📚گەورەیی هاوەڵان: فەرموودەی سێیەم📚
پێشەوا عوثمانی کوڕی عەفان
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ { كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُضْطَجِعًا فِي بَيْتِي كَاشِفًا عَنْ فَخِذَيْهِ - أَوْ سَاقَيْهِ - فَاسْتَأْذَنَ أَبُو بَكْرٍ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُمَرُ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ كَذَلِكَ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُثْمَانُ، فَجَلَسَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَسَوَّى ثِيَابَهُ فَدَخَلَ فَتَحَدَّثَ، فَلَمَّا خَرَجَ قَالَتْ عَائِشَةُ : دَخَلَ أَبُو بَكْرٍ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُمَرُ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُثْمَانُ فَجَلَسْتَ، وَسَوَّيْتَ ثِيَابَكَ ؟ فَقَالَ : أَلَا أَسْتَحِي مِنْ رَجُلٍ تَسْتَحِي مِنْهُ الْمَلَائِكَةُ } رواە مسلم
واتای فەرموودەکە: لە دایە عائیشەوە فەرموویەتی { پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لە ماڵی مندا پاڵکەوتبوو لەسەر لا تەنیشتێك هەردوو ڕانەکەی بەدیارکەوتبوو، یان دوو قاچەکەی، جا ئەبووبەکر داوای مۆڵەتی کرد- بۆ هاتنە ژوورەوە- پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مۆڵەتی پێدا، وە پێغەمبەر لەسەر هەمان حاڵ و شێواز بوو - هەر ڕانەکانی یان قاچەکانی بەدەرەوە بوون - جا ئەبووبەکر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عومەر داوای مۆڵەتی کرد، مۆڵەتی پێدا و پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هەر بەم شێوەیە بوو، جا عومەر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عوثمان داوای مۆڵەتی کرد، جا پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دانیشت و جلەکانی خۆی ڕێکخست، جا عوثمان چووە ژوورەوە و دەستی بە قسە کرد، جا کاتێک ڕۆیشت عائیشە فەرمووی: ئەبوو بەکر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عومەر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عوثمان هات، پاشان دانیشتیت و جلەکانت ڕێکخست؟ جا پێغەمبەر فەرمووی: ئایا شەرم نەکەم لە پیاوێک کە مەلائیکەت شەرمی لێ دەکات }
ڕوون کردنەوەیەک
مُحَمَّد یەکێک بووە لە ڕاوییەکانی ئەم فەرموودەیە و دەڵێت [ وَلَا أَقُولُ ذَلِكَ فِي يَوْمٍ واحِد ]
واتاکەی: ناڵێم ئەو ڕووداوە لە ڕۆژێکدا بووە( ڕەنگە لەڕۆژێک دا هەرسێکیان یەک لەدوای یەک چووبن بۆ لای پێغەمبەر، وە دەشکرێت سەردانی کردنەکەیان لەسێ ڕۆژی جیاواز بووبێت )
واتای وشەکان
مُضْطَجِعًا : ڕاکشابوو، پاڵکەوتبوو لەسەر لایەک
فِي بَيْتِي : لەماڵی من
كَاشِفًا : بەدیار کەوتبوو
فَخِذَيْهِ : دوو ڕانەکەی، دوو ڕانەکەی پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، وشەی فَخِذ چەند لوغەیەکی تێدایە، فَخِذ، فَخْذ، فِخِذ
سَاقَيْهِ : دوو قاچەکەی، دوو قاچەکەی پێغەمبەر
فَاسْتَأْذَنَ : جا داوای مۆڵەتی کرد، داوای ئیزنی کرد
أَبُو بَكْرٍ : ئەبووبەکری صديق
فَأَذِنَ لَهُ : جا پێغەمبەر مۆڵەتی دا بۆی، ئەو هائە بۆ أَبُو بَكْرٍ دەچێتەوە
وَهُوَ : وە ئەو، وە پێغەمبەر
عَلَى تِلْكَ الْحَالِ : لەسەر ئەو حاڵە بوو
فَتَحَدَّثَ : جا قسەی کرد، ئەبوو بەکر قسەی کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ : پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُمَرُ : عومەری کوڕی خەتاب
أَذِنَ لَهُ : مۆڵەتی پێدا، پێغەمبەر ئیزنی دا، ئەو هائە بۆ عُمَر دەگەڕێتەوە
وَهُوَ كَذَلِكَ : وە ئەو هەر ئاوابوو، پێغەمبەر لەسەر هەمان شێواز بوو
فَتَحَدَّثَ : جاقسەی کرد، پێشەوا عومەر دەستی بەقسە کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ : پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُثْمَانُ : عوثمانی کوڕی عەفان
جَلَسَ : دانیشت
رَسُولُ اللَّهِ : پێغەمبەری اللَّە
وَسَوَّى : ڕێکی کرد، ڕێکی خست- پێغەمبەر -
ثِيَابَهُ : جلەکانی خۆی، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَسُولُ اللَّە
فَدَخَلَ : هاتە ناو، هاتە ژوور - عوثمان -
فَتَحَدَّثَ : جا قسەی کرد - لەگەڵ پێغەمبەر
فَلَمَّا خَرَجَ: جا لەو کاتەی دەرچوو و ڕۆیشت - عوثمان-
فَلَمْ تَهْتَشَّ : ڕووت خۆش نەبوو
لَهُ : بۆی، بۆ ئەبوو بەکر
وَلَمْ تُبَالِهِ : وە گرنگیت پێی نەدا، گوێت پێ نەدا، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ ابو بەکر
فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ : ڕووت خۆش نەبوو بۆی، ڕووت خۆش نەبوو لەگەڵ پێشەوا عومەر، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ عُمَر
وَلَمْ تُبَالِهِ : وە گوێت پێی نەدا، گرنگیت پێی نەدا
فَجَلَسْتَ : جا دانیشتی
سَوَّيْتَ : ڕێکت کرد، ڕێکت خست
ثِيَابَكَ : جلەکانت
فَقَالَ : جا فەرمووی پێغەمبەر
أَلَا أَسْتَحِي : ئایا شەرم نەکەم
مِنْ : لە
رَجُلٍ : پیاوێک
تَسْتَحِي مِنْهُ : شەرم دەکات لێی، شەرمی لێ دەکات، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَجُل
الْمَلَائِكَةُ : مەلائیکەت، درووست نیە بوترێت مەلائیکەت مێیینەن بەڵکوو مەلائیکەتەکان نێرن لەسەر وتەی سەلەف.
پێشەوا عوثمانی کوڕی عەفان
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ { كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُضْطَجِعًا فِي بَيْتِي كَاشِفًا عَنْ فَخِذَيْهِ - أَوْ سَاقَيْهِ - فَاسْتَأْذَنَ أَبُو بَكْرٍ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُمَرُ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ كَذَلِكَ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُثْمَانُ، فَجَلَسَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَسَوَّى ثِيَابَهُ فَدَخَلَ فَتَحَدَّثَ، فَلَمَّا خَرَجَ قَالَتْ عَائِشَةُ : دَخَلَ أَبُو بَكْرٍ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُمَرُ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُثْمَانُ فَجَلَسْتَ، وَسَوَّيْتَ ثِيَابَكَ ؟ فَقَالَ : أَلَا أَسْتَحِي مِنْ رَجُلٍ تَسْتَحِي مِنْهُ الْمَلَائِكَةُ } رواە مسلم
واتای فەرموودەکە: لە دایە عائیشەوە فەرموویەتی { پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لە ماڵی مندا پاڵکەوتبوو لەسەر لا تەنیشتێك هەردوو ڕانەکەی بەدیارکەوتبوو، یان دوو قاچەکەی، جا ئەبووبەکر داوای مۆڵەتی کرد- بۆ هاتنە ژوورەوە- پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مۆڵەتی پێدا، وە پێغەمبەر لەسەر هەمان حاڵ و شێواز بوو - هەر ڕانەکانی یان قاچەکانی بەدەرەوە بوون - جا ئەبووبەکر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عومەر داوای مۆڵەتی کرد، مۆڵەتی پێدا و پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هەر بەم شێوەیە بوو، جا عومەر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عوثمان داوای مۆڵەتی کرد، جا پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دانیشت و جلەکانی خۆی ڕێکخست، جا عوثمان چووە ژوورەوە و دەستی بە قسە کرد، جا کاتێک ڕۆیشت عائیشە فەرمووی: ئەبوو بەکر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عومەر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عوثمان هات، پاشان دانیشتیت و جلەکانت ڕێکخست؟ جا پێغەمبەر فەرمووی: ئایا شەرم نەکەم لە پیاوێک کە مەلائیکەت شەرمی لێ دەکات }
ڕوون کردنەوەیەک
مُحَمَّد یەکێک بووە لە ڕاوییەکانی ئەم فەرموودەیە و دەڵێت [ وَلَا أَقُولُ ذَلِكَ فِي يَوْمٍ واحِد ]
واتاکەی: ناڵێم ئەو ڕووداوە لە ڕۆژێکدا بووە( ڕەنگە لەڕۆژێک دا هەرسێکیان یەک لەدوای یەک چووبن بۆ لای پێغەمبەر، وە دەشکرێت سەردانی کردنەکەیان لەسێ ڕۆژی جیاواز بووبێت )
واتای وشەکان
مُضْطَجِعًا : ڕاکشابوو، پاڵکەوتبوو لەسەر لایەک
فِي بَيْتِي : لەماڵی من
كَاشِفًا : بەدیار کەوتبوو
فَخِذَيْهِ : دوو ڕانەکەی، دوو ڕانەکەی پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، وشەی فَخِذ چەند لوغەیەکی تێدایە، فَخِذ، فَخْذ، فِخِذ
سَاقَيْهِ : دوو قاچەکەی، دوو قاچەکەی پێغەمبەر
فَاسْتَأْذَنَ : جا داوای مۆڵەتی کرد، داوای ئیزنی کرد
أَبُو بَكْرٍ : ئەبووبەکری صديق
فَأَذِنَ لَهُ : جا پێغەمبەر مۆڵەتی دا بۆی، ئەو هائە بۆ أَبُو بَكْرٍ دەچێتەوە
وَهُوَ : وە ئەو، وە پێغەمبەر
عَلَى تِلْكَ الْحَالِ : لەسەر ئەو حاڵە بوو
فَتَحَدَّثَ : جا قسەی کرد، ئەبوو بەکر قسەی کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ : پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُمَرُ : عومەری کوڕی خەتاب
أَذِنَ لَهُ : مۆڵەتی پێدا، پێغەمبەر ئیزنی دا، ئەو هائە بۆ عُمَر دەگەڕێتەوە
وَهُوَ كَذَلِكَ : وە ئەو هەر ئاوابوو، پێغەمبەر لەسەر هەمان شێواز بوو
فَتَحَدَّثَ : جاقسەی کرد، پێشەوا عومەر دەستی بەقسە کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ : پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُثْمَانُ : عوثمانی کوڕی عەفان
جَلَسَ : دانیشت
رَسُولُ اللَّهِ : پێغەمبەری اللَّە
وَسَوَّى : ڕێکی کرد، ڕێکی خست- پێغەمبەر -
ثِيَابَهُ : جلەکانی خۆی، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَسُولُ اللَّە
فَدَخَلَ : هاتە ناو، هاتە ژوور - عوثمان -
فَتَحَدَّثَ : جا قسەی کرد - لەگەڵ پێغەمبەر
فَلَمَّا خَرَجَ: جا لەو کاتەی دەرچوو و ڕۆیشت - عوثمان-
فَلَمْ تَهْتَشَّ : ڕووت خۆش نەبوو
لَهُ : بۆی، بۆ ئەبوو بەکر
وَلَمْ تُبَالِهِ : وە گرنگیت پێی نەدا، گوێت پێ نەدا، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ ابو بەکر
فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ : ڕووت خۆش نەبوو بۆی، ڕووت خۆش نەبوو لەگەڵ پێشەوا عومەر، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ عُمَر
وَلَمْ تُبَالِهِ : وە گوێت پێی نەدا، گرنگیت پێی نەدا
فَجَلَسْتَ : جا دانیشتی
سَوَّيْتَ : ڕێکت کرد، ڕێکت خست
ثِيَابَكَ : جلەکانت
فَقَالَ : جا فەرمووی پێغەمبەر
أَلَا أَسْتَحِي : ئایا شەرم نەکەم
مِنْ : لە
رَجُلٍ : پیاوێک
تَسْتَحِي مِنْهُ : شەرم دەکات لێی، شەرمی لێ دەکات، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَجُل
الْمَلَائِكَةُ : مەلائیکەت، درووست نیە بوترێت مەلائیکەت مێیینەن بەڵکوو مەلائیکەتەکان نێرن لەسەر وتەی سەلەف.
