باشگاه اندیشه

.
آیا فلسفه ادبیات است؟ آیا مردم فلسفه را برای التذاذ می‌خوانند؟ البته که چنان است و البته که آن‌ها چنین می‌کنند.

گزین‌گونه‌های نیچه، جستارهای شوپنهاور، رمان‌های فلسفی سارتر مردم را خوش می‌آید. آن‌ها محاوراتِ افلاطون را می‌خوانند (و بی‌شک محاوراتِ ارسطو را هم می‌خواندند، چنان‌چه تمدنِ غربی تا این‌اندازه سهل‌انگار نبود که آن‌ها مفقود شوند). برخی حتی مدعی‌اند که از رساله‌های دشوارتری در مجموعۀ آثار اصلی فلسفی لذت می‌برند. برتی ووستر در یکی از رمان‌های «جیوز» پی‌. جی‌. وودهاوس فخرفروشانه اظهار می‌کند «به‌هنگامِ فراغت، مرا معمولاً چنبره‌زده بر یکی از آخرین کارهای اسپینوزا خواهید یافت».

پس بگذارید پرسش را محدود کنم: آیا کسی فلسفۀ تحلیلی را برای التذاذ می‌خواند؟ آیا این سنخ فلسفه ادبیات است؟ این بار چه‌بسا بگویید: «قطعاً نه!» یا شاید بگویید: «فلسفۀ تحلیلی چه کوفتی است؟».

متن کامل این مقاله را در سایت «جمهوری فلسفه و ادبیات» بخوانید:
https://jomhourifalsafe.com/magazine/isphilosophyliterature/

«جمهوری فلسفه و ادبیات»

جناب آقای استاد منصور براهیمی

رحلت پدر بزرگوار همسر گرامی‌تان را به شما و خانواده محترمتان تسلیت عرض می‌کنیم.

رحمت واسعه الهی بر او نازل باد و صبر فراوان برای بازماندگان او را خواستاریم.

باشگاه اندیشه

.
۶. حقایق و عینیت‌های بنیادین که در اثر منطق تحقیق برای انسان معلوم می‌شود، ورای مرزهای اولیه، تقسیم‌بندی‌های ابتدائی و جبهه‌بندی‌های رایج است. منطق تحقیق همه اینها را می‌شکند و هرچه که عمیق‌تر شود، به دنیائی دیگر نزدیکتر می‌شود. به همین دلیل است که در هنگامه منازعه و مجادله بیشتر امکان دسترسی به آن است- در صورتی که فرد ظرفیت توقف و قدرت تحمل آن را داشته و آماده باشد که به جای پرداختن به یکی از این نگاه‌های رایج -و یا ساختن نگاه جدیدی در همان سطح و مرتبه- بدیهیات و واقعیت‌هایی را کشف کند که نگاه و تبیین او را از جهانی که مورد منازعه است، تغییر داده و به سطحی بالاتر و متعالی‌تر رهنمون سازد.

۷. اینگونه نیست که منطق تحقیق و عینیت‌های مکشوفه آن همیشه نظرات را به وحدت برساند و اطراف منازعه را به یک نظریه کامل‌تر وجامع‌تر رهنمون سازد. چه بسا در اثر آن، نگاه پیچیده‌تر و پخته‌تری برای انسان حاصل شود که نتیجه آن تنوع بیشتر در حکم و برداشت باشد. این موضوع ممکن است بیش از حد از ذهن مخاطبین دور باشد، بنابراین در مثالی آن را بررسی می‌کنیم:
قبل از پیروزی انقلاب ایران و در زمان مبارزات، دو نظریه منحصر به فرد در میان اهل دیانت وجود داشت: یک گروه، مبارزه و انقلاب و تشکیل حکومت و هر چیزی در این رابطه را ضروری و قطعی و غیر قابل تردید می‌دانستند و گروه دیگر در نقطه مقابل آن بودند و در تمام این موارد نگاه متضاد نگاه اول را داشتند. در این میان هیچ نظریه سومِ جدی وجود نداشت که طرفدارانی داشته باشد و به طور طبیعی همه کسانی که ورودی به این موضوع داشتند، یکی از این دو را برمی‌گزیدند. اما اکنون با توسعه ظرفیت فکری و تجربیات فراوانِ تلخ و شیرین و گسترش عرصه مواجهه با این امر، برای اکثر اهل اندیشه چندان واضح و روشن است که این دوگانگی چه اندازه ضعیف و غیر قابل دفاع است و چه تنوع و پیچیدگی و تکثر موضوعی در جواب و حتی در سوال ممکن است. اگر چه در همان زمان خردمندان و پیران فرزانه‌ای بودند که این دوگانگی را به هیچ می‌گرفتند و در خشت خام آن چیزی را می‌دیدند که هنوز بعضی از خامان فکری در آینه و رسانه و آکادمی و هزاران ابزار تفکر قادر به دیدن آن نیستند.

۸. بنابر آنچه که در بند قبلی گذشت، روشن شد که اثر منطق تحقیق راه‌اندازی اندیشه است و تعمیق و رساندن اندیشه به عمقی که قبلاً برای فرد تاریک بوده است؛ راه‌انداختن او به سوی قله‌ای که در تخیل و نگاه او غافل بود. لازم به ذکر است که این اثر همیشه به یک صورت نیست و تنوع و تعددی بی‌حد و اندازه دارد؛ چه بسا در تعدد فکری و تکثر نظریه، راه را تبدیل به تک‌راهه کند و شاید برعکس آن. چه بسا سیال و متحرک بوده و اثرش بر اندیشه نیز همینگونه باشد و شاید برعکس آن و چه بسا جناح‌ها را به وحدت نزدیک کند و شاید در مواردی اثر معکوس داشته باشد. این حیرت و سرگردانیِ مسیر رودررو، ناشی از عینیت خارجی و ابهام و مه‌آلودگی آن است و چاره‌ای از آن نیست.

۹. تکرار این نکته ضروری است که منطق تحقیق بیشتر در تلاقی اندیشه‌ها و تقاطع افکار و مکاتب ممکن و مقدور است. چرا که تا وقتی که انسان منازع و خصمی برای اندیشه خود نمی‌بیند، انگیزه کمتری دارد برای اینکه اصول و ریشه‌های خود را زیر سوال برده و و تریبون بی‌منازع خود را ترک کرده به تفکر و تعمق بپردازد. حتی اگر تحت تأثیر اصول اخلاقی چنین انگیزه‌ای پیدا کند، قوای درونی او به راحتی در این مسیر او را همراهی نخواهند نمود.

۱۰. همچنین لازم است دومرتبه تذکر داده شود که مسیر منطق تحقیق و تمام آنچه که با آن مربوط است، چه اندازه با تمامی زندگی و زیست قبلی او مربوط بوده و ظرفیت وجودی و معرفتی او و سلوک عملی او در نظر و عمل، بیشترین اثر را در موفقیت او دارا می‌باشد.

۱۱. اینها نکاتی بود برای ایضاح بیشتر مساله و برای اینکه دوستان با توجه بیشتر به موضوع پرداخته و سوالات خود را کامل نمایند. بنابر این با توجه به توضیحات بالا، منتظر سوالات دوستان در جلسه این هفته خواهیم بود.

پایان

بخش اول را اینجا بخوانید.

#حکمت_نامتناهی #منطق_تحقیق #باشگاه_اندیشه

@hekmatenamotanahi
@bashgahandishe

درباره‌ی نشست صدوهفدهم کمت نامتناهی
سه‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۳

📝 محمدحسین قدوسی


۱. منطق تحقیق شیوه‌ای از تامل و تفکر و ورود به اندیشه پیرامون مسائل و موضوعات بنیادین است که چه بسا در بسیاری از امور عادی زندگی روزمره نیز قابل پیاده شدن است. اگر بخواهیم تعریف کاملی از آن داشته باشیم باید بگوئیم که شیوه‌ای است که انسان به جای توقف بر یافته‌های خود -حتی اگر درست باشد- به عمق و بنیاد آن روی می‌آورد و و از طریق کشف حقایق و عینیت‌هایی که به صورت عادی در دسترس نیست موفق به نگاهی دیگر به موضوع می‌گردد.
واژه منطق در اینجا به معنی شیوه‌ای از اندیشیدن است و راهنمائی است که انسان را قادر به جهت‌گیری خاصی می‌کند و تحقیق به معنی توانمندی انسان برای واصل شدن به آگاهی و حقیقتی که قبل از ان دریافت نمی کرد. بنابر این کاربرد این دو واژه تا حدی از معنی مصطلح آکادامیک فاصله دارد.
علاوه بر آنکه منطق تحقیق را نمی توان در حوزه خاصی از علوم قرار داد و ادعا نمود که بحثی در فلسفه یا علم سیاست یا علم زندگی یا هر چیز دیگری به تنهایی است و تنها زیر مجموعه این بخش از علوم آکادمیک است.
منطق تحقیق گرایشی "عمق جویانه" و "بازگشت به ریشه‌های فکری خویشتن" است که در هر حوزه و موضوعی می‌تواند به کار رود.

۲. منطق تحقیق اگرچه ذهنی و فکری است، اما در سیر واصل شدن انسان به سطح بالاتر، پیوسته روانی، روحی و وجودی است. روانی است چون در محیطی آرام و غیر هیجانی می توان به ان سمت‌وسو رفت و در التهابات اعتقادی و سیاسی و گرفتاری‌های آکادمیک امکان وصول به آن نیست و روحی است که چون بسیاری از هیجانات و التهابات روانی بدون درمان‌های روحی امکان آرام شدن ندارد و اما وجودی است چون در نقاط عطف فکری و در گردنه‌های صعب اندیشه‌ای بدون عمل وجودی و کنکاش ذاتی امکان وصول به مراتب درک و عمق واقعیت وجود ندارد. درواقع در نهایت سیری که با منطق تحقیق آغاز و تقویت می‌شود باید از دو مسیر مشخص حتما استفاده نمود: اول تفکر وجودی ؛ دوم بازگشت به خویشتن

۳. برخلاف بسیاری از علوم و معارف دیگر در تناقض اندیشه‌ها و تبادل افکار امکان رسیدن به منطق وجود دارد و نه در فضای یکدست و راه هموار. انسانی که در کشاکش افکار و مکاتب گوناگون و درچهارراه تلاقی آنها گرفتار شده است اگر بتواند آرامش و سکون خود را حفظ کند و در این تلاقی اندیشه‌ها ظرف وجودی خود را برای گنجایش افکار متضاد افزایش دهد آماده منطق تحقیق خواهد بود. او باید بتواند با کنار گذاشتن پیش‌داوری‌ها و جزمیت‌ها، خود را برای رویارویی دو اندیشه آماده نموده و از تعارض و تزلزلی که برای او ایجاد می‌شود نهراسد. در نهایت کار این دو -یا چند- اندیشه به حساس‌ترین رویاروئی می‌رسد و به نقطه‌ای نزدیک می‌شود که با توقف در آن -و موضع‌گیری نکردن- فرد اگر رنج سرگردانی و جستجوی نگاه عمیق تر را بر خود هموار کند می تواند به اولین نتایج منطق تحقیق رسیده و لذت یک نگاه عمیق‌تر، بنیادی‌تر کامل‌تر و فراگیرتر را درک کند.

۴. منطق تحقیق قبل از این که روش یا فلسفه یا هر چیز دیگر باشد، یک موفقیت است! موفقیت و کامیابی از درک حقیقتی بنیادی‌تر و عمیق‌تر از عینیتی که با ان در تلاقی اندیشه‌ها روبرو شده و از طریق توجه کامل‌تر وپاک‌کردن قضاوت‌های قبلی و متزلزل‌نمودن باورهای دیرین امکان رسیدن به نگاهی کامل‌تر را پیدا می‌کند. این موفقیت زمانی حاصل می شود که فرد بتواند مرزهای همیشگی و رایج اندیشه ورزی را بشکند و انجمادی که در فکر تا آن زمان حاصل شده را بشکافد. زمانی این موفقیت جدی است که همه ریشه‌هایی که به صورت معمول برای فرد موشکاف ممکن بوده، دچار سوال و تردیدشده و جواب‌های عمیق‌تری دریافت کند.

۵. منطق تحقیق در بیشتر موارد هنر سوال کردن است و جواب آن در خیلی از موارد بدیهیاتی است که به دلیل بداهت آن از حیطه توجه انسان دور می‌ماند. وقتی که اصحاب یک اندیشه به ریشه‌هایی می‌رسند که به نگاه خودشان عمیق‌ترین است و در آن تردیدی نیست و واضح‌ترین موضع فکری است که از دید فرد نشان از عمق و حقیقت عمیقی است که آنان دریافته؛ وقتی به این مرحله رسید، در این زمان است که جهت‌گیری منطق تحقیق آغاز می‌شود و فرد با توقف در این قطعیت و افزودن ظرفیت خود باید بتواند سوال خود را تدوین کرده و آنچه که در نگاه قبلی او بدیهی ترین بود را زیر سوال ببرد و اگر این روال را ادامه دهد به بنیاد‌های تازه‌ای می‌رسد که پس از آشکار شدن کاملا بدیهی بوده و انسان متوجه می شود که چگونه از شدن بداهت مورد غفلت انسان قرار گرفته است. هرچه که این بنیاد عمیق تر باشد ، بدیهی‌تر است و هرچه که بدیهی‌تر باشد دیرتر و سخت‌تر از غفلت بی‌توجهی به آن خارج می‌شود.

بخش دوم و پایانی را اینجا بخوانید.

#حکمت_نامتناهی #منطق_تحقیق #باشگاه_اندیشه

@hekmatenamotanahi
@bashgahandishe

.
فایل صوتی نشست
هویت در نگاه فرانسیس فوکویاما

با ارائه
میثم قهوه‌چیان
دبیر مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه

پنجشنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه

#مطالعات_هویت #هویت #فوکویاما #باشگاه_اندیشه
@howiatschool
@bashgahandishe

.
فایل صوتی
نشست صدوپانزدهم حکمت نامتناهی

منطق تحقیق در حکمت نامتناهی

سه‌شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۳

به میزبانی حلقۀ کاوش‌های وجودی

گفتنی است این متن در جلسهٔ دهم ارائه شده است که فایل آن را اینجا می‌توانید ملاحظه کنید.

#حکمت_نامتناهی #منطق_تحقیق #باشگاه_اندیشه

@hekmatenamotanahi
@bashgahandishe

گزارش تصویری نشست
زنان گرجی در دربار شاه‌طهماسب صفوی

با ارائهٔ
رقیه باقرنسب

دوشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۳

به میزبانی انجمن زنان پژوهشگر تاریخ با همکاری باشگاه اندیشه

#انجمن_زنان_پژوهشگر_تاریخ #زنان_گرجی #شاه‌طهماسب #صفویه #باشگاه_اندیشه

@zananepazhoheshgartarikh1396
@bashgahandishe

فایل صوتی نشست
زنان گرجی در دربار شاه‌طهماسب صفوی

با ارائهٔ
رقیه باقرنسب

دوشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۳

به میزبانی انجمن زنان پژوهشگر تاریخ با همکاری باشگاه اندیشه

#انجمن_زنان_پژوهشگر_تاریخ #زنان_گرجی #شاه‌طهماسب #صفویه #باشگاه_اندیشه

@zananepazhoheshgartarikh1396
@bashgahandishe

.
نشست صدوهفدهم حکمت نامتناهی

منطق تحقیق در حکمت نامتناهی (۲)

سه‌شنبه اول آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۶

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

دربارهٔ نشست را اینجا و اینجا بخوانید.

#حکمت_نامتناهی #منطق_تحقیق #باشگاه_اندیشه

@hekmatenamotanahi
@bashgahandishe

مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

مارکس و پرسش از هویت انسانی

با ارائه
میلاد عمرانی
دبیر مدرسه مطالعات نقداقتصادسیاسی باشگاه اندیشه

پنجشنبه ۳ آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۸

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان باشگاه اندیشه

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

📝درباره‌ی نشست

مارکس در آثار اولیه‌اش تفسیر خاصی از هویت انسانی دارد و انسان را موجودی نوعی می‌داند که به‌طور آگاهانه و آزادانه توانایی تولید و بازتولید حیات اجتماعی‌اش را دارد. اما انسان در این فرآیند تحقق ذات با موانعی در جهان سرمایه‌داری مواجه است که این روند را مختل کرده و شرایط ازخودبیگانگی انسان را فراهم می‌سازند. به‌علاوه مارکس در آثار متأخرترش تأکید بیشتری بر روی آموزه‌ی ماتریالیسم تاریخی دارد و هویت انسانی را در چنین بستری فهم می‌کند. در نهایت هدف مارکس این است که چارچوبی از جهان بهتر را ارائه کند که انسان در آن بتواند آزادانه و آگاهانه زیست کند.

#مطالعات_هویت #مارکس #عمرانی #هویت #باشگاه_اندیشه
@howiatschool
@eghtesadesiasischool
@bashgahandishe

.
سلسله نشست‌های ماهانه گروه خانواده ایرانی و مسائل اجتماعی: هم‌خوانی و بررسی کتاب‌های حوزه خانواده؛

موضوع نشست دهم: خواندن و بررسی کتاب جریان‌های پنهان خانوادگی
نوشته‌ی افسانه نجم‌آبادی

تسهیل‌گر نشست
دکتر علی نوری
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه

سه‌شنبه ۱ آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۸

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

حضور برای عموم آزاد و رایگان است

#جامعه‌‌شناسی_خانواده #هم‌خوانی_کتاب #افسانه_نجم‌آبادی #علی_نوری #باشگاه_اندیشه

@bashgahandishe

.
🔹کارگاه بازآفرینی مهارت‌های گفت‌وگو

کانون گفت‌وگو کارگاه بازآفرینی مهارت‌های  گفت‌وگو را برگزار می‌کند.

راهنماها: داوود عباسی و صالح میرزایی

زمان: ۲۴ و ۲۵ آبان و ۱ و ۲ آذرماه
ساعت ۸.۳۰ لغایت ۱۶.۳۰
۴ روز، ۳۲ ساعت

کانون گفت‌وگو، هفت تیر، کوچه عبدالکریم شریعتی، پلاک ۱۰ واحد ۲

هزینه کارگاه: ۴۲۰۰.۰۰۰ تومان

🌱با تخفیف ۱۰٪ ویژه مخاطبان باشگاه اندیشه، علاوه بر تخفیف ۱۰٪ برای دانشجویان عزیز

✅تا پایان مهرماه

برای ثبت نام این فرم را تکمیل کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر با کانون گفت‌وگو تماس بگیرید:
تلفن ۸۸۴۹۴۱۶۵ داخلی ۱۱۴

@dialoguecenter
@bashgahandishe

.
فایل صوتی نشست
هنر، موسیقی و هویت

با ارائهٔ
مینا کشفی
دانشجوی دکترای پژوهش هنر دانشگاه آزاد

پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳

به میزبانی مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه

#مطالعات_هویت #هنر #موسیقی #هویت #باشگاه_اندیشه

@howiatschool
@bashgahandishe

.
باشگاه اندیشه دوره‌‌ی آزاد برگزار می‌کند:

کارگاه انگلیسی برای علوم انسانی
تسهیل گفت‌وگو و نگارش به زبان انگلیسی در علوم انسانی

با ارائه و تسهیل‌گری
دکتر سیدجواد میری
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

پنجشنبه‌ها ۱۰ و ۱۷ و ۲۴ آبان و ۱ آذر ۱۴۰۳
ساعت ۱۶ تا ۱۷

۴ جلسه | حضوری | ۶۵۰ هزار تومان
بدون پیش‌نیاز | همراه با گواهی در صورت تأیید مدرس

برای ثبت‌نام:
@bashgahandisheschools

درباره‌ی کارگاه
این کارگاه آموزشی طی ۴ جلسه با محوریت یک متن کلاسیک یا مهم در علوم انسانی برگزار خواهد شد. هر جلسه دوره با خوانش بخشی از متن و گفت‌وگو به زبان انگلیسی در خصوص متن همراه خواهد بود.

شرکت‌کنندگان در خلال این دوره از یک سو به ارتقا دانش زبانی خود پرداخته و از سویی با مفاهیم علوم انسانی و مشخصا جامعه‌شناسی و فلسفه انتقادی آشنا خواهند شد.

#باشگاه_اندیشه #پاییز۱۴۰۳ #دوره_آزاد #انگلیسی #سیدجواد_میری #باشگاه_اندیشه

@bashgahandishe