| پنجه‌نامه: تاریخ و خاطره |

🗂 اسناد تاریخ معاصر ایران روی خروجی سایت دانشگاه ییل قرار گرفت.

دانشگاه ییل در اولین گام پروژه آرشیو اینترنتی تاریخ ایران (YIHA) این مجموعه اسناد را در شکلی استاندارد و قاعده‌مند فهرست‌نویسی و بعد از دیجیتال‌سازی، متن کامل این اسناد را نیز بازخوانی و بر روی سایت دانشگاه خود قرار داده است.

«مجموعه قاسم غنی» در نسخه‌های خطی و آرشیو کتابخانه یادبود استرلینگ در دانشگاه ییل، شامل بیش از هزار سند از مکاتبات رسمی حاکمان و دولتمردان ایران از ابتدای دوره قاجار تا پهلوی است. مجموعه مهمی از اسناد بزرگانی چون عباس‌میرزا، حاجی میرزا آقاسی، فتحعلی‌شاه، محمدشاه، ناصرالدین‌شاه، امیرکبیر، میرزا حسین‌خان مشیرالدوله، میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان، محمد مصدق و... است.

دانشگاه ییل در اولین گام پروژه آرشیو اینترنتی تاریخ ایران (YIHA) این مجموعه اسناد را در شکلی استاندارد و قاعده‌مند فهرست‌نویسی و بعد از دیجیتال‌سازی، متن کامل این اسناد را نیز بازخوانی و بر روی سایت دانشگاه خود قرار داده است.

در این پایگاه شما امکان جست‌وجوی اسناد را از طریق کلیدواژه‌هایی قابل جست‌وجو برای هر سند شامل نام‌ها، اماکن، سال‌ها و موضوعات دارید. همچنین فهرست الفبایی اشخاص، اماکن، و موضوع‌ها نیز در این وب‌سایت در دسترس است.

بعد از جست‌وجو شما با فهرستی روبه‌رو خواهید شد که با کلیک بر روی هر کدام از نتایج به سند و متن بازخوانی‌شده آن دسترسی پیدا کرده و حتی امکان دانلود آن را نیز دارید. این پروژه زیر نظر دکتر عباس امانت و خانم ساغر صادقیان در حال انجام است.

✈️ @naqshine

شورش در دورۀ شاه اسماعیل صفوی 
سخنرانی سیدسعید میرمحمدصادق  

همایش ایران و میراث شاه اسماعیل  
به‌مناسبت پانصدمین سالمرگ شاه اسماعیل اول صفوی
  
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳  
سالن فردوسی، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی
 @bazmavard
.

↑
▪️ زندگی‌نامه دکتر محسن محبی
▫️فرستهٔ دوم

دکتر محبی، از سال ۱۳۷۶ و پس از بازگشت از مأموریت هلند، از امور اجرائی یکسره کناره گرفت و به فعالیت­ های علمی و آکادمیک پرداخت و در همین دوران بیش از ۶۰ عنوان مقاله فارسی و انگلیسی در حوزه حقوق بین ­الملل، داوری بین ­المللی، و حقوق بانکی و فلسفه حقوق بین ­الملل تألیف و یا ترجمه کرده است. ذوق ادبی دکتر محسن محبی موجب شد تا از فعالیت در حوزه ادبیات و فرهنگ نیز غافل نماند بطوریکه تا بحال مقالات متعددی در حوزه ادبیات و شعر و نقد ادبی از وی منتشر شده است.
انتشارات حقوقی معتبر کلوئر (Kluwer Law Publication) کتاب «دیوان داوری ایران ـ آمریکا» ایشان را به زبان انگلیسی در سال ۲۰۰۰ منتشر نمود. این کتاب بعداً توسط دکتر محمد حبیبی به فارسی ترجمه و با نام «دیوان داوری ایران و امریکا: ماهیت، صلاحیت، ساختار» در سال ۱۳۸۲ منتشر گردید و در سال ۱۳۹۲ هم تجدید چاپ شد. مجموعه چند مقاله درباره بیانیه ­های الجزایر، داوری و موسسات دولتی، نظام داوری اتاق بازرگانی بین­ المللی (ICC)، مباحثی از حقوق نفت و گاز و فلسفه حقوق بین الملل از دیگر آثار این چهره حقوقی کشور است.

در سال ۱۳۷۸ دکتر محسن محبی مدت­ ها معاون پژوهشی مرکز گفت ­و ­گوی تمدن­ ها بود. ایشان جزو مولفین و مترجمین دائرۀالمعارف «دانش گستر» بوده و مختصری از شرح حال وی در این دائرۀالمعارف چاپ شده است.
دکتر محسن محبی از سال ۱۳۹۴ جزو گروه داوران ایرانی در دیوان دائمی داوری (PCA) در لاهه است. علاوه ­بر این، وی سال­ها عضو ایرانی دیوان بین­ المللی داوری (ICC) در پاریس نیز بوده و از سال ۱۳۹۶ از طرف رییس دیوان مذکور بعنوان عضو افتخاری دیوان منصوب شده است. ضمناً وی از پیشگامان ترویج و گسترش داوری بویژه داوری بین ­المللی در حقوق ایران است و سال­هاست در این زمینه فعالیت دارد. وی از سال ۱۳۸۴ به دبیرکلی مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران منصوب شده است.
 ایشان در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد (واحد علوم و تحقیقات-تهران) هستند و در مقاطع فوق لیسانس و دکتری حقوق بین­ الملل در دانشگاه­‌های مختلف تدریس می­‌کند.

درخشان‌ترین بخش کارنامه حقوقی محسن محبی را باید در دوران اخیر زندگی علمی و حرفه ­ای او دانست. وی از سال ۱۳۹۲ بعنوان رییس مرکز امور حقوقی بین ا­لمللی (ریاست جمهوری) منصوب شد و توانست با بکارگیری حقوقدانان و متخصصین جوان، به دعاوی بین المللی و پاره ­ای از مسایل حقوقی بین ­المللی مربوط به ایران سر و سامانی بدهد. در  سال ۱۳۹۵ وی بعنوان نماینده رابط دولت در دیوان بین ­المللی دادگستری منصوب و معرفی شد و توانست یک تیم حقوقی مجرب و توانمند را - مرکب از حقوقدانان و اساتید داخلی و خارجی - تدارک و سازماندهی نماید. دو دعوای مهم جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده امریکا نزد دیوان بین­ المللی دادگستری (لاهه)، در همین دوران مطرح و ثبت شد و خود او بعنوان رییس مرکز و نماینده رابط دولت، و همراه با وکلای ایرانی و خارجی در جلسات استماع هر دو پرونده شرکت نمود که تا کنون و تا این مرحله، در هر دو پرونده موفقیت­ های بزرگی حاصل شده است.

▫️منبع: تارنمای دکتر محسن محبی

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️ زندگی‌نامه دکتر محسن محبی
▫️فرستهٔ یکم

دکتر محسن محبی در سال ۱۳۳۰ و در خانواده‌ای روحانی متولد گردید. دوران متوسطه را در دبیرستان علوی و سپس در دبیرستان دارالفنون (رشته ادبی) سپری نمود. پس از پایان دبیرستان (۱۳۴۸) در رشته اقتصاد در دانشگاه شیراز قبول شد و مدتی هم مشغول تحصیل گردید اما به توصیه پدر و دوستانش مسیر خود را به رشته حقوق دانشگاه تهران که در آن رشته هم قبول شده بود، تغییر داد. پس به سال ۱۳۵۲ در رشته حقوق قضائی فارغ التحصیل شد و در خرداد ۱۳۵۴ هم در بانک ملی ایران استخدام گردید.
وی تحصیلات عالی خود را در رشته حقوق خصوصی در دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی آن روزگار) ادامه داد. پایان ­نامه فوق لیسانس محسن محبی جوان در ابتدا با راهنمایی شادروان دکتر سید حسن امامی بود (حق شرط) اما بعد از پیروزی انقلاب و انقلاب فرهنگی، ناگزیر شد با استاد دیگری کار کند و شادروان دکتر مهدی شهیدی استاد راهنمای وی شد. دکتر شهیدی می­دانست که شاگردش مختصر سابقه ­ای در دروس حوزوی دارد و به وی خیلی لطف و توجه داشت، خصوصا که محسن محبی دانشجوی امام جمعه بود و بعد از تعویض استاد راهنما، موضوع پایان­ نامه را به «جنبه های حقوقی اعتبارات اسنادی بانکی» تغییر داده بود که به قول دکتر شهیدی، در آن سال ها بسی تازه و بدیع بود. تحصیلات وی در کارشناسی ارشد حقوق خصوصی در سال ۱۳۶۳ پایان یافت و فارغ التحصیل شد.
در سال ۱۳۶۱، دیوان داوری دعاوی ایران و امریکا بر اساس بیانیه­ های الجزایر (دی ماه ۱۳۵۹) تشکیل شد تا به دعاوی اتباع و دولتین ایران و امریکا رسیدگی کند. نظارت، هماهنگی و برنامه ­ریزی در دعاوی بین­ المللی له و علیه دولت - اعم از طرح دعوی یا دفاع در مقابل دعاوی مطروحه، منجمله هزاران دعوایی که نزد این دیوان نوپا طرح شده بود - بر عهده دفتر خدمات حقوقی بین ­المللی (وابسته به نخست وزیری و بعداً ریاست جمهوری) قرار گرفت. در آن سال­ها دکتر محسن محبی در اداره حقوقی بانک ملی مشغول کار بود و از جمله مسئولیت ­های او تهیه دادخواست و نیز لوایح دفاعیه بانک ملی ایران در دیوان داوری ایران- امریکا بود. بدنبال موفقیتی که در یکی از دعاوی بانکی در دیوان حاصل کرده بود، در اوایل سال ۱۳۶۲ از دکتر محبی برای همکاری با دفتر خدمات دعوت شد و وی از بانک ملی ایران مأمور خدمت در دفتر خدمات حقوقی بین ­المللی شد که قریب بیست و دو سال ادامه یافت. در دوران سرپرستی دکتر افتخار جهرمی در دفتر خدمات، وی ابتدا بعنوان مدیر دعاوی در بخش بیانیه ­های الجزایر (دعاوی مطروحه در دیوان داوری) و سپس معاون حقوقی دفتر منصوب شد.
در سال ۱۳۶۹ بعنوان سرپرست شعبه لاهه دفتر خدمات به هلند (لاهه) اعزام شد و از نزدیک با دیوان داوری در لاهه کار می­کرد. در همان دوران، در عین تجربه ­اندوزی، از ادامه تحصیل غافل نشد و بعد از پنج سال تلاش علمی و عملی موفق گردید در مقطع دکتری رشته حقوق بین ­الملل از دانشگاه لوآن بلژیک (Louvain-la-Neuve) که جزو پنج دانشگاه درجه اول اروپا در ردیف اکسفورد و کمبریج و ماکس پلانک بود، فارغ التحصیل شود (سال۱۳۷۴). استاد راهنمای او در دوره دکتری، پروفسور فرانسوا ریگو، استاد برجسته حقوق بین­ الملل و عضو انستیتو حقوق بین­ الملل، و موضوع رساله ­اش «ماهیت حقوق بین ­الملل دیوان داوری دعاوی ایران و امریکا» بوده است که با درجه ممتاز و با تحسین ژوری پذیرفته شد. پروفسور «فالون» و پروفسور «جو ورهون» مشاورت رساله ایشان را بر عهده داشتند و شادروان پروفسور «یان برانلی» نیز رساله او را خوانده و بر کار ایشان در دوره دکتری نظارت داشته است.
باری در همین دوران، وی در چندین دوره تابستانی آکادمی حقوق بین­ الملل لاهه نیز شرکت کرده و بر تجربیات علمی و عملی خود افزود.

یکی از کارهای ماندگار دفتر خدمات حقوقی بین ­المللی در زمان سرپرستی دکتر افتخار جهرمی، تاسیس مجله حقوقی بین­ المللی بود. دکتر محسن محبی در سال ۱۳۶۴ زمانی که معاون حقوقی دفتر خدمات حقوقی بود، نقش مهم و منحصر بفردی در راه ­اندازی و توسعه این مجله داشت و مدت­ های مدید هم سردبیر این مجله بوده است. از نوآوری­ های این مجله بخش «اسناد بین­ المللی» آن است که اغلب آنها ترجمه خود اوست.
مجله حقوق بین­ المللی یکی از پایدارترین مجلات علمی کشور در زمینه حقوق بین­ الملل است که بطور منظم منتشر شده و می شود و با اینکه صاحب امتیاز آن یک دستگاه دولتی است (مرکز امور حقوقی بین ­المللی) مدیر مسئول، سردبیر و هیئت تحریریه آن همگی اساتید دانشگاه هستند و از این رو اعتبار علمی فراوانی در جامعه حقوقی کشور کسب نموده است.
↓
▫️منبع: تارنمای دکتر محسن محبی

🆔 t.me/HistoryandMemory

📔مراسم نکوداشت دکتر محسن محبی؛
استاد بزرگ حقوق و داوری بین المللی

سخنرانان(به ترتیب الفبا):
#محمد_خزاعی
#سیدقاسم_زمانی
#ماشاالله_شمس_الواعظین
#محمدرضا_ضیایی_بیگدلی
#پوریا_عسکری
#بهمن_عشقی
#حمیدرضا_علومی
#محمدرضا_علیپور
#علی_اصغر_قاسمی
#مهدی_مسعودی_آشتیانی
#فایزه_محبی
#محمد_نهاوندیان

با اجرای:
#شراره_کامرانی

🔹همراه با رونمایی از کتاب مجموعه مقالات اهدایی و آخرین اثر استاد با عنوان "حقوق و ادبیات"

🗓شنبه 27 بهمن 1403 ساعت 16/30

🏡سالن فردوسی

🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

💢اتاق بازرگانی،صنایع، معادن و کشاورزی تهران💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

‌
کوروش بزرگ بنیان‌گذار و نخستین شاه هخامنشی به مدت سی سال بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت کرد. اما نبوغ نظامی و پادشاهی، یگانه وجوه شخصیت او نبودند. آن‌چه سیمای کوروش را از پسِ هزاره‌ها همچنان تابناک می‌دارد، ملایمت و حسن سیاست اوست. در بامدادِ پیروزی‌های بزرگ که هر فاتحی مرعوب درخشندگی و جلال فتوحاتش می‌شود، کوروش با چنان فروتنی و شفقتی در برابر دشمن ظاهر می‌شد که وی را ناگزیر از احترام می‌ساخت.
«منم کوروش، شاهِ‌ شاهان، شاهِ بزرگ،‌ شاه بابل، شاهِ سومر و اَکَد، شاه چهار گوشهٔ زمین...»

کورش کبیر | آلبر شاندور | ترجمهٔ هادی هدایتی
برای خرید اینترنتی کتاب‌های نشر ثالث به همراه تخفیف:
Salesspublication.com

#نشر_ثالث #نشرثالث #کورش_کبیر #کوروش #آلبر_شاندور #هادی_هدایتی #رومن #ادبیات #تاریخ_ایران #هخامنشیان #هخامنشی #بابل #سومر #آکد #پاسارگاد #داریوش #حکومت_پادشاهی #شاه_هخامنشی #ترجمه #کتاب #ثالث

#salesspublication
#saless_publication
#salesspublication
#saless_publication
#history

📌 انتشارات کتاب شرق منتشر کرد؛

📒 تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمانان

📕 نویسنده: داریوش رحمانیان

📚درباره کتاب: 
تاریخ تفکر جدید در ایران را چقدر می‌شناسیم؟ اندیشه‌گران این حوزه چه کسانی هستند؟ در این زمینه، چقدر مطالعه و پژوهش کرده‌ایم؟ از چه زمانی، مفهوم ترقی و پیشرفت به منظومة فکری ایرانیان و مسلمانان وارد شد؟ آرای اندیشه‌گران دربارة علل و عوامل انحطاط ایرانیان و مسلمانان چیست؟ چرا جنبشی فکری از دل اندیشه و تاریخ‌نگاری سنتی ایرانیان و مسلمانان بیرون نیامد که اثرگذار باشد؟ اساسی‌ترین محور تاریخ تفکر جدید در ایران چیست؟ اکنون، اندیشمندان و نیز مورخان چه وظیفه‌ای در فهم چرایی و چگونگی آن دارند؟

📬برای سفارش کتاب اینجا را کلیک کنید

@sharghdaily

🏷 فرهنگ عامه و تاریخ شفاهی
راهنمای مصاحبه و تدوین

▫️مارجری هانت / ترجمۀ علی منوچهری و عبدالکریم ویسی
▫️نگارستان اندیشه ۱۴۰۳/ قطع رقعی / ۶۶صفحه / ۹۰ هزار تومان

👈مؤسسه اسمیتسونین (Smithsonian) در سال ۱۸۴۶ میلادی با هدف افزایش و انتشار دانش در آمریکا تأسیس شده است. این مؤسسه شامل مجموعه‌‌‌‌‌‌‏‌‌‏ای از موزه‌ها و مراکز تحقیقاتی است که توسط دولت اداره می‌شود و به افتخار جیمز اسمیتسون دانشمند بریتانیایی که نخستین حامی مالی و مؤسس این موسسه بوده، نام‌گذاری شده ‌است. امروزه اسمیتسونین بزرگ‌ترین موزه علمی، فرهنگی و تحقیقاتی جهان به شمار می‌‌‌‌‌‌‏‌‌‏رود و بیش از ۱۳۷ میلیون اثر را در خود جای داده و پروژه تاریخ شفاهی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این مؤسسه است. نویسندۀ کتاب با تدوین راهنمایی ساده برای ضبط و ثبت تاریخ فولکلور از طریق انجام مصاحبه، آغازگر تحولی شگرف در تدوین تاریخ شفاهی به‌ویژه در جوامع محلی پیرامون خود بوده است. به دلیل اهمیت این اثر، مؤسسه اسمیتسونین، این کتاب را به عنوان راهنمایی برای پژوهشگران و کوشندگان تاریخ شفاهی در سراسر جهان، به‌صورت آزاد منتشر کرده است.

نگارستان اندیشه: ناشر تخصصی علوم انسانی
👆

از متن رسالۀ دکتری

خانقاه ـ مدرسۀ بیاره به عنوان یک نهاد آموزش سنتیِ عالی در هورامان، در حقیقت حجره‌ای بزرگ بود که از همان نظام آموزشی و ساختار مراتبی پیش‌گفته استفاده می‌کرد (رک: پیشتر)، با این تفاوت که طلاب از حیث جمع‌آوری تغذیه آسوده بودند [١] و خوراک آنان از جانب شیخِ سرپرست تأمین می‌شد. [٢] آنان هم‌چنین (در صورت علاقه‌مندی و بر پایۀ انتخاب خود) می‌توانستند از فضای تربیتی خانقاه برای دریافت رهنمودهای صوفیانه و انجام سلوک نقشبندی ـ زیر نظر راهبرهای کاربلد ـ بهره‌مند شوند. [٣] تعداد طلاب معمولاً زیاد و تا ٧٠ [٤]، ١٠٠ [٥] و ١٥٠ [٦] نفر هم می‌رسید و با وجودِ غلبۀ رویکرد عرفانی، روحیۀ کردی در روش‌های آموزشی و تربیتی آنان ملاحظه می‌شد. به عنوان مثال، ملا عبدالکریم مدرس به عنوان استاد در دورۀ شکوفایی آن [١٣٤٧-١٣٧٠ ه.ق]، در زندگی‌نامۀ خودنوشت ڕۆژگاری ژیان، از تفریح‌ورزی دسته‌جمعی استادان و طلاب در فصل بهار گزارش داده است. او می‌گوید در روزهای تعطیلی هفتگی [سه‌شنبه و جمعه] (رک: پیشتر)، طلاب به سَیران [*] در باغ‌های سرسبز و مناطق کوهستانی اطراف روستای مرزی بیاره می‌رفتند، گوسفند یا بزغاله‌ای سر می‌بریدند، می‌رقصیدند، آواز می‌خواندند و شمشال می‌نواختند. [٧] علاوه بر این، رویداد دانش‌آموختگی طلاب نیز معمولاً به آیینی جمعی تبدیل می‌شد. بر پایۀ گزارش ملا محمود باکی (د. ١٣٣٩ ه.ق) ـ که نور الناظرین را در سال ۱۳۱۸ ه.ق در دورۀ استادی ملا عبدالقادر کانی‌کبودی (۱۲۸۰-۱۳۳۸ ه.ق) نگاشته و خود شاهد وقایع آن دوره بوده است ـ شیخ عمر ضیاءالدین (١٢٥٥-١٣١٨ ه.ق) در اجازه‌نامه‌ها، «چند طشت شربت شکر در وسط حلقه می‌نهادند و هر یک، یک جزء از قرآن مجید و صد مرتبه صلوات شریفه می‌خواندند. بعد از آن شربت را آشامیده و به قدر وسع ضیافت را می‌کردند و به دست مبارک، خلعت کرامت بر دوش آن شخص می‌انداختند». [٨]


سعیدیه | نقشبندیه‌پژوهی

▪️این پایگاه نظامات کاری ارزشمند و ماندگار است. داده‌های گردآمده در این پایگاه، فرمان‌ها، پیمان‌ها و قانون‌ها، برای ما تاریخ‌پژوهان هم سودمند و راهگشا است. در این پایگاه از منشور کوروش و دفاعیه سقراط گرفته تا پیمان صلح حدیبیه و مگنا کارتا و عهدنامه گلستان و قرارداد رژی، تا آخرین قانون‌ها و فرمان‌های روز در یکجا گردآمده است. افزون بر حقوق‌دانان، بیش از همه، این پایگاه برای پژوهشگران تاریخ معاصر سودمند است. شایسته است که سپاسگزار جناب آقای سعید کمالی باشیم که چنین گنجینه‌ای را فراهم آورده و در دسترس همگان قرار داده است.

▫️معصومعلی پنجه
۲۳ بهمن ۱۴۰۳ | تهرانِ سرد و آلوده

🆔 t.me/HistoryandMemory

به نام خداوند جان و خرد

🟢 سایت «نظامات»، با ویژگی‌های ممتاز خود، مجموعه بسیار گسترده و متنوعی از قوانین و مقررات تنقیحی کشور و اسناد حقوقی مرتبط با آن را با اعمال آخرین اصلاحات و تغییرات، فراهم نموده است و مداوما با ثبت عناوین جدید و اصلاح عناوین موجود، به‌روزرسانی و تکمیل می‌شود.

🟢 در این کانال، اخبار و موضوعات مرتبط با «نظامات» را به اطلاع شما همراهان عزیز می‌رسانیم؛
و همچنین، در بعضی از مناسبت‌های تاریخی، مصوبات مرتبط با آن را تحت عنوان «نظامات‌خوانی» معرفی می‌کنیم.

🟢 پیشاپیش از اینکه «نظامات» را به دوستان خود معرفی می‌کنید و نیز با ارسال دیدگاه‌ها و پیشنهادهای ارزشمند خود، در تداوم این خدمت ملی و افزایش آگاهی نسبت به قانون، سهیم می‌شوید سپاسگزارم.

سعید کمالی
وکیل دادگستری و داور حرفه‌ای

website: nezamat.ir
Instagram: nezamat.ir
@nezamat_ir

توضیح:
دیروز در شب ارمغان مشکور، درست چند دقیقه پیش از آغاز برنامه، از من خواسته شد که یادداشت جناب استاد عالم‌زاده را قرائت کنم. از پیش می‌دانستم که جناب استاد امکان حضور در جلسه را ندارد. قرار بود یکی دیگر از دوستان نوشته استاد را قرائت کند که در واپسین لحظه‌ها این کار سخت به من سپرده شد. کسانی که جناب استاد عالم‌زاده را می‌شناسند، می‌دانند که او تا چه اندازه دقیق و نکته‌سنج است و بر درست‌خوانی تأکید می‌ورزد. نوشته استاد چندان سخت و پیچیده نبود؛ دشواری این بود که من پیش از رفتن به پشت تریبون حتی یکبار هم آن را روخوانی نکرده بودم. به‌هرحال رفتم پشت تریبون و خواندم. داوری با شما و جناب استاد، امّا به‌نظر بخت یارم بود و دچار لغزش بزرگی نشدم.😊🙈

🆔 t.me/HistoryandMemory

شب ارمغان محمّدجواد مشکور

با سخنرانی: آقایان هادی عالم‌زاده، جمال موسوی، مشکان مشکور، علی دهباشی و خانم‌ها هایده لاله و نگار ذیلابی


یکشنبه بیست و یکم بهمن‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

▪️شب ارمغان مشکور

دیروز پسین (۲۱ بهمن ۱۴۰۳)، به‌‌یاد و به‌نام شادروان استاد محمدجواد مشکور، و به‌‌پشتیبانی دو فرزند فرهیخته ایشان، دکتر مشکان مشکور و دکتر مرجان مشکور، و به‌کوشش دکتر سیدسعید میرمحمدصادق و جناب آقای علی دهباشی، مجلسی و جشنی شایسته در خانه اندیشمندان علوم انسانی آراسته شد و پنجمین جایزه «سعی مشکور» به سرکار خانم دکتر نگار ذیلابی تقدیم گردید.  قاعدتاً گزارش این شب در  بخارا و جاهای دیگر منتشر خواهد شد. به دوست، همکار و همکلاس قدیم‌ام سرکار خانم دکتر ذیلابی که بی‌چون‌وچرا شایسته دریافت این جایزه بودند، تبریک و شادباش می‌گویم.

▫️معصومعلی پنجه
۲۲ بهمن ۱۴۰۳ | تهرانِ خیلی سرد

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️خودمختاری شاه‌خلیلی و پیامدهای آن: برگی از تاریخ معاصر اسماعیلیه ایران به روایت فرهاد دفتری

«آقاخان سوم هنگامی که در ۱۹۵۱ میلادی از پیروان ایرانی خود دیدن کرد، از پیشرفتهای آنان خرسند شد. در ۱۳۷۲ [ق]/ ۱۹۵۲، آقاخان یکی از عموزاده‌های دور خود امیراسعد شاه‌‌خلیلی، را به عنوان نماینده اصلی یا وزیر خود در ایران منصوب کرد. شاه‌خلیلی که جایگزین یکی دیگر از بستگان شده بود امور جماعت نزاری را مادام که آقاخان سوم حیات داشت در نهایت فرمانبرداری انجام می‌داد. اما همینکه آقاخان چهارم به امامت رسید، وی شروع کرد به خود‌مختارانه عمل کردن. فرمانها و دستورهایی دینی صادر می‌کرد که مغایر با فرمانهای آقاخان‌ها بود. بخصوص وی به جماعت نزاریان دستور داد که در آداب و رسوم عبادی به شیوه اثنی عشریان باز گردند. در طی دهه ۱۹۶۰ مشاجراتی چند میان آقاخان چهارم و شاه‌خلیلی در گرفت.
سرانجام آقاخان چهارم بر آن شد که شاه‌خلیلی را از کار برکنار کند و رهبری محلی جامعه نزاری ایران را از نو سازمان بخشد. بدین منظور دو تن از خوجه‌های نزاری مورد اعتمادش را با فرمانی به ایران فرستاد و شاه‌خلیلی را معزول ساخت، و به پیروانش دستور داد که تا اطلاع ثانوی از پرداخت عشریه خودداری ورزند. بعداً آقاخان چهارم فرمان دیگری فرستاد و امور نزاریان ایران را بر عهده دو کمیته، یکی در تهران و یکی در مشهد گذاشت. این کمیته‌ها عملاً در سال ۱۹۷۳ میلادی تأسیس شدند. اعضای دوازده گانه این کمیته‌ها که نامشان کمیتهٔ حضرت والا آقاخان است، از میان نامزدهایی که از سوی جماعت معرفی می‌شوند به وسیلهٔ خود امام انتخاب می‌شوند. کنترل کمیته‌ها عمدتاً در دست اعضای تحصیلکردهٔ جامعه نزاری است که از طرف آقاخان برای دورهٔ معینی انتخاب می‌شوند، و شخص وی بر کارشان نظارت می‌کند. کمیته مشهد، که مسئول امور بزرگترین و تحصیلکرده‌ترین جماعت نزاری در ایران است که در خراسان واقع شده است، در اجرای برنامه‌های اجتماعی - اقتصادی مختلف، در همان حال که بر ادامهٔ پیشرفت آموزش و پرورش جماعت پافشاری کرده، موفق بوده است. کمیته مشهد که پایگاه و مرکز آن در جماعت‌خانه تازه ساخته شدهٔ مشهد قرار دارد بر عملیات و کارهای انجمن تعاونی اخوانالصفا که در ۱۹۶۵ میلادی در مشهد تأسیس شده است نیز نظارت می‌کند‌ این انجمن به نزاریان خراسان با بهره‌های پایین وام می‌دهد. کمیته تهران مسئول اداره امور تعدادی گروههای پراکندهٔ نزاری در تهران، محلات، یزد و کرمان است. این کمیته در انجام وظایف خود توفیق کمتری داشته است. رهبران هر دو کمیته دسترسی به آقاخان دارند، و هر چند گاه یک بار او را در اروپا یا پاکستان ملاقات می‌کنند. آقاخان چهارم، نزاریان ایران را نیز از طریق فرمانهایی که صادر می‌کند، هدایت و راهنمایی می‌کند. نزاریان ایران مانند نزاریان جاهای دیگر به طور سنتی بر مبنای جماعتها تشكل یافته‌اند، که اغلب ساکنان نزاری روستای واحدی را در بر می‌گیرند. هر جماعتی دارای مکی و کامریای خاص خود است؛ مکی معمولاً رئيس امور دینی روستا و کامریا خزانه‌دار مسئول نگهداری اسناد و سوابق عشریه‌هاست. این کارگزاران را معمولاً اعضای جماعت محلی انتخاب می‌کنند اما گاهی تأیید آقاخان برای انتصاب آنها لازم است».

📘 دفتری، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ۶۱۵ - ۶۱۶.

🆔 t.me/HistoryandMemory

⚽ دوگله و سه‌گله چه کم از بریس و هتریک دارند؟

«بریس» تازه‌ترین اصطلاح فوتبالی است که به زبان فارسی یورش آورده و روز‌به‌روز هم کاربرد و بسامد آن در گزارش‌های فوتبالی و صفحه‌ها و کانال‌های مجازی فارسی بیشتر می‌شود. وقتی که بازیکنی در یک بازی دو گل بزند، می‌گویند «بریس» کرده! به‌عنوان نمونه ساعتی پیش مهدی قائدی بازیکن ایرانی تیم اتحاد کلباء دو گل زد و در اینجا فیلم آن به این توضیح پخش شد: بریس با حرکت و ضربه‌ دیدنی!

در دهه شصت و هفتاد و هشتاد که ما فوتبال می‌دیدم، خبری از هتریک و بریس و کلینشیت و سیو و ... نبود. در آن زمان بازیکنان دوگل یا سه‌‌گل می‌زدند و دوگله و سه‌گله می‌‌شدند. دروازبان‌ها، توپ را می‌گرفتند و گاهی دروازه را «نجات» می‌دادند و گاهی هم در سراسر بازی آن را «بسته» نگه می‌داشتند.  به گمانم یکی از عوامل اصلی رواج این اصطلاحات انگلیسی، عادل فردوسی‌پور محبوب‌ترین گزارشگر سه دهه اخیر فوتبال ایران است که تازگی اصطلاح «مهر‌وموم» پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به‌جای «کلین‌شیت» را دست انداخت! (اینجا)

▫️ معصومعلی پنجه
شبانگاه ۱۸ بهمن ۱۴۰۳ | تهران سرد و بارانی [ پس از تماشای گل‌های زیبای الساحر/ جادوگر مهدی قائدی]

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️شاخه‌های اسماعیلیه

دیروز که خبر درگذشت آقاخان چهارم منتشر گردید،  درست یا نادرست، گفته شد بر سر جانشینی او اختلاف است و شاید به‌جای پسرش رحیم، دخترش زهرا امام شود که اگر می‌شد ساختارشکنی بزرگی بود و احتمالاً دودستگی تازه‌ای پدیدار می‌گشت. سرانجام  البته جانشینی پسر تایید شد و آقاخان پنجم امام شد.

از  میان مذهب‌ها/ فرقه‌های اسلامی، در درازای تاریخ بیشترین دودستگی در میان اسماعیلیه روی داده است. دلیل اصلی آن این است که امامشان زنده و حاضر است و پس از مرگ امام حاضر، برای برگزیدن امام بعدی احتمال درگرفتن نزاع بر سر جانشینی زیاد است. در سال‌شمار زیر مهم‌ترین این دودستگی‌ها آورده شده است:  

▪️۱۴۸ه‍.: تشیع امامی موسوی [پسان‌تر: اثنی‌عشری] - تشیع امامی اسماعیلی

[پس از درگذشت امام صادق (ع)، پیروانش دست‌کم شش شاخه شدند؛ موسوی و اسماعیلی دو شاخه اصلی بودند که در تاریخ تا اکنون باقی ماندند.]

▪️۲۸۶ه‍.: اسماعیلیه قرمطی - اسماعیلیه فاطمی
[قرمطیان قائل به مهدویت محمد بن اسماعیل بودند و درواقع امام حاضر نداشتند؛ اینان در قرن پنجم در تاریخ گم و نابود شدند]

[▫️ ۴۱۰ ه‍: برآمدن دروزیه؛ هنوز در سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی و دیگرجاها هستند؛ اینان قائل به الوهیت الحاکم فاطمی بودند و بعدها چنان از اسلام دور شدند که دیگر نمی‌توان آنها را مسلمان به شمار آورد. البته خودشان هم چنین ادعایی ندارند.]

▪️۴۸۷ ه‍: اسماعیلیه نزاری (در ایران و شام) - اسماعیلیه مستعلوی (در مصر و یمن)


▪️۵۲۶ه‍: مستعلویان طیبی (در یمن) - مستعلویان حافظی (در مصر)

[پس از برافتادن خلافت فاطمی توسط صلاح‌الدین ایوبی در مصر مستعلویان حافظی از میان رفتند.]

▪️ح. ۷۱۰ه‍: نزاریان قاسم‌شاهی (در ایران و فرارود و پسان‌تر هندوستان و آفریقا و ...) - نزاریان محمدشاهی (در ایران و پسان‌تر در هندوستان)

▪️۹۹۹ه‍: طیبیان داودی (بُهره‌ها در هندوستان) - طیبیان سلیمانی (در یمن)


▫️ معصومعلی پنجه
۱۸ بهمن ۱۴۰۳ | تهران نیمه‌پاک [شاخص قابل‌قبول]

🆔 t.me/HistoryandMemory

📚 شب ارمغان مشکور

🆔 t.me/HistoryandMemory

@NashrAfkar

منتشر شد:

چاپ اول

پزشکی، بهداشت عمومی و حکومت قاجار: الگوهای نوسازی پزشکی در ایرانِ سدۀ نوزدهم

مجموعۀ تاریخ ایران - ۲

نوشتۀ:‌ هرمز ابراهیم‌نژاد
ترجمۀ:‌ بهزاد کریمی، مهسا خلیلی

۲۲۴ صفحه
@NashrAfkar

▪️دکان‌مجله‌ای دیگر

مطالعات سیاسی و اجتماعی تاریخ و فرهنگ ایران دکان‌مجله‌ای دیگر است که این روزها با دریافت مبالغ چند ده‌میلیونی مشغول زدن جیب نویسندگان و به‌ویژه دانشجویان دکتری است. این مجله در چند سال اخیر پس از دریافت درجه علمی و رتبه ب از وزارت علوم با انتخاب عنوانی طولانی و چندپهلو که همهٔ شاخه‌های علوم انسانی را دربرمی‌گیرد (سیاست و اجتماع و تاریخ و فرهنگ) توانسته جای خالی سیاه‌ترین دکان‌مجله تاریخ آموزش عالی ایران یعنی جامعه‌شناسی سیاسی ایران که از ۱۴۰۱ درش تخته شده، را پر کند.

همکار ارجمند جناب آقای دکتر سینا فروزش در یادداشتی که در گروه تاریخ‌خانه همرسانی شده، دربارهٔ رابطه خود با این مجله چنین روشنگری کرده و هشدار داده‌اند:

«با سلام و احترام
بدینوسیله به استحضار می‌رساند مدتی است مجله مطالعات سیاسی - اجتماعی تاریخ و فرهنگ ایران با اسمی عجیب و هیات تحریریه‌ای عجیب‌تر با اخاذی از دانشجویان اقدام به چاپ مقاله می‌کند. لازم به ذکر است که اینجانب در مجله مذکور هیچگونه مسئولیتی ندارم‌.
با احترام و ارادت: سینا فروزش».

▪️ معصومعلی پنجه
۱۷ بهمن ۱۴۰۳ | دانشگاه علوم و تحقیقات

رونوشت: کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️آقا‌خان

دیروز (۴ فوریه ۲۰۲۵/ ۱۶ بهمن ۱۴۰۳) کریم‌شاه حسینی، آقاخان چهارم، چهل‌‌و‌نهمین امام اسماعیلیان نزاری قاسم‌شاهی در لیسبون پایتخت پرتغال درگذشت.

این عنوان آقاخان برساختهٔ فتحعلی‌ شاه قاجار است که نخستین بار به حسن‌علی‌ شاه، چهل‌وششمین امام اسماعیلی داده شد. او پس از قتل پدرش شاه خلیل الله (در یزد ۱۲۳۲ق/ ۱۸۱۷م) با مادرش به دربار قاجار آمد.  شاه قاجار برای دلجویی از حسن‌علی‌ شاه، نه‌تنها یکی از دخترانش به نام سرو جهان خانم را به زنی او داد، بلکه او را به حکومت قم برگماشت و به وی لقب افتخاری «آقاخان» بخشید. از این زمان او به «آقاخان محلاتی» بلندآوازه شد. از آن زمان عنوان «آقاخان» لقب موروثی امامان اسماعیلی شد (نک. دفتری، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ۵۶۷؛ دبا، ذیل «آقاخان»).

تاکنون پنج آقاخان داشته‌ایم که پنجمی، رحیم آقاخان، همین امروز «آقاخان» و «مولانا امام حاضر» و پنجاهمین امام اسماعیلی نزاری قاسم‌شاهی شد.


▫️معصومعلی پنجه
۱۷ بهمن ۱۴۰۳ | تهران آلوده [شاخص ۱۱۷ ناسالم]

🆔 t.me/HistoryandMemory

⁉️
آقایی که زیست‌شناسی و جامعه‌شناسی خوانده کتابی نوشته درباره موضوعی در تاریخ ساسانیان! او که خودعلامه‌پنداری است دچار «اسهال قلمی»*، تقریباً در همهٔ شاخه‌های علوم انسانی، از ادبیات و فلسفه گرفته تا تاریخ و دین‌پژوهی، از دوران باستان تا دوران مدرن، قلم‌فرسایی کرده و کتاب چاپیده.  تا اینجا چیز تازه‌ای رخ‌نداده؛ دو دهه** است که کارش همین است. امّا آنچه مایهٔ شگفتی است این است که نهادی معتبر در علوم انسانی برای نقد و بررسی این کتاب  نشستی ترتیب داده و قرار است که دو تن از استادان دانشمند و خوش‌نام رشتهٔ تاریخ ایران باستان در آن نشست درباره این کتاب سخن برانند!
‼️
* تعبیر «اسهال قلمی» را از یکی از بزرگان وام گرفته‌ام.

** یکی از دوستان پیام داده‌اند که «این آقای ... از سال ۱۳۸۴ بنابر آمار کتابخانه ملی  ۱۰۸ کتاب منتشر کرده است».

🆔 t.me/HistoryandMemory

آیا مکتب آنال مکتبی در جامعه‌شناسی تاریخی است؟

تاریخچه مکتب آنال سرفصل ثابت تقریباً تمامی تاریخ‌های جامعه‌شناسی تاریخی است. فرقی هم ندارد که مؤلفان این آثار کار خود را با مارکس یا دورکیم شروع کنند یا ابن خلدون؛ در هر حالی در جایی در نهایت اشاره‌ای کوتاه، یا تفصیلی، به مکتب آنال و سهم آن در تکوین جامعه‌شناسی تاریخی می‌کنند. این امر از آن روست که تاریخ‌های جامع آنالی با نگاه ساختاری بلندمدت‌شان شباهت زیادی به آن الگویی دارند که بر جامعه‌شناسی تاریخی حاکم است. همین شباهت باعث شده تا برخی از جامعه‌شناسان نتوانند تفاوت میان یک مکتب تاریخ‌نگاری اجتماعی کلان و ساختارنگر را با جامعه‌شناسی تاریخی دریابند و تصور کنند که «آنال» مکتبی در جامعه‌شناسی تاریخی است و نه یکی از نحله‌های تاریخ اجتماعی. این اشتباه در سخنان حجت کاظمی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران (در نشست معرفی کتاب دولت، جنگ و سرمایه‌داری از مایکل مان)، نیز تکرار شده است، چنانکه ایشان سنت جامعه‌شناسی تاریخی را به چهار سنت «مکتب آنال، مکتب مارکسی، دورکیمی و وبری» تقسیم کرده است. البته این تقسیم‌بندی بی‌مبنا و غیر قابل قبول است.
جناب کاظمی در ادامه دربارۀ تاریخ‌نگاری ایرانی نیز فرموده‌اند که «بزرگان تاریخ ایران نوعی تاریخ‌نگاری مطرح کردند که رها از مقوله جامعه‌شناختی بود، این موضوع ما را دچار انسداد و خطای تحلیلی کرده بود. مثلاً حول محور اندیشه مارکسیستی کل تاریخ ایران جدال طبقات است و بس». چنین دعاوی عجیبی البته نیاز به هیچ شرح و بسطی ندارند.
www.ibna.ir/news/528385

📘سینا فروزش، مجیدرضا رجبی و محمود سید،  مطبوعات عصر پهلوی ۱۳۰۰ - ۱۳۵۷، تهران، زمانه نو، ۱۴۰۳. 

🆔 t.me/HistoryandMemory

📗 سینا فروزش، مجیدرضا رجبی و محمود سید، منبع‌شناسی تاریخ ایران، ۳ جلد، تهران، زمانه نو و خانه تاریخ و تصویر ابریشمی، ۱۴۰۳.

🔺دربارهُ اِف اِم ۲۰۳۰
✍ا. سرگشته

شماری از متخصصان ایران هرکدام سه کتاب‌ معرفی کرده‌اند که برای شناخت ایران باید خواند. یکی هم رمان شناسنامه نوشتهُ ف. م. اسفندیاری را معرفی کرده که در نیمهُ دههُ چهل شمسی در ‌آمریکا به انگلیسی منتشر شد. گشتم دیدم آن تایلر، همسر تقی مدرسی، هم که خودش نویسندهُ معروف و قابلی است این کتاب را برای شناخت ایران معرفی کرده. کتاب را دانلود کردم و گشتم ببینم نویسنده کیست. دیدم چه آدم جالبی بوده. در ۱۳۰۹ در بروکسل در خانواده‌ای دیپلمات متولد شد. پدر و پدربزرگش هر دو دیپلمات عالی‌رتبه بودند. او نوهُ یمین‌الملک، میرزا اسدالله خان یمین‌ اسفندیاری، بود. از خانوادهُ ممالک‌ها و سلطنه‌ها و ازمابهتران. در کودکی به خاطر شغل پدر در کشورهای مختلفی زندگی و تحصیل کرد و انگلیسی و فرانسه و عربی و عبری را به خوبی صحبت می‌کرد. همراه خانواده به ایران بازگشت و در جوانی همراه تیم بسکتبال ایران در المپیک ۱۹۴۸ لندن شرکت کرد. بعد در آمریکا در برکلی و یوسی‌ال‌ای درس می‌خوانَد و به ایران باز می‌گردد. از طرف ایران در کمیسیون صلح فلسطین در سازمان ملل شرکت می‌کند. جزئیات زیادی از زندگیش بعد از این دوره پیدا نکردم، جز این که رمانش را مخفیانه از ایران به امریکا فرستاد. قبل از انقلاب، شاید به دلیل انقلاب، ایران را ترک کرد و به امریکا آمد. در نیواسکول و یوسی‌ال‌ای و دانشگاه بین‌المللی فلوریدا تدریس می‌کرد و به لاکید و جی‌سی‌پنی مشورت می‌داد. در میامی زندگی می‌کرد و در سال ۲۰۰۰ در نیویورک در خانهُ زنی که گویا معشوقه‌اش بوده از دنیا رفت. باز یکی از منابع نوشته است که در دوران تحصیل در هاروارد با این خانم آشنا شد. ولی جای دیگر اطلاعی دربارهُ تحصیلش در هاروارد ندیدم. گیاه‌خوار بود و می‌گفت مایل نیست چیزی بخورد که از مادری زاده شده است. در دههُ ۸۰ میلادی نام و نام خانوادگیش را به اف ام ۲۰۳۰ تغییر داد. گویا اف ام جز این که مخفف نام اصلی‌اش فریدون میم (؟) بوده اشاره‌ای هم به "انسان آینده" و "انسان شگرف آینده" (Future Man and Future Marvel) دارد. نام خانوادگیش را هم به امید رسیدن به صد سالگی و جاودانگی و گم کردن رد هر نوع تعلق ملی، به این عدد تغییر داد. در معرفیش نوشته‌اند فیلسوف و آینده‌شناس و فراانسان‌گرا (Transhumanist).
اما اعتقاداتش چه بود؟ باور مطلق به پیشرفت فزاینده و مدام و بی‌بازگشت انسان تا رسیدن به آینده‌ای تابناک. باور به اینکه انسان در آیندهُ نزدیک با تکیه بر پیشرفت فزایندهُ تکنولوژی، انرژی بی‌پایان خورشیدی، نوآوری‌های کشاورزی، و اختراع دستگاه‌های چاپ کالا بر کمیابی غلبه خواهد کرد و با از میان رفتن کمیابی، دلایل دشمنی میان انسان‌ها از بین خواهد رفت و جنگ خاتمه خواهد یافت؛ در آینده چپ و راست معنا نخواهد داشت و فقط بالا و پایین معنا دارد؛ هم‌چنین دیگر مرزی وجود نخواهد داشت؛ انسان‌ها آزادانه به همه جا سفر می‌کنند و تجربه‌های بی‌پایان خواهند داشت؛ تعلق‌های امروزی، مثل تعلق به ملت و قبیله و دین و خانواده همه از میان خواهد رفت؛ نهاد خانواده از میان خواهد رفت، چون انسان‌ها خودشان را محدود به یک همسر نمی‌کنند؛ هیچ کس مالک شخص دیگر نخواهد بود و انسان‌ها عمرشان را صرف تربیت فرزند نخواهند کرد؛ ما بستهُ کرهُ زمین نخواهیم ماند و در کرات دیگر ساکن خواهیم شد. غلبه بر محدودیت بیولوژیکِ جسم زوال‌پذیر هم دور نیست؛ باری، به زودی بر مرگ فائق خواهیم آمد. او با همین امید خواسته بود جسدش را یخچالی کنند، تا روزی که انسان‌ها همه نامیرا شدند و بر همهُ محدویت‌های مادی جهان پیروز شدند او را هم دوباره به دنیا باز گردانند. می‌گفت من به اشتباه در قرن بیستم به دنیا آمدم. من متعلق به قرن بیست‌ویکم هستم.
کتاب کمیسیون نامیرایی(Immortalization Commission) نوشتهُ جان گری (John Gray) نشان می‌دهد این قبیل افکار در قرن نوزدهم و نیمهُ نخست قرن بیستم در میان نخبگان اروپا رواج بسیار داشت. در واقع او پنجاه سالی دیر به دنیا آمده بود. مستندی درباره‌اش ساخته‌اند با عنوان "2030" که باید دیدنی باشد. دوستانش صفحه‌ای هم در یوتیوب برایش ساخته‌اند که کارتنک بسته؛ هیچ کدام از کلیپ‌ها بیش از هزار و پانصد یا دو هزار بیننده نداشته. چندتایی مصاحبه با او هست و یک کلیپ هم از عکس‌هایش از کودکی تا پیری. مرد خوش‌قیافه‌ای بود که انگار همیشه شمع محفل بود. همه جا دیگران دورش حلقه زده‌اند و چشمشان به دهان او است. خصوصا زن‌ها همیشه دور و برش بودند؛ گویا جنس مخالف به او رغبت داشته. قابل‌فهم هم هست، بزرگ‌زادهُ تحصیل‌کردهُ خوش‌قیافهُ فیلسوفِ نویسندهُ ورزشکار کم است.

#هومن_پناهنده
@gashthaa

▪️تصویر نامه پذیرش جعلی

▫️ ضمنأ این امضا شبیه یا حتی نزدیک به امضای دوست فاضل و دانشمند و نازنین ما دکتر یونس فرهمند نیست. امضای ایشان آن‌قدر پیچیده است که جز خودش کسی نمی‌تواند آن را جعل کند!😊

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️جعل نامهٔ پذیرش مقاله

یکی از این موسسه‌های دلالی و فروش پایان‌نامه و مقاله، دست به جعل نامهٔ پذیرشی با سربرگ، مهر و امضای جعلی سردبیر مجله تاریخ و تمدن اسلامی زده است. این پذیرش جعلی در مهرماه ۱۴۰۲ صادر شده و در آن به نویسنده وعده داده شده که مقاله‌اش یک سال بعد (پاییز ۱۴۰۳) منتشر خواهد شد.

سرتان را به درد نیاورم؛ اینکه این موسسات دزد و جاعل و کلاهبردار هستند را همگان می‌دانند؛ اینکه آزادانه در جلوی دانشگاه‌ها و در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سرگرم تبلیغ هستند را هم خود دانشگاه‌ها و در رأس همه آنها وزارت فخیمه عتف می‌داند و عملاً هیچ‌کاری نمی‌کنند! بهتر است از تکرار این قصه‌های تکراری و پرغصه بگذریم و به این بپردازیم که این جعل چگونه رخ داده است؟ تا دست‌کم دیگر کسی گول این جاعلان را نخورد.

نویسنده ناآگاه و ساده‌دل که دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاهی دولتی است، به‌جای آنکه خود مقاله‌اش را به مجله‌ای ارسال کند و پیگیر داوری و پذیرش و چاپ آن باشد، رفته سراغ این جاعلان و با پرداخت هفت میلیون تومان این پذیرش جعلی را دریافت کرده است. یک سال منتظر مانده تا مقاله چاپ شود. پس از یکسال با نشر شماره پاییز ۱۴۰۳ مجله تاریخ و تمدن اسلامی می‌بیند مقاله او منتشر نشده؛ و تازه در دی ماه ۱۴۰۳ به سردبیر مجله نامه می‌زند و از جعلی بودن نامهٔ پذیرش آگاه می‌شود!

ناآگاهی نویسنده مقاله از آیین‌نامه‌ها و فرایندهای چاپ مقاله در این حد بوده که حتی نمی‌دانسته اساسأ مجله‌ای که نام آن «تاریخ و تمدن اسلامی» است، مجاز نیست که مقاله‌ای در موضوع «هخامنشیان» منتشر سازد، حتی اگر بهترین مقاله باشد و فرایند داوری‌ و ارزیابی را از آغاز تا انجام  طی کرده باشد!

▫️ معصومعلی پنجه
۱۳ بهمن ۱۴۰۳ | تهران آلوده

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️ آن نقشه در مدخل تقسیمات کشوری ویکی‌پدیا به این صورت بازترسیم شده است.

🆔 t.me/HistoryandMemory

🟢 نقشهٔ ممالک متفقهٔ ایران (مثل جماهیر متفقه آمریقا)!

⚪️ نقشهٔ تقسیمات کشوری ایران در اواخر دورهٔ قاجار. در این دوره ایران به چند ایالت بزرگ و چندین ولایت تقسیم شده بود.

🔴 این نقشه به زبان ترکی آذربایجانی در مجله فکاهی، طنز و کاریکاتور، ملانصرالدین در سال ۱۹۰۸م. در تفلیس در امپراتوری روسیه، همزمان با دوران محمدعلی شاه قاجار (۱۹۰۷ - ۱۹۰۹)  منتشر شده است‌.

🔗 نقشه را از برگه نگار منصوری برداشته‌ام.

😊 تعابیری که برای مملکت‌ها/ شهرها به کاربرده مثلاً «امپراتوری قم» جالب‌توجه است!

🆔 t.me/HistoryandMemory

📝بررسی تطبیقی دو ترجمۀ الکامل ابن اثیر
✍ علی زاهدپور
📕 فصلنامه مترجم

▪️ مقاله‌ای سودمند و آموزنده که بخش‌هایی از دو ترجمه الکامل ابن‌اثیر را با هم مقایسه کرده است.

▫️از آقای امیرحسین فرشاد که مقاله را همرسانی کردند، سپاسگزارم.

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️«نام اَشْهَر» در ارجاع‌دهی

یکی از اشکال‌هایی که در این سال‌ها در نوشته‌های تاریخی، به‌ویژه در مقاله‌ها و پایان‌نامه‌ها/ رساله‌های دانشگاهی بسیار دیده می‌شود، ارجاع‌دهی نادرست به نام‌های ناشناخته و نامشهور مولفان و مورخان کهن است. پیش از رواج نام‌خانوادگی (در ایران از ۱۳۰۴ش) ادیبان و مورخان و دانشوران و دیگر نامداران، «نام اشهر/ مشهورترین نام» داشتند و در ارجاع‌دهی به آثار اینان باید به همین نام اشهر ارجاع داده شود.

«مشهورترین نام از نام‌های متعدد یک شخص یا شناخته‌ترین شکل از نام را نام اشهر گویند. تعیین «مشهورترین» نام یا «شناخته‌ترین» شکل از یک نام بر پایه بررسی آنچه که در تواریخ و طبقات و تذکره‌ها و تراجم احوال و همچنین آثار خود شخص مورد نظر و معاصران او و معاصران کنونی آمده و سنجش آنها با یکدیگر صورت می‌گیرد... برای نمونه باید گفت که ابن سینا اسم اشهر یا شهرت حسین بن عبدالله بن حسن بن على بن سينا است که دارای دو کنیه ابن‌سینا و ابوعلی (= بوعلی) و القاب سه گانه حجةالحق، شرف‌الملک و شیخ الرئیس است و در بعضی منابع فارسی نام او را به صورت پورسینا و در منابع جدید عربی به صورت الرئيس بن سینا و در منابع خارجی Avicenna ثبت کرده اند. ابن‌ سینا در میان اسامی و القاب او از همه بارزتر و شناخته‌تر و به اصطلاح متواترتر است بنابراین همین شکل به مثابه اسم اشهر انتخاب می‌شود». (فهرست مستند اسامی مشاهیر و مولفان، بیست‌وسه و بیست‌وچهار).

گفتنی است که نام اشهر برخی از مولفان همان نسبت آنها (نام شهر و دیاری که بدان منسوب هستند) است مانند «بخاری» برای صاحب صحیح؛ «طبری» برای مولف تاریخ الرسل و الملوک؛ «اصطخری» برای صاحب المسالک و الممالک؛ «مقدسی» برای مولف احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم؛ و «قزوینی» برای نویسندهٔ دو کتاب آثار البلاد و اخبار العباد و عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات.

امّا همیشه این‌گونه نیست. مثلاً نام اشهر نویسندۀ کتاب‌های الاغانی و مقاتل‌الطالبین «ابوالفرج اصفهانی» است نه «اصفهانی»؛ نام اشهر نویسندۀ معجم‌البلدان و معجم الادباء «یاقوت/ یاقوت حموی» است نه «حموی»؛ نام اشهر نویسندۀ جامع‌التواریخ «رشیدالدین فضل‌الله» است نه همدانی؛ نام اشهر شاعر و حکیم نامدار ایرانی که سفرنامه‌ هم به او منسوب است، «ناصرخسرو»، است نه «قبادیانی»؛ نام اشهر نویسندۀ تاریخ گزیده و نزهة‌القلوب، «حمدالله مستوفی» است نه «قزوینی»؛ نام اشهر نویسندۀ الاصابه فی تمییز الصحابه و آثار پرشمار دیگر، «ابن حجر/ ابن‌حجر عسقلانی» است نه «عسقلانی».

اگر نام اشهر مولفی را نمی‌دانید یا میان نام‌ها و شهرت‌های متعدد او نتوانستید نام اشهر او را تشخیص دهید، یکی از بهترین کتاب‌های راهنما، فهرست مستند اسامی مشاهیر و مولفان (دو جلد، به‌کوشش فرشته مولوی، زهره دریایی و مرضیه هدایت،  کتابخانه ملی، ۱۳۷۶) است. راه دیگر مراجعه به آثار و نوشته‌هایی است که شیوه‌نامه‌های ارجاع‌دهی در آنها با دقت تمام انجام شده مثلاً دایرةالمعارف بزرگ اسلامی یا دانشنامه جهان اسلام. 

▫️ معصومعلی پنجه
۱۰ بهمن ۱۴۰۳ | کوچهٔ قدر

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️ پوستر ضدنازی چاپ‌شده در مجله الجزایری النصر (ژوئن ۱۹۴۳) که صلاح‌الدین [ایوبی] را در حال جنگ با/ کشتن یک صلیب شکسته «دشمن همه ادیان» نشان می‌دهد.

🔗

🆔 t.me/HistoryandMemory

🔻نام ایران بر کتیبۀ سنگ‌مزار نخستین قاضی استانبول

✅ در این کتیبه که به‌سال ۸۶۳ ق./۱۴۵۹م. نگاشته شده، از خضربک، نخستین قاضی استانبول، با عناوینی همچون «مفتی ایران‌زمین» و «خضربک ایران» یاد شده است.

📑 خضربک مفتی ایران‌زمین
✍️ محمدجواد جدی
📄 بخارا، شمارۀ ۱۶۲، خرداد و تیر ۱۴۰۳

📌 متن کامل مقاله در پوشۀ پیوست

#مقاله
#تاریخ_ایران
#تاریخ_عثمانی

📲 ما را به دوستانتان معرفی کنید

🆔@Yaam_pub

🔥 جشن سده

از کودکی، پیش از دبستان، تنها دو سه خاطره در یادم مانده است؛ یکی از آنها برپاکردن آتش برای برگزاری جشن «سده» است. چهل سال پیش در چاگونی، روستایی دورافتاده از شهر باستانی داراب، در پس کوه‌ها، ما مسلمانان، با برپایی آتشی بزرگ این جشن را برگزار می‌کردیم. پس از آن‌که به شهر مهاجرت کردیم،  شهر باستانی سیرجان، در شهر خبری از برپایی این جشن نبود. چگونه در آن روستای دورافتاده که هیچ باشندهٔ زرتشتی‌ای هم نداشت این جشن هزار سال زنده مانده بود؟ پرسشی است که شایسته بررسی است.

اگر درست یادم مانده باشد، گرد آتش می‌چرخیدم و می‌خواندیم: «سده سده نوروزی/ مونده پنجاه‌ودو [کذا] روزی»!


🔥 جشن سده فرخنده باد!

▫️ معصومعلی پنجه
۱۰ بهمن ۱۴۰۳ | کوی اخلاص

🆔 t.me/HistoryandMemory

📷 آشپزخانه، سفره و دانشجویان و مهمانان در حال ماکارونی‌خوری

▪️کوی دانشگاه تهران، ساختمان ۲۲، سال ۱۳۸۰.

▫️آن دوست آشپز ماهری که در یادداشت ذکر او رفته نیز در این عکس حاضر است. از دوست گرامی ع. ر. که این عکس‌ها را برایم فرستاد سپاسگزارم. این دوستان همسایه ما در اتاق کناری بودند. من در این عکس‌ها نیستم.

▪️این دوستان، ساکنان این اتاق، یکی تبریزی و دیگری اصفهانی، وضع خوردوخوراک‌شان از ماها بهتر بود؛ حتی این دوستان هم میوه کم می‌خوردند و این میوه‌های سرسفره را مهمان آنان آورده بود!

🆔 t.me/HistoryandMemory

📂 پوشه‌ای از کانال‌های مرجع در حوزۀ تاریخ اسلام و مطالعات اسلامی

🔻 تنها کافی‌ست لینک را لمس کنید و دکمۀ Add را بزنید و این فولدر ارزشمند را در تلگرام خود ذخیره کنید.

🔗این لینک را لمس کنید

✉️ @naqshine

▪️ ابوالفضل‌جمشید

این روزها شمار پسران و دخترانی که نام‌های ترکیبی دارند، زیاد شده: هم نام‌های ترکیب‌شده از دو نام مذهبی مثل فاطمه‌زهرا، محمدطه، فاطمه‌حلما؛ و هم نام‌های ترکیبی اسلامی - ایرانی مانند محمدکیان و نازنین‌زینب و نازفرزهرا؛ سوفیانرگس هم شنیده‌ام که فرنگی-ایرانی است! شمار این نام‌ها، خوب یا بد، در دو دههٔ اخیر زیاد شده است.

یکی از نخستین نمونه‌ها از نام‌های ترکیبی اسلامی- ایرانی «ابوالفضل‌جمشید» است. صد سال پیش علی‌اکبر دفتری، دیپلمات ایرانی که هم ایران‌گرا بود و هم شیعه‌گرا، برای پسر خود این نام را برگزید. یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها برای شناخت این دیپلمات که به مرگی ناگهانی درگذشت، یادداشت‌های روزانه دکتر قاسم غنی است که در فرسته‌ای دیگر آن را خواهم آورد.

▫️ معصومعلی پنجه
۶ بهمن ۱۴۰۳ | آزادراه رشت - قزوین

🆔 t.me/HistoryandMemory

خبر خوب و شادی‌بخش امروز این بود که سرکار خانم دکتر نگار ذیلابی پس از دو سال به دانشگاه شهید بهشتی بازگشته است.

🆔 t.me/HistoryandMemory

📘 نخستین شماره مجله تحقیقات تاریخ ایران دورهٔ اسلامی منتشر شد.

▪️ از راه پیوند زیر می‌توانید مقاله‌های خود را برای این مجله بفرستید:
https://sanad.iau.ir/journal/rihip

🆔 t.me/HistoryandMemory

📘 جلال متینی، خاطرات سال‌های خدمت: از دبیرستان البرز تا فرهنگستان ادب و هنر ایران، لس‌آنجلس، شرکت کتاب، ۱۳۹۵.

▪️بنابر خبرها دکتر جلال متینی، استاد نامدار ادبیات فارسی و رئیس دانشگاه فردوسی مشهد (۱۳۵۴- ۱۳۵۶) در دورهٔ پهلوی، سه روز پیش در آمریکا درگذشته است (۳۰ دی ۱۴۰۳).

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️به یاد سید ابراهیم نبوی که سال‌های سال ما را می‌خنداند و در آرزوی دیدار وطن، دور از ایران در بی‌درکجای غرب، جان خود را گرفت!

🎼 مسافر
▪️سروده‌ و ساختهٔ جهانبخش پازوکی
▫️با صدای بانو مهستی

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️ کهنه‌پرستی یا هراس از فناوری‌های نو

این گوشی همراه دهه هشتادی پس از شانزده سال (۱۳۸۷ - ۱۴۰۳)، بازنشسته شد! دارنده این گوشی مردی است در آستانهٔ هفتاد سالگی که سال‌ها دربرابر فناوری تازه ایستادگی می‌کرد و نمی‌پذیرفت که گوشی هوشمند در دست بگیرد. پریروز سرانجام جادوی این جام‌های جهان‌بین در او هم اثر کرد و سیم‌کارت را از این گوشی برداشت و در آن گوشی تازه نهاد. چون امکان جابه‌جایی شماره‌ها از این گوشی ناهوشمند به آن گوشی هوشمند نبود، ناچار شدیم که همهٔ شماره‌ها را در گوشی تازه ثبت کنیم. در روند ثبت دوباره شماره‌ها، دو نکته جالب توجه بود: یکی اینکه شماری از مخاطبان مرده بودند؛ شمارهٔ همراه بسیاری از آنها را حذف کردیم و چند شماره را هم به نام فرزندان‌شان ثبت کردیم. نکته دوم بسامد نام‌های مخاطبان بود. در میان نام‌های مردانه‌ ثبت شده در این گوشی بیشترین بسامد را نام‌هایی چون «رمضان» و «صفر» داشتند که اکنون در نام‌گذاری‌های کودکان کاملاً منسوخ شده‌اند.

▫️ معصومعلی پنجه
۲۷ دی ۱۴۰۳ | لشت‌نشای باران‌زده

🆔 t.me/HistoryandMemory

▪️ اندر بخشندگی شادروان دکتر محمداسماعیل رضوانی: خاطره‌ای از دکتر رضا شعبانی

«با جدُیتی که در یک بچه دهاتی ِ خیلی پرتلاش می‌شد تصور کرد، در خردادماه سال ۱۳۴۶ وقتی آخرین امتحان فوق‌لیسانسم را گذراندم و از رساله‌ام دفاع کردم، به فاصله یک هفته، یعنی اولین هفته تیرماه رفتم پاریس و دوره دکتری را در سوربن شروع کردم. در آنجا من با پول خودم تحصیل کردم با حداقل درآمد سال اول وام بانکی گرفتم، یک‌سال فرش زیر پایم را فروختم و یک‌سال هم فرشی را که همسرم به عنوان جهیزیه آورده بود، فروختم. حتی کار به جایی رسید که مجبور شدم کتابهایم را نیز بفروشم اما به یک انسان بزرگوار برخوردم به نام مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی که به من کمک کرد و اجازه نداد تا کتاب‌هایم را بفروشم. خاطرم است به ایشان گفتم حداقل این فرهنگ معین را که حدود۵۰۰ تومان می‌ارزد، بردارید و ۵۰۰ تومان به من بدهید که من تحصیلم را ادامه بدهم ایشان پول را داد، ولی آن کتاب را نبرد و گفت: نه آقای شعبانی به دردت بیشتر می‌خورد».

📘 رضا شعبانی، در بانیان رشته‌های تحصیلی در دانشگاه آزاد اسلامی، ص ۵۹.

📗 دربارهٔ مرحوم استاد رضوانی نک. «رضوانی، محمداسماعیل»، در دانشنامه جهان اسلام (نوشتهٔ هما رضوانی).

🆔 t.me/HistoryandMemory