

💠مقدمه: در اقتصاد ایران و در زمان های مختلف سیاستگذار ابزارهای مختلفی را معرفی و در جهت تنظیم مشکلات اقتصادی و یا ایجاد رشد اقتصادی بهره گرفته است. ابزارهایی که در روز اول به عنوان فرشته نجات اقتصاد و عاری از عیب و ایراد مطرح شده است. طی نوشتار زیر به بررسی برخی از آنها و تاثیر عملی آنها بر اقتصاد ایران می پردازم.
💠بانک: موسسه ای که با واسطه قرار گرفتن بین سپرده گذار و وام گیرنده در صدد گسترش تولید و رشد اقتصادی هست. در سالیان اخیر بانکها نه تنها به وظیفه ذاتی خود عمل نکرده اند بلکه ابزاری در اختیار رانتی ها قرار گرفته اند و اختلاس های زیادی رخ داده است. ضمن اینکه خود بانکها از وجوه در اختیار به سمت سوداگری حرکت کرده و تورمی را بر اقتصاد تحمیل کرده اند.
💠سیستم مالیاتی: ابزاری برای ایجاد برابری بیشتر در توزیع درآمد و منابع در اختیار جامعه تعریف می شود. در عین حال یکی از سیستم های مهم اقتصادی برای تامین دولت تلقی می شود. در حال حاضر سازمان مالیاتی کشور از عدم چابکی در اجرای وظایف خود، فرار مالیاتی گسترده، استفاده از ابزار سنتی و از رده خارجی چون تشخیص علی الراس، معافیت های گسترده، رانت و فساد رنج می برد. داخل این سیستم نیز ابزارهای مفید قلب می شود. اخیرا از عنوان مالیات بر عایدی سرمایه استفاده شده و بر تورم مالیات بسته می شود، و امثال آن.
💠اوراق قرضه: در زمانهای مختلف از این ابزار استفاده شده است. مطالعات کاربردی در اقتصاد ایران نشان میدهد بهره گیری از این ابزار عملا تاثیری بر رشد اقتصادی و تولید نداشته است.
💠شرکت های سرمایه گذاری: شرکت‌های سرمایه‌گذار شرکت‌های هستند که تولیدی یا خدماتی بوده و از بستر تولید و درآمد حاصل از عملیات اجرایی خود را با ایده‌های مختلف و غیر‌تخصصی صرف خرید سهام سایر شرکت‌ها کرده و حداقل انتظارشان داشتن سود مناسب است، به اینگونه از شرکت‌ها سرمایه‌گذار می‌گوییم. این شرکت‌ها علاوه بر داشتن تولید فقط از منظر جایگاه کسب سود بیشتر، پول و سرمایه خود را در سایر بنگاه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، متاسفانه در ایران طی دهه 80 با سوء استفاده از نام و اعتبار اینگونه شرکتها نقدینگی زیادی وارد آنها شد و سپس با کلاهبرداری زیادی که اتفاق افتاد، برچیده شدند.
💠بورس: یکی از ابزارهای موفق در کشورهای توسعه یافته و بعضا در حال توسعه برای تامین مال سرمایه گذاری و رشد اقتصادی هست. در ایران به دلیل عدم شفافیت لازم در این بازار و حاکمیت سایه شرکت های دولتی و خصولتی بر آن توفیق چندانی نداشته است. در توالی های زمانی مختلف تبدیل به سرریز نقدینگی از بازارهای موازی شده است. لیکن در سال 98 با تبلیغات زیادی نقدینگی زیادی را بخود جذب کرد، ولی چون بدون پشتوانه بود شاخص بورس سقوط شدیدی کرد. اکنون اقبال و اعتماد عمومی به بورس کم هست.
💠موسسات مالی اعتباری: ابزاری برای تامین مالی سرمایه گذاری و رشد تولید هست. مشابه همان اتفاقی که برای شرکت های سرمایه گذاری افتاد. منتها دولت مجبور شد پول مردم را برگرداند و این خود رشد نقدینگی و تورم را به شدت افزایش داد.
💠سرمایه گذاری خارجی: به دلیل ریسک بالای اقتصاد ایران و سیاست زدگی اقتصاد ایران هیچوقت ابزاری موفق تلقی نشده است و رقم آن بسیار ناچیز است.
💠مناطق آزاد: بعنوان تشویقی برای صادرات محصولات داخلی تجربه ای موفق را در کشورهای دیگر داشته است. هماکنون کشور سنگاپور توسعه یافته در کل خودش یک منطقه آزاد هست. در ایران توفیق مناطق آزاد در افزایش واردات بوده و سیاستگذار هیچگاه بطور جدی به این موضوع بهای لازم برای رشد در مسیر صحیح نداده است.
💠عملیات بازار باز: به عنوان ابزاری مطرح است و بیم آن می رود که به بلای ابزارهای قبلی دچار شود. منتقدان میگویند احتمالا تبدیل پوششی برای کسری بودجه دولت شده و تورمی را بر اقتصاد عارض می کند. 💠 بازار توافقی ارز: جایگزین نرخ ارز نیمایی که همچنان فاصله خود را با نرخ آزاد ارز حفظ کرده است. باید دید این ابزار به سرنوشت بقیه دچار می شود یا خیر؟

🔴 چکار باید کرد؟ پاسخ این سوال نیاز به تحلیلی مفصل و جدا دارد. در این مجمل برخی از نکات مهم عبارتند از: نبود درکی صحیح از این ابزارها، نداشتن آموزش صحیح و کامل در بکارگیری، نداشتن نیروی مجرب و لازم برای اجرا، عدم آمادگی لازم جامعه در پذیرش و برخورد و استفاده صحیح از برخی ابزارها، نبود زیرساخت نرم افزاری و سخت افزاری مناسب و لازم برای پیاده کردن این ابزارها، نبود برنامه بلندمدت مناسب اقتصادی که بتوان ابزارهای مناسب را به موقع و به جای خود استفاده کرد، جزیره ای و سلیقه ای عمل کردن دولتهای مختلف و ...



❄️ کانال دکتر منجذب

🔵 تورم و مصايبي كه در اثر آن بروز مي‌كند

🔴 دکترمحمدرضا منجذب
بر اساس اعلام برخي نهادهاي آماري در ايران، نرخ خط فقر در اقتصاد ايران به بالاي ۳۲ ميليون تومان رسيده است؛ گزاره‌اي كه عامل اصلي آن تورم بالا در اقتصاد ايران است. اما بايد ديد تورم چيست؟ چگونه ظهور و بروز پيدا مي‌كند و با اقتصاد كشورها و معيشت مردم چه مي‌كند؟ به‌طور كلي افزايش نسبتا مداوم و بي‌تناسب سطح عمومي قيمت‌ها را تورم گويند .بر اساس يافته‌هاي علمي و آكادميك ۳ عامل اصلي در بروز آن تاثيرگذار است: اول) از افزايش قيمت‌ها بايد حداقل ۶-۳ ماه سپري شده باشد تا تورم معنا پيدا كند. دوم) براي معنا‌دار شدن تورم بايد سطح عمومي قيمت كالاها يا قيمت دامنه وسيعي از آنها افزايش يابد. سوم) افزايش قيمت‌ها بيشتر از افزايش درآمدها باشد، لذا قدرت خريد مصرف‌كنندگان كاهش يابد. اما آيا تورم را مي‌توان داراي انواع و اقسام گوناگون فرض كرد؟

با توجه به معيارهاي متفاوت، مي‌توان دسته‌بندي‌هاي مختلفي از تورم ارايه داد كه يكي از عمومي‌ترين معيارها، دسته‌بندي تورم براساس نرخ است. نوع اول تورم، تورم ساختاری است؛ اين نوع تورم ناشي از چگونگي ساختارهاي سياسي- اجتماعي- جغرافيايي و عمدتا غيراقتصادي است كه عمدتا در كشورهاي توسعه نيافته مطرح است. تورم غيرساختاري نوع ديگري از تورم است كه خود شامل زيرمجموعه‌هايي چون، اول) تورم طبيعي است كه معمولا نرخ تورم تا حدود ۳ درصد را تورم طبيعي مي‌نامند. اين نامگذاري شايد به اين علت باشد كه مقدار تورم معمولا در طبيعت فعاليت‌هاي اقتصادي وجود دارد . دوم) تورم كم، نوع بعدي تورم است. زماني كه نرخ تورم از حد طبيعي مي‌گذرد و به حدود ۱۰ درصد مي‌رسد . در اكثر كشورها حداكثر تورم ۱۰ درصدي را قابل تحمل مي‌دانند. سومين نوع از تورم، تورم زياد يا بالاست. تورم زياد (تورم خزنده) زماني بروز مي‌كند كه تورم به بالاتر از ۱۰ درصد و تا نزديك ۲۵ درصد رسيده باشد. در چنين مرحله‌اي كاملا تورم جدي و دشوار خواهد بود و باعث انتقادهاي شديد مردم و افزايش نارضايتي آنها مي‌شود. تورم لجام‌گسيخته (ابرتورم)، نوع ديگري از تورم‌ها را شكل مي‌دهد. در اين حالت نمي‌توان نرخ خاص و نسبتا ثابتي را در نظر گرفت. قيمت‌ها گاهي به ‌شدت بالا مي‌روند و گاهي كاهش مي‌يابند. در اين حالت گاهي تورم سه رقمي و حتي بالاتر مي‌رود. طي سال‌هاي اخير كشورهايي چون ونزوئلا، آرژانتين و بوليوي در گذشته نزديك چنين تورمي را تجربه كرده‌اند.

طي نيم قرن اخير، تورم دو رقمي همواره مهمان اقتصاد ايران است. دلايلي چون ساختار غلط اقتصاد ايران، كسري بودجه مستمر، رشد بيش از حد و نامتناسب نقدينگي، تك محصولي و ... به عنوان ريشه‌هاي بروز تورم در اقتصاد ايران ذكر شده است.

تورم آثاري مخرب زيادي دارد كه از آن جمله مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
بي‌ثباتي در اقتصاد ملي بروز نوسان مستمر در آن، همچنين كاهش ارزش پول ملي و در نتيجه كاهش قدرت خريد حقوق‌ها و دستمزدهاي ثابت. در اين حالت دولت متضرر مي‌شود، چون در تورم شديد رشد قيمت‌ها بيشتر از رشد درآمدهاي بودجه است. لذا دولت يا متوسل به كسري بودجه بيشتر مي‌شود كه تورمي بيشتر را به دنبال دارد يا قدرت خريدش كمتر مي‌شود يا هر دو كه اغلب قدرت خريد كاهش مي‌يابد. با كاهش قدرت خريد درآمدهاي ثابت و تطابق قدرت خريد درآمدهاي متغير شكاف طبقاتي افزايش يافته و خط فقر افزايش مي‌يابد. در اين صورت تورم موجب افزايش نارضايتي در جامعه مي‌شود. از سوي ديگر، وام‌گيرنده‌ها نيز منتفع مي‌شوند، زيرا ارزش وجوه قرض داده شده به دليل تورم كاهش مي‌يابد. وام‌دهنده‌ها متضرر مي‌شوند، زيرا پولي را كه الان وام مي‌دهند قدرت خريدش بيشتر است تا زماني كه اصل و فرع وام را پس مي‌گيرند. شايد به اين دليل است كه سيستم بانكي در ايران ميل چنداني به پرداخت وام براي طرح‌هاي مسكن و ساير طرح‌هاي اينچنيني ندارد، چراكه با پرداخت تسهيلات در شرايط تورمي بالا، وام‌دهنده متضرر مي‌شود. تورم همچنين علامت دهندگي قيمت‌ها را به هم مي‌زند. در شرايط تورم كم، قيمت‌ها نوعي عنصر علامت‌دهنده براي تخصيص منابع هستند. قيمت بالاتر در كالاي مشابه نشان‌دهنده كيفيت برتر است و بالعكس. اما در تورم شديد تناسب قيمت‌ها به هم مي‌خورد. ضمن اينكه بي‌اعتمادي مردم در تورم شديد به سياستگذار و نظام اقتصادي افزايش مي‌يابد. اخلاق‌مداري در جامعه تضعيف شده و مردم سعي مي‌كنند به صورت بي‌رحمانه‌اي اگر بتوانند از يكديگر چيزي بكَنند تا بتوانند تورم را جبران كنند. لذا اخلاق و روحيات انساني تضعيف مي‌شود.

لینک مطلب در روزنامه تعادل

❄️ کانال دکتر منجذب