تدبیر منزل

▫️فرق عجم‌اوغلو و همکاران چه بود؟

✍ امین کاوئی

-پاسخی به سوالات رایج درباره راه عجم‌اوغلو و جمع‌بندی بحث‌های مهم درباره ارزش عجم‌اوغلو، رابینسون و جانسون که منجر به جایزه نوبل ۲۰۲۴ شد-

➖➖➖➖➖➖
۱➖اردوگاه‌های مخالف پاسخ به سوال «چرا برخی کشورها موفق شدند، برخی نه؟» معمولا چه می‌گویند؟:

〰اردوگاه اصالت فرهنگ:
ملل برخی کشورها به صورت تاریخی فرهنگ بهتری برای توسعه دارند.
مثلا بیشتر کار می‌کنند یا بیشتر می‌آموزند. پس سریعتر توسعه پیدا می‌کنند.

〰اردوگاه اصالت جغرافیا:
از دوره مونتسکیو تا دوره جدید افرادی مثل دایموند یا گالور معتقدند که برخی کشورها در مدارهای خاص یا مناطق ویژه دارای آب فراوان یا هوای مناسب و خاک خاصل‌خیزی بوده‌اند یا به دلیل موقعیت ژئوپلتیکی از گزند دشمنان در امان بوده‌اند یا کمتر دچار بیماری‌های مسری خطرناک می‌شده‌اند، پس دچار انباشت سرمایه و نهادهای خوب شده‌اند.
مثلا مونتسکیو می‌گفت در آب و هوای بد آدم‌ها فکر کار توسعه نمی‌افتند!
(مثلا وقتی هوا خیلی شرجی و گرم است، بیشتر باید به خانه پناه برد و در حد بقا زندگی کرد و مجالی برای ساخت خانه و انباشت بیشتر نمی‌مانده است.)

در ادامه...
@AminKavei

ادامه:

〰اردوگاه زیربنا بودن اقتصاد:
نظریه‌های بر پایه اقتصاد مارکسی بیشتر به اصالت اقتصاد با نظر به مناسبات تولید اشاره دارند که بقیه عوامل توسعه را ذیل خود قرار می‌دهد.
به این صورت که فناوری، شیوه تولید و طبقات اجتماعی مخصوص به آن مناسبات را به تناسب می‌سازد و در نتیجه آن درگیری بین طبقات حادث شده و در ادامه رخدادهای بعدی اجتماعی اتفاق خواهد افتاد.

۲➖خاصیت نوین عجم‌اوغلو و همکاران چه بود؟ آیا آن‌ها اولین نهادگراها بودند؟

پاسخ منفی است!
آن‌ها فقط اولین کسانی بودند که اقتصادسنجی و نظریه بازی‌ها را هم به کمک نظریات تاریخی و کیفی موجود مثل نظریات «اولسون» آوردند و حتی باعث شدند جغرافیایی‌ها هم به دنبال بررسی عددی ادعاهای خود بروند.

۳➖حرف حساب عجم‌اوغلو و دیگران در مقاله مهم‌شان «اثر استعمار در روند توسعه» چیست؟

آن‌ها معتقدند تفاوت نتیجه متفاوت استعمار مثلا در کنگو، هند یا آمریکا میزان حضور استعمارگر در آن کشورها بود که رابطه تصادفی‌ای هم با تعداد نفرات و مدت اقامت داشت.
مثلا در کنگو به دلیل بیماری‌های واگیر، افراد زیادی آنجا مستقر نشدند و صرفا به چپاول منابع طبیعی کشور میزبان مشغول شدند و رفتند.
در هند، چون تعداد بیشتری مشغول شدند نیاز به نهادهای اجتماعی مثل پلیس، ارتش، حسابدار و امثالهم برای اداره آنجا وجود داشت و تا حد زیادی اینها بعد از رفتن استعمارگر به ارث گذاشته شد.
اما در مثال نهایی مثل آمریکا تعداد زیادی از استعمارگران به صورت کامل در آمریکا ساکن شدند و تمام نهادهای مدنی‌شان مثل پارلمان، حاکمیت قانون، حق مالکیت یا شوراها که دستاورد نهایی قرن‌ها سر و کله‌زدن و بالا و پایین تمدن اروپا بود، حاضر و آماده برای آمریکا به ارث رسید.

@AminKavei

▫️ ۱۰ نکته درباره معادن زغال‌سنگ ایران

✍️ بررسی و پژوهش: پیریت

۱. قیمتِ تمام شدهِ استخراجِ هر تن زغال‌سنگ در ایران ۷ میلیون تومان است، قیمت دستوری دولت ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شده و قیمت هر تن زغال‌سنگ وارداتی با ارز نیمایی ۱۶ میلیون تومان تعیین شده است.

۲. حکمرانی نادرست، سیاست‌گذاری اشتباه و قیمت‌گذاری دستوری زغال‌سنگ سبب شده تا بهره‌برداران نتوانند در جهت ارتقای ایمنی اقدامات لازم را انجام دهند.

۳. مصرف داخلی زغال‌سنگ در ایران سالانه ۴ میلیون تن است و تولید این ماده معدنی ۳ میلیون تن. سالانه حدود یک میلیون تن وارداتِ زغال‌سنگ با ارز دولتی صورت می‌گیرد. در صورت آزادسازیِ قیمت زغال‌سنگ معادن داخلی قادرند تا کل نیاز کشور به این ماده معدنی را تامین کنند.

۴. ذخیره زمین‌شناسیِ زغال‌سنگ در ایران ۱۲ میلیارد تن تخمین زده شده که بخشی از آن زغال‌سنگ حرارتی برای استفاده نیروگاه‌ها و سیستم گرمایش زغال‌سنگی و بخشی دیگر زغال‌سنگ کک شو برای استفاده در ذوب‌آهن و صنایع فولادی کوره بلند است.

۵. حدود ۱۰ هزار نفر در معادن زغال‌سنگ ایران مشغول به‌کار هستند. در ایران از ابتدای امسال تاکنون (شش ماهه نخست) حدود ۶۰ نفر در معادن زغال‌سنگ جان خود را از دست داده‌اند. به عبارت دیگر به ازای تولید هر ۲۲ هزار تن زغال‌سنگ در ایران یک نفر جان می‌دهد. این در حالیست که در چین به ازای تولید هر ۲۰۰ میلیون تولید، یک نفر کشته می‌شود.

۶. ذخایر زغال‌سنگ ایران در استان‌های مازندران، گلستان، کرمان، سمنان و خراسان جنوبی متمرکز شده‌اند.

۷. عمق معادن زغال‌سنگ در ایران حداکثر ۶۰۰ متر (معدن پابدانا در کرمان) است که در کشورهای زغال‌خیز این عمق به بیش از هزار متر نیز می‌رسد. ساختار زمین‌شناسیِ معادن زغال‌سنگ در ایرانِ به‌گونه‌ایست که سنگ‌های بالای ذخایر سخت و محکم (کمربالا) و سنگ‌های زیر آن سست و ناپایدار (کمر پایین) است که نیاز به صرف هزینه‌های بالای نگهداری از سقف دارد.

۸. ضخامت رگه‌های زغال‌سنگ در ایران به‌طور متوسط ۴۰ سانتی متر است و به همین دلیل به روش زیرزمینی استخراج می‌شوند. این ضخامت در کشورهای زغال‌خیز به چندین متر می‌رسد و روش استخراج آنها به روش روباز است.

۹. طبس به عسلویه زغال‌سنگ ایران معروف است چرا که بخش بزرگی از ذخایرِ زغال‌سنگِ کُک‌شو و حرارتی در این منطقه واقع شده و قادر است به‌شرط سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های زغال‌سنگی، بخشی از نیاز کشور به برق را تأمین کند.

۱۰. دلیل ایمنی پایینِ معادنِ زغال‌سنگ در ایران، دخالت‌های دولت در امر قیمت‌گذاری، بها ندادن به وارداتِ تجهیزات ایمنی و نبود زیرساخت‌های امداد و نجات و پیشگیری از حوادث است که دولت باید از طریق دریافت حقوق دولتی معادن آن‌ها اجرا کند، اما تاکنون اقدامی در این راستا نکرده است.

▫️ پی‌نوشت: "پیریت" pirit، نام یک کانی‌ست که آن‌را "سنگِ سلامتی" می‌نامند. سنگِ پیریت کمک می‌کند تا با رویی گشاده‌ و صادقانه‌ ارتباط برقرار کنید. با چنین فلسفه‌ای که در نهادِ پیریت وجود دارد، در این رسانه "حکمرانی خوب" را در بخش صنعت و معدن مورد بررسی قرار می‌دهیم.


▫️پیریت را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

واتساپ:
https://chat.whatsapp.com/DD6IO2LRhyY6MLzAgU6K45

تلگرام:
https://t.me/piritchannel

اینستاگرام:
Instagram.com/piritchannel

▫️ پیریت؛ رسانه‌ای برای "حکمرانی خوب"

📹 تعادل نحس علیه مصرف‌کنندگان مسکن

نسخه صوتی

▫️در توئیتر فارسی تصویر نمای یک ساختمان در تهران وایرال شده است، تصویری که از برخی تخلفات ساخت‌و‌ساز پرده بر‌می‌دارد. اما پشت صحنه این ساختمان‌ها در کشوری که عمدتا روی گسل هست چیست؟

▫️برای پاسخ به این سوال در «متراژ» این هفته نگاهی به آمارهای جانباختگان در زلزله‌های مشابه در ایران و برخی کشورهای دنیا انداخته شده و در عین حال، با بررسی کیفیت ساخت‌و‌ساز‌ها در ایران، در گفت‌و‌گو با علی فرحبخش، اقتصاددان، ریشه‌های اقتصادی و فنی کیفیت نازل برخی ساختمان‌ها در ایران بررسی شده است.

▫️در بخش گزارش میدانی، مظنه اجاره اتاق دانشجویی در آستانه بازگشایی دانشگاه‌ها و سوژه انتقال پایتخت پیگیری شده است.

#متراژ

📺 @ecoiran_webtv

«مقایسه چاپ پول بین کشورها؛ اسمی و با واحد پول خودشان؟!»

شخصی در کانال خود مقدار رشد ریال را (دقت کنید خود ریال را!) را با واحد پول سایر کشورها مقایسه می‌کند و در نتیجه ایران را بی‌انضباط‌ترین کشور جهان می‌نامد!

در اینکه ما به دلایل مختلف از قبیل نفتی بودن، تشدید تحریم‌ها و هنوز دلاری نشدن*، با وجود بهبود و کاهش تورم در دو سال اخیر هنوز جزو سی کشور بالای فهرست جهان در تورم بالا هستیم شکی نیست، اما اینکه با استناد به مقایسه «افزایش اسمی خلق و بسط پولی» (و نه حتی نسبت به انباره نقدینگی، نه حقیقی، نه قیمت ثابت یا حتی نسبت به اندازه اقتصاد و نه حتی نسبت کسری بودجه!!) نتیجه بگیریم وضع کشور ما از نظر بی‌انضباطی پولی و مالی از همه دنیا بدتر است، واقعا عجیب و بی‌ربط است!

https://t.me/EconomySoltani/5245
➖➖➖
*پ.ن) دلاری شدن شرایطی است که پول ملی یک کشور از دور مبادلات مردم خارج شود و پرداخت‌ها صرفا با دلار انجام شود. کشورهایی که دچار این شرایط می‌شوند تورم‌شان به تورم ایالات متحده آمریکا نزدیک می‌شود اما امکان برنامه‌ریزی اعتباری توسعه از دست می‌رود.
@AminKavei

🔆«داستان بمب‌افکن های گلوله‌خورده»:

آیا با مدارس غیرسمپاد نمی‌توان دانشگاه قبول شد چون رتبه برترها از سمپادند؟»

ظاهرا نتیجه‌های بی‌ربط گرفتن از سهم بالای سمپاد در نتایج آزمون سراسری، یک رسم سالانه در رسانه‌هاست!

فرهیختگان نوشته‌ است:

«سهم مدارس دولتی از رتبه‌های برتر کنکور؛ فقط ۷ درصد/
ظاهرا برای رسیدن به رتبه برتر کنکور که مجوز تحصیل در رشته و دانشگاه برتر کشور خواهد بود، نمی‌توان خیلی به تحصیل در مدارس دولتی و نیمه‌دولتی دلخوش کرد.»

➖«قبل از هرچیز مطالعه قصه معروف بمب‌افکن‌های گلوله‌خورده واجب است تا دچار تورش انتخاب نشویم!»
چون بسیاری از دانش‌آموزان بااستعداد و کوشا به غیردولتی، سمپاد یا نمونه‌دولتی می‌روند، نمی‌توان گفته که این آمار، تاثیر آن مدارس است.

➖«تعمیم داده پرت تک‌رقمی‌ها»،
«غیردولتی فرض کردن سمپاد و نمونه مردمی و ندیدن تفاوت شدید شهریه‌ها با غیردولتی‌ها»،
«نادیده گرفتن اقتصاد سیاسی مالکان غیرانتفاعی‌ها» و
«مبالغه در اهمیت تحصیل دانشگاهی در عصر حاضر»، از دیگر ایرادات رایج است.

➖چند سال قبل هم توضیح داده بودم که این نتیجه‌گیری چه اشکالات متعدد دیگری هم دارد، که مجدد می‌گذارم.

@AminKavei

(ادامه).../ملاک قرار دادن ۱۰ یا ۳۰ نفر در یک مجموعه ۸۰۰ هزارتایی از داوطلبان خصوصا وقتی که در انتهای جلویی «زنگوله» منحنی توزیع نمرات باشند تنها باعث خطای زیادی «چولگی» در تحلیل می‌شود. بهتر است که سهم انواع مدارس در مثلا یا ۲۰۰۰ یا ۵۰۰۰ نفر برتر بررسی شود.
نتیجه آنکه نه آن «تحسین و کف‌زدن» هرساله رسانه‌ها برای «تک‌رقمی‌ها»ی شهرهای کوچک به دردبخور است نه «هیاهو»ی امسال برای «تک‌رقمی‌ها»ی تهران و غیردولتی‌ها.



➖سوم - اگر دنبال مدرسه‌ای برای فرزند خود هستید دقت کنید که مدارس (خصوصا غیردولتی‌ها) با دانستن بررسی شهرت و مقبولیت براساس تعداد «تک‌رقمی‌ها» توان خود را بیشتر بر دانش‌آموزان برتر دارای شانس «تک‌رقمی» شدن متمرکز می‌کنند و اگر فرزند شما در بین آن‌ دسته نباشد، احتمالا مدرسه علاقه‌ای به صرف انرژی برای فرزند شما نخواهد داشت.

پس اینکه لزوما چه مدرسه‌ای یا چه «نوع» مدرسه‌ای بیشترین «تک‌رقمی» را داشته، ملاک خوبی برای انتخاب مدرسه نیست.
به عنوان جایگزین، می‌توان بررسی کرد که از دانش‌آموزان کنکوری آن سال مدرسه «چند درصد» رتبه مثلا زیر ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ داشته‌اند تا کمی مقایسه تعدیل شود که این نوع مقایسه هم همچنان خطای «ورودی قوی/ورودی ضعیف» را در خود دارد.

#مدارس
#کنکور
@AminKavei

🔻روزنامه فرهیختگان در شماره جدیدش با بررسی محل تحصیل ۳۱ نفر رتبه‌ یک‌رقمی آزمون سراسری ۹۸، دریافته که سهم مدارس دولتی در بین آن‌ها ناچیز است.

عده‌ای هم با جمع‌زدن سهم مدارس سمپاد و غیرانتفاعی از این ۳۱ نفر، به این نتیجه رسیده‌اند که ۸۷٪ از مدارس «پولی» بوده‌اند و احتمالا وا عدالتا!

➖اول - مدارس سمپاد که ۷۴٪ را در اختیار دارند، عموما حدود یک چهارم تا یک ششم مدارس غیرانتفاعی شهریه می‌گیرند. پس اساسا یک‌کاسه کردن آنها ذیل عنوان «پولی‌ها» گمراه‌کننده است. اگر مدارس سمپاد با پشتیبانی دولت و با چنین شهریه‌هایی موفق شده‌اند چنان با مدارس درجه یک غیردولتی رقابت کنند، پس صد آفرین به سمپاد و مجموعه آن که چنین فرصتی را برای دانش‌آموزان کم‌بضاعت‌تر فراهم کرده است.

➖دوم - به خوبی به یاد می‌آورم که هرساله فردای اعلام نتایج نفرات برتر، تیتر یک روزنامه‌ها پر می‌شد از «بجنورد، یزد، بابل، بندرعباس و ... » صاحبان رتبه‌های یک‌رقمی کنکور شدند. پس بدانید و اگاه باشید که کلاس‌های تهرانی‌ها و شهرهای برخوردار «بی‌ارزش» است..../

@AminKavei

🔆«آیا دامنه نوسان درمان درد است؟»

چندین سال قبل از دامنه نوسان نوشتم، به مناسبت تصمیم اخیر، بد نیست دوباره بازخوانی شود.

جالب اینجاست که سوتفاهم‌های ما همیشه پابرجا هستند و به شکل ثابت مدام تکرار می‌شوند.
@AminKavei

♦️«باورهای رایج دامنه نوسان»

✍ امین کاوئی

سه‌شنبه ۱۳۹۹/۱۲/۲۶


🔹«آیا دامنه نوسان نامتقارن بهتر از متقارن است؟»

در اقدامی عجیب که احتمالا ویژه بازار سرمایه در کشور ماست، اخیرا دامنه نوسان از (۵ ، ۵-) به (۶ ، ۲-) تغییر داده شد.
اولین سوالی که پیش می‌آید آن است که چرا نامتقارن (۶ ، ۲-) آری ولی (۲ ، ۶-) نه؟!
پاسخ این سوال به این باور (فقط ذهنی) برمی‌گردد که دامنه نوسان نامتقارن رو به بالا باعث رشد بیشتر بورس می‌شود.
(پس چه بهتر که دامنه (۶ ، ۰) انتخاب شود که بازار همیشه صعودی باشد. نه؟!)
در حالی که اگر روزی فشار فروش بیشتر باشد، نمادها ۳ روز روی «۲-» متوقف می‌شوند تا برفرض یک روز «۶+» شدن را جبران کنند.
نتیجه؟ صف‌های بیشتر.

🔹«آیا دخالت‌های شاذ و نادر در بازار برای شرایط خاص یا موقتی مناسب است؟»

ریاست محترم سازمان بورس، شب گذشته در گفتگوی ویژه خبری شبکه ۲، عنوان کردند که با توجه به تحولات سیاسی پیش‌رو و نااطمینانی تصمیم به دامنه نامتقارن نوسان گرفتیم.

نگارنده متوجه فشارهای ناشی از ریزش‌های اخیر در بورس بر سازمان بورس است.
اما باید توجه کرد که اولا اینجا هم بخشی از خاورمیانه است و حداقل از دوره انقلاب مشروطه در ایران و سقوط امپراطوری عثمانی به کلی در پیچ حساس و شرایط مبهم قرار دارد!
پس این تحلیل که «فعلا» ناچار به تصمیم غیرعلمی گرفتیم و «بعدا» قابل رفع است، خیلی دقیق نیست.

دوما نتیجه این دامنه نوسان پدیدار شدن فرصت فروش و خروج برای سهام‌داران آگاه در کوتاه‌مدت (چرا که به سبب گرفتن این تصمیم کمی جو روانی مثبت ایجاد می‌شود) و در آینده پایین آمدن بیشتر نقدشوندگی دارایی سهام در کشور و در نتیجه فرار و زدگی بیشتر توده مردم از انتخاب بورس به عنوان یک محل پس‌انداز و سرمایه‌گذاری است.

🔹«آیا سازمان بورس نماینده سهام‌داران است؟»

باور رایج بین بسیاری از مردم و حتی مسئولان آن است که سازمان بورس وظیفه بالا بردن شاخص و بازده‌رسانی به سفته‌بازان و سرمایه‌گذاران را دارد! گویی که نماینده سهام‌داران است.

به همین دلیل است که ماه‌های گذشته هنگام ریزش‌ها، مردم در جلوی سازمان بورس تجمع می‌کردند.
بر فرض که به قول ریاست محترم سازمان بورس، چند ماه دیگر هم ریزش‌ها با انواع و اقسام دامنه‌های نامتقارن و بستن نماد و غیره، به تاخیر افتاد،
چه کسی پاسخ‌گوی ضرر فردی است که پس‌اندازی نقد داشته و در این مدت قصد خرید سهام را داشته است؟!
سازمان بورس نه باید نماینده سهام‌داران باشد، نه نماینده عرضه‌کننده‌ها نه نماینده افراد دارای دارایی نقد.
سازمان‌ها و نهادهای عمومی تنها وظیفه تنظیم‌گری، داوری و رفع شکست در موارد خاص دارند.

🔆متن کامل:

https://www.eghtesadnews.com/fa/tiny/news-399936
➖➖➖➖➖➖
@AminKavei

«آیا آمریکا خیلی بیشتر از ما در تحریم ضربه خورد؟»

➖برخلاف صحبت‌های آقای حجت عبدالملکی وزیر محترم پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت فعلی، خسارت و عدم‌النفع دو کشور را نسبی می‌سنجند نه مطلق!

برفرض که محاسبه‌شان هم درست باشد:

اگر طرف مقابل (آمریکایی) در ۱۹ سال به طور متوسط سالیانه ۱۴.۲ میلیارد دلار از اقتصاد را ضرر دیده باشد،
متوسط GDP آمریکا در این مدت را هم سالی ۱۴ هزار میلیارد دلار فرض کنیم،
می‌شود ۰.۱٪ !

➖با یک حساب سرانگشتی عدم‌النفع ما اگر در این مدت (۱۹۹۵-۲۰۱۴) با دلار جاری مجموعا مشابه آمریکا ۲۷۰ میلیارد دلار بوده باشد، چون متوسط GDP اسمی دلاری جاری ایران به طور متوسط ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است، در طی ۱۹ سال حداقل سالیانه ۶٪ GDPمان بوده است!

➖و چون ۶٪ > ۰.۱٪ خسارت ایران از تحریم از خسارت آمریکایی‌ها خیلی بیشتر بوده است، چون اقتصاد ما از اقتصاد آمریکا کوچکتر است.

➖باید توجه کرد که بخش مهمی از عدم‌النفع ایران از تحریم‌های آمریکا هم مربوط به ۲۰۱۸ تا امروز و پس از خروج ترامپ است.

@AminKavei

نسخه کامل:

https://t.me/ecoiran_webtv/30255
@AminKavei

📹 بایدها و نبایدهای دولت چهاردهم

▫️دولت آینده چگونه دولتی باید باشد و رابطه آن با مردم جهت انجام اصلاحات چطور می‌تواند بهبود یابد؟

▫️در چارچوب اقتصاد سیاسی، مهمترین فرصت و تهدید دولت چهاردهم چیست؟

▫️قیمت‌گذاری دولتی چرا دست از سر ما برنمی‌دارد؟

▫️سعید لیلاز پژوهشگر اقتصادی در گفتگو با اکوایران توضیح می‌دهد.

▫️به زودی از اکوایران

📺 @ecoiran_webtv

📹 چگونه می‌توان از شر یارانه‌ها خلاص شد؟

▫️در شرایط خاص بعد از درگذشت رییس‌جمهور و انتخاب رئیس دولت جدید هستیم.
اولویت برای دولت آینده چیست؟

▫️چرا برخی فکر می‌کنند حذف ارز ترجیحی هم باعث افزایش قیمت ارز آزاد و افزایش پایدار و رشد سطح عمومی همه قیمت‌ها می‌شود؟

▫️چگونه می‌توان برای جلوگیری از هدررفت منابع یا تشویق صادرات و سخت‌شدن خروج سرمایه، از نظام چندنرخی به نظام تک‌نرخی رسید؟

▫️یارانه نقدی ارز ترجیحی چه دستاوردهایی در دو سال داشت؟ آیا باعث کاهش فقر و ضریب جینی شد؟
کالابرگ مفیدتر است یا پرداخت نقدی؟

▫️چنانکه که در اوایل خروج ترامپ از برجام گفته می‌شد، آیا ممکن است شرایط چنان وخیم شود که به شرایط ناپایدار ابرتورم یا فروپاشی اجتماعی برسیم؟

▫️دکتر «جواد صالحی اصفهانی» استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک آمریکا در گفتگو با اکوایران در این باره توضیح می‌دهد.

📺 @ecoiran_webtv

🔆«آیا در پنجاه سال گذشته اقتصاد عربستان ۷۴ برابر شده، ایران ۱۴ برابر؟!»

درک تفاوت‌های متغیرهای اقتصادی برای عامه مردم شاید با دشواری‌هایی همراه باشد، اما اینکه بزرگواری از هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با این مفاهیم پایه‌ای و کاربرد آن در اقتصاد کلان و بین‌الملل به درستی آشنا نباشد مایه تعجب است.
➖➖➖

۱➖تولید ناخالص داخلی برحسب دلار اسمی یا جاری (GDP by Current USD)، برای کشورهای در حال توسعه صادرکننده منابع طبیعی به شدت به رابطه مبادله، نوسانات بازار کامودیتی و حجم صادرات وابسته است.
(سوای اینکه دلار هم تورم دارد!)

آنچه که در مقایسه توسعه کشورها از منظر رشد اقتصادی اهمیت دارد، «رشد حقیقی یا رشد حقیقی سرانه» است.

به عنوان مثال از ۳۵ سال گذشته تا آخرین آمار موجود تا سال ۲۰۲۲، اندازه
«اقتصاد حقیقی عربستان ۳.۱ برابر»،
«اقتصاد حقیقی ایران ۳.۱ برابر» و
«اقتصاد حقیقی ترکیه ۴.۵ برابر» شده است نه ارقامی که گفته شده است.
(ر ک: بانک جهانی - ۲۰۲۲)

این نوع رشد اقتصادی یا رشد اقتصادی سرانه است که برای عملکرد پیشرفت کشورها قابل استفاده است، چون اثرات نوسانات قیمت‌ها یا ارزش واحد پول‌ها از داخلش حذف شده است.


۲➖وقتی در یک کشور نفتی گاز یا نفت به تازگی کشف می‌شود اندازه دلاری اقتصاد آن‌ها ناگهان جهش می‌کند.
برای ایران و عربستان تاریخ اولین بشکه‌های صادراتی نفت به دهه‌ها پیش و خارج از بازه ۵۰ ساله مورد اشاره در کشورهای مورد اشاره برمی‌گردد ولی کشورهای مورد اشاره در داخل بازه مورد اشاره (به دلیل تاخیر در اکتشاف و سرمایه‌گذاری نسبت به ایران)، اولین بشکه‌های نفت یا معادل گاز در مقیاس انبوه را دهه‌ها بعد صادر کردند.
در نتیجه وقتی سهم نفت در اندازه اقتصاد آن کشورها (برخلاف ایران متاخر) بزرگتر باشد، سال‌های شروع جهش نفتی اواخر دهه‌های ۱۹۷۰ و ۲۰۰۰ میلادی در GDP آن کشورها، خود را خیلی بزرگتر نشان خواهد داد.
وقتی اندازه اقتصاد کشوری کوچکتر باشد، شروع به صادرات منابع طبیعی مشابه با السابقون، طبعا رشد بسیار بزرگتری در اقتصاد آن‌ها ایجاد می‌کند!

۳➖مبدا و مقصد گرفتن دو تک‌ سال خاص به دلیل نوسانات خاص هر کشور هم کاملا دقیق نیست و بهتر آن است که شیب خط برازش شده بر تولید ناخالص داخلی هر کشور و روند آن معیار قرار گیرد.


https://t.me/NavadeEghtesadi/56414
@AminKavei

این ویدئو مدتی‌ است خیلی پخش شده است.

جای تعجب دارد که فیک‌نیوز، داده‌های مغشوش و نتیجه‌گیری‌های بی‌پایه از آن‌ها اینقدر در مجازی فرصت گسترش دارد!

این خود هشداری است که نشان‌ می‌دهد چقدر پیگیری صحت و سقم یا اعتبار علمی مطالب نادر است و معمولا انجام نمی‌شود.

قبلا اینجا توضیح داده‌ام که چرا این مقایسه به کلی غلط است👇

@AminKavei

میزان رشد اقتصادی کشورهای منطقه

🔆 «فقر در ایران چه زمانی به اوج رسید؟»

➖با معیار قرار دادن بالاترین و سختگیرانه‌ترین خط فقر جدید و متداول بین‌المللی یعنی معادل ۶.۸۵ دلار آمریکا (PPP) و معادل‌سازی ریالی آن با داده‌های بانک جهانی، تعداد و درصد افراد زیر خط فقر در ایران و جهان و تغییرات قابل مشاهده است.

➖در سال پایانی جنگ ایران و عراق یعنی سال ۱۳۶۷، به دلیل کم‌شدن شدید تولید ناخالص داخلی فقر گسترده شیوع پیدا کرده بود که در سال‌های سازندگی و اصلاحات با رشد اقتصادی مداوم از سال ۱۳۶۸ تا دهه ۸۰، روند کاهش فقر با سرعتی بیش از بقیه دنیا از ۴۸٪ به ۱۲٪ کاهش یافت.

➖اما در ادامه با تحریم‌های جدید هسته‌ای توسط ترامپ بخشی از افراد دوباره به زیر خط فقر برگشتند تا نرخ فقر به ۱۷٪ برسد.

➖نرخ دلار PPP ایران، با استفاده از تعدیل کل GDP انجام شده است. در صورت استفاده از تعدیل مصرف خصوصی GDP، در حدود ۱۵٪ خط فقر کاهش یافته و نرخ فقر ایران کمتر برآورد می‌شود.

➖در داده‌های فوق از هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران ۱۴۰۱، بانک جهانی و محاسبات دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک آمریکا استفاده شده است.
@AminKavei
@ecoiran_webtv

🔆«داستان خوشحالی دولت و ناراحتی یاسر جبراییلی از بدهی!»

پس از اعلام خبر کم‌بودن «نسبت بدهی دولت به نسبت GDP» در خبرگزاری دولت، آقای جبراییلی هم این موضوع را به «رفاه» مربوط و یک «فاجعه تمام‌عیار» دانسته است.

➖➖➖
➖۱-کوچک بودن نسبت بدهی به GDP خوب است؟)

این دو سویه مثبت و منفی دارد:

✅نشان می‌دهد پایداری اقتصاد کشور نسبتا از این منظر بالاست.
❗️نشان می‌دهد کشور از فرصت‌های تامین مالی کم‌بهره بوده است.
پس نه خوب است نه بد.

➖۲-آیا بدهی و بودجه نسبی دولت عامل رفاه است؟)

«پایین بودن بدهی به GDP»، ربطی به «پایین بودن بودجه دولت به GDP» و
«پایین بودن بودجه دولت به GDP» ربطی به «رفاه» ندارد.
وگرنه «آرژانتین» فلاکت‌زده با کوهی از بدهی نسبی و «برزیل» سمبل نابرابری و فقر اما با بودجه دولتی بزرگ در حد ده کشور اول جهان، بهترین جاها برای زندگی بودند!

➖۳-آیا دولت ایران کوچک است چون نسبت G/GDP پایین است؟)

❗️حاکمیت شرکت‌های وابسته فراوانی دارد که در G نیست.
❗️برخلاف سایرین، دولت‌‌های ما با قیمت‌گذاری‌ها در اداره اقتصاد بسیار موثرند.

نسبت مالیات به GDP یا نسبت مخارج امنیت و آموزش به GDP معیارهای بهتری هستند.

@AminKavei

🔆«دلارها در جیب چه کسی رفته بوده؟!»

آقای دکتر حسین صمصامی*، در این گفتگو توضیح می‌دهد که:

«چون کالاها و محصولات نهایی ارز ۴۲۰۰ پس از حذف افزایش قیمت داشته‌اند، پس منابع ارز ترجیحی در جیب مردم رفته بوده (پس اصابت آن درست بوده است)»
https://t.me/AminKavei/421


➖➖➖➖➖➖
چرا این استدلال دقیق نیست؟

➖اول)
۱-صحبت سر مقدار مرغ و گوشتی است که با قیمت فروش پایین‌تر برای خانوار می‌توان تامین کرد.
رفاه را قیمت خشک و خالی نمی‌سازد بلکه رفاه از جنس و بُعد «قیمت واحد × مقدار معاملاتی» است. وقتی با قیمت ارزان مقدار کمی گوشت و مرغ بدهند اما صف بلندی تشکیل شود و تنها به عده‌ای برسد، نمی‌گوییم «مردم» رفاه‌شان زیاد شد!

۲-مقدار افزایش قیمت محصول در قیاس با افزایش قیمت نهاده‌ وارداتی هم مهم است که می‌تواند نقش اتلاف بین واسطه‌ها در حالت قبلی را نشان دهد.

۳-توزیع دهکی در انتخاب روش کمک به مردم هم مهم است.

بعید می‌دانم آقای صمصامی این مطالب بنیادین را ندانند.

➖دوم)
اینکه قیمت برخی از کالاها به خاطر افزایش قیمت نهاده‌هایشان بالا می‌رود، به معنی بدی و خطا رفتنِ اصلِ تصمیم نیست، جزئیات زیاد دیگری هم در کار است.

این نتیجه هم به نوع و روند حذف کردن مربوط است، به علاوه اینکه با جبران و بازتوزیع نقدی منابع تازه در اقتصاد بین مردم یا توسط دولت، «عادلانه‌تر و بهینه‌تر» از حالت قبلی خواهد بود.

➖سوم)
روند تدریجی جایگزینی وضعیت فعلی با توزیعِ نقدیِ ریالیِ به‌روزرسانی شده با تورمِ همان منابعِ ارز ترجیحی یا معادل دلاری آن به قیمت روز، به مساوات بین همه یا فقط بین دهک‌های پایین هم این خوبی را دارد که (تازه به فرض نبود ریخت و پاش واسطه‌ها در وضع فعلی) مثل راه‌حل فعلی ارزان‌فروشی دلار کالاهای اساسی، پردرآمدها با مصرف زیادترشان بیشتر از کم‌درآمدها از کمک دولتی بهره‌مند نمی‌شوند.

➖چهارم)
«دلار» ابزار عدالت اجتماعی نیست!
راه کمک به سفره کم‌درآمدها هم مالیات‌گیری از پردرآمدها و بازتوزیعی ریالی مستقیم و غیرمستقیم منابع حاصل در رفاه، آموزش و بهداشت است.
(حداکثر و صرفا برای مدت کوتاهی قیمت‌های واسط ارز برای هموارتر کردن جهش و شوک‌های برون‌زای وارد شده به اقتصاد قابل توصیه است نه تا ابد!)

➖➖➖➖➖➖
توضیح: *سرپرست محترم وزارت اقتصاد در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد و عضو هیئت علمی اقتصاد در دانشگاه شهید بهشتی
https://snn.ir/004nWL


@AminKavei

🔆«دلارها در جیب چه کسی رفته بوده؟!»

آقای دکتر حسین صمصامی*، در این گفتگو توضیح می‌دهد که:

«چون کالاها و محصولات نهایی ارز ۴۲۰۰ پس از حذف افزایش قیمت داشته‌اند، پس منابع ارز ترجیحی در جیب مردم رفته بوده (پس اصابت آن درست بوده است)»

در ادامه...
@AminKavei