🏢 سیاست‌گذاری بنزین در ایران به زبان ساده
یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد در ایران ناترازی انرژی و خصوصا بنزین است.
از طرفی، تفکر غلط و رایجی که سیاستمداران ما آن را باور کرده‌اند این است که این ناترازی به خاطر مصرف زیاد مردم بوده و تنها سه راهکار وجود دارد:
۱.ایجاد حس عذاب وجدان
۲.کنترل میزان مصرف
۳.افزایش قیمت
گام اول ایجاد حساب عذاب وجدان و مقصر جلوه دادن مردم بی گناه است که شما بیش از حد مصرف می‌کنید و مسبب مشکلات فعلی شده‌اید.
وقتی هم در گام اول شکست خوردند، گام دوم را شروع می‌کنند: محدودیت مصرف
نکته اینجاست که محدودیت مصرف هم هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و صرفا باعث اذیت و آزار مردم می‌شود.
مثلا در دولت رییسی تصمیم بر این شد که هرکس با کارت سوخت آزاد بتواند به جای ۶۰ لیتر صرفا ۴۰ لیتر بنزین بزند. نتیجه هم چیزی نبود غیر از طولانی‌تر شدن صفوف بنزین و اتلاف بیشتر وقت مردم!
حالا در دولت پزشکیان، یک گام فراتر از رییسی رفته و تصمیم بر این شده که مردم را بیشتر هم اذیت کنند. مثلا بد نیست بدانید شما هرچند سهمیه بنزین در کارت سوخت خود دارید ولی اجازه ندارید به هر مدلی از آن استفاده کنید. فقط می‌توانید ۵۰ لیتر در روز بنزین بزنید.
از طرفی طبق تصمیم جدید، سقف سوخت گیری جایگاه‌ها با کارت آزاد هم از ۸۰۰۰ لیتر در روز به ۷۰۰۰ لیتر رسیده است.
یعنی باید منتظر صف‌های طولانی‌تر و تنش‌های بیشتر در جایگاه‌ها باشیم.
در نهایت وقتی گام اول و دوم هم شکست خورد، گام سوم اجرایی می‌شود: افزایش قیمت بنزین
این سیاست هم در شرایط فعلی نه منطقی است و نه جواب می‌دهد. افزایش قیمت بنزین فقط در صورتی که دو شرط زیر رعایت شود قابل دفاع است:
۱.واردات خودرو به صورت کاملا آزادانه انجام شود.
۲.واردات خودرو بدون اعمال تعرفه انجام شود.
اجازه دهید این موضوع را باز کنیم.
خودروهای بی کیفیت داخلی مصرف بسیار بالایی در مقایسه با نسخه‌های خارجی دارند.
میانگین مصرف خودرو تویوتا: ۴.۸
میانگین مصرف خودروهای داخلی:۹.۳
البته باید مدنظر داشت که با توجه به کاهش قدرت خرید مردم و فرسوده شدن خودروهای مورد استفاده داخلی، مصرف سوخت خودروهای موجود در کشور حدود ۱۳ لیتر در هر صد کیلومتر است.
اگر قیمت بنزین جهانی را یک دلار فرض کنیم و مصرف بنزین را صد لیتر در ماه در نظر بگیریم، یک خودرو در سال ۱۲۰۰ دلار مصرف بنزین دارد.
دولت برای یک خودرو اقتصادی ۱۵ هزار دلاری حدود ۱۴ هزار دلار تعرفه و عوارض گمرک دریافت می‌کند(یعنی معادل مصرف ۱۲.۵ سال یک خودرو و این درحالیست که عمر مفید خودرو در دنیا حدود ۱۰ سال است)
توصیه مهم به تحلیلگران:
تا پیش فرض‌های لازم اجرایی نشده، به هیچ عنوان از گران شدن بنزین دفاع نکنید!
توصیه مهمتر به سیاستمداران:
وارادت خودرو را درست و اصولی باز کنید، بخش زیادی از ناترازی‌ها و نارضایتی‌ها حل می‌شود.
✍ پوریا بختیاری (کارشناس اقتصادی)
✅ رسانه‌ی مستقل دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
🔰 Instagram | 🔰 Telegram
یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد در ایران ناترازی انرژی و خصوصا بنزین است.
از طرفی، تفکر غلط و رایجی که سیاستمداران ما آن را باور کرده‌اند این است که این ناترازی به خاطر مصرف زیاد مردم بوده و تنها سه راهکار وجود دارد:
۱.ایجاد حس عذاب وجدان
۲.کنترل میزان مصرف
۳.افزایش قیمت
گام اول ایجاد حساب عذاب وجدان و مقصر جلوه دادن مردم بی گناه است که شما بیش از حد مصرف می‌کنید و مسبب مشکلات فعلی شده‌اید.
وقتی هم در گام اول شکست خوردند، گام دوم را شروع می‌کنند: محدودیت مصرف
نکته اینجاست که محدودیت مصرف هم هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و صرفا باعث اذیت و آزار مردم می‌شود.
مثلا در دولت رییسی تصمیم بر این شد که هرکس با کارت سوخت آزاد بتواند به جای ۶۰ لیتر صرفا ۴۰ لیتر بنزین بزند. نتیجه هم چیزی نبود غیر از طولانی‌تر شدن صفوف بنزین و اتلاف بیشتر وقت مردم!
حالا در دولت پزشکیان، یک گام فراتر از رییسی رفته و تصمیم بر این شده که مردم را بیشتر هم اذیت کنند. مثلا بد نیست بدانید شما هرچند سهمیه بنزین در کارت سوخت خود دارید ولی اجازه ندارید به هر مدلی از آن استفاده کنید. فقط می‌توانید ۵۰ لیتر در روز بنزین بزنید.
از طرفی طبق تصمیم جدید، سقف سوخت گیری جایگاه‌ها با کارت آزاد هم از ۸۰۰۰ لیتر در روز به ۷۰۰۰ لیتر رسیده است.
یعنی باید منتظر صف‌های طولانی‌تر و تنش‌های بیشتر در جایگاه‌ها باشیم.
در نهایت وقتی گام اول و دوم هم شکست خورد، گام سوم اجرایی می‌شود: افزایش قیمت بنزین
این سیاست هم در شرایط فعلی نه منطقی است و نه جواب می‌دهد. افزایش قیمت بنزین فقط در صورتی که دو شرط زیر رعایت شود قابل دفاع است:
۱.واردات خودرو به صورت کاملا آزادانه انجام شود.
۲.واردات خودرو بدون اعمال تعرفه انجام شود.
اجازه دهید این موضوع را باز کنیم.
خودروهای بی کیفیت داخلی مصرف بسیار بالایی در مقایسه با نسخه‌های خارجی دارند.
میانگین مصرف خودرو تویوتا: ۴.۸
میانگین مصرف خودروهای داخلی:۹.۳
البته باید مدنظر داشت که با توجه به کاهش قدرت خرید مردم و فرسوده شدن خودروهای مورد استفاده داخلی، مصرف سوخت خودروهای موجود در کشور حدود ۱۳ لیتر در هر صد کیلومتر است.
اگر قیمت بنزین جهانی را یک دلار فرض کنیم و مصرف بنزین را صد لیتر در ماه در نظر بگیریم، یک خودرو در سال ۱۲۰۰ دلار مصرف بنزین دارد.
دولت برای یک خودرو اقتصادی ۱۵ هزار دلاری حدود ۱۴ هزار دلار تعرفه و عوارض گمرک دریافت می‌کند(یعنی معادل مصرف ۱۲.۵ سال یک خودرو و این درحالیست که عمر مفید خودرو در دنیا حدود ۱۰ سال است)
توصیه مهم به تحلیلگران:
تا پیش فرض‌های لازم اجرایی نشده، به هیچ عنوان از گران شدن بنزین دفاع نکنید!
توصیه مهمتر به سیاستمداران:
وارادت خودرو را درست و اصولی باز کنید، بخش زیادی از ناترازی‌ها و نارضایتی‌ها حل می‌شود.
✍ پوریا بختیاری (کارشناس اقتصادی)
✅ رسانه‌ی مستقل دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
🔰 Instagram | 🔰 Telegram
