ЭШҚОБИЛ ШУКУР ижоди

❗️
“Azal zulmatlarin kesib o‘tgan nur –
Insonni insonday ko‘rmak orzusi...”

O‘zbekiston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi, shoir, publitsist, adib Eshqobil Shukur bilan suhbat uyushtirdik.

📱 Suhbatni bugun 21.00 da YouTube kanalimizda tomosha qiling.

✅Jadidmedia’ga obuna bo‘ling

❗️
“Aslida ona tili emas, ona til deyishimiz kerak. Xuddi ona Vatan, ona yurt kabi”

🎤O‘zbekiston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi, shoir, publitsist, adib Eshqobil Shukur tabrigi

✅Jadidmedia’ga obuna bo‘ling

•••
Бунга бир йилдан сўнг гуллар келади,
Эшикни юракдай қоқарлар «дук...дук...»
Ялпайган остона жавоб қилади:
«Эшқобил уйда йўқ!»

Ўн йилдан сўнг келар бева шамоллар,
Тоғларнинг кўзидан сачраб кетар дўқ:
«Қайтингиз, қарғалган гумроҳ аёллар,
Эшқобил ерда йўқ!»

Турналар келади юз йилдан кейин,
Ҳар бири тумшуқда келтирар бир чўғ.
Ва мовий байроқлар бош силкир майин:
«Эшқобил кўкда йўқ...»

Бу ўтар дунёдан минг йил ҳам ўтар,
Келарсан... Ер-осмон ботади терга.
Шунда кесаклардан ўт чиқиб кетар:
«Эшқобил шу ерда!»

1992 йил

✍️ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

«Маънавий ҳаёт» журналининг 2024 йилдаги 3-сони мутолаа учун ҳавола қилинмоқда.

©️ Журнал таҳририят томонидан тақдим этилди.

📖 Мутолаа энг севимли машғулотингизга айлансин!

〰️〰️〰️〰️〰️
Kanalga ulanish👇👇👇
https://t.me/gazetalar_sharhi

​​#Карвон_қўнғироғи

Ижтимоий тармоқлар “мажбурий обуна” деб билиб-билмай бонг урди. Тўғри, олди-қочди билан кун кўраётган савиясиз нашрлар бисёр, уларга обуна қилиш учун ҳар хил найранглар ҳам бўлган бўлиши эҳтимолдан кўра ҳақиқатга яқин. Лекин бу жараёнда ҳўлу қуруқ баравар ёнмаслиги керак эди. Ўзбек маданияти, миллий тафаккури, миллий руҳини тарғиб қилиб келаётган нашрлар ҳам бор-ку. “Тафаккур” журналига обуна бўлинг, уни ўқинг!” дейиш Абдулла Қодирийни, Ойбек ва Миртемирни ўқинг дегани эмасми? “Жаҳон адабиёти”га обуна бўлинг, уни ўқинг!” дейиш Лев Толстойни, Гётени, Чингиз Айтматовни ўқинг, дегани эмасми? “Маънавий ҳаёт” журналини ўқиш миллий маънавиятимиз, миллий руҳимиз асосларини яхши билиш учун ҳаракат дегани эмасми? “Ёшлик” журнали ўзбек адабиётининг бугунги манзараларини намоён этмайдими? Бундай журнал ва газеталаримиз кам эмас-ку. Уларни ҳам хас-хашаккка қўшиб ёқиб юбориш нотўғри-ку.

Ҳадеб мажбурий обуна дея дўмбира чалаётганлар танганинг иккинчи томони ҳақида ҳам ўйлаб кўришса бўларди. Мен Қизириқ туманига борганимда ҳамроҳларим бир кекса ўқитувчининг уйига олиб боришди. Ўқитувчи менга хонасини кўрсатди. Хонасида ўтган асрнинг 70 йилларида чиққан ”Шарқ юлдузи”, “Фан ва турмуш”, “Муштум”, “Гулистон” каби газета ва журналлар тахланиб турарди. Бу тахламлар орасидан ҳатто “Ёшлик” журналининг Эркин Воҳидов чиқарган илк сонини топса бўларди. Мен бу кекса ўқитувчининг ҳурмат эътибори қайдан эканлигини бирдан тушундим. Ўқитувчи ҳам ўқувчиларга дарс ўтиш жараёнида бу журнал газеталарнинг қанчалар асқотгани ҳақида гапирди.

Хуллас, бугунги глобаллашув замонида миллий маънавиятнинг ҳимояга эҳтиёжи қай даражада бўлса, унга хизмат қиладиган савияси баланд нашрларники ҳам шу даражада.

✍️ Эшқобил ШУКУР,  "ХХI аср ўйлари" мақоласидан.

@Eshqobil_Shukur_ijodi

ХИЛВАТДАГИ ЁЛҒИЗ КУЛБАДА

Ташқарида зим-зиё зулмат,
Қора шамол куйлайди: ғир-ғир.
Уйда фонус менга ҳамсуҳбат,
Деразамда йиғлайди ёмғир.

Юрагимнинг туби, қаъридан,
Кимдир мени чақира бошлар.
Ташқарида зулмат наҳридан,
Деразамга тўкилар ёшлар.

Тоғ этаги... Кулба... Мен билан,
Фонус нурин кўради баҳам.
Тушгим келмас, юрак қаърига,
Чиққим келмас ташқарига ҳам.

2004 йил, 20 январь

© Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

“Asr afsonalari” – Eshqobil Shukurning ichki poetik olamini namoyon qiladi

🎙Komiljon Hamroyev

📺“Birgalikda o‘qiymiz”

@mm_telekanal

#Асардан_парча

“Ёғи йилтиллаган, икки юзи қип-қизил, мўйловини ҳадеб силаб қўяверадиган бақалоқ бир кас машинанинг кузовида туриб келтирилган пахталарни қабул қилар, ким пахта топшираётган бўлса, ундан исми-фамилиясини қайта-қайта сўраб, кўмир парчаси билан пахта тугилган бўзга катта-катта ҳарфларда “ Палончиева Пистонча “ деб ёзиб қўяр эди.
“ Хуш кампиршо, исм-фамилянгизни айтинг”.
Ойхол момо аёллар эрларининг исмлари билан фамилияга юрадилар деб тушунар эди. Шунинг учун ҳам у бир муддат жим қолди. Марҳум чолининг исмини айтишдан тортинди. Айтса, хурматсизлик қиладигандай туюлди унга. Чунки, кўз очиб кўриб, кўз юмиб кузатган чолининг исмини шу пайтга қадар бирор марта ҳам айтиб кўрмаган эди.
“ Отаси ” деган сўз “ Мардон “ деган сўздан улуғроқ ва қутлуғроқ эди. “ Отаси “ деган сўзни эрларига муҳаббат қўйган, бутун бир мамлакатдай рўзғорларини муқаддас бешик каби авайлаб тебратган аёллар бошқача айтадилар. Бундай аёллар “ Отаси “ деган муборак сўзга суяниб, улкан рўзғорларини кўтариб турадилар.
“ Ҳўв, кампиршо қулоқни бобойнинг олдига қоровул қилиб келдингизма? Исми-фамилянгизни айтинг, дедим ”.
“Ойхол бойвучча Раҳмонали чўпон қизи”.
“Вой бў! Замондан орқада қоб кетибсиз-ку, кампиршо! Исми-фамилияни бундай айтиш эскилик сарқитига киради. Айтганингиздай қилиб халтанинг устига ёзиш ҳам қийин. Ёзган тағдирдаям, каттароқ одамлардан биров-ярим кўриб қолса, бизга гап тегиши мумкин. Замонавий исми-фамилиянгизди айтинг. Тез бўнг”.
Бақалоқ одам атайлагандай қистаб қўймади. Ойхол момо исми-фамилияни айтиш жуда муҳим экан деб ўйлади. Э, майли айтса, айтади қўяди-да. Дарвоқе,,, ўзи исми-фамилия деганлари қандай айтилар эди... “Ойхолува Мардонбой...”
Бу гап Ойхол момонинг оғзидан чиқиши билан бақалоқ одам хохолаб кулиб юборди. Унинг икки юзи баттар қизғиш тусга кирди. Ҳатто шу пайтгача фақат бақрайиб турган мазмунсиз кўзларидан ёш ҳам чиқиб кетди. Одамзоднинг кўзлари бунчалар бебурд. Бошқа пайтда-ку майли-я, лекин, бировнинг устидан кулаётганда қуйилиб келаётган кўз ёшлар ким учун, нима учун?.. Шаккок ва кибор, қуп-қуруқ завқу-шавқни ҳўллаб қўйиш учунми?”.

✍️ Эшқобил ШУКУР, “Оқибат оқшоми” қиссасидан.

@Eshqobil_Shukur_ijodi

ЧАҚМОҚ  ҚИЗИ

Бу не таманнодур, бу не кўркам ноз,
Суйгулим, ойгулим, чақмоқнинг қизи,
Мен одам боласи, менинг умрим оз,
Сизга йўкдир ўлим, мангу ёлғизим.

Бу не мурувватдир, бу не тараҳҳум,
Мени ўтга ювар чақмоқнинг қизи.
Танда таҳлика-ю, руҳда тақаддум,
Сиз ойдай хотиржам, мангу ёлғизим.

Бу не файзли рафтор, бу не тажалли,
Руҳимнинг бекачи, чақмоқнинг қизи,
Мен бир ўткинчиман, дунё ажалли,
Сизга йўкдир ўлим, мангу ёлғизим.

1993 йил.

✍️ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

Эшқобил Шукур ёзувчи Шукур Холмирзаев ҳақида...

@Eshqobil_Shukur_ijodi

​​АЙЛОНА

“Тилимнинг остида новвотим бордур”,
Дилимнинг остида ҳасратим  бордур.

Ул шаҳду шакарга ошиқи зор биз,
Кенг гулзор ичинда бир гулга зор биз.

Бошим айлонади, дунё айлона,
Бир гумбаз остида минглаб вайрона.

Бир кўнгул ичинда қанча гулзор бор,
Шу гулзор қасдида шунча мозор бор.

Бошим айлонади, дунё айлона,
Сиз шойи шаманлар ичра сайлона.

Муҳаббат гуллатар хоки туробим,
Мулки ризвон этар мулки харобим.

Ҳасратим, ҳайратим, хайрим ҳайрона,
Ёлғиз бошим узра фалак айлона.

Тилимнинг остида новвотим бордур,
Дилимнинг остида ҳасратим бордур.

✍️ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

​​#Бобосўз_изидан

“Сарт” сўзига қайтиб

Беҳбудийнинг "Сарт сўзи маълум бўлмади" деган мақоласи бор. “Бу исм шимол халқи, яъни тотор ва қозоқ қардошларимиз тарафидан Туркистоннинг шаҳар халқига берилган исмдур”, – деб ёзади Беҳбудий.  “Девону луғотит турк”да кўрсатилишича, бу сўз савдогар маъносини англатади. Сартнїң азуқї  арїғ  болса, jол ӱзӓ jэр, яъни “Савдогарнинг моли ҳалол ва тоза бўлса, йўл устида ёяди”.
ХХ асрнинг бошларида сарт сўзининг маъноси устида зиёлилар кўп баҳслашганлар. Беҳбудийнинг бу ҳақдаги мақолаларида бу сўзнинг қабила ё элат номини англатиш-англатмаслиги борасида анча мулоҳазалар билдирилган. У бу сўзнинг этимологик маъноси ҳақида ҳам турли олимларнинг турли мулоҳазаларини келтириб ўтган. Масалан, айрим мутахассисларнинг сарт сўзи шарт сўзидан келиб чиққан деган мулоҳазаларини келтиради, айримлар эса бу сўз “маданий” ёки “тожир” маъносида деб айтганларини ҳам таъкидлаб ўтган. Маҳмуд Кошғарий ҳам сарт сўзининг қабила ё элат маъносини англатиши ҳақида маълумот бермаган.
ХIV асрда тузилган луғат “Китоб ат  туҳфа”га кўра сарт сўзи “ўтроқ аҳоли, доим бир жойда яшовчи, муқим турувчи, шаҳарлик киши” маъноларини англатади. Аслида бу сўз санскритдан sartha сўзи “тожир, савдогар” маъносида ўзлашган, деган қараш асосли кўринади.  “Қутадғу билиг”да “карвон боши” сартлар башы бирикмаси билан ифодаланган.

✍️ Эшқобил ШУКУР, Бобосўз изидан» китобидан.

@Eshqobil_Shukur_ijodi

***
Оқшом чўкаётган олтин лаҳзалар
Мағрибда бир юлдуз милтираган чоғ,
Оят тинглагандай барча нарсалар
Шомнинг ҳасратига тутганда қулоғ.

Аста кўзларимга чўка бошлар мунг,
Кўксимга қадалиб турар бир ханжар.
Руҳимда Ҳасратни уйғотади тун,
Муқим бир ҳолимда кўнглим дарбадар.

Шодон бир қўшиқлар бошлай олмайман,
Кипригимга тизиб тошу кадарни...
Найлайки, суғуриб ташлай олмайман
Кўксимга урилган сирли ханжарни.

✍ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

ИЧКИ ЗИДДИЯТ

Оппоқ булут кийиб ўтди марҳумлар...
Кўлимда ҳамён-у, эгнимда жубба.
Ўтдилар хаёлга, Сўзга маҳкумлар,
Кўзимда дунё-ю, сўзимда тавба.
Ойдин кеча эди... кўп ғамгин кеча...
Оппоқ булут кийиб ўтди марҳумлар,
Ҳаёт ўзича-ю, хаёл айрича,
Бир кўнгил устида минглаб ҳукмлар.
Тилимда дарё-ю, дилимда олов,
Ортда — сўз, олдинда ўйнар рақамлар,
Оёқда пайтава, қўлимда ялов,
Ҳолимга кулгандай бўлар марҳумлар.
Гоҳо сўниб қолиб, гоҳида тошиб,
Ўзни жамлай олмай ўтаётирман,
Ҳолимга қарайман: ўттиздан ошиб,
Ўттизга бўлиниб кетаётирман.

1990

✍️ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi

​​#Карвон_қўнғироғи

24 соатда 100 йиллик чекиниш

1937 йилнинг июлидан 1938 йилнинг ноябригача Совет зиндонларида Сталин қатағонлари забтидан ҳар 57 секундда бир киши қатл қилинди. Ҳар 57 секундда бир қатл! Бу одамлар ўз ажали ё касали билан эмас, суд ҳукми билан ўлдирилган.
1938 йилнинг 4-октябри тарихимизга  қатл куни сифатида муҳрланган. Шу куни Абдулла Қодирий, Абдулҳамид Чўлпон, Абдурауф Фитрат, биринчи ўзбек кинорежиссёри ва фотографи Худойберган Девонов каби миллатнинг буюк фарзандлари  отиб ташланган. Ўша куни қатл қилинганлар сони  507 нафар эди. 507 нафар миллат устунлари!
Дарҳақиқат, миллат ҳам, Ватан ҳам уйга ўхшайди. Уйни устунлар ушлаб туради. Устунлар қуладими, бас, уй ҳам қулайди. Мустабидлар миллат устунларини, фикрлайдиган одамларни йўқ қилиш билан қуллик тузумини мустаҳкамалаганлар.
Бор йўғи 24 соатдан иборат ўша мудҳиш бир кун – 4 октябр миллатимиз тарақиётини ва миллий тафаккуримизни  100 йил орқага тортиб юборди десам, хато бўлмайди. Агар шу қатағонларда қатл этилган улуғлар омон қолишганда эди бизнинг миллий тафаккуримиз, тараққиётимиз мутлақо бошқача бўлар, айни пайтда биз  бошқача босқичда яшаётган бўлардик.
Абдулла Қодирий 1937 йилнинг 31 декабрида қамоққа     олинганда шундай деган: «Ҳақиқат йўлида ҳеч қандай жазодан, қийноқдан қўрқмайман. Агар отмоқчи бўлсалар, кўкрагимни кериб тураман!»
Ватанимиз озодлиги йўлида қурбон бўлган азизларнинг охиратлари обод бўлсин!

✍️ Эшқобил ШУКУР

@Eshqobil_Shukur_ijodi