"Tim Taler yohud sotilgan kulgu" — nemis yozuvchisi Jeyms Kryus tomonidan yozilgan falsafiy ertak. Ushbu ertakni yozishda muallif o'z qalbini iblisga sotgan doktor Faust haqidagi afsonadan ilhomlangan.
Asar syujetiga ko'ra, 1930-yillarda Gamburgda yashovchi 3 yoshli bolakay Tim Talerning quvnoq va mehribon onasi vafot etadi. Oradan biroz o'tgach otasi yana uylanadi. O'gay ona esa Timga juda ham shafqatsiz munosabatda bo'la boshlaydi.
Tim 5 yoshga kirganida otasi ham vafot etadi. Dafn marosimi kuni ippodromga kelgan Tim bashang kiyingan Chezare Lefuet ismli odamga duch keladi. U bolakayga g'alati bitim taklif qiladi: Tim har qanday garovda g'alaba qozonish qobiliyatiga ega bo'ladi, biroq buning evaziga Lefuet Timning baxtli kulgisini tortib oladi.
Tim kelishuvga bajonidil rozi bo'ladi. Ammo, uning qobiliyatidan xabar topgan o'gay onasi bundan boylik orttirish maqsadida foydalanib, uni ippodromlarga olib bora boshlaydi. Natijada oilaning hayoti tez orada ancha yaxshilanadi.
Lekin, Tim bundan xursand bo'lmas, kula olmasdi. Uning sirini bilmagan yaqin do'stlari esa Tim endi boyib ketgani uchun bizni mensimayapti deb o'ylay boshlaydi.
14 yoshida maktabni tugatgan Tim bunday hayotga ortiq bardosh berolmasligini anglaydi va kulgisini qaytarish uchun uydan qochib ketadi. Avvaliga u eng xavfli narsalarga pul tikib ko'radi. Chunki, bitim shartlaridan biriga ko'ra, Tim qachondir yutqazsa, kulgisi qaytib kelishi kerak edi. Biroq, hattoki eng aqlbovar qilmas garovlar ham uning g'alabasi bilan yakunlanadi.
Tez orada Chezare Lefuetning vafot etgani va bor boyligini Timga meros qoldirgani ma'lum bo'ladi. Keyinchalik Tim bitimning asl mohiyatini anglay boshlaydi: baron aslida Timning kulgisini sotib olgandi, chunki kulishni bilgan boy odam boshqalarning qalbini osongina egallab olar va undan foydalanardi. Shunda Tim "Lefuet" ismini teskari o'qib ko'radi va... baronning aslida "Teufel" (nemischa "Iblis") ekanini anglaydi.
Asar oxirida Tim do'stlari yordami bitimdan bo'shliq topadi va o'zining kula olishiga 1 tanga tikib, yutqazadi hamda kulgisini qaytarib oladi.
Nota bene!📜