ҲАЙВОНЛАР ҲАМ АЛЛОҲГА ИБОДАТ ҚИЛАДИЛАРМИ?
Барча ҳайвонлар Худога тасбеҳ айтадилар
Қуръонда айтилишича ва Илоҳиёт илмига кўра, фақат инсон эмас, балки бутун Борлиқдаги ҳайвонлар ва зарралар ҳам ўзларига хос тарзда Оламлар Рабби Аллоҳга ибодат ва саждалар қилиб, тасбеҳ айтиш билан машғулдирлар. Аллоҳ таборак ва таоло Қуръони карим, муборак “Ҳаж” сураси 18-ояти каримасида бу ҳақида шундай буюради:
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ وَمَنْ يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ
Осмонлардаги ва Ердаги бор жонзот, Қуёш, Ой, юлдузлар, тоғлар, дарахтлар ва барча жониворлар ҳамда кўп инсонларнинг Аллоҳнинг Ўзигагина сажда қилишини кўрмадингизми? Кўпларга эса (кофир бўлганлари сабабли) азоб ҳақ бўлгандир. Кимни Аллоҳ хор қилса, бас, уни азиз қилувчи ҳеч ким йўқдир. Албатта, Аллоҳ Ўзи хоҳлаган ишни қилур!
Шунингдек, бошқа бир оятда, яъни муборак “Исроъ” сураси 44-оятида қуйидаги илоҳий далил келтирилади:
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا
Етти осмон, Ер ва улардаги бор жонзот Унга тасбеҳ айтур. Мавжуд бўлган барча нарса ҳамд билан Унга тасбеҳ айтур. Лекин сизлар уларнинг тасбеҳларини англамагайсиз. Дарҳақиқат, У ҳалим ва кечиримли зотдир.
Бутун Борлиқ аҳлининг Аллоҳ таборак ва таолога тасбеҳ айтишининг илмий асослари
Юқорида келтирилган Қуръон оятларидан келиб чиқадиган бўлсак, бир нарсани тушуниб етамизки, Аллоҳ томонидан Борлиқдаги ҳар бир заррага ўзига хос бўлган ақл-идрок, фаҳм ва шуур берилганки, улар ўзига хос бўлган тилда Аллоҳ ҳузурида тасбеҳ ва таъзим бажо келтирадилар, уларнинг ҳар бири атроф муҳитда рўй берадиган ҳар бир ҳолатга нисбатан ўз реакциясини кўрсата олади.
Олимлар ва тадқиқотчиларнинг олиб борган тажрибалари кўрсатиб бермоқдаги оламдаги мавжудотлар орасидан ўрин олган ўсимликларда ҳам асаб (нерв) томирлари ва тизими мавжуд бўлиб, улар ҳатто йиғлайдилар, фарёд чекадилар. Россия Федерацияси пойтахти Москвадаги қишлоқ хўжалигига ихтисослашган лабораториялардан бирида ердан гиёҳни томири била қўпариб олиб, унинг томирини қайноқ сувга солишганида, бундай ҳолатнинг, яъни қандай қилиб ўсимлик озор чекканлигини кўриб, уни қайд этишган.
Бошқа бир тадқиқотларга кўра, олимлар дельфинлар, турли паррандалар, ҳашаротлар ва вирусларнинг овоз чиқаришларини қайд этганлар. Улар шу орқали, вируслар ва микробларнинг реакциясини тадқиқ этиш ортидан турли касалликларнинг олдини олиш йўлларини қидириш учун ўз тавсияларини берганлар.
Мажудотлар қандай қилиб Худога тасбеҳ айтадилар?
Қуръони карим, Ахбор (хабарлар) ва ҳадис-ривоятларни муаззам деб билган мусулмон умматининг эътиқодига кўра, инсоннинг ақл-идрок, иймон ва амал даражасига кўра комилликка эришганининг аломатларидан бири, бу – турли ҳайвонлар (жониворлар) нинг тилини билмоқлигидадир. Бу борада кўплаб ҳадис ва ривоятлар келтирилгандир. Уларга кўра, агар инсон Худованди мутаол Ўзи марҳамат қилган тўғри ҳидоят йўлидан ҳаракатланса, дунёнинг ўткинчи лаззатлари билан булғанмайдиган бўлса, бу моддий оламнинг илоҳий воқеъликларини билишда юқори даражаларни қўлга киритади. Бутун ислом аҳли, ҳатто бутун олам аҳли учун азиз бўлган Мавлоно Жалолиддин Румий ҳазратларининг айтишларича:
ما سميعيم و بصيريم و هُشيم،
با شما نامحرمان ما خامُشيم
Биз эшитгувчимиз, кўргувчимиз ва оқилмиз,
Бироқ сизлар ила номаҳраму, хомушмиз (сокитмиз).
Шу сабабли, Қуръони каримда гуноҳкор кимсалар энг жирканч ҳайвонлардан-да паст даражада баҳолангандир. Муборак “Аъроф” сурасининг 179-оятида қуйидаги ҳолат баён этилади:
