Revmatizm (revmatoid artrit kabi) – bu surunkali yallig'lanish kasalligi bo'lib, asosan bo'g'imlarni, ba'zan esa teri, yurak, mushaklar, qon tomirlari va boshqa organlarni ta'sir qilishi mumkin. Revmatizmning kelib chiqishiga ko'plab omillar sabab bo'lishi mumkin. Uning rivojlanishiga turtki beruvchi asosiy sabablar quyidagilar:
### 1. Avtoimmun reaktsiya:
Revmatizm avtoimmun kasallik bo'lib, bunda immunitet tizimi noto'g'ri ishlaydi va o'z hujayralarini, ayniqsa bo'g'imlardagi to'qimalarni dushman sifatida qabul qilib, ularga hujum qiladi. Bu holat yallig'lanishga, bo'g'imlarda og'riq va shishishga olib keladi.
### 2. Genetik moyillik:
Revmatizm oila tarixiga bog'liq bo'lishi mumkin. Agar oilada bu kasallik bo'lganlar bo'lsa, genetik moyillik tufayli boshqa a'zolarida ham rivojlanishi mumkin. Ayniqsa HLA-DRB1 geni bilan bog'liq ayrim genetik o'zgarishlar revmatizm xavfini oshirishi mumkin.
### 3. Infeksiyalar:
Ayrim bakterial yoki virusli infeksiyalar, ayniqsa A guruhi beta-gemolitik streptokokk bakteriyasi sababli yuzaga keladigan infeksiyalar, revmatik isitma va bo'g'imlarda yallig'lanish bilan kechadigan revmatizmni qo'zg'atishi mumkin. Revmatik isitma odatda tomoq infeksiyasidan so'ng kelib chiqadi va yurak, bo'g'imlar va boshqa a'zolarni ta'sir qilishi mumkin.
### 4. Atrof-muhit omillari:
Ba'zi holatlarda atrof-muhit omillari, masalan, uzoq muddatli sovuq va namlikda bo'lish, kasallikning rivojlanishiga turtki bo'lishi mumkin. Bu omillar bo'g'imlarning yallig'lanishini kuchaytiradi va simptomlarni og'irlashtirishi mumkin.
### 5. Yomon odatlar va noto'g'ri turmush tarzi:
- Chekish: Chekish nafaqat immun tizimini zaiflashtiradi, balki bo'g'imlarga zarar yetkazadigan va yallig'lanishni kuchaytiradigan omillardan biridir.
- Noto'g'ri ovqatlanish: Sog'lom ovqatlanish rejimiga rioya qilmaslik, ortiqcha vazn va vitamin yetishmovchiligi kasallik rivojlanishiga turtki bo'lishi mumkin.
### 6. Gormonal omillar:
Ayollarda revmatizm ko'proq uchraydi, va bu gormonal o'zgarishlarga bog'liq bo'lishi mumkin. Masalan, homiladorlik yoki menopauza davrida gormonal o'zgarishlar kasallik rivojlanishiga ta'sir qilishi mumkin.
### 7. Stress va ruhiy zo'riqish:
Doimiy stress va ruhiy zo'riqish immun tizimiga ta'sir qilishi, yallig'lanishni kuchaytirishi va revmatizm simptomlarini og'irlashtirishi mumkin.
### Revmatizmning asosiy alomatlari:
- Bo'g'imlarda shish, qattiqlik va og'riq
- Harakat qiyinlashishi
- Yallig'lanish natijasida qizillik yoki issiqlik his qilinishi
- Charchoq va umumiy zaiflik
- Ba'zida tana haroratining ko'tarilishi (revmatik isitma holatlarida)
- Davolash rejimiga amal qilish va muntazam mutaxasis bilan maslahatlashish kerak.
Revmatizm ko'pincha surunkali kasallik bo'lganligi sababli, sog'lom ovqatlanish, jismoniy mashqlar, va bo'g'imlarga yuklamani kamaytirish kasallik bilan yashashni osonlashtiradi.
Davolashda asosan mizojni sovutuvchi maxsulatlardan saqlanish talab qilinadi!