• MicoZist | مایکوزیست

اما چیزی که توی کتاب بیان شده و چیزی که بهتره ما برای کنکور در نظر بگیریم چیه؟

نکته اول : کتاب خلاصه و ساده شده گفته پس ناله نکنید چرا مبهمه اگر نبود کل متن بالارو مجبور بودی با جزئیات بیشتر مسلط شی. در ضمن طراح کنکور با سواد و عاقله میبینه کتاب حرفی نزده به این قسمتای مبهم نمیپردازه تا همین امروز که نپرداخته. فرض هم کنیم یه روز دست رو قسمت مبهم این موضوع بزاره علمی جواب نمیده مطابق کتاب کلید میده. پس بریم سراغ متن صریح کتاب درسی:

- قند مصرفی ترجیحی E.coli گلوکزه.

- باکتری زمانی می‌تواند از لاکتوز محیط استفاده کند که : 1- گلوکز در محیط نباشه و 2- لاکتوز در اختیار باکتری قرار بگیره.

- آنزیم‌های لازم برای مصرف لاکتوز درمقایسه با گلوکز یکی نیست و متفاوته‌.

در نبود گلوکز:
- لاکتوز تو محیط کم باشه -> رونویسی کم از اپران
- لاکتوز کلا تو محیط نباشه -> توقف کامل رونویسی از اپران

در حضور گلوکز -> عدم رونویسی از اپران لاکتوز

* کتاب میکه : لاکتوز محیط به باکتری وارد ( نگفته چطوری ) میشه و مهار‌کننده‌رو دچار تغییر شکل میکنه.

--

اپران مالتوز :

- مشخص شده است که (اگر) در (محیط) باکتری قند مالتوز وجود داشته باشد، (درون) باکتری آنزیم‌هایی ساخته می‌شود که در تجزیه آن دخالت دارند.

- در عدم حضور مالتوز -> اپران مالتوز بیان نمیشود چون -> باکتری نیازی به آن‌ها ندارد.

--

جمع بندی حالتی که باید در نظر بگیرید :

اپران لاکتوز :

- گلوکز در محیط هست / لاکتوز نیست : عدم بیان اپران

- گلوکز در محیط نیست / لاکتوزم نیست : عدم بیان اپران

- گلوکز در محیط نیست / لاکتوز زیاد هست : بیان کامل اپران

- گلوکز در محیط نیست / لاکتوز کم هست : بیان کم اپران

--

اپران مالتوز :

- گلوکز در محیط نیست / مالتوز هست : بیان اپران

- گلوکز در محیط نیست / مالتوز نیست : عدم بیان اپران

- گلوکز در محیط هست / مالتوز نیست : عدم بیان اپران

* گلوکز در محیط هست / مالتوزم هست : ‌بیان ( اندک ) اپران < اینجا برخی منابع کمک‌درسی و آزمون‌ها کلا عدم بیان اپران میگیرن، که شما سعی کنید با حدس نظر طراح و ذهن‌خوانیش با توجه به مابقی گزینه‌ها دیدگاهش رو تشخیص بدین >

--

🫀 @MicoZist | مایکوزیست

تشریح چیزی که واقعا رخ میده:

مورد اول : باکتری نمیتونه همینطوری لاکتوز محیط رو جذب کنه! نیازمند پروتئین‌های غشایی خاصی به نام ترنسپورترهای لاکتوز / مالتوزه.

مورد دوم : این پروتئین‌ها ژن‌شون در خود اپران اون قند قرار داره! یعنی یکی از همون ژن‌های اپران لاکتوز مثلا، ژنیه که محصولش یه پروتئین‌غشائیه که کمک میکنه لاکتوز به درون باکتری وارد شه.

پرسش!؟ : برای بیان شدن ژن‌های اپران لاکتوز ما نیاز به حضور لاکتوز و اتصالش به مهارکننده داشتیم! چطوریه که قبل از ورود لاکتوز، از ژن های اپرانش میشه رونویسی کرد و اون پروتئین‌غشایی رو ساخت؟

پاسخ : فرایندی به نام رونویسی اولیه یا پایه ( Basal transcription )، باعث میشه رنابسپاراز بتونه از مهارکننده عبور و رونویسی کنه حتی در عدم حضور لاکتوز در درون باکتری!

مورد سوم : با رونویسی از اپران سه ژنی لاکتوز ( اسم ژن اول Z ژن دوم Y و ژن سوم A هستش ) سه محصول درنهایت تولید میشن، محصول ژن Z پروتئین β-گالاکتوزیداز هست که در تجزیه لاکتوز به گلوکز و گالاکتوز نقش داره، محصول ژن Y هم همون پروتئین غشائیه که اسم گالاکتوزید پِرِمِئازه، محصول ژن A هم تی‌اوگالاکتوزید ترنس‌اسِتیلازه که تو تجزیه گالاکتوزید‌های سمی نقش داره.

مورد چهارم : تو باکتری E.coli ما یه پروتئینی داریم به اسم CAP یا CRP به معنی Catabolite activator protein که شبیه عوامل رونویسی توی یوکاریوت‌هاس و با اتصال به توالی خودش ( CAP-Binding site ) به رنابسپاراز کمک میکنه بهتر و سریعتر و بیشتر از اون ژن‌های اپران رونویسی کنه.

مورد پنجم : پروتئین CAP تو حالت عادی غیرفعاله! زمانی فعال میشه که نوعی نوکلئوتید تک‌فسفاته حلقوی!! بهش وصل شه. بهش میگن حلقوی چون فسفاتش با دو تا از اکسیژناش به دوتا از کربنای قند نوکلئوتید پیوند داده و ساختار حلقوی ایجاد کرده که بهش میگن سیکلیک‌آدنوزین‌مونوفسفات‌ ( cAMP ). حالا خود این نوکلئوتید که باعث فعال شدن CAP میشه توسط کی ساخته میشه؟ آنزیمی به نام آدنوزیل‌سیکلاز.

مورد مهم ششم : اگر غلظت گلوکز درون باکتری زیاد باشه، از عملکرد آدنوزیل‌سیکلاز جلوگیری میشه ( گلوکز مهارش میکنه ) و در نتیجه cATP ساخته نمیشه یا خیلی ناچیز ساخته میشه پس نمیتونه به CAP وصل شه و فعالش کنه چون مقدارش خیلی کم شده در حضور گلوکز. خلاصه حضور گلوکز باعث کاهش یا عدم تشکیل cAMP-CAP میشه. همون چیزی که با اتصال به CAP-Binding site قرار بود مقدار رونویسی رو افزایش بده.

مورد مهم هفتم : اگر گلوکز تو محیط نباشه یا خیلی کم باشه، مقدار زیادی cAMP ساخته میشه و میچسبه به CAP تا فعال شه و مقدار بیشتری cAMP-CAP تولید شه تا شدت رونویسی از اپران‌ها زیاد شه!

نتیجه گیری: به این مکانیسم مورد ششم و هفتم میگن سرکوب کاتابولیک! که باعث میشه وقتی گلوکز هست اپران‌ها الکی رونویسی نشن.. ( چون قند ترجیحی باکتری گلوکزه )

مورد هشتم : در مورد اپران لاکتوز -> وقتی لاکتوز تو محیط باشه و گلوکز نباشه یا کم باشه رونویسی از اپرانش شدت پیدا میکنه و اگه لاکتوز و گلوکز جفتشون به مقدار زیادی باشن، طی سرکوب کاتابولیکی مقدار رونویسی اپران لاکتوز به شدت افت میکنه و تقریبا میشه گفت رونویسی‌ای انجام نمیشه ( خیلی ناچیز ). و در آخر کلا اگه لاکتوزی وجود نداشته باشه به دلیل رونویسی پایه که توضیحشو دادم مقدار کمی اپرانش بیان میشه تا اگه در آینده لاکتوزی وارد محیط شد بتونه از پروتئین غشائیش رد شه بیاد داخل‌.

مورد نهم : برای اپران مالتوز ( کمی پیچیده تر از لاکتوزه و در اصل مالتوز یه اپران نداره چند اپران مختلف مرتبط بهم داره که بعضیاشون به کمپلکس cAMP-CAP وابستن بعضیاشونم نیستن ) --> اون ژنی از اپران مالتوز که قرار ترنسپورتر مالتوز ( پروتئین غشایی وارد کننده مالتوز از محیط به درون سلول ) رو بسازه مستقله از اون کمپلکس و بدون حضور گلوکز هم بیان میشه! اما ژن تجزیه کننده مالتوز تو اپرانی قرار داره که وابستس به کملپکس و حضور گلوکز ( یعنی گلوکز نباید باشه تا بیان شه! )

مورد دهم : اگر مالتوز تو محیط وجود نداشته باشه آنزیم تجزیه‌کنندش ساخته نمیشه اما بخشی از اپرانش که پروتئین‌ ترنسپورتر مالتوز رو کد میکنه میتونه بیان بشه.. اگه مالتوز تو محیط باشه با فعال‌شدن malT ( همون فعال کننده ) رونویسی از ژن‌های تجزیه‌کننده مالتوز شروع میشه.

جمع بندی چیزی که واقعا رخ میده:

در اپران لاکتوز :

- گلوکز نیست لاکتوز هست -> بیان اپران
- گلوکز هست لاکتوز نیست -> بیان‌کم / عدم بیان اپران
- گلوکز هست لاکتوز هست -> بیان کم اپران

در اپران مالتوز :

گلوکز هست مالتوز نیست -> عدم بیان اپران ( برخی منابع : بیان کم اپران در حدناچیز و صفر )
گلوکز هست مالتوز هست -> بیان کم اپران
گلوکز نیست مالتوز هست -> بیان شدید اپران


منابع : لنینجر + پاپ‌مد
تایپنده : مایکوزیست

🫀 @MicoZist | مایکوزیست

در یوکاریوت‌های حاوی لوله گوارش مثل انسان، آمیلاز و لاکتاز و.. در سطح غشای سلول‌های جذب‌کننده‌ان و بعد تجزیه به مونوساکارید می‌تونن جذب سلول شن و فرایندهایی مثل گلیکولیز رو طی کنن. ( به استثنای یه سری یوکاریوت‌ها که بدون گوارش مستقیم مونوساکارید جذب میکنن مثل کرم کدو یا هیدر که گوارش برون سلولی ناقص داره و مونومر جذب نمیکنه. )

و اما در پرکاریوت‌ها که شامل باکتری‌ها میشن داستان از چه قراره؟ این موضوع تو یه باکتری خیلی مهم و معروفی به نام E.coli بررسی شده، مکانیسم علمی‌ش رو توضیح میدم بعد میگم طبق کتاب باید چطور فرض کنید ( چون کتاب ساده و خلاصه کرده موضوع رو یه سری‌جاهاش مبهمه ).

🫀 @MicoZist | مایکوزیست

تحلیل عبارات سوال بالا.

تحلیل 👇

چند مورد از گزاره‌های زیر در ارتباط با تنظیم بیان‌ژن در جانداران به درستی بیان شده است؟

الف- امکان مشاهده تنظیمی مشابه تجزیه دی‌ساکاریدی از واحدهای یکسان در جانداری که برای بیان ژن‌ درآن، عامل محرک از غشاهایی میگذرد، وجود دارد.

ب- در نوعی تنظیم که پروتئینی بر سر راه نوعی بسپاراز قرار گرفته، امکان شروع رونویسی از ژن‌های تجزیه کننده نوعی دی‌ساکارید در عدم حضور آن وجود ندارد.

ج- در تنظیم مثبت رونویسی باکتری E.coli، اتصال نوعی پروتئین آنزیمی به توالی تنظیمی متصل به اولین ژن آماده رونویسی، قبل از اتصال آن پروتئین به نوعی گلیکوپروتئین می‌باشد.

د- افزایش طول عمر رنای پیک در جانداری که طول‌عمر این رنا در آن‌ها اندک است، مثالی از تنظیم بیان ژن در مرحله رونویسی است.

ه- با انتقال E.coli از محیطی فاقد گلوکز و دارای لاکتوز به محیطی دارای گلوکز فراوان و فاقد لاکتوز، بیان ژن پروتئین‌های دخیل در تنظیم بیان‌ژن این دی‌ساکارید متوقف می‌شود.

🫀 @MicoZist | مایکوزیست

قلمچی کلمچی نداره
تو این کارگاه تست گیاهی نباید بالای ۲۰ ثانیه حلش طول بکشه

تدریس ویژه کل گفتار 3 فصل 7 دهم.
هشدار کبری : این تدریس متفاوت با هر درسنامه و تدریس دیگس، و بعد از دیدنش یه دنیای جدیدی از اموزش به روتون گشوده میشه😂

جلسه آموزشی - فصل 7 دهم - گفتار سوم - بخش آخر

جلسه آموزشی - فصل 7 دهم - گفتار سوم - بخش دوم

جلسه آموزشی - فصل 7 دهم - گفتار سوم - بخش اول

برای ازمون فرداتون میخوام تدریس یکی از گفتار‌های فصول گیاهی دهم رو رایگان بزارم چنل. کدوم گفتار باشه؟

چند سوالی که خیلیا پرسیدن:

پرسش: چه کسایی باید پایه یازدهم رو ترمیم کنن؟
پاسخ: همه کسانی که یازدهم رو تاحالا به صورت < امتحان نهایی > ندادن.

دوازدهمی‌های امسال, که پارسال یازدهم بودن براشون سوالای یازدهم هم نهایی بود و فقط در صورتی که دلشون بخواد میتونن ترمیمش کنن.

پرسش: فرصت ترمیم معدل برای کسایی که یک بار ترمیم کردن داده شده؟
پاسخ: هنوز نه ولی حتما داده میشه.

پ.ن : در صورت اجرایی شدن طرح پیش‌نهادی کمیسیون آموزش مجلس توسط شورای انقلاب فرهنگی، از سال ۴۰۵ فقط پایه دوازدهم 40% تاثیر قطعی میگیره و دهم یازدهم مثبت میشه اثرشون.

🫀@MicoZist | مایکوزیست

⚡️ حفظیات فصل سه دوازدهم

صفت : در علم ژن‌شناسی ، ویژگی ارثی جانداران را صفت می‌نامند .

ژن‌شناسی : شاخه‌ای از زیست شناسی است که به چگونگی وراثت صفات از نسلی به نسل دیگر می‌پردازد .

شکل : به انواع مختلف یک صفت ، شکل‌های آن صفت می‌گویند .

رنگ‌چشم => مشکی‌ قهوه‌ای سبزیاآبی
حالت‌مو => صاف موج‌دار فر

ژن‌نمود یا ژنوتیپ : ترکیب دگره‌ها در فرد
رخ‌نمود یا فنوتیپ :  شکل ظاهری یا حالت بروز‌یافته صفت

✔ گروه‌خونی Rh ( رزوس ) :
بر اساس بودن یا نبودن پروتئین D در غشای گویچه‌های قرمز
که اگر وجود داشته باشد ( مثبت ) و اگر وجود نداشته باشد ( منفی )
بود یا نبود پروتئین D به نوعی ژن بستگی دارد ( ژنی که می‌تواند پروتئین دی را بسازد D و ژنی که نمی‌تواند پروتئین دی را بسازد d )
رابطه بارز و نهفتگی برقرار است Dd
جایگاه ژن‌های Rh در کروموزوم یک در بازوی بالایی نزدیک به سانترومر
تعداد ژنوتیپ = 3
تعداد فنوتیپ = 2

✔ گروه خونی ABO :
بر مبنای بودن یا نبودن دونوع کربوهیدرات A و B در غشای گویچه قرمز است .
اضافه شدن کربوهیدرات‌های A و B به غشای گویچه قرمز یک واکنش آنزیمی است و
دونوع آنزیم وجود دارد یکی آنزیم A که کربوهیدرات A را به غشا اضافه می‌کند و یکی آنزیم B که کربوهیدرات B را به غشا اضافه می‌کند .
برای این صفت سه دگر وجود دارد A  B  O
جایگاه ژن‌های گروه خونی ABO در فام‌تن شماره نُه است .

✔ روابط بین‌ دگره‌ها :
- بارز و نهفتگی : Dd
- هم‌توانی : AB - اثر دگره‌ها همراه با هم ظاهر می‌شود .
- بارزیت ناقص : گل‌میمونی - صفت در حالت ناخالص ، به صورت حدواسط حالت‌های خالص مشاهده می‌شود .

✔ صفت مستقل از جنس : صفاتی که جایگاه ژنی‌ آنها در یکی از فام‌تن‌های غیرجنسی قرار داشته باشد .

✔ صفت وابسته به جنس : صفاتی که جایگاه ژنی‌ آن‌ها در یکی از فام‌تن‌های جنسی ( xy ) قرار داشته باشد .

✔ صفت وابسته به x :  گاهی ژن صفتی که بررسی می‌شود در فام‌تن x قرار دارد ، چنین صفتی صفت وابسته به x است مانند هموفیلی .

✔ هموفیلی : یک بیماری وابسته به x و نهفته ، فرایند لخته شدن خون دچار اختلال می‌شود . شایع‌ترین نوع هموفیلی به فقدان عامل انعقادی هشت مربوط است .
دگره‌ی بیمار h و دگره‌سالم H
* توجه شود که در فام‌تن y جایگاهی برای دگره‌های هموفیلی وجود ندارد !
* در این بیماری مرد یا سالم است یا بیمار ، نمی‌تواند ناقل باشد !
انواع ژن‌نمود = 5
انواع رخ‌نمود = 2

ناقل : فردی است که خود سالم است اما می‌تواند ژن بیماری را به نسل بعد منتقل کند .

صفات پیوسته : قد
صفات گسسته : Rh

✔ صفات تک‌جایگاهی :  صفاتی که یک جایگاه‌ژن در فام‌تن دارند - ABO

✔ صفات چندجایگاهی : صفاتی هستند که در بروز آن‌ها بیش از یک جایگاه‌ژن شرکت دارد - رنگ نوعی ذرت ( طیفی از سفید تا قرمز )

🌽 ذرت :
چند جایگاهی و پیوسته !
صفتی با سه‌جایگاه‌ژنی که هر کدام دو‌دگره دارد .
دگره‌های بارز رنگ‌قرمز و دگره‌های نهفته رگ‌سفید را به وجود می‌آورند !
در رخ‌نمود‌های ناخالص هرچه تعداد دگره‌های بارز بیشتر باشد مقدار رنگ‌قرمز بیشتر است .
ژنوتیپ = 27
فنوتیپ = 7
* بیشترین فراوانی مربوط به ستونی است که سه دگره‌ بارز دارد .
⁉️ چرا نمودار توزیع‌ فراوانی رخ‌نمود ذرت شبیه زنگوله است ؟
صفات چند‌جایگاهی ، رخ‌نمود پیوسته‌ای دارند ینی افراد جمعیت این ذرت ، در مجموع طیف پیوسته‌ای بین سفید و قرمز را به نمایش‌ می‌گذارند به همین دلیل ...

✔ اثر محیط :
گاهی برای بروز یک رخ‌نمود تنها وجود ژن کافی نیست !
محیط انسان شامل عوامل متعددی است تغذیه و ورزش عوامل محیطی‌اند که می‌توانند بر ظهور رخ‌نمود اثر بگذارند .

⁉️ چرا نمی‌توان تنها از روی ژن‌ها ، علت اندازه‌ی قد یک نفر را توضیح ؟
زیرا قد انسان علاوه بر ژن به عوامل محیطی مثل تغذیه و ورزش نیز بستگی دارد .

✔ مهار بیماری‌های ژنتیک :
نمی‌توان بیماری‌های ژنتیک را در حال حاضر درمان کرد ( مگر در مواردی معدود ) اما گاهی می‌توان با تغییر عوامل محیطی ، عوارض بیماری‌های ژنی را مهار کرد .

✔ بیماری فنیل‌کتونوری PKU :
آنزیمی که آمینواسید فنیل‌آلانین را تجزیه می‌کند وجود ندارد --> تجمع فنیل‌آلانین در بدن --> ایجاد ترکیبات خطرناک --> در این بیماری مغز آسیب می‌بیند !
* علت بیماری تغذیه از پروتئین‌های حاوی فنیل‌آلانین است !
وقتی نوزاد متولد می‌شود علائم آشکاری ندارد و در عین حال می‌تواند مبتلا به این بیماری باشد و با خوردن شیر مادر که حاوی فنیل‌آلانین است ، یاخته‌های مغزی او آسیب ببیند !
به همین علت نوزادان را از بدو تولد از نظر ابتلای احتمالی به این بیماری ، با انجام آزمایش خون از پاشنه‌ی پای راست ، بررسی می‌کنند .
* در صورت ابتلا ، نوزاد با شیرخشک‌هایی که فاقد فنیل‌آلانین است تغذیه می‌شود !

⁉️ رژیم‌غذایی نوزاد برای آینده؟
رژیم‌های بدون ( یاکم ) فنیل‌آلانین است .

🫀@MicoZist | مایکوزیست

با هزینه ثبت نام کنکور همین حوالی ۲ میلیون ناقابل نفری میشه

هزینش مثل اینکه ۲۹۰ تومنه.
امتحان نهایی ها هم هر درس فکر نکنم زیر ۵۰ تومن باشه یه میلیون باید براش کنار بزارید

📣#خبرنامه | هزینه ثبت‌نام و تقویم آزمون‌های سال 1404 سازمان ملی سنجش (بر اساس مصوبه هیات وزیران)

🔕نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۴
   ┤ ثبت‌نام / ۲۵ اذر تا ۱ دی ۱۴۰۳
   ┘ زمان برگزاری / ۱۱ و ۱۲ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴

🔕 نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۴
   ┤ ثبت‌نام / نیمه دوم اسفند‌ماه ۱۴۰۳
   ┘ زمان برگزاری / ۵ و ۶ تیرماه ۱۴۰۴

🫀 @MicoZist | مایکوزیست

ازونجایی که مبحث زادووَلَد حجم و نکات زیاد داره و کتاب هم توضیح نامفهومو سختیم داده، شده کابوس خیلیاتون، طی چندروز آینده یه آموزش ازش میزارم و بعد تستای پینوکیوش رو کم کم حل میکنیم که قشنگ براتون جا بیفته 🤰

بیشترین آزار رو از کدوم مبحث توی زیست میبینید؟😂 بیشترین مورد در اولویت تحلیل پینوکیو قرار میگیره