Fizika va matematika™| Rasmiy kanal™

⚡️Shavkat Mirziyoyev 2025-yilni yurtimizda “Atrof-muhitni asrash va “yashil” iqtisodiyot yili” deb e’lon qilishni taklif qildi.

Yig‘ilganlar ushbu tashabbusni to‘liq qo‘llab-quvvatladi.


👉 @xushnudbek 👈

Dustmurodov maruza Math

@fiziklar22

Bugun fizika fanidan bo‘lib o‘tgan attestatsiya savollari yuzasidan vazirlik mas’ullari hamda bir guruh o‘qituvchilar bilan uchrashdik.

Haqiqat bahsda tug‘iladi, deganlaridek, biz ham 4 soatga yaqin qizg‘in muhokama qildik. Urushdik, talashdik, yarashdik, ayrim joylarida yakdil xulosaga kelishdik, ayrim masalalarda umuman kelisha olmadik — xullas, hammasidan bo‘ldi. Muhokama videosini 2-3 kun ichida e’lon qilishga harakat qilamiz.

Bugungi uchrashuvga vaqt va mablag‘ sarflab uzoq-yaqindan kelgan barcha o‘qituvchilarga o‘z minnatdorligimni bildiraman hamda shunday insonlar bilan tanishganimdan juda xursandman. Ular fizika fanining haqiqiy fidoyilari ekan. Shunaqa ustozlar bor ekan, Xudo xohlasa, farzandlarimiz ishonchli qo‘llarda.

O‘z navbatida jamoatchilik fikrini inobatga olib, taklifimizga yo‘q demagan va savollar muhokamasi uchun barcha sharoitlarni yaratib bergan vazirlik rahbariyatiga ham tashakkur aytaman.

Umumiy xulosam shu bo‘ldiki, asosiy muammo baribir o‘zaro muloqot va kommunikatsiya yo‘qligidan chiqmoqda. Bir tomon yetarlicha ma’lumot bera olmayapti, boshqa tomonda tushunmovchilik ko‘paymoqda. Bu bo‘yicha hali qilinadigan ishlar ko‘p.

Masalan, vazirlik mas’ullari hozirgacha fizika fanidan attestatsiyada 71% o‘qituvchi 70 balldan baland natija qayd etganini aytdi. Bu ilgari e’lon qilinmagan raqam edi, ko‘pchilik hayron qoldi va hatto ishonmadi. Shu kabi muhim ma’lumotlar o‘z vaqtida aytilsa, yaxshi bo‘lardi.

Yurtimizda fizika fanining shuncha jonkuyarlari bor ekan, ularning boshini bir yerga qovushtirish va doimiy faol muloqot olib boradigan hamjamiyatga aylantirish lozim. Vazirlik bu bo‘yicha kerakli amaliy ishlarni olib borsa, faqat va faqat foyda bo‘lar edi. Asosiysi borliqni o‘rgatuvchi eng qiziq va muhim fan bo‘lgan fizikaga qiziqish o‘quvchi yoshlar orasida ham ortardi.


🔘 @xushnudbekuz

@fiziklar22

Elektron

Birinchi kashf qilingan elementar zarra elektron hisoblanadi. Katod nurlarining xossalarini oʼrganayotgan
Tomson, bu manfiy zaryadlangan zarra elektronlar oqimidan iborat ekanligini aniqladi. Bu voqea 1897- yil 29- aprelda ro'y bergan edi va shu sana birinchi elementar zarra kashf qilingan kun hisoblanadi.

Foton

1900- yilda M.Plank yorugʼikning foton deb ataluvchi zarralar oqimidan iborat ekanligini ko'rsatdi. Foton elektr zaryadiga ega emas, tinchlikdagi massasi nolga teng, ya'ni foton yorugiik tezligiga teng tezlik bilan harakat holatidagina mavjud boʼlishi mumkin.

Proton

1919-yilda E.Rezerford tajribalarida, azotning a- zarralar bilan bombardimon qilinishi natijasida, vodorod atomining yadrosi proton kashf qilingan. U zaryadining miqdori P.DIRAK elektronning zaryadiga teng bo'lgan, musbat (1902-1961) zaryadlangan zarradir.


@fiziklar22

Lise Meitner (1878–1968) — avstriyalik fizik va radioaktivlik hamda yadroviy fizikaga katta hissa qo‘shgan olima. U uran yadrosining bo‘linish jarayonini tushuntirishda muhim rol o‘ynagan.

Asosiy yutuqlari:
1.
Yadroviy bo‘linish: 1938-yilda Lise Meitner hamkasbi Otto Hahn bilan birgalikda uran yadrosining bo‘linishi jarayonini aniqlashda ishtirok etdi. U bu jarayonni fizik izoh bilan ta’minlab, yadroviy energiyaning nazariy asosini yaratdi.
2.
Atom bombasi rivojiga ta’siri: Meitnerning kashfiyoti keyinchalik atom bombasi ishlab chiqilishiga sabab bo‘ldi, ammo u bu loyihada ishtirok etmagan.

3.
Ilmiy merosi: Meitnerning yutug‘ini e’tirof etish uchun uning nomidan foydalanilib, "meitneriy" elementi kashf qilindi.
Lise Meitner ilmiy hamjamiyatda tan olingan va uning ishlari yadroviy fizikaning rivojlanishiga katta hissa qo‘shdi.

@fiziklar22

Irène Joliot-Curie (1897–1956) — fransuz fizik va kimyogari, radioaktivlik sohasidagi ishlari bilan tanilgan. U taniqli olimlar Marie Curie va Pierre Curiening qizi bo‘lib, ilmiy merosni davom ettirib, Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan.

Asosiy yutuqlari:
1934-yilda Irène va eri Frédéric Joliot-Curie sun’iy radioaktivlikni kashf etishdi. Ular o‘ta energiyali zarrachalar ta’sirida elementlarni boshqa elementlarga aylantirish mumkinligini ko‘rsatib, yangi elementlar yaratish imkoniyatini ochdilar. Bu kashfiyot ularni 1935-yilda kimyo bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor qildi.


Joliot-Curiening ishlari atom yadrosi va uning o‘zgarishlarini o‘rganishda asosiy ahamiyatga ega bo‘ldi. Uning izlanishlari atom energiyasini rivojlantirish va yadroviy fizikaning rivojiga turtki berdi.

Sun’iy radioaktivlikning kashf etilishi tibbiyotda radioaktiv moddalarni qo‘llash, masalan, saraton kasalligini davolash uchun muhim o‘rin tutdi.

Attestatsiyada 86 va undan yuqori ball to‘plagan o‘qituvchilarga 70 foizlik ustama berilishi mumkin

Ikkinchi, birinchi yoki oliy toifa olish uchun test sinovlarida qatnashgan barcha o‘qituvchilar 86 yoki undan yuqori ballni qayd etadigan bo‘lsa, ularga qo‘shimcha ravishda 70 foizlik ustama berish reja qilinmoqda.

Bu haqda Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi mas'ul xodimi xalqtaliminfo.uz bilan bo‘lib o'tgan suhbatda ma'lum qildi.

Xo'sh, yangi tizim qanday ishlaydi? Bu borada pedagoglarni qanday yangiliklar kutyapti?

Batafsil — https://xalqtaliminfo.uz/post/939

Telegram I Facebook I YouTube

@fiziklar22

Atom toʻgʻrisida ma'lumotlar!


@fiziklar22

Putilov K.A : Umumiy fizika kursi
1-qism:
Mexanika va molekulyar fizika.

📌 Oliy ta’lim va unday keyingi ta’limdagi darajalar quyidagicha nomlanadi:

⁃ bakalavr va magistr – bu akademik daraja;

⁃ PhD (falsafa doktori) va DSc (fan doktori) - bu ilmiy daraja;

⁃ dotsent, professor va akademik esa ilmiy unvonlar hisoblanadi.

Bakalavrda – yo‘nalish, magistraturada – mutaxassislik, doktoranturada esa ixtisoslik o‘qitiladi.

Ayrim holatlarda mana shu jihatlarni koʻpchilik adashtiradi yoki bilmaydi.

Kanalga obuna bo’ling⤵️
https://t.me/OTM_Minbari

Shu to'plamdan olingan ekan bugungi juda ko'p savollar


@fiziklar22

22) Qashqadaryo viloyatining Qamashi tumani hududida taxminan 3000 metr balandlikdagi Maydanak tog'larida yirik astronomik observatoriya qurilgan bo'lib, u yerda o'rnatilgan ,,reflektor '' teleskopining diametri 1,5 metr keladi.

@fiziklar22

21) O’zbekistonda eng yirik ,,refraktor '' teleskopi ( qo'shaloq astrograf) Kitob shahri yaqinidagi sobiq Xalqaro kenglik stansiyasida joylashgan. Uning obyektivining diametri 40 sm ga teng.

@fiziklar22

20) Shimoliy Kavkazdagi o'rnatilgan nisbatan yirik REFLEKTOR teleskopi ko'zguning diametri 6 metr ga teng.

@fiziklar22

19) Dunyodagi eng yirik refraktor obyektivining diametri 1 metrni tashkil etib u AQSHda qurilgan.

@fiziklar22

18) Birinchi reflektor teleskopni 1648-yilda taniqli ingliz olimi I.Nyuton yasadi.

@fiziklar22