نگاهی به فیلمنامه های کلود سوته
صوفیا نصراللهی: میان فیلمسازان فرانسوی، #کلودسوته جزء قدرنادیده ترین هاست. در سالهایی که موج نوی فرانسه جهان را درنوردیده بود، سوته فیلمهایی می ساخت که شخصیت هایش بورژواهای فرانسوی یا گنگسترهای تنها و در خطر بودند و شیوه رئالیست درام های او، در فرم و داستان و شخصیت، کاملا متفاوت با مدل واقع نگری تروفو و شابرول و گدار بود. کایه دو سینما به عنوان مهمترین نشریه سینمایی آن سالها، هوادار سوته نبود و او زیر سایه بقیه فیلمسازان بزرگ فرانسوی قرار گرفت.
به جز فیلمسازی اما کارنامه سوته در جایگاه فیلمنامه نویس، خیلی مفصل تر و متنوع تر از اینهاست. به گمانم می شود حداقل آثار شاخصش را در دو دسته طبقه بندی کرد. اما پیش از آن، می خواهم از مهجورترهایش هم بگویم. راستش خودم شگفت زده شدم وقتی فهمیدم فیلمنامه یكی از فیلمهای ترسناک محبوبم را کلود سوته نوشته! فیلمنامه فیلم "چشمهای بدون چهره" ساخته ژرژ فرانژو کار سوته است و اگر فیلم را دیده باشید، لابد موافقید که شبیه هیچکدام از کارهای دیگرش نیست. قصه پروفسور جراح پلاستیک که برای ترمیم صورت دخترش دست به جنایتهای مخوفی می زند.
شش سال بعد از این درام ترسناک سیاه، سوته با یک فیلمنامه به سینما برمی گردد. اینبار یک کمدی جنگی می نویسد به نام مسئله مقاومت که کاترین دونوو و فیلیپ نوآره در آن بازی می کنند. اینها دو نمونه از آثاری هستند که امضای سوته در تیتراژشان به چشم می خورد و بااین حال، هیچکدام، حتی فیلم مشهور تحسین شده فرانژو، آثاری نیستند که سوته را با آنها به خاطر بیاورند. اما به نظرم لااقل نشان می دهند که او چه فیلمنامه نویس قدر همه فن حریفی است.
اگر بخواهیم سوته را در مقام یک مؤلف بررسی کنیم، منطقی تر است که فیلمنامه هایش به دو دسته داستانهای جنایی و گنگستری و فیلمهایی درباره طبقه متوسط و بورژوای فرانسوی محدود شوند. فیلمنامه هایی که خودش آنقدر دوستشان داشته که سراغ ساختن شان برود و آنها را به کارگردان دیگری نسپارد. وگرنه که او مورد جالبی است که بعد از کارگردان شدن و راه یافتن به جشنواره کن همچنان به نوشتن فیلمنامه و به قول فرانسوا تروفو "دکتری فیلمنامه" برای دیگران ادامه داد....
🔹 متن کامل را در صفحه 63 شماره 261 #مجله_فیلم_نگار در www.filmnegar.ir بخوانید.
صوفیا نصراللهی: میان فیلمسازان فرانسوی، #کلودسوته جزء قدرنادیده ترین هاست. در سالهایی که موج نوی فرانسه جهان را درنوردیده بود، سوته فیلمهایی می ساخت که شخصیت هایش بورژواهای فرانسوی یا گنگسترهای تنها و در خطر بودند و شیوه رئالیست درام های او، در فرم و داستان و شخصیت، کاملا متفاوت با مدل واقع نگری تروفو و شابرول و گدار بود. کایه دو سینما به عنوان مهمترین نشریه سینمایی آن سالها، هوادار سوته نبود و او زیر سایه بقیه فیلمسازان بزرگ فرانسوی قرار گرفت.
به جز فیلمسازی اما کارنامه سوته در جایگاه فیلمنامه نویس، خیلی مفصل تر و متنوع تر از اینهاست. به گمانم می شود حداقل آثار شاخصش را در دو دسته طبقه بندی کرد. اما پیش از آن، می خواهم از مهجورترهایش هم بگویم. راستش خودم شگفت زده شدم وقتی فهمیدم فیلمنامه یكی از فیلمهای ترسناک محبوبم را کلود سوته نوشته! فیلمنامه فیلم "چشمهای بدون چهره" ساخته ژرژ فرانژو کار سوته است و اگر فیلم را دیده باشید، لابد موافقید که شبیه هیچکدام از کارهای دیگرش نیست. قصه پروفسور جراح پلاستیک که برای ترمیم صورت دخترش دست به جنایتهای مخوفی می زند.
شش سال بعد از این درام ترسناک سیاه، سوته با یک فیلمنامه به سینما برمی گردد. اینبار یک کمدی جنگی می نویسد به نام مسئله مقاومت که کاترین دونوو و فیلیپ نوآره در آن بازی می کنند. اینها دو نمونه از آثاری هستند که امضای سوته در تیتراژشان به چشم می خورد و بااین حال، هیچکدام، حتی فیلم مشهور تحسین شده فرانژو، آثاری نیستند که سوته را با آنها به خاطر بیاورند. اما به نظرم لااقل نشان می دهند که او چه فیلمنامه نویس قدر همه فن حریفی است.
اگر بخواهیم سوته را در مقام یک مؤلف بررسی کنیم، منطقی تر است که فیلمنامه هایش به دو دسته داستانهای جنایی و گنگستری و فیلمهایی درباره طبقه متوسط و بورژوای فرانسوی محدود شوند. فیلمنامه هایی که خودش آنقدر دوستشان داشته که سراغ ساختن شان برود و آنها را به کارگردان دیگری نسپارد. وگرنه که او مورد جالبی است که بعد از کارگردان شدن و راه یافتن به جشنواره کن همچنان به نوشتن فیلمنامه و به قول فرانسوا تروفو "دکتری فیلمنامه" برای دیگران ادامه داد....
🔹 متن کامل را در صفحه 63 شماره 261 #مجله_فیلم_نگار در www.filmnegar.ir بخوانید.
