مطالعات اوراسیا-خاورمیانه Telegram 帖子

فوری :

ناآرامی بار دیگر به داغستان روسیه بازگشت

افراد ناشناس بار دیگر به نیروهای امنیتی حمله کردند.

پی نوشت کوتاه:

آیا پروژه ناامن سازی روسیه از درون کلید خورده است؟
https://t.me/urasmid

چند خبر:

پوتین :

"ناتو به خود جرات می‌دهد ما را تهدید کند.

یک انتقام ویژه به آلمان بدهکاریم

تمامی کشورهای ناتو به جز ترکیه را به تاریخ می‌سپارم
ما ۱۰ هزار سلاح هسته‌ای را برای نمایش در موزه تولید نکردیم"

هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه:

"خطر جنگ جهانی سوم وجود دارد، دنیا به دو قسمت تقسیم شده است"

https://t.me/urasmid

ناآرامی در داغستان روسیه

طی ساعات اخیر شهر دربند و ماخاچ قلعه واقع در جمهوری داغستان روسیه شاهد ناآرامی‌های پراکنده اما مرگبار بوده است. مطابق مشاهدات اولیه، گروهی مسلح با حمله‌های هماهنگ اما جداگانه به یک کلیسا و یک کنیسه یهودی حمله کرده و در یک تهاجم خیابانی نیز پلیس محلی را مورد هدف قرار داده اند.

سرگی ملیکف فرماندار ناحیه مذکور حادثه را اینگونه توصیف کرده است:

"طی ساعات آخر امروز بعد از ظهر امروز، مردان مسلح ناشناس در دربند و ماخاچ قلعه در پی ناآرام کردن منطقه بودند. درگیری‌ها بین نیروهای امنیتی و مهاجمان ادامه دارد، مهاجمان شناسایی شده‌اند و در میان آنها تلفاتی نیز وجود دارد"

کمیته تحقیقاتی روسیه این درگیری‌ها را یک حمله تروریستی توصیف کرده است. اخبار متناقضی از تلفات از سوی پایگاه‌های خبری روسی و بین‌المللی در حال انتشار است اما مطابق آنچه که سانه‌های روسی منتشر کرده‌اند ۶ نیروی پلیس و یک کشیش ارتودکس تا اکنون کشته شده‌اند و نزدیک به ۲۰ زخمی نیز وجود دارد. شایان ذکر است که جمهوری داغستان روسیه در سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۱ نیز شاهد چنین درگیری‌هایی بوده است و طی ماه‌های اخیر نیز گزارشاتی مبنی بر فعالیت شاخه داعش خراسان در منطقه گزارش شده است. صاحب نظران تمرکز روسیه بر جنگ اوکراین را عاملی تضعیف کننده در امور امنیتی منطقه وصیف کرده‌اند. همچنین مشاهدات میدانی حاکی از افزایش و تشدید احساسات ضد یهودی در منطقه حکایت دارد.

درگیری بین نیروهای امنیتی و مهاجمان در خیابان‌های دو شهر مذکور ادامه دارد.

جمهوری داغستان با کمی بیش از ۵۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و جمعیتی بالغ بر ۳.۲ میلیون نفر در شمال جمهوری آذربایجان قرار دارد. علی رغم کاهش جمعیت روس تبارها در این جمهوری (کمی بیش از ۳ درصد)، داغستان یکی از مناطق پرجمعیت روسیه با رشد جمعیت مثبت شناخته می‌شود. این جمهوری یکی از مناطقی بود که پس از فروپاشی شوروی خواهان استقلال بود اما به دنبال جنگ چچن، این جمهوری به حیات سیاسی خود در داخل مرزهای فدراسیون روسیه دامه می‌دهد.

https://t.me/urasmid

نمادگرایی در کمپین انتخاباتی پزشکیان

رنگ‌ها سابقه دیرینه در تداعیات سیاسی و اجتماعی بشر داشته‌اند و هر رنگی بسته به فرهنگ موجود، نماد و تداعی کننده مفاهیم خاصی هستند. اگرچه که در انتخابات اخیر انتخاب رنگ‌ها برای نامزدهای حاضر به صورت علنی دیده نمی‌شود اما طی روزهای اخیر شاهد استفاده نامزدها از رنگ‌های متمایزی می‌باشیم که در این میان انتخاب رنگ فیروزه‌ای از سوی مسعود پزشکیان قابل توجه است. اگرچه که خود وی و هیچ کدام از دست‌اندرکاران فعالیت تبلیغاتی و رسانه ای وی توضیحی درباره گزینش این رنگ ارائه نداده‌اند و حتی رنگ‌گرایی نیز رسانه‌ای نمی‌شود اما انتخاب وی متمایز و قابل تحلیل است. رنگ فیروزه‌ای دو کاربرد اصلی دارد:

الف:
کاربرد روانشناختی: رنگ فیروزه‌ای به عنوان یک رنگ ترکیبی از آبی و سبز، نماد "تعادل" می‌باشد. همچنین رنگ فیروزه‌ای نماد "آرامش طبیعی و همچنین انرژی مجدد" می‌باشد. در بیان دیگر این رنگ نشانگر "خلاقیت و انرژی برگرفته از تفکر ناب و پر انرژی" است. در روانشناسی رنگ‌ها رنگ فیروزه‌ای نماد صمیمیت بوده و به عنوان یک رنگ سرد از آن برای مداوای انرژی منفی و افسردگی استفاده می‌شود. در نگاه غیرعلمی و اساطیری نیز، این رنگ نماد زبان قلب است؛ به گونه‌ای که قلب می‌خواهد از طریق این رنگ با دیگران ارتباط برقرار کند. نمادگرایی این رنگ در عرصه سیاست در نگاه اول تنش زدایی و دعوت به آرامش به نظر می‌رسد که با سمت و سوی سیاست خارجی و همچنین وظایف احتمالی ایشان در عرصه بین‌المللی همخوانی دارد.

ب:
کاربرد سیاسی؟؟ این رنگ نمادگرایی دیگری نیز دارد و در فرهنگ سیاسی ملل جهان با رنگ ترک ناخته می‌شود. با وجود اینکه در دوره عثمانی برای تجارت این سنگ که عموماً از نواحی خراسان و آسیای مرکزی به دست می‌آمد، ترک‌ها از واژه "فیروزه" استفاده می‌کردند اما به دلیل رایج شدن این تجارت، فرانسوی‌ها و برخی دیگر از ملل اروپایی این رنگ را Turquoise خواندند که به معنای سنگ ترک می‌باشد. رنگ فیروزه‌ای یکی از نمادهای سنتی اقوام ترک در آسیای مرکزی و روسیه کنونی و همچنین منطقه سینکیانگ چین به شمار می‌رود و هزاران مناره مساجد و سایر بناهای تاریخی با این رنگ تجلی یافته‌اند. در ترکیه نیز رنگ فیروزه‌ای نماد ملی گرایی است و پرچم مشترک سازمان موسوم به تشکیلات کشورهای ترک نیز به این رنگ می‌باشد.


یادآوری: تاکنون هیچ گونه بیانیه یا تفسیر رسمی از سوی ستاد آقای پزشکیان نسبت به گزینش چنین رنگی ارائه نشده است و مطالب مذکور برگرفته از برنامه تبلیغاتی ایشان نمی‌باشد و درباره معنادار یا تصادفی بودن انتخاب چنین رنگی نیز اطلاعات کافی موجود نیست.

https://t.me/urasmid

نیروهای یمنی نیز طی ساعات آینده بیانیه مهمی منتشر خواهند کرد

ناگفته پیداست که در صورت جنگ اسرائیل با حزب الله که درصد احتمال آن به بالای ۹۰ درصد رسیده است نیروهای یمنی نیز در جنگ اشتراک خواهند یافت.

چنین وضعیتی به معنای درگیری اسرائیل با سه جبهه متفاوت خواهد بود که پای آمریکا و انگلیس را به منطقه بار دیگر باز خواهد کرد و در صورت فشار مضاعف بر اسرائیل ( تلفات بالا ) استفاده این کشور از سلاح های کشتار جمعی ممنوعه از جمله بمب‌هایی هسته‌ای در مقیاس کوچک دور از انتظار نیست...

https://t.me/urasmid

خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری به یک جنگ جدید نزدیک شده است.

با بالا گرفتن احتمال جنگ میان اسرائیل و حزب الله خروج اتباع خارجی از لبنان شدت گرفته است و تقریبا تمامی کشورها از اتباع خود خواسته اند خاک لبنان را " هر چه زودتر" ترک کنند.

لازم به توضیح است که علیرغم عدم وجود درگیری مستقیم بین حزب الله و اسرائیل، از ۷ اکتبر سال پیش تاکنون نزدیک به ۴۰۰ تن از نیروهای حزب‌الله در حمله های ریز و درشت اسرائیل کشته شده اند که بخش مهمی از آن را فرماندهان میان رده و ارشد حزب الله تشکیل می‌دهند. این تهاجمات هدفمند ادامه دارد
https://t.me/urasmid

پدیده "مشارکت پایین" در ایران

تحلیل:

روندهای سیاسی و به تبع آن انتخابات و همچنین فرایندهای سیاست خارجی ایران طی چند دهه اخیر پس از پیروزی انقلاب اسلامی دستخوش تغییرات فراوان و کلانی شده‌اند به گونه‌ای که برخی از صاحب نظران با توجه به مقیاس تغییر، آن را تغییر از اصول و مبنا نیز تفسیر کرده‌اند. همچنین فرایندهای سیاسی و انتخاباتی ایران با پدیده‌های مهمی نیز روبرو بوده است که باعث پیدایش بحث و گاهاً تضعیف گفتمان‌های سیاسی خاصی شده است.

اما یکی از پدیده‌های مهم دهه اخیر در فرایند انتخاباتی سیاسی جمهوری اسلامی ایران "مشارکت پایین و روند نزولی آن "می‌باشد، به گونه‌ای که نرخ مشارکت طی سه دهه اخیر دست کم ۳۵ درصد کمتر شده است.

سوال اساسی این است که چرا مردمی که چند دهه پیش برای کشور و نظام از جان خود و فرزندان خود نیز می‌گذشت، هم اکنون در یک روز آرام و تعطیل پای صندوق‌های رای حاضر نمی‌شود؟


دلایل مختلفی برای این امر برشمرده شده است؛ از جمله تضعیف گفتمان‌های انقلابی و اصلاح طلب به عنوان ۲ عنصر پیش برنده تحولات سیاسی ایران. اما از دید نگارنده، آنچه که پدیدآورنده پدیده عدم مشارکت می‌باشد در توسعه دریافتگی ایران نهفته است. دلیل آن را صرفاً نباید در زد و بندهای شکل‌گیری احزاب و پویش‌های مردمی، بلکه دلیل اصلی را با می‌بایست در لابه‌لای صفحات روزنامه‌های اقتصادی و همچنین اعداد و ارقام جست.

در یک ادعای کلی می‌توان گفت که ایران یک کشور توسعه نیافته است که از لحاظ زیرساخت‌های زیربنایی و روبنایی با قافله تمدن بشری فاصله زیادی دارد. افلاطون بر این باور بود که بهترین نوع یادگیری مقایسه است و به لطف تکنولوژی‌های اخیر، مردم ایران نیز نه تنها به مقایسه آماری می‌پردازند بلکه تفاوت را به عین نیز می‌بینند. برای مثال ایران با نزدیک به ۱.۶۵ میلیون کیلومتر مربع مساحت و منابع غنی زیرزمینی و رو زمینی و جمعیتی نزدیک به ۹۰ میلیون نفر، بنابر آمار صندوق بین‌المللی پول IMF , دارای حجم اقتصاد کمتر از ۳۸۰ میلیارد دلار می‌باشد که این کشور را در جایگاه ناشایسته چهل و دوم جهان قرار می‌دهد. در یک نگاه مقایسه‌ای، کشور کره جنوبی که تنها کمی بیش از نصف  ایران جمعیت دارد و مساحت آن از استان اصفهان ایران نیز کوچکتر است بیش از ۴.۵ برابر ایران تولید ناخالص ملی دارد و این در حالی است که این کشور جنگلی و صخره‌ای در یک بیان کلی فاقد هرگونه منابع می‌باشد. در مقایسه دیگر، کشور همسایه ایران یعنی ترکیه با کمتر از نصف مساحت ایران و فقر منابع زیرزمینی و دارای جمعیت مشابه با ایران، حجم اقتصادی بیش از ۳.۵ برابر ایران دارد. با نگاه به سبد اقتصادی دو کشور مذکور و مقایسه با ایران می‌توان گفت که کره جنوبی در حال تکمیل فرایند صنعتی شدن خود می‌باشد و ترکیه نیز فرایند صنعتی شدن خود را آغاز کرده و با گام‌های افتان خیزان اما رو به جلو در حال حرکت است. همچنین این دو کشور تنوع بسیار بالایی از واردات و صادرات دارند که نشان از پویایی اقتصادی این دو کشور می‌باشد. برای مثال ترکیه از لحاظ دلاری، ۵ برابر ایران صادرات و نزدیک به ۷ برابر ایران واردات دارد و این تراز بازرگانی دامنه وسیعی از ماشین آلات، منسوجات، محصولات کشاورزی و خدمات تکنولوژیک را در بر می‌گیرد و این در حالی است که اقتصاد ایران هنوز هم وابسته به انرژی است و در بیانی ساده چیزی برای تولید و فروش ندارد. از سوی دیگر زیرساخت‌های اقتصادی ایران بسیار فرسوده، ناکارآمد و منحصر به مناطق خاصی می‌باشند. در این راستا وضعیت کشورهای عربی همسایه ایران بحثی متفاوت است این کشورها اگرچه که فرایند صنعتی شدن خود را طی نکرده‌اند و در یک بیان اقتصادی صرفاً رشد کرده‌اند و نه توسعه، اما در سایه مدیریت فروش منابع انرژی خود به رفاه بالایی رسیده اند که قابل مقایسه با ایران و ترکیه نیست.

بهره سخن:

نگارنده بر این باور است که پدیده مشارکت پایین در ایران پدیده‌ای واقعی و ملموس می‌باشد و دلیل آن را نه در جذابیت یا عدم جذابیت گفتمان‌های سیاسی بلکه در درآمد سرانه زیر ۵۰۰۰ دلاری و حداقل حقوق ۱۳۰ دلاری و همچنین وضعیت نگران کننده بیکاری پنهان (کار با درآمد ناکافی) و .....جستجو کرد

https://t.me/urasmid

ناتو سلاح‌های هسته‌ای خود را به صحنه می‌آورد

استولتنبرگ دبیرکل ناتو اعلام کرد که در پاسخ به حرکات هسته‌ای روسیه، اتحاد نظامی ناتو سلاح‌های هسته‌ای خود را از انبارهای خود خارج کرده و در حالت آماده باش قرار می‌دهد. وی همچنین اعلام کرد که بخشی از سلاح‌های هسته‌ای ناتو در کشورهای عضو، شامل کشورهای جدید پخش خواهد.
شایان ذکر است که آمریکا ۴۸۰ کلاهک هسته‌ای خود را در چهارچوب طرح ناتو در کشورهای اروپایی و ترکیه پیش از این مستقر کرده است.

تحلیل کوتاه:
اگرچه که ناتو مبنای چنین تصمیمی را بازدارندگی و نه تهاجم اعلام کرده است و فعالیت‌های روسیه را آدرس چنین تصمیم مهمی اعلام کرده است اما آنچه که به واقع این اتحاد نظامی بزرگ را به حرکت برآورده است فعالیت‌های هسته‌ای چین و همکاری احتمالی این کشور با مسکو می‌باشد. روسیه در سال اخیر و پس از رود جنگ اوکراین به سال سوم خود بخشی از نیروهای هسته‌ای خود را در بلاروس و کالنینگراد مستقر کرده است، امری که باعث نگرانی فزاینده در اتحاد ناتو به ویژه جناح شرقی آن شده است. اما به واقع نگرانی اصلی ناتو از تشدید فعالیت‌های هسته‌ای چین می‌باشد. چین هم اکنون اعلام کرده است که نزدیک به ۳۰۰سلاح هسته‌ای در اختیار دارد؛ اما منابع تحقیقاتی ناتو نشان می‌دهد که چین با سرعت سرسام‌آوری در حال افزایش سلاح‌های هسته‌ای خود می‌باشد، به گونه‌ای که این کشور در هر سال مابین ۲۰۰ تا ۲۵۰ سلاح هسته‌ای جدید تولید کرده و بعد موجودی خود می‌افزاید. این امر برای ناتو از ۲ دیدگاه نگران کننده می‌باشد: از یک سو چین تا چند سال آینده وارد باشگاه "چند هزار سلاح هسته‌ای" خواهد شد؛ هم اکنون تنها دو کشور روسیه و آمریکا دارای یش از ۱۰۰۰ سلاح هسته‌ای هستند و ضلع سوم در حال شکل‌گیری است. در کنار آن و در بعدی نگران تر، چین به شدت در حال توسعه موشک‌های بالستیک و دوربرد و سوپرسونیک/ هایپرسونیک خود با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای می‌باشد. افزایش بی‌سابقه بودجه نظامی چین نیز بخش مهمی از ابعاد مسئله را شکل می‌دهد. بودجه نظامی چین در حال نزدیک شدن به ۳۰۰ میلیارد دلاری‌ میباشد؛ اگرچه که این رقم در مقابل بودجه ۸۵۰ میلیارد دلاری نظامی آمریکا رقمی کوچک به نظر می‌رسد اما صاحب نظران بر این باورند که با توجه به هزینه پایین تحقیق و توسعه و همچنین تولید متریال در چین، برآیند این بودجه با بودجه نظامی آمریکا برابری می‌کند و حتی می‌تواند به تولیدات بیشتری نیز بینجامد. برای مثال چین به صورت همزمان در حال ساخته سه ناو هواپیمابر بزرگ در ابعاد ناوهای آمریکایی می‌باشد. همچنین چین قابلیت Delivery یا رساندن موشک به هدف را به طور چشمگیری توسعه داده است و می‌تواند به صورت همزمان از جنگنده‌ها، انواع موشک‌ها و حتی زیردریایی‌های خود شلیک کند.

بهره سخن:

اگرچه که تولید سلاح‌های هسته‌ای صرفاً جنبه بازدارندگی داشته‌اند و به اصطلاحی ساده‌تر برای "شلیک نشدن" ساخته می‌شوند و نه استفاده در جنگ، اما نتیجه هر چه که هست این رقابت جهان ما را خشن‌تر و ناآرام‌تر کرده است.

https://t.me/urasmid

جناب پزشکیان:

پروفسور ادوارد سعید با فاصله گرفتن از مفهوم اصلی شرق شناسی به عنوان علم مطالعه شرق، اورینتالیسم یا همان شرق شناسی را نوعی گرایش سیاسی می‌دید که غرب طی قرون اخیر برای خود توسعه داده است. مطابق این دیدگاه، هر آنچه که مستند به غرب است نجیب، زیبا و درست است و هر آنچه که به شرق مستند است ناپخته، غیرمنطقی و زشت است. مطابق این دیدگاه، غرب به شرق برتری دارد. سعید بر این باور بود که این صرفاً یک دیدگاه سیاسی نبوده بلکه محافل آکادمیک غرب به ویژه آمریکا نیز در آن سهیم هستند و بخشی از آموزش غرب را نیز شکل می‌دهند. سعید بر این باور است که غرب صرفاً در پی برتری سیاسی و اقتصادی نبوده و در مقوله معنا نیز به دنبال برتری بوده است؛ غرب به دنبال معنا بخشی به پدیده‌های جهان از دیدگاه خود بوده و شرق را عاری از این معنا می‌بیند. در این نگاه شرقی‌ها انسان‌هایی تروریست، زن ستیز، دیکتاتور، ناآگاه و..... ترسیم می‌شوند و در مقابل نیز یک انسان غربی، متمدن، مدرن و آزادی‌خواه است. به گونه‌ای که، برگرفته از این حس خودبرتربینی، غرب به خود اجازه می‌دهد که شرق را تصحیح کند؛ هر جنگ که به قیمت کودتا‌ها، جنگها و قتل عام‌ها باشد.

چنین نگاه مشابهی در ایران نیز قابل مشاهده است. پس از کودتای انگلیس و سقوط قاجاریه، ترک‌های ایران به عنوان حاکمان بیش از ۹۴۰ سال از تاریخ ۱۳۰۰ ساله پس از اسلام توسط حکومت پهلوی و نویسندگان پیرامونش و همچنین نظام آموزشی و رسانه منتسب به وی به حاشیه رانده شدند. در نگاه جدید، یکی از اقوام ساکن ایران صاحب آن معرفی شد و بقیه با کلیشه‌هایی مانند مهاجر، غارتگر، خشن و جاهل به تصویر کشیده شدند، به گونه‌ای که برای گریز از این ننگ، این قوم می‌بایست اسم عوض کند و برای اثبات ایرانی بودن خود را آذری بنامد. کلیشه‌هایی مانند ترک تازی، شاهان بی‌کفایت قاجار، ترکان غارتگر، غلامان ترک و حتی نسبت‌های حیوانی نیز مرسوم شد. مطالعه دانش آفرینی و تولید محتوا در ایران طی ۱۰۰ سال اخیر نشان می‌دهد که بخش اعظم آموزش و رسانه بر پایه آسیمیلاسیون فرهنگی می‌چرخد، به گونه‌ای که رشادت‌های آذربایجان در دوره قاجاریه در مقابل قوای عظیم روس ادیده گرفته می‌شود و این مردم  و حاکم وقتش به بی‌کفایتی و بی‌غیرتی نیز متهم می‌شوند. برای مثال، گفتمان حاکم بر مرکز که متاسفانه تاثیر چندانی نیز از انقلاب اسلامی نیافته است هیچگاه اجازه مطالعه سال‌های تاریک ۱۸۱۲_۱۸۲۸ راه نمی‌دهد و به بی‌کفایتی شاهان قاجار بسنده می‌کند و این در حالی است که ارتش روسیه در آن دوره دو امپراتوری عظیم جهان در آن دوره یعنی ناپلئون و عثمانی را شکست داده و به دلیل بسیج عمومی نزدیک به یک میلیون مرد جنگی را در اختیار داشت ( برخی منابع تعداد نیروهای روس در سال ۱۸۱۲ را ۱.۷میلیون نفر نیز نوشته‌اند که پس از لغو دعوت عمومی پس از شکست ناپلئون این تعداد به سرعت کاهش یافت). حتی جانفشانی‌های ترک‌های ایران در دوره جنگ تحمیلی برای حفظ یکپارچگی مرزهای ایران نیز تاثیری در این نگرش نداشته است.

شکست یک گفتمان و تغییر در دیدگاه‌ها بسیار سخت‌تر و زمانبرتر از وقایع مهمی مانند جنگ و تغییرات اساسی در نحوه حکومت کشورها می‌باشد. جناب پزشکیان؛ شما هم اکنون وظیفه همی را گردن گرفته‌اید. می‌دانیم که ایجاد تغییرات بزرگ، دشوار و حتی ناممکن است اما می‌توانید بخشی از معادله گفتمان غالب_ مغلوب ( مرکز_پیرامون) را تغییر دهید، اگر بخواهید...
https://t.me/urasmid

دو خبر مهم و تحلیل

الف: استقرار ۱۰۰ سلاح هسته‌ای روسیه در کالنینگراد

وزارت خارجه لهستان اعلام کرده است که روسیه احتمالاً یکصد سلاح هسته‌ای را در کالنینگراد مستقر کرده است. شایان ذکر است که کالینینگراد به عنوان بخشی از خاک روسیه از خاک اصلی این کشور جدا بوده و در محدوده جغرافیایی میان لهستان و لیتوانی قرار دارد. استقرار ۱۰۰ سلاح هسته‌ای در منطقه‌ای محصور میان کشورهای عضو ناتو می‌تواند تعیین کننده جنگ احتمالی باشد. این سلاح‌ها تنها چند صد کیلومتر با آلمان فاصله دارند.

ب: تشدید دلارزدایی

عربستان سعودی اعلام کرده است که قرارداد ۵۰ ساله با آمریکا مبنی بر فروش نفت این کشور انحصاراً بر پایه دلار را تمدید نخواهد کرد و از این پس این کشور نفت خود را به سایر ارزها از جمله یورو و یوان چین نیز ارائه خواهد کرد. چنین امری برای تضعیف جایگاه دلار حائز اهمیت خواهد بود. از سوی دیگر روسیه نیز استفاده از دلار در تبادلات تجاری خود را تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآورده است و اعضای بریکس نیز در پی جایگزین کردن ارز دیجیتال با محوریت و پشتیبانی اقتصاد چین می‌باشد. برداشت میدانی این تحولات تا بدانجا پیشرفته است که برخی از صاحب نظران اقتصاد آمریکا نیز دلار این کشور را جز «سرمایه‌گذاری مورد اعتماد » محسوب نمی‌کنند

https://t.me/urasmid