Fed Ảnh Hưởng Đến Thị Trường Tài Chính Toàn Cầu Như Thế Nào?
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) là ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới, và chính sách tiền tệ của Fed không chỉ tác động đến kinh tế Mỹ mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường tài chính toàn cầu. Dưới đây là những cách Fed tác động đến kinh tế thế giới.
1. Ảnh hưởng đến lãi suất toàn cầu
A. Khi Fed tăng lãi suất
- Khi Fed tăng lãi suất quỹ liên bang (FFR), chi phí vay vốn tại Mỹ tăng, khiến lợi suất trái phiếu Mỹ (US Treasury) cũng tăng theo.
- Điều này làm cho USD trở nên hấp dẫn hơn so với các đồng tiền khác, vì nhà đầu tư quốc tế muốn mua tài sản USD để hưởng lãi suất cao hơn.
- Kết quả:
+ Dòng vốn chảy khỏi các thị trường mới nổi (Emerging Markets - EM) trở về Mỹ, khiến đồng tiền các nước này mất giá.
+ Chứng khoán toàn cầu suy giảm, vì chi phí vốn đắt hơn và dòng vốn bị rút ra.
+ Doanh nghiệp và quốc gia có nợ bằng USD chịu áp lực lớn, do lãi suất vay tăng.
Ví dụ:
• 2022-2023: Fed tăng lãi suất mạnh để chống lạm phát, khiến đồng USD tăng vọt, nhiều nền kinh tế mới nổi như Argentina, Thổ Nhĩ Kỳ, Sri Lanka rơi vào khủng hoảng do nợ USD quá lớn.
• 2013 (Taper Tantrum): Khi Fed thông báo sẽ giảm QE, dòng vốn rút ồ ạt khỏi các thị trường mới nổi, gây khủng hoảng tiền tệ tại Ấn Độ, Indonesia, Brazil.
B. Khi Fed giảm lãi suất
- USD suy yếu, khiến dòng vốn chảy vào các thị trường khác (đặc biệt là thị trường mới nổi).
- Chứng khoán toàn cầu tăng, vì dòng tiền rẻ kích thích đầu tư.
- Giá hàng hóa (vàng, dầu, Bitcoin) tăng, do USD yếu làm tài sản trú ẩn hấp dẫn hơn.
Ví dụ:
• 2008-2020: Fed giữ lãi suất gần 0%, khiến dòng tiền chảy mạnh vào các thị trường mới nổi và tài sản rủi ro.
• 2020-2021: Fed hạ lãi suất xuống 0% để cứu nền kinh tế sau đại dịch COVID-19, dẫn đến bong bóng chứng khoán và crypto.
2. Ảnh hưởng đến thị trường ngoại hối (Forex)
- USD là đồng tiền dự trữ toàn cầu, chiếm hơn 60% giao dịch thương mại và dự trữ ngoại hối.
- Khi Fed điều chỉnh chính sách tiền tệ, USD biến động mạnh kéo theo sự biến động của nhiều đồng tiền khác như EUR, JPY, GBP, CNY.
- Các quốc gia có nợ bằng USD gặp rủi ro lớn khi USD tăng mạnh, vì họ phải trả nợ bằng đồng tiền mạnh hơn.
Ví dụ:
• 2022: Khi Fed tăng lãi suất, đồng JPY và EUR mất giá mạnh, khiến chi phí nhập khẩu của Nhật Bản và châu Âu tăng cao.
• 2015: USD mạnh khiến Trung Quốc phải phá giá nhân dân tệ (CNY), gây chấn động thị trường tài chính toàn cầu.
3. Ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán
- Khi Fed nới lỏng tiền tệ (hạ lãi suất, QE), tiền rẻ thúc đẩy nhà đầu tư đổ vào cổ phiếu, khiến thị trường tăng mạnh.
- Khi Fed thắt chặt tiền tệ (tăng lãi suất, giảm QE), dòng tiền bị rút khỏi chứng khoán, làm giá cổ phiếu giảm.
Ví dụ:
• 2020-2021: Fed bơm hàng nghìn tỷ USD qua QE, giúp S&P 500 và Nasdaq lập đỉnh lịch sử.
• 2022: Fed tăng lãi suất, khiến Nasdaq giảm hơn 30%, S&P 500 rơi vào thị trường gấu.
4. Ảnh hưởng đến giá vàng, dầu và hàng hóa
- Vàng và dầu thường có mối quan hệ nghịch với USD:
+ Khi Fed tăng lãi suất, USD mạnh → vàng giảm giá.
+ Khi Fed hạ lãi suất, USD yếu → vàng tăng giá.
+ Tương tự, dầu thô thường chịu tác động từ chính sách của Fed vì giá dầu giao dịch bằng USD.
Ví dụ:
• 2020: Fed hạ lãi suất và bơm tiền → Giá vàng tăng lên 2.000 USD/oz.
• 2022: Fed tăng lãi suất mạnh → Vàng giảm dưới 1.700 USD/oz.
5. Ảnh hưởng đến thị trường tiền điện tử (Crypto)
- Crypto thường hưởng lợi khi Fed nới lỏng tiền tệ, nhưng chịu áp lực khi Fed thắt chặt chính sách.
- Khi lãi suất thấp, nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận cao, đổ tiền vào Bitcoin, Ethereum, Altcoin
- Khi lãi suất tăng, dòng vốn rút khỏi thị trường crypto do chi phí vốn cao.
Ví dụ:
• 2020-2021: Fed giữ lãi suất 0%, giá Bitcoin tăng từ $5.000 lên $69.000.
• 2022: Fed tăng lãi suất mạnh, Bitcoin giảm từ $69.000 xuống $15.000.
6. Ảnh hưởng đến các nền kinh tế mới nổi
- Khi USD mạnh và lãi suất cao, các nước mới nổi gặp khó khăn vì:
+ Nợ bằng USD tăng do tỷ giá USD/ngoại tệ tăng.
+ Dòng vốn rút khỏi thị trường để quay về Mỹ.
+ Lạm phát nhập khẩu tăng do giá hàng hóa tính bằng USD cao hơn.
