AL ZUHD | الزُهْد

📚گەورەیی هاوەڵان: فەرموودەی سێیەم📚

پێشەوا عوثمانی کوڕی عەفان

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ { كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُضْطَجِعًا فِي بَيْتِي كَاشِفًا عَنْ فَخِذَيْهِ - أَوْ سَاقَيْهِ - فَاسْتَأْذَنَ أَبُو بَكْرٍ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُمَرُ فَأَذِنَ لَهُ وَهُوَ كَذَلِكَ، فَتَحَدَّثَ، ثُمَّ اسْتَأْذَنَ عُثْمَانُ، فَجَلَسَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَسَوَّى ثِيَابَهُ فَدَخَلَ فَتَحَدَّثَ، فَلَمَّا خَرَجَ قَالَتْ عَائِشَةُ : دَخَلَ أَبُو بَكْرٍ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُمَرُ فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ، وَلَمْ تُبَالِهِ، ثُمَّ دَخَلَ عُثْمَانُ فَجَلَسْتَ، وَسَوَّيْتَ ثِيَابَكَ ؟ فَقَالَ : أَلَا أَسْتَحِي مِنْ رَجُلٍ تَسْتَحِي مِنْهُ الْمَلَائِكَةُ } رواە مسلم

واتای فەرموودەکە: لە دایە عائیشەوە فەرموویەتی { پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لە ماڵی مندا پاڵکەوتبوو لەسەر لا تەنیشتێك هەردوو ڕانەکەی بەدیارکەوتبوو، یان دوو قاچەکەی، جا ئەبووبەکر داوای مۆڵەتی کرد- بۆ هاتنە ژوورەوە- پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مۆڵەتی پێدا، وە پێغەمبەر لەسەر هەمان حاڵ و شێواز بوو - هەر ڕانەکانی یان قاچەکانی بەدەرەوە بوون - جا ئەبووبەکر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عومەر داوای مۆڵەتی کرد، مۆڵەتی پێدا و پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هەر بەم شێوەیە بوو، جا عومەر دەستی بە قسە کرد لەگەڵی، پاشان عوثمان داوای مۆڵەتی کرد، جا پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دانیشت و جلەکانی خۆی ڕێکخست، جا عوثمان چووە ژوورەوە و دەستی بە قسە کرد، جا کاتێک ڕۆیشت عائیشە فەرمووی: ئەبوو بەکر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عومەر هات ڕووت خۆش نەبوو بۆی وە گرنگیت پێی نەدا، پاشان عوثمان هات، پاشان دانیشتیت و جلەکانت ڕێکخست؟ جا پێغەمبەر فەرمووی: ئایا شەرم نەکەم لە پیاوێک کە مەلائیکەت شەرمی لێ دەکات }

ڕوون کردنەوەیەک

مُحَمَّد یەکێک بووە لە ڕاوییەکانی ئەم فەرموودەیە و دەڵێت [ وَلَا أَقُولُ ذَلِكَ فِي يَوْمٍ واحِد ]

واتاکەی: ناڵێم ئەو ڕووداوە لە ڕۆژێکدا بووە( ڕەنگە لەڕۆژێک دا هەرسێکیان یەک لەدوای یەک چووبن بۆ لای پێغەمبەر، وە دەشکرێت سەردانی کردنەکەیان لەسێ ڕۆژی جیاواز بووبێت )

واتای وشەکان

مُضْطَجِعًا : ڕاکشابوو، پاڵکەوتبوو لەسەر لایەک
فِي بَيْتِي :  لەماڵی من
كَاشِفًا  :  بەدیار کەوتبوو
فَخِذَيْهِ  :  دوو ڕانەکەی، دوو ڕانەکەی پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، وشەی فَخِذ چەند لوغەیەکی تێدایە، فَخِذ، فَخْذ، فِخِذ
سَاقَيْهِ  :  دوو قاچەکەی، دوو قاچەکەی پێغەمبەر
فَاسْتَأْذَنَ  :  جا داوای مۆڵەتی کرد، داوای ئیزنی کرد
أَبُو بَكْرٍ  :  ئەبووبەکری صديق
فَأَذِنَ لَهُ  :  جا پێغەمبەر مۆڵەتی دا بۆی، ئەو هائە بۆ أَبُو بَكْرٍ دەچێتەوە
وَهُوَ  :  وە ئەو، وە پێغەمبەر
عَلَى تِلْكَ الْحَالِ  :  لەسەر ئەو حاڵە بوو
فَتَحَدَّثَ  :  جا قسەی کرد، ئەبوو بەکر قسەی کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ  :  پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُمَرُ  :  عومەری کوڕی خەتاب
أَذِنَ لَهُ  :  مۆڵەتی پێدا، پێغەمبەر ئیزنی دا، ئەو هائە بۆ عُمَر دەگەڕێتەوە
وَهُوَ كَذَلِكَ  :  وە ئەو هەر ئاوابوو، پێغەمبەر لەسەر هەمان شێواز بوو
فَتَحَدَّثَ  :  جاقسەی کرد، پێشەوا عومەر دەستی بەقسە کرد لەگەڵ پێغەمبەر
ثُمَّ اسْتَأْذَنَ  :  پاشان داوای مۆڵەتی کرد
عُثْمَانُ  :  عوثمانی کوڕی عەفان
جَلَسَ  :  دانیشت
رَسُولُ اللَّهِ  :  پێغەمبەری اللَّە
وَسَوَّى  :  ڕێکی کرد، ڕێکی خست- پێغەمبەر -
ثِيَابَهُ  :  جلەکانی خۆی، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَسُولُ اللَّە
فَدَخَلَ  :  هاتە ناو، هاتە ژوور - عوثمان -
فَتَحَدَّثَ  :  جا قسەی کرد - لەگەڵ پێغەمبەر
فَلَمَّا خَرَجَ: جا لەو کاتەی دەرچوو و ڕۆیشت - عوثمان-
فَلَمْ تَهْتَشَّ  :  ڕووت خۆش نەبوو
لَهُ  :  بۆی، بۆ ئەبوو بەکر
وَلَمْ تُبَالِهِ  :  وە گرنگیت پێی نەدا، گوێت پێ نەدا، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ ابو بەکر
فَلَمْ تَهْتَشَّ لَهُ  : ڕووت خۆش نەبوو بۆی، ڕووت خۆش نەبوو لەگەڵ پێشەوا عومەر، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ عُمَر
وَلَمْ تُبَالِهِ  : وە گوێت پێی نەدا، گرنگیت پێی نەدا
فَجَلَسْتَ  : جا دانیشتی
سَوَّيْتَ  : ڕێکت کرد، ڕێکت خست
ثِيَابَكَ  :  جلەکانت
فَقَالَ  :  جا فەرمووی پێغەمبەر
أَلَا أَسْتَحِي  :  ئایا شەرم نەکەم
مِنْ  : لە
رَجُلٍ  :  پیاوێک
تَسْتَحِي مِنْهُ  : شەرم دەکات لێی، شەرمی لێ دەکات، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ رَجُل
الْمَلَائِكَةُ  : مەلائیکەت، درووست نیە بوترێت مەلائیکەت مێیینەن بەڵکوو مەلائیکەتەکان نێرن لەسەر وتەی سەلەف.

📚گەورەیی هاوەڵان: فەرموودەی دووەم📚

پێشەوا عومەری کوڕی خەتاب

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

{ دَخَلْتُ الْجَنَّةَ، فَرَأَيْتُ فِيهَا دَارًا - أَوْ قَصْرًا - فَقُلْتُ : لِمَنْ هَذَا ؟ فَقَالُوا : لِعُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ، فَأَرَدْتُ أَنْ أَدْخُلَ، فَذَكَرْتُ غَيْرَتَكَ " فَبَكَى عُمَرُ، وَقَالَ : أَيْ رَسُولَ اللَّهِ، أَوَعَلَيْكَ يُغَارُ ؟ } مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ

واتای فەرموودەکە: پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرموویەتی { چومە بەهەشت، ماڵێکم بینی تێیدا یان قەسرێکم - بینی لەبەهەشت دا -، جا وتم: ئەو ماڵە یان ئەو قەسرە بۆ کێیە؟ وتیان : بۆ عومەری کوڕی خەتابە، جا ویستم بچمە ناوییەوە، غیرەت و پیاوەتی تۆم بەبیر هاتەوە - بۆیە نەچوومە ناوییەوە - جا پێشەوا عومەر گریاو فەرمووی : ئەی نێردراوی اللَّە، ئایا لەسەر تۆ عومەر غیرەت دەیگرێ؟ ( لە گێڕانەوەیەکی تردا – ئایا لەسەر تۆ غیرەت دەمگرێ ؟ ) } 

واتای وشەکان

دَخَلْتُ الْجَنَّةَ  :  چوومە بەهەشت
فَرَأَيْتُ  :  جا دیتم ، بینیم
فِيهَا  :  لەناو بەهەشت دا، ئەو هائە دەگەڕێتەوە بۆ الْجَنَّةَ
دَارًا  :  ماڵێک
أَوْ  :  یان
قَصْرًا  :  قەسرێک، کۆشکێک
فَقُلْتُ :  جا وتم، پێغەمبەر فەرمووی( بە جبریل یان بە مەلائیکەتێکی تر )
لِمَنْ  :  بۆ کێیە
هَذَا ؟ :  ئەو ماڵە، ئەو کۆشکە ؟
فَقَالُوا :  جا فەرموویان، وتیان مەلائیکەتەکان
لِعُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ  :  بۆ عومەری کوڕی خەتابە
أَرَدْتُ  :  ویستم، ئارەزووم کرد
أَنْ أَدْخُلَ  :  داخیل بم، بچمە ناوییەوە
ذَكَرْتُ  :  بیرم کەوتەوە، بیرم هاتەوە
غَيْرَتَكَ  :  غیرەت و شەهامەتی تۆ
بَكَى عُمَرُ  :  گریا عومەر، پێشەوا عومەر گریا
قَالَ :  وتی، فەرمووی پێشەوا عومەر
أَيْ رَسُولَ اللَّهِ  :  ئەی نێردراوی اللَّە
أَوَعَلَيْكَ يُغَارُ ؟  :  ئایا غیرەت لەتۆ دەکرێ؟
أَوَعَلَيْكَ  :  ئایا لەسەر تۆ
يُغَارُ ؟ :  غیرەت دەیگرێ ؟ غیرەت دەکرێ

📚گەورەیی هاوەڵان : فەرموودەی یەکەم📚

پێشەوا ئەبووبەکری صديق

عَنْ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ

{ نَظَرْتُ إِلَى أَقْدَامِ الْمُشْرِكِينَ عَلَى رُءُوسِنَا وَنَحْنُ فِي الْغَارِ، فَقُلْتُ : يَا رَسُولَ اللَّهِ، لَوْ أَنَّ أَحَدَهُمْ نَظَرَ إِلَى قَدَمَيْهِ ؛ أَبْصَرَنَا تَحْتَ قَدَمَيْهِ. فَقَالَ : يَا أَبَا بَكْرٍ، مَا ظَنُّكَ بِاثْنَيْنِ اللَّهُ ثَالِثُهُمَا ؟ } مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ

واتای فەرموودەکە: لە ئەبووبەکری صديقەوە اللَّە تَعالَی لێی ڕازی بێت فەرموویەتی { سەیری پێی هاوبەش دانەرانم کرد لەسەر ئێمە بوون و ئێمەش لەناو ئەشکەوت بووین، جا وتم ئەی نێردراوی اللَّە بێگومان ئەگەر یەکێکیان سەیری پێیەکانی بکات ئێمە دەبینێت لەژێر پێیەکانی، جا پێغەمبەر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فەرمووی ( ئەی ئەبووبەکر گومانت چیە بە دووان اللَّە تَعالَی سێیەمیان بێت؟ )

واتای وشەکان

نَظَرْتُ  :  سەیرم کرد
أَقْدَامِ الْمُشْرِكِينَ  :  پێی هاوبەش دانەران
أَقْدَامِ  :  پێیەکان، جەمع و کۆی قَدَم ییە
الْمُشْرِكِينَ  :  هاوبەش دانەران، موشریکەکان، مُشْرِكِين جەمع و کۆی مُشْرِك ییە
عَلَى رُءُوسِنَا  :  لەسەر سەری ئێمە،  رُءُوسِ جەمع و کۆی رَأْس ييه، واتا سەر
وَنَحْنُ  :  وە ئێمە ( پێغەمبەر و ئەبووبەکر )
فِي  :  لەناو
الْغَارِ  :  ئەشکەوت، کونێکە لە چیادا، لێرە مەبەستی ئەشکەوتی ثەورە
أَحَدَهُمْ  :  یەک لەوان ، یەک لە موشریکان، هُمْ دەگەڕێتەوە بۆ الْمُشْرِكِينَ
نَظَرَ إِلَى قَدَمَيْهِ  :  سەیری دوو پێیەکانی کرد
أَبْصَرَنَا  :  ئێمەی بینیوە
تَحْتَ قَدَمَيْهِ  :  لەژێر پێیەکانی، لەژێر دوو پێیەکەی
مَا ظَنُّكَ  :  گومانت چیە ( ئەبووبەکر )
بِاثْنَيْنِ  :  بەدووان، بە دوو کەسان
اللَّهُ ثَالِثُهُمَا  :  اللَّە تَعالَی سێیەمیانە، هما دەگەڕێتەوە بۆ اثْنَيْنِ کە پێغەمبەر و ئەبوو بەکرن

📚 السَّلَاْمُ عَلَیْکُم وَ رَحْمَةُ اللّٰهِ وَ بَرَکَاْتُه 📚
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
لەم چەناڵەدا لەگەڵتان دەبین بەپۆستی ئاینی  تێدادادەنرێت بۆئێوەی ئازیز بەهیوای سود بۆهەموولاێک ئەگەر سودتان لێبینی بڵاوی بکەنەوە بۆئەوەی خەڵکی تریش بێبەش نەبن لەم سودەدا.

*ئه‌بو سوله‌یمان – ڕه‌حمه‌تی خوای لێبێت – فه‌رمویه‌تی : زوهد بریتیه‌ له‌ وازهێنان له‌وشتانه‌ی سه‌رقاڵ و بێ ئاگات ده‌كات له‌یادی خوا . جامع العلوم والحكم : 315 .

‌*قَالَ رَسُوْلُ اللّٰهِ ﷺ:طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيَضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ
واتە: داواكردنى زانست پێويستە لەسەر هەموو مسوڵمانێك.

https://t.me/AI_ZUHD