Са г1алг1ай мотт

Из ишта яз сен ду тӀехьагӀа дувца мег аз, АллахӀа лой.

Язду ≠ оал

Язду:
✅Ӏуйре дика хийла
✅Ди дика хилда
✅Сайре дика хийла
✅Бийса даькъала хийла

Оал:
✅Ӏийре дик хэйл
✅Ди дик хылд
✅Сейре дик хэйл
✅Бийс даькъал хэйл

Нийса да из, гӀалат дац! МоллагӀча Ӏилманхочо а ишта аргда шуга.

Цхьаццайола кéчалаши дӀачӀоагӀъяйта хӀамаши (1 дакъа)

кéчал (я), оатхал (я) — инструмент
дӀачӀоагӀъяйта хӀама* (я) — изделие крепежа

юкъаргӀа (я) — 1. болт 2. штырь 3. шкворень
чӀорак (да) — шайба
фент (я) — 1. гайка 2. винт
хьастам (ба) — гвоздь
шурýп (ба) — шуруп

сéтал (я) — отвертка
• тóка сéтал* — шуруповерт
• вéда сéтал* — отвертка минус
• жӀарга сéтал* — крестовая (фигурная, плюс) отвертка
• дӀачухьовзаде/хьовзаде — вкрутить, ввинтить

дӀоагӀа (да) — ключ
• фента дӀоагӀа* — гаечный ключ
• гáза дӀоагӀа* — газовый ключ
• дӀа-юха óза дӀоагӀа* — раздвижной ключ

бурув (да) (бурош да) — 1. бур, бурав 2. сверло 3. дрель
• бурув тóха — бурить
• бурув хьовзаде — сверлить
• бурув тóхар(г) (я)* — перфоратор

гон (я) — молоток
водж (я) — 1. молот деревянный, (киянка, колотушка) 2. дубинка 3. трамбовка
• хьамчá водж* — резиновая киянка (молоток)
жӀов (я) (жӀовнаш) — молот
вáрбаст (я) — кувалда

моарзагӀа (ба) — плоскогубцы, клещи, щипцы
божмоарзагӀа (ба) — тиски
хьастамаш увзорг* (я)— гвоздодер

ТЕРКО Е: седкъилга (*) хьаракаца белгалдаьха дешаш сайгара дешаш да: е леладеш хеза‌ а дац сона уж, е яздаь дайна а дац сона уж.

Юхе мел диса дешаш леладеш а, дӀаяздаь а долаш да.

Дукхален таьрахь белгалдаьккхадеце, "-ш" (-аш) тӀатоха мара дезац яхилга да.

Укхох гӀалгӀай меттала даттараш (да) оал.
Кавказерча наха (гӀазкахаша а) эрсий меттала соус оал укхох.
Эрсаша жаркое оал.

#ГӀалгӀайДош

За всю свою жизнь, отродясь
❌ сай дерригача вахара чу
✅ се дийна волаш
...ишта хоза хӀама йиайий-хьогӀ аз-м
✅ айса укх Лаьтта ха йоаккхаш (волаш) / йоаккхача юкъа
...хьо мара ма вайнавац сона ишттал эхь доацаш
✅ сай/се нанас ваьча денз
...дайнадац сона укх тайпара сурт
✅ се хьакхеллача денз
...ишта во чай ма меннадац аз

#ГӀалгӀайДош

"МА ЧӀОАГӀА БА-КХ БОККХАГӀБАРАШ. ЦАРЕХ ХӀАМА МА АЛА!" яхаш деш йоазув дац ер. БоккхагӀчар а, къонагӀчар а тоаде дезаш дукха хӀамаш да. ХӀаьта царна къамаьл лерттӀа хьаде хац яхаш бехкаш мукъа ма даха царех. Цар-м кхы цӀенагӀа мотт ма бувца балара, дин духьала къамаьл де уж сайцачахьеи, динах уж чӀоагӀбелчахьеи. Воккхавар а, зӀамига вар а.

МоллагӀа воккхагӀвар хьаийцача, ше-ший моттиг хул цун гӀалгӀай мотт шийна дика ховш.

• ЦаӀ хургва хьона ворххӀе дай ханара денз чарахье ухаш, герза а, оакхарий а цӀераш шаьра ховш, хӀаьта "воатагар" крокодил йолга ца ховш.
• Вож хургья бӀаь тайпарча даарий цӀи ховш, хӀаьта "ло" яхар хӀамаш тегаш бола лекало болга ца ховш.
• КхоалагӀчо дег тӀара дар дувцаргда хьо хьай нанас ваьча хана денз хьона хеза доацача дешашца, хӀаьта къанз уксус долга хов хургдац цунна.

Хулаш хӀамаш да уж. Деррига дешаш хайна варгвац саг. Шийна маьрша вахаш вола саг хӀаьта а. Укх Лаьтта ха йоаккхаш шийна хезар мара хац царна. ХӀаранечунгара цунна ховр хьаэц деза цудухьа, кхыдар кхычунгара а эцаш.

Хаттар
Ассаламу Ӏалейкум. ГӀалгӀай мотт бизза Ӏома мишта бе йиш я? Цхьа бахьан мара хац-кх вайна воай мотт. КӀоаргга мишта Ӏомабе беза из боккхагӀчарна а ха беззача тайпара из мотт ховш ца хилча.

Жоп
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
ТӀеххьарча дешаех лаьца: боккхагӀчарна наха бувцаш бола мотт бовз. Адамий мотт.

Масала, къонавар хьаькъал долаш ма вий — дошлорга чу а хьежа, Ӏодийшад цо: "Дагалоацам — цель", аьнна.

"С какой целью он туда поехал?" ала воал из хӀанз.
Фу аргда цо?
"МалагӀча дагалоацамца вахав из цига?" — аргда.
Е шийна хьаькъал тоъэ, аргда цо:
"МалагӀа дагалоацам болаш вахав из цига?"

Ер мо йолча метте воккхачо аргдар:
Фу уйла йолаш вахав из цига?
Фу дагадеха вахав из цига?
Фу бахьан долаш вахав из цига?
Зе долаш вахавий из цига?
ХӀама долаш вахавий из цига?
Е вешта аргдар, ше луш долча хаттара ДАГАЛОАЦАМГА хьежжа)))

Къоначо а воккхачо а гӀалгӀай меттала аьлар: къоначо эрсий ӀаьдалагӀеи воккхачо гӀалгӀай ӀаьдалагӀеи.

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
Школе дешаш дола йоазон, дешара кинашкаш шийга электронни долчо тасса сона бота чу. Еррига классаш эш, къаьстта йоазув. Хьалха да-м дар сога уж, мичай хац уж файлаш.

http://t.me/Sa_g1alg1ay_mott_bot

Бел санна геттара «дIа» а ма хила,
цел санна геттара «хьа» а ма хила —
херх санна «дIа» а «хьа» а хила.
Не будь как лопата слишком «от себя», и не будь как тяпка слишком «на себя» — будь как пила: и «от себя», и «на себя».

© ГӀалгӀай кица

#ГӀалгӀайБелгало #Сакъердам

ДӀаи хьаи

Хьа — хьогахьа хьатӀадоагӀар
ДӀа — хьогахьара дӀадодар


ДӀахозий хьона?
❌ — ДӀахоз
✅ — ХЬАхоз

❌ Хьахозий цунна?
❌ — Хьахоз цунна
✅ ДӀАхозий цунна?
✅ — ДӀАхоз цунна

❌ Аз хьайна хьатӀадайтача суртага хьажал
✅ Аз хьайна ДӀАтӀадайтача суртага хьажал
✅ Сайна ХЬАтӀаденача суртага хьежар со
✅ Йишийна ДӀАтӀаденача суртага хьежар со.
✅ Шийна ХЬАтӀаденача суртага хьежар йиша

❌ Хьадувца дезий са?
✅ ДӀАдувца дезий са?
✅ — ХӀаа, ХЬАдувца сога.

✅ ДӀАвала укхазаРА
✅ ХЬАвала укхазаХЬА

✅ Нане берагара ловзорг ДӀАяккхар
✅ Аз берагара ловзорг ХЬАяккхар

✅ — ДӀАэцал ер
✅ — ХЬАэц аз хӀанз

Цхьаькха а да.

Кагийча нахаца царех "кӀаьнкаш" а хеташ шо йистхулаш хилча, царех кагий нах хург а бац. Кхыча къамашка гу вайна из сурт... пацанаш хул царех.

КӀаьнк кхувш воагӀача хана денз къонах хургволаш кхеве веза. Нане кӀориг мо ца кхевеш.

#ГӀалгӀайБелгало

«Вотеши», «даьцеши», маца доккхий хинна довргдолаш да шо?

Кагийча нахаи мехкараштеи доагӏаш дола къамаьл да ер. Къаденнача дийнахьа наьха нахага "даьци" , "воти" яхаш ма лела. Шун вотеши даьцеши шоай цӏагӏа ба, ераш къонахийи кхалнахи ба. Беро из наьха сагага аьлча, хӏама дац, хӏаьта шоана дагӏац ишта къамаьл дар.

Хийла ткъаь пхе шерара зӏамсаг хул шийл итт шу йоккхагӀйолча кхалсагага "даьци" яхаш латташ. ЦаӀ хов сона — нийса дац из.

Шоай цӏераш яха.

воти ❌ —> къонах ✅
даьци ❌ —> кхалсаг ✅
дáди / дадá ❌—> воккха саг ✅
нáни / нанá ❌ —> йоккха саг ✅

кӏаьнк —> зӏамсаг ✅
Кӏезигагӏа дале, 14-15 шу даьнначахой зӏамсаг ва из, кхы хьалхагӏа цох из хиннавеце.

йиӏиг ✅ —> йоӏ❓
Йоӏага "йиӏиг" аьле йистхул вай. Укхаза баккха бехк бац.

#ГӀалгӀайБелгало

Фу ха яьннай?

21:05 — иттлагӀчоа пхи минот яьннай / ийс даьнна пхи минот яьннай
21:29 — иттлагӀчоа ткъаь ийс минот яьннай /...
21:30 — иттлагӀчоа ах даьннад
21:31 — ткъаь ийс минот йоацаш итт даьннад /... /...
21:55 — пхи минот йоацаш итт даьннад / итт дáла пхи минот йисáй / пхи минот яьлча, итт доал

15:08 ?
— диълагӀчоа бархӏ минот яьннай

Кхойтта минот йоацаш сахьат даьннад?
— 12:47 / 00:47

#ГӀалгӀайБелгало

Ислами, имани, ихьсани

Яхьья ибн ЯӀмарагара дувц, цо аьлар, аьнна:

«Духхьашха¹ дéгӀáчох² Басрате къамаьл де ваьннар МаӀмад аль-ДжухӀани хиннав. Сои Хьумайд ибн Ӏабдуррохьмáн аль Хьимъяри‌и хьажол (е Ӏумрат) де дахáча хана оах аьннадар: "АллахӀа Элчан, ﷺ, асхьабех цхьа саг вайнавала‌ра-кх вайна вай хоаттаргдолаш цигарча‌р де‌гӀа‌чох деш долча къамаьлех лаьца". ТӀаккха маьждигера аравоаллаш хинна ӀабдуллоахӀ ибн Ӏумар ибн аль-ХоттӀоаб кхийтта‌ аьттув баьлар тха. Ази са новкъостои цунна го бир: цаӀ аьттехьи вож аьрдехьи волаш. Сай новкъосто къамаьл де се викал³ вича санна а хийтта, аз аьлар: «Абу Ӏабдуррохьман, тхогахь нах баьннаб Къуръан дешаш а болаш, Ӏилманна тӀехьабаьрза⁴ а болаш а, тӀаккха кӀезига царех дийцар цо, де‌гӀа‌ хилар дац а яхаш, гӀулакхаш ши-ша‌ хьахулаш да а я‌хаш. ТӀаккха цо аьлар: "Хьайх уж кхете, царга хоам дӀабелахь со царех цӀена волга а, уж сох цӀена болга а. ӀабдуллахӀ ибн Ӏумар дув буаш волчох дув ма буъ аз, царех цхьаннега Ухьуд-лоам миссел дошув а долаш, цо из [АллахӀ духьа] дӀадахийтача, АллахӀа из къоабал ма дергдац цунгара цо дегӀа хиларца им диллалца. Цул тӀехьагӀа аьлар цо:

Са дас, Ӏумар ибн аль-ХоттӀоаба, дийцадар сога:
«Цхьан дийнахьа тхо АллахӀа Элчанца, ﷺ, долча хана цхьа къонах вера тхогахьа лоа мо кӀай дувхар дувхаш, кӀор мо Ӏаьржа мос йолаш, е наькъá воагӀаш хилара хьагуш лар⁵ а йоацаш е тхох цхьаннена вовзаш а воацаш. Пайхамар, ﷺ, волча Ӏохайра из ший голаш цун голашта дӀатӀа а оттаеш, ший кулгаш ший ворошта⁶ ӀотӀа а дийхка, тӀаккха аьлар цо:
— ХӀай Мухьаммад, Исламах дувц сона.
ТӀаккха АллахӀа Элчано, ﷺ, аьлар: — Ислам да Ӏа АллахӀ воацар кхы даьла цахилар а, Мухьаммад АллахӀа элча хилар а тешал дари, ламаз дари, загат дӀадалари, Ромадоан бетта марха кхабари, наькъа низ кхоаче, хьажол дари.
— Бакъ лув хьо — аьлар вокхо
[Ӏумара] аьлар: «ТӀаккха цецдайлар тхо цунах: ше хетта а хетт укхо, ше бакъ лув хьо а йоах укхо».
ТӀаккха [къонахчо] аьлар:
— ТӀаккха дувцал Ӏа сона иманах.
— Ӏа им диллар да АллахӀацеи, цун малайкашцеи, цун китабашцеи⁷, цун элчашцеи, Аьхартденцеи, дéгӀá хиларцеи: дикачунца а, вочунца а — аьлар.
— Бакъ лув хьо, — аьлар вокхо — ТӀаккха ихьсанах дувцал Ӏа сога.
— Ӏа АллáхӀá Ӏибадат дар да хьайна из гуча санна: хьона из ца гой а, цунна хьо гу — аьлар
— ТӀаккха дувцал Ӏа сога Къематденах — аьлар
— Цох хаттар хьакхаьчар из хаттар дӀаденначул дукхагӀа ховш вац ше — аьлар.
— ТӀаккха ювцал Ӏа сога цун белгалонаш — аьлар.
— Нанас шийна тӀалаттар Ӏояр а, хьона бӀаргагор а: когаш берзан, дегӀ берзан, доалахьа хӀама доаца жаӀуй⁸ шоайла яхьаш⁹ лувцаш хургба шоай гӀишлоний¹⁰ лакхалгахь — аьлар.
Цул тӀехьагӀа из дӀа а ваха, цхьа юкъ яьнначул тӀехьагӀа хаьттар сога [Элчано, ﷺ]: «ХӀай Ӏумар, хаттар луш хиннар мала вар хой хьона?» аьнна. «АллахӀáи цун Элчаннеи дикагӀа хов-кх» — аьлар аз. Цо аьлар: «Боккъал, Джабраил дар из шуга шун ди хьéха де‌на хинна».

📚 Хьадис хьадоаладаьр Муслим ва

---------------------------------------------------------
Ӏарбий йоазуви, белгалдаккхараши, Ӏодешари хетарашка да

#Хьадис

Хаттар:
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
«АллахӀ раьза хилва массарна». Нийса дий ер?
Жоп:
وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
✅ АллахӀ раьза хилва...
❌ ...массарна
❌ ...массарашта
❌ ...массанаьрна (массанаьна)
✅ ...массанена
✅ ...массабарашта

Ишта лоархӀ вай.

#ХаттарЖоп

Доацар хьатӀа а аьле, дар дӀатӀаоалийт
Когда наговаривают — приходится выговаривать.

© ГӀалгӀай кица

#ГӀалгӀайБелгало #Сакъердам

Кхалха яхар «кхычахьа дӀаваха», аьнна, маӀан долаш да, хьаяхачох. Цу тӀара доагӀаш хила деза из.