NsarahmadAhmadi-نثار احمد احمدی

عوامل نحوی
عوامل نحوی 

 
عامل اندر نحو صد باشد چنین فرموده است
شیخ عبدالقاهر جرجانی آن پیر هدا
معنوی از وی دو باشد جمله دیگر لفظی اند
باز لفظی شد سماعی و قیاسی ای فتا
زان نود و یک دان سماعی هفت، دیگر بر قیاس
آن سماعی سیزده نوع است بی روی و ریا
نوع اول:
نوع اول هفده حرف جرّ بوّد می دان یقین
کاندرین یک بیت آمد جمله بی چون و چرا
با و تا و کاف و لام و واو و منذ و مذ خلا
رُبَّ ، حاشا ، من، عدا، فی ، عن ، علی ، حتی ، الی
نوع دوم:
واو و یا و همزه و الا ایا و ای هیها
ناصب اسم اند این هفت حرف پنج ازان بهر ندا
×××
اِنَّ با اَنَّ ، کَاَنَّ ، لَیتَ لکِنَّ ، لَعَلَّ
ناصب اسم اند و رافع در خبر ضد مَا و لاَ
نوع پنجم:
اَن و لَن ، پس کَی ، اذاً این چهار حرف معتبر
نصب مستقبل کنند این جمله دایم اقتضا
نوع ششم:
ان و لم ، لما و لام امر و لاءِ نهی نیز- این
پنج حرف جازم فعل اند هریک بی دغا
نوع هفتم:

جازم فعل اند این نه اسم با «ما» «اینما»
نوع هشتم:

نصب بر تمییز باشد آن منکر هر کجا
اولین لفظ عشر باشد مرکب با احد
همچنین تا تسع و تسعین می شمر این حکم را
×××
باز ثانی «کم» چو استفهام باشد نی خبر
ثالث ایشان «کاین» رابع ایشان « کذا»
نوع نهم:

«دونک» «بلهَ» « علیکَ» « حَیَّهَل» باش و «ها»
پس روید باز رافع اسم را « هیهات» دان
باز «شَتَّانَ» است و «سرعان» یاد گیر این بیت ها
نوع دهم:

رافع اسم اند و ناصب در خبر چون «ما» و «لا»
«کان» «صار» « اصبح» « امسی» و « اضحی» « ظل» «باتَ»
ما فتا، مادام ، ما انفکَّ ، لیس باشد از قفا
ما برح ، مازال، افعالی کزین ها مشتق اند
هر کجا بینی همین حکم است در جمله روا
نوع یازدهم: 
دیگر افعال مقارب در عمل چون ناقص اند

هست آن «کادِ» «کرِبِ» « اوشک » دیگر عسی
نوع دوازدهم: 
رافع اسماء جنس افعال مدح و ذم بود

چار باشد «نِعمَ » «بِئسَ» «ساءَ» دیگر «حبّذا»
نوع سیزدهم:

چون در آید هریکی منصوب سازد هر دو را
«خلت» باشد با « علمت» پس «جست» با « ظننت»
پس «زعمت» با « رأیت» پس «وجدت» با « خفا»
×××
بعد ازان هفت قیاسی اسم فاعل مصدر است
اسم مفعول و مضاف و فعل  باشد مطلقا
پس صفت باشد که او مانند اسم فاعل است
هفتم اسم تام باشد ناصب تمیز را
×××
عامل فعل مضارع معنوی باشد بدان
همچنین معنی بود عامل یقین در مبتدا
دولت و اقبال و جاهِ شاهزاده بر کمال
در تضاعف باد دایم ختم کردم بر دعا
×××
گر حروف عطف خواهی بی خلل
یاد گیر آن نظم و می خوان در محل
واو و فا و ثمَّ حتی نیز اَو
با ام و اما و لکن لا و بل
×××
اِنَّ را در چار جا مکسور خوان
ابتداء و بعد قول و قسم دان
چون در آید در خبر او لام نیز
دایماً مکسور خوانی ای عزیز
×××
اَنَّ را در پنج جا مفتوح خوان
بعد علم و بعد ظن و در میان
بعد لولا بعد لو تحقیق دان
تا نیفتی هیچ جا در شک آن

https://youtu.be/hH7zqAF641s?si=au-8SuLOXd_zdpbA

https://youtu.be/LkoJqq_1DtU?si=NAw6B1TXxyTVd3M9

https://youtu.be/E1XO2d5dVys?si=xC540vUWjg7WGDbZ

NsarahmadAhmadi-نثار احمد احمدی pinned «و فرمودۀ پیامبر ج:«الصِّيَامُ وَالْقُرْآنُ يَشْفَعَانِ لِلْعَبْدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، يَقُولُ الصِّيَامُ: أَيْ رَبِّ، مَنَعْتُهُ الطَّعَامَ وَالشَّهَوَاتِ بِالنَّهَارِ، فَشَفِّعْنِي فِيهِ، وَيَقُولُ الْقُرْآنُ: مَنَعْتُهُ النَّوْمَ بِاللَّيْلِ، فَشَفِّعْنِي…»

و فرمودۀ پیامبر ج:«الصِّيَامُ وَالْقُرْآنُ يَشْفَعَانِ لِلْعَبْدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، يَقُولُ الصِّيَامُ: أَيْ رَبِّ، مَنَعْتُهُ الطَّعَامَ وَالشَّهَوَاتِ بِالنَّهَارِ، فَشَفِّعْنِي فِيهِ، وَيَقُولُ الْقُرْآنُ: مَنَعْتُهُ النَّوْمَ بِاللَّيْلِ، فَشَفِّعْنِي فِيهِ»، قَالَ: «فَيُشَفَّعَانِ»[12].
«روزه و قرآن در روز قیامت برای بنده شفاعت می‌­کنند، روزه می‌­گوید: پروردگارا .. او را از خوراک و شهوت باز داشتم، پس شفاعت مرا دربارۀ او بپذیر و قرآن می‌­گوید: او را از خواب شبانه باز داشتم، پس شفاعتم را دربارۀ او بپذیر، پیامبر ج فرمود: شفاعت آنان پذیرفته خواهد شد».
همچنین فرمودۀ پیامبر ج: «إِنَّ فِي الْجَنَّةِ بَابًا يُقَالُ لَهُ الرَّيَّانُ، يَدْخُلُ مِنْهُ الصَّائِمُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يَدْخُلُ فِيهِ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ، فَإِذَا دَخَلُوا أُغْلِقَ عَلَيْهِمْ فَلَمْ يَدْخُلْ فِيهِ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ فَإِذَا دَخَلَ آخِرُهُمْ أُغْلِقَ، مَنْ دَخَلَ فِيهِ شَرِبَ وَمَنْ شَرِبَ لَمْ يَظْمَأْ أَبَدًا»[13].
«در بهشت دروازۀ هست که به آن «ریان» گفته می‌‌شود، در روز قیامت تنها روزه‌داران از آن در وارد بهشت می‌­شوند، از آن در، هیچ کس دیگری جز روزه‌داران وارد نمی‌شود، آخرین نفر از روزه‌دارن که وارد بهشت شد، آن در نیز بسته خواهد شد و هر کس از آن در وارد شود، می‌­نوشد و هر کس بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد».
* * *
 


[1]- رواه بخاری
[2]- صحیح بخاری و صحیح مسلم، (صحیح الجامع: 470).
[3]- صحیح سنن الترمذی: 549.
[4]- صحیح سنن النسائی: 1992.
[5]- صحیح سنن النسائی: 1991.
[6]- متفق علیه.
[7]- صحیح مسلم، صحیح الجامع: 3875.
[8]- صحیح الترغیب والترهیب: 1679.
[9]- صحیح سنن الترمذی: 1325.
[10]- صحیح سنن الترمذی: 1323.
[11]- صحیح سنن النسائی: 2099.
[12]- مسند احمد، مستدرک حاکم، و شعب الإیمان بیهقی. آلبانی می‌گوید: حسن و صحیح است.
[13]- بخاری، مسلم و نسایی با الفاظ مختلف. نگا: صحیح الترغیب: 979.

همچنین می‌­فرماید: «إِذَا كَانَ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ صُفِّدَتِ الشَّيَاطِينُ، وَمَرَدَةُ الجِنِّ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ، فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ، وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الجَنَّةِ، فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ، وَيُنَادِي مُنَادٍ: يَا بَاغِيَ الخَيْرِ أَقْبِلْ، وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ، وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنَ النَّارِ، وَذَلكَ كُلُّ لَيْلَةٍ»[3].
«با فرارسیدن شب اول از رمضان، شیاطین و جن‌های سرکش به زنجیـر کشـیده می‌­شوند و تمامی در‌های جهنم بسته می‌‌شود، به طوری‌که دری باز باقی نمی­ماند و تمامی درهای بهشت گشوده می‌‌شود، به طوری‌که دری بسته نخواهد بود، و کسی ندا می‌­دهد: ای خواهان خیر و ثواب! به سوی خدا و عبادت روی آور، و ای خواهان شر و بدی و فساد! دست بردار، و در این ماه خدا آزاد شدگانی از آتش دارد و این ندا و آزاد شدن در تمامی شب‌های ماه رمضان است».
و می‌­فرماید: «أَتَاكُمْ رَمَضَانُ شَهْرٌ مُبَارَكٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَيْكُمْ صِيَامَهُ، تُفْتَحُ فِيهِ أَبْوَابُ السَّمَاءِ، وَتُغْلَقُ فِيهِ أَبْوَابُ الْجَحِيمِ، وَتُغَلُّ فِيهِ مَرَدَةُ الشَّيَاطِينِ، لِلَّهِ فِيهِ لَيْلَةٌ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، مَنْ حُرِمَ خَيْرَهَا فَقَدْ حُرِمَ»[4].
«ماه مبارک رمضان نزد شما آمد، خداوند روزۀ این ماه را بر شما واجب کرد، در این ماه درهای آسمان گشوده می‌‌شود و درهای جهنم بسته می‌‌شود و شیاطین سرکش زنجیر می‌­شوند، در این ماه خداوند شبی دارد که از هزار ماه، خیر و برکتش بیشتر است هر کس از خیر این شب محروم ماند به حقیقت محروم شده است».
و می‌­فرماید: «إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ جَهَنَّمَ، وَسُلْسِلَتِ الشَّيَاطِينُ»[5].
«با آمدن ماه رمضان، درهای آسمان گشوده و درهای جهنم بسته می‌‌شود و شیاطین به زنجیر کشیده می‌­شوند».
در این ماه گناهان بخشیده می‌‌شود چنان‌که در حدیث صحیح، پیامبر ج فرموده است: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»[6].
«هر کس رمضان را با ایمان، و به نیت اجر و پاداش قیامت روزه بگیرد، گناهان گذشتۀ او بخشیده خواهد شد».
و می‌­فرماید: «وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ، مُكَفِّرَاتٌ مَا بَيْنَهُنَّ إِذَا اجْتُنِبَتِ الْكَبَائِرَ»[7].
«رمضان تا رمضان سبب کفارۀ گناهان بین آن دو است به شرطی‌که از گناهان کبیره خودداری شود».
و می‌­فرماید: «إن جبريلu عرضَ لي فقال: بُعداً لمن أدرك رمضان فلم يُغفر له، فقلت: آمين»[8].
«جبرئیل÷ نزد من آمد و گفت: دور باد کسی‌که ماه رمضان را سپری کند و گناهانش بخشیده نشود، و من هم گفتم: آمین».
در فضیلت روزه به طور عموم احادیث زیادی روایت شده است از جمله:
فرمودۀ پیامبر ج: «مَنْ صَامَ يَوْمًا فِي سَبِيلِ اللهِ جَعَلَ اللَّهُ بَيْنَهُ وَبَيْنَ النَّارِ خَنْدَقًا كَمَا بَيْنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ»[9].
«هر کس روزی در راه خدا روزه باشد، خداوند بین او و آتش، خندقی به فاصلۀ آسمان و زمین قرار می‌­دهد».
و فرمودۀ پیامبر ج: «مَنْ صَامَ يَوْمًا فِي سَبِيلِ اللهِ زَحْزَحَهُ اللَّهُ عَنِ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفًا»[10].
«هر کس، روزی در راه خدا روزه باشد، خداوند او را هفتاد سال از آتش دور می‌­گرداند».
و از ابو أمامهس روایت است که: «به پیامبر خدا ج گفتم: ای رسول خدا، مرا به عملی ارشاد کن که با انجام آن به بهشت وارد شوم. پیامبر ج فرمود: «عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ؛ فَإِنَّهُ لَا مِثْلَ لَهُ». وفي رواية: «عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ؛ فَإِنَّهُ لَا عِدْلَ لَهُ»[11].
«روزه بگیر، زیرا هیچ چیز مثل و مانند روزه نیست». و در روایتی دیگر «روزه بگیر که هیچ چیز با آن برابری ندارد».
و فرمودۀ پیامبر ج: «كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ يُضَاعَفُ، الْحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِمِائَةِ ضِعْفٍ إِلَى مَا شَاءَ اللَّهُ، يَقُولُ اللَّهُ: إِلَّا الصَّوْمَ؛ فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، يَدَعُ شَهْوَتَهُ وَطَعَامَهُ مِنْ أَجْلِي، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ: فَرْحَةٌ عِنْدَ فِطْرِهِ، وَفَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ. وَلَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ».
«هر کردار نیکوی انسان ده تا هفتصد برابر ثواب و پاداش دارد، خداوند متعال فرموده است: جز روزه، چون روزه برای من است و من پاداش آن‌را می‌­دهم، شهوت و طعامش را به خاطر من رها می‌­سازد و برای فرد روزه دار دو شادمانی هست: شادمانی در هنگام افطارش و شادمانی در هنگام ملاقات پروردگارش، به خدا سوگند بوی دهان روزه‌دار در نزد خداوند خوشبوتر از بوی مشک است».

فضيلت روزه‌ی ماه رمضان
ماه رمضان، ماه بزرگ و با عظمتی است، در این ماه قرآن نازل گردیده است:
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ ١٨٥﴾ [البقرة: ١٨٥].
«(آن چند روز محدود و اندک) ماه رمضان است (ماهی) که قرآن در آن نازل شده است، (کتابی) که راهنمای مردم است، و (در بردارنده) نشانه‌ها و دلایل آشکار و روشن از هدایت و جدا کنندۀ حق از باطل است. پس هر کس از شما این ماه را (در حضر) دریابد، باید که آن را روزه بدارد».
خداوند قرآن را در شبی از شب‌های رمضان نازل نمود که خیر و برکت آن از هزار ماه بیشتر است، همان‌گونه که خداوندأ می‌‌­فرماید:
﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ ١ وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ ٢ لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ ٣﴾ [القدر: ۱-۳].
«ما (قرآن را) در شب قدر نازل کردیم و ‏ تو چه می‌دانی شب قدر کدام است (و چه اندازه عظیم است‌؟) ‏شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است».
یعنی عبادت در آن -اگر مورد قبول واقع شود- از عبادت 83 سال و 3 ماه برتر است.
ابن کثیر/ در تفسیر آن می‌‌­فرماید: «مجاهد می‌‌­گوید: شب قدر از هزار ماه که شب قدر در آن‌ها نباشد، برتر است، قتادۀ بن دعامۀ، شافعی و دیگران نیز بر این رأی هستند».
منظور از نزول قرآن در این‌جا، نزول یک‌باره به آسمان دنیا در شب قدر است، تا بعداً به صورت تدریجی در مدت زمان نبوت بر اساس رویدادها و مراحلی‌که پیش روی دعوت بود، بر پیامبر ج نازل گردد.
ابن کثیر/ در تفسیرش آورده است: «و اما قرآن یک‌باره به «بیت العزة» از آسمان دنیا نازل شده، و این اتفاق در شب قدر از ماه رمضان روی داده است، همان‌گونه که خداوندأ می‌‌­فرماید: ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ١﴾ [القدر: 1]. و پس از آن به صورت تدریجی و بر اساس حوادث بر پیامبر ج نازل گردیده است».
ابن عباسب فرموده است: «قرآن در شب قدر از ماه رمضان، در شبی مبارک نازل گردیده، سپس به صورت منظم و هماهنگ در طول ماه‌ها و ایام نازل شده است». و عکرمهس از ابن عباسب چنین روایت می‌‌­کند: «قرآن در شب قدر از ماه رمضان، یک‌باره به آسمان دنیا نازل شد و خداوند برای پیامبرش آن‌چه بخواهد ایجاد می‌‌­کند، و مشرکین بـا هر سخنی‌که به دشمنـی می‌‌­پرداختند، خداوندأ جواب آنان را نازل می‌نمود».
شب قدر بنا بر فرمودۀ پیامبر ج در شب‌های فرد ده آخر رمضان طلب می‌‌شود پیامبر ج می‌­فرماید: «تَحَرَّوْا لَيْلَةَ القَدْرِ فِي الوِتْرِ، مِنَ العَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ».
«شب قدر را در شب‌های فرد از دهۀ آخر رمضان جستجو کنید» [صحیح بخاری].
همچنین در حدیث صحیح آمده است: تعدادی از اصحاب پیامبر ج در خواب، شب قدر را در 7 شب آخر رمضان دیدند، که پیامبر ج فرمود:
«أَرَى رُؤْيَاكُمْ قَدْ تَوَاطَأَتْ فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ، فَمَنْ كَانَ مُتَحَرِّيهَا فَلْيَتَحَرَّهَا فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ».
«می­بینم‌که خواب‌های‌تان در دیدن شب قدر در هفت شب آخر رمضان یک‌سان است، پس هرکس در صدد یافتن شب قدر است آن را در هفت شب آخر رمضان جستجو کند». [بخاری و مسلم]
و به علت اختلاف مردم در افق و دیدن ماه؛ بگونۀ که بعضی یک روز زودتر و برخی یک روز دیرتر روزه می‌­گیرند، شایسته است ـ برای اطمینان از درک شب قدر ـ آن را در ده شب آخر رمضان جستجو کنیم، چه شب‌های فرد و چه شب‌های زوج. والله أعلم.
و در فضیلت برپا داشتن این شب، پیامبر ج در حدیث صحیح فرموده است:
«مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»[1].
«هر کس شب قدر را به خاطر ایمان به خدا و امید به ثواب و اجر الهی برپا دارد، گناهان گذشتۀ او بخشیده می‌‌شود».
زمان پر برکتی است که وقتش کم و خیرش فراوان است، زود تمام می‌‌شود، پس خوشا به حال کسی‌که آن را مغتنم بشمارد و از آن استفاده کند.
در این ماه دروازه­های بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می‌‌شود، و شیاطین به بند و زنجیـر کشیده می‌­شوند، چنان‌که در حدیث، پیامبر ج فرموده است:
«إِذَا جَاءَ رَمَضَانُ، فُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ، وَصُفِّدَتِ الشَّيَاطِينُ إذا جاء رمضان فُتِّحت أبواب الجنة وغُلقت أبواب النيران وصُفدت الشياطين»[2].
«با فرا رسیدن ماه رمضان، در‌های بهشت گشوده و درهای آتش بسته می‌‌شود و شیاطین به زنجیر کشیده می‌­شوند».

💞 احکام اعتکاف 💞

📝اعتکاف یک رکن و هفت شرط دارد؛ رکن آن اقامت در مسجد به شیوه‌ای خاص است. علاوه‎برآن نیّت اعتکاف، مسلمان بودن، عاقل بودن، اقامت در مسجدِ جماعت و مواردی دیگر ازجمله شرایط صحت اعتکاف هستند؛ شرط «عاقل بودن» به «بالغ» بودن معتکف هم اشاره دارد؛ البته اعتکاف نابالغ که به رشد و هوشیاری رسیده باشد، درست است.
در مجموع برای اعتکاف احکام، مستحبات و مکروهات متعددی در کتاب‌های فقهی ذکر شده است که برای اطلاع از جزئیات احکام و مسائل اعتکاف باید به کتاب‌ها و منابع مربوط مراجعه شود، اما مهمترینِ آنها در فهرست ذیل می‌آید.

▫️1.معتکف بیستم رمضان، بعد از عصر و قبل از غروب آفتاب، با نیت کسب خوشنودی الله متعال و ده روز اعتکاف وارد مسجد شود.
▫️2.هرگاه هلال ماه شوال رؤیت شد، اعتکاف را به پایان برساند.
▫️3.اعتکاف ده روز آخر ماه مبارک رمضان، سنت مؤکده است. اگر کسی کمتر از ده روز بنشیند، ثواب اعتکاف مسنون به او نمی‏رسد.
▫️4.از آنجایی که اعتکاف، عبادت محض است، اجرت گرفتن بر آن (مثلا از اهل محله) جایز نیست.
▫️5.حتی‌الإمکان در مسجد جامع اعتکاف کند. البته اگر کسی برای اعتکاف در مسجد محله نبود، همان مسجد مستحق‌تر به اعتکاف است. در این صورت، معتکف هم ثواب اعتکاف را به‌دست می‌آورد و هم پاداش نجات دادن اهل محله از گناه و وبال ترک سنت نصیبش می‌شود.
▫️6.محل اعتکاف زنان،‌ خانه است و باید گوشه‌ای از خانه را برای اعتکاف اختصاص بدهند. زن می‌تواند محل نمازش را تغییر دهد، اما محل اعتکاف را خیر.
▫️7. روزه گرفتن در اعتکاف واجب و سنّت، پاک بودن از جنابت و پاک بودن زن از حیض و نفاس شرایط صحت و درستی اعتکاف هستند.
▫️8. با توجه به اینکه ورود به مسجد در حالت جنابت و ناپاکی جایز نیست، فقها پاکی از جنابت را برای جایز شدن اعتکاف شرط قرار داده‌اند. اگر کسی در حالت جنابت به اعتکاف بنشیند، اعتکافش درست می‏شود، اما به‌دلیل ورود به مسجد در حالت ناپاکی شدیداً گناهکار محسوب می‌شود.
▫️9. اعتکاف زنان در مسجد محله یا مسجد جامع مکروه تنزیهی است و برخی آن را ناجایز گفته‌اند.
▫️10. در حالت حیض و نفاس نه روزه صحیح است و نه اعتکاف. اگر زنی در حالت اعتکاف دچار عادت ماهانه یا نفاس شد، باید از اعتکاف بیرون بیاید.
▫️11.در اعتکاف، نصب چادر و خیمه در مسجد، هر دو از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم ثابت است. اگر چادر هنگام برپایی جماعت، مزاحمت ایجاد می‌کرد آن را جمع کنند.
▫️12.از آزار رساندن به دیگران با زبان و فعل و رفتار شدیدا باید پرهیز کرد.
▫️13.خوردن، آشامیدن و استراحت معتکف باید در حدود مسجد صورت بگیرد.
▫️14.در صورت نیاز مبرم، معتکف می‌تواند برای رفع نیازهای خود و خانواده چیزی بخرد یا بفروشد.
▫️15.نگه داشتن وسایل ضروری در حد رفع نیازها برای معتکف جایز است.
▫️16.اگر معتکف تاجر و بازرگان است، می‌تواند به کارمندان و زیردستان خود راهنمایی‌های لازم را بدهد. به اندازۀ ضرورت جایز است در مورد خرید یا فروش چیزی حرف بزند.
▫️17.آوردن کالای تجاری به مسجد و راه انداختن دکان در آن جایز نیست.
▫️18.برای معتکف عوض کردن لباس، عطر زدن و استفاده از روغن مو و شانه زدن جایز است.
▫️19.در حین شست‌وشو و استفاده از وسایل شخصی نباید صحن یا دیوار مسجد کثیف شود.
▫️20.ساکت ماندن به منظور استراحت، یا از روی طبیعت و یا گریز از گفت‌وگوی غیرضروری جایز است. اما به‌طور کامل ساکت ماندن و آن را عبادت دانستن برای معتکف مکروه تحریمی است.
▫️21.حرف‌هایی که در آن گناه نباشد، مباح است. به اندازۀ نیاز، حرف دنیایی هم مجاز است، اما نباید مشغله شود.
▫️22.گرفتن ناخن، اصلاح سبیل و خط گرفتن برای معتکف جایز است، اما نباید چیزی از اینها در مسجد بیفتد. البته این نیازها برای افرادی پیش می‌آید که مدتی طولانی به اعتکاف می‌نشینند؛ در اعتکاف ده روزه به این موارد کمتر نیاز پیدا می‌شود.
▫️23.تعلیم قرآن و تدریس در مسجد برای معتکف جایز است.
▫️24.دیدار با زنان محرم (مانند همسر، مادر و...) با حجاب و رعایت موازین، در غیر وقت نماز، به‌وقت نیاز جایز است.
▫️25.غیبت، سخن‌چینی، ریاکاری، تکبر، حرف‌های غرورآفرین زدن و جنگ و دعوا در هر حال ممنوع و زشت است، اما در حین اعتکاف زشتی آن بیشتر می‌شود.
▫️26.بدون نیاز کسی را برای گپ زدن پیش خود فراخواندن و مجلس گرم کردن، مکروه است.
▫️27.از آوردن روزنامه و مجلات غیردینی به مسجد و بی‌جهت در فضای مجازی گشتن و چت کردن شدیدا اجتناب شود.
▫️28.سیگار و قلیان کشیدن در مسجد برای معتکف ممنوع است. در حین اعتکاف حتی‌الامکان از این موارد پرهیز کند. اما اگر نیاز چنان شدید بود که تحملش سخت بود، در راه توالت و بیرون از مسجد این نیاز را رفع کند. اما چیزی بخورد که بوی بد دهان از بین برود.

 
اعتکاف
اعتکاف در لغت به معنی ماندن و درنگ کردن است و در اصطلاح شرع یعنی: ماندن و نشستن در مسجد همراه با قصد و نیت به خداوند.
اعتکاف بر دو گونه است:
۱- اعتکاف واجب، آن‌که شخص با نظر کردن بر خودش واجب گرداند.
۲- اعتکاف سنت، یعنی شخص مسلمان به‌خاطر تقرب به خداوند و پیروی از رسول اکرم  صلی الله علیه و آله و سلم در مسجد اعتکاف می‌نشیند، بخصوص در ده روز آخر رمضان که تأکید بیشتری شده است.
قرآن کریم و سنت پیامبر  صلی الله علیه و آله و سلم و همچنین اجماع بر مشروعیت آن دلالت می‌کند.
قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَلَا تُبَٰشِرُوهُنَّ وَأَنتُمۡ عَٰكِفُونَ فِي ٱلۡمَسَٰجِدِ﴾ [البقرة: ۱۸۷].
«هنگامی‌که در مساجد به اعتکاف نشسته‌اید با همسران‌تان آمیزش نکنید».
حضرت ام المؤمنین عایشه می‌فرماید: «حضرت رسول الله  صلی الله علیه و آله و سلم همیشه ده روز آخر ماه رمضان به اعتکاف می‌پرداخت تا این‌که خداوند او را وفات داد، پس همسرانش بعد از وی به اعتکاف نشستند» [۶۵].
اما نووی می‌فرماید: مسلمانان بر استحباب اعتکاف اجماع دارند، بخصوص در ده روز آخر ماه رمضان که تأکید بیشتر دارد [۶۶].
[۶۵] امام بخاری (۲۰۲۶) و امام مسلم (۱۱۷۲) روایت كرده‌اند. [۶۶] شرح صحیح مسلم (۴/۳۲۴).

اعتکاف
در صحيح بخاری ومسلم آمده است عائشه رضی الله عنها می فرمودند پيامبر -صلى الله عليه وسلم- در 10 روز آخر از رمضان در اعتکاف می نشستند. خود را با مناجات وذکر ودعا مشغول می ساختند وخود را با مردم مشغول نمی ساختند ودر خلوت اعتکاف می گرفتند. معتکف کسی است که خودش را تمام وقت مشغول طاعت وعبادت می کند واز کارهای که قبلاً به آن مشغول بوده دوری می کند . ای برادر وخواهر معتکف: · نمازت را به بهترين وجه با خشوع وفروتنی وخضوع بجای آور وآن را در اول وقت با جماعت ادا کن چرا که قيمت تو به انجام دادن کارهای صالح وفرضها به بهترين وجه است. · خود را به تلاوت قرآن وتدبر وتفکر در آن مشغول ساز چرا که آن همانند ياری است که اگر با او باشی تو را در تمام زندگيت هرگز تنها نمی گذارد. · شبهای اعتکاف بيدار بمان ودر آن قيام الليل را بجای آور واز خداوند عزوجل طلب استغفار کن چرا که اين شبها همانند ديگر شبها نيست وآن را چون شبهای ديگر به صبح مرسان. · زبانت را از غيبت کردن، تهمت زدن، سخن جينی کردن وديگر سخنان زشت بر حذر دار وجز سخن خير چيز ديگری بر زبانت جاری مساز. · فقط خداوند گريه وزاری را زياد کن وشوخی وخنده زياد را ترک کن وسعی کن که در تمام اوقات زندگيت اين خصوصيات را داشته باشی. · حق برادران مسلمانت را بجا آور وبا آنها آنگونه که اسلام از تو خواسته رفتار کن يعنی آنهارا بشناس وبه آنهامحبت کن، وبه آنها خدمت وکمک کن. چرا که خداوند متعال می فرمايند: ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ﴾. ترجمه: «همانا مؤمنان با هم برادرند». حکم اعتکاف وشرطهايش س: آيا اعتکاف در ماه رمضان سنت موکده است و چه شرطهای دارد؟ ج: اعتکاف در رمضان سنتی است که پيامبر -صلى الله عليه وسلم- آن را در حياتش ايشان وهمچنين همسرانشان در مسجد به اعتکاف می نشستند. اعتکاف لازم است به صورت شرعيش انجام بگيرد ولازم است انسان مسجدی را برای طاعت خداوند پاک ومتعال انتخاب کند طوری که خود را ازدنيا دور کند وبه انواع عبادت مانند ذکر خدا، نماز، صدقه دادن و... مشغول شود همانطور که رسول الله -صلى الله عليه وسلم- با رغبت زياد در اين روزهای عبادت می کردند در اعتکاف می نشستند. معتکف با يد از کارهای دنيا وخريد دوری گزيند، وفروش نکند، از مسجد بيرون نرود، جنازه را همراهی نکند، به ديدار مريضی نرود ولی اگر فردی از خانواده اش به ديدنش آمد صحبت کردن با او اشکالی ندارد، همانطور که در ايام اعتکاف پيامبر -صلى الله عليه وسلم- معتکف بودند وأم المؤمنين صفيه به ديدنشان رفتند با ايشان صحبت کردن

الحمدلله.
از پیامبر ﷺ ثابت است که زکات را فطر را چنین فرض نمود: یک صاع از خرما یا یک صاع از جو، و دستور داد پیش از خارج شدن مردم برای نماز عید [فطر] ادا شود. و در صحیحین از ابوسعید خُدری ـ رضی الله عنه ـ روایت است که گفت: ما در زمان پیامبر ﷺ آن را به صورت یک صاع غذا یا یک صاع خرما یا یک صاع جو یا یک صاع کشمش ادا می‌کردیم.
گروهی از اهل علم لفظ غذا که در حدیث پیشین آمده را گندم (یعنی آرد گندم) دانسته‌اند و گروهی دیگر منظور از غذا را غذای اصلی مردم آن سرزمین دانسته‌اند، فرقی نمی‌کند آرد گندم باشد یا ذرت یا ارزن یا هر چیز دیگر، و رای صحیح، همین است؛ زیرا زکات نوعی همدردی از سوی ثروتمندان با مستمندان است و برای مسلمان واجب نیست با غذایی غیر از غذای مردم آن سرزمین به همدردی با فقرا بپردازد. شکی در این نیست که برنج در سرزمین حرمین [و منطقه‌ی خاورمیانه] غذای اصلی و خوردنی نفیس و با ارزشی است و بهتر از گندمی است که در نص حدیث آمده است. بنابراین هیچ اشکالی ندارد به عنوان زکات فطر برنج داده شود.
واجب آن است که یک صاع از غذا به عنوان زکات فطر ادا شود و منظور، صاع پیامبر ﷺ است که به اندازه‌ی چهار بار پر کردن هر دو کف دست متوسط است، چنانکه در قاموس و دیگر مراجع آمده، و وزن تقریبی آن حدود سه کیلوگرم است. بنابراین اگر هر مسلمان یک صاع (حدود سه کیلو) از برنج یا دیگر غذاهای اصلی رایج سرزمین خود را به عنوان فطریه بدهد برایش کافی است، حتی اگر ـ بر اساس قول صحیحِ علما ـ از غیر غذاهای ذکر شده در حدیث باشد. اشکالی ندارد که این مقدار را بر اساس وزن اندازه بگیرد که تقریبا سه کیلو می‌باشد.
واجب است زکات فطر را از سویکوچک و بزرگ و مرد و زن و آزاد و برده‌ی مسلمان [که تحت تکفل او هستند]، پرداخت کند. پرداخت فطریه‌ی جنین به اجماع واجب نیست، اما چنانکه عثمان ـ رضی الله عنه ـ انجام می‌داد، مستحب است.
همینطور واجب است فطریه را پیش از نماز عید ادا کرد و تاخیر آن تا پس از نماز جایز نیست و اشکالی ندارد یک یا دو روز پیش از عید ادا شود. بنابراین بر اساس صحیح‌ترین اقوال علما، شروع وقت آن از شب بیست و هشتم است، زیرا ماه ممکن است ۲۹ روز یا ۳۰ روز باشد و اصحاب رسول الله ﷺ آن را یک یا دو روز پیش از عید ادا می‌کردند.
فطریه باید به فقرا (تهیدستان) و مساکین (مستمندان) داده شود. از ابن عباس ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که گفت: پیامبر ﷺ زکات فطر را به عنوان پاکی [روزه‌ی] روزه‌دار از بیهودگی و بدزبانی، و غذایی برای مستمندان فرض نمود. هر کس آن را پیش از نماز ادا کند، زکاتش پذیرفته شده است و هر کس آن را پس از نماز ادا کند صدقه‌ای از صدقات است [و زکات فطر به شمار نمی‌آید]. به روایت ابوداود. آلبانی آن را در صحیح ابی‌داود، صحیح دانسته است.
اما دادن قیمت غذا به عنوان فطریه نزد جمهور علما جایز نیست و دلیل رای جمهور صحیح‌تر است، بلکه می‌شود گفت دادن فطریه به صورت غذا واجب است، چنانکه رسول الله ﷺ و یارانش ـ رضی الله عنهم ـ عمل می‌کردند و جمهور امت بر همین روش هستند.
از الله متعال خواهانیم ما و دیگر مسلمانان را برای فهم دین و پایداری بر آن یاری دهد و دل‌ها و اعمال ما را اصلاح گرداند. همانا او بخشنده و کریم است.
مجموع فتاوای شیخ بن باز (۱۴/ ۲۰۰).
همانطور که در فتوای شیخ بن باز آمده، ایشان مقدار وزنیِ زکات فطر را تقریبا سه کیلوگرم دانسته‌اند.
علمای کمیسیون دائم فتوا نیز بر همین رای هستند (۹/ ۳۷۱).
شیخ ابن عثیمین مقدار وزنی آن از برنج را اندازه گرفتند که تقریبا دو هزار و صد (۲۱۰۰) گرم شد. فتاوی الزکاة (۲۷۴ ـ ۲۷۶).
سبب این اختلاف این است که صاع یک مقیاس حجمی است نه وزنی. اما از آنجایی که مقیاس وزنی آسان‌تر و دقیق‌تر است، وزن تقریبی آن را اندازه گرفته‌اند. واضح است که وزن حبوبات با یکدیگر متفاوت است و برخی سنگین و برخی سبک و برخی متوسط هستند. حتی وزن یک پیمانه از یک نوع حبوبات نیز ممکن است متفاوت باشد چون محصول تازه سنگین‌تر از محصول مانده است؛ برای همین اگر انسان در این زمینه احتیاط کند و مقدار بیشتری ادا کند بهتر و به احتیاط نزدیک‌تر است

جمعة المبارک
المدینه المنورة ❤️

(اللهم صل على محمد، وعلى آل محمد، كما صليت على إبراهيم، وعلى آل إبراهيم، إنك حميد مجيد، 🌹