Laringospazm va laringostenoz o‘xshash simptomlarga ega bo‘lishi mumkin, chunki ikkalasi ham nafas olish yo‘llarining torayishi yoki to‘silishi bilan bog‘liq, ammo ular etiologiyasi va rivojlanish mexanizmlari jihatidan farq qiladi. Quyida ularning taqqoslama diagnostikasi keltirilgan:
1. Ta'rif
Laringospazm: Bu kekirik (laringal mushaklarning) spazmatik qisqarishi bo‘lib, nafas yo‘llarining vaqtincha to‘silishiga olib keladi. Odatda bu hodisa qisqa muddatli va o‘z-o‘zidan o‘tadi.
Laringostenoz: Bu laringal yo‘lning anatomik torayishi bo‘lib, turli sabablar (masalan, tug‘ma nuqsonlar, yallig‘lanish, shish) tufayli rivojlanadi. Bu jarayon doimiy yoki progressiv bo‘lishi mumkin.
2. Sabablari
Laringospazm:
Anesteziya yoki intubatsiyadan keyin paydo bo‘lishi.
Nafas olish yo‘llariga irritantlar (masalan, kislota reflyuksi) ta'siri.
Keskin allergik reaktsiyalar (masalan, anafilaksiya).
Laringostenoz:
Tug‘ma patologiyalar (masalan, laringomalatsiya).
Yallig‘lanish yoki infektsiya (laringit, difteriya).
Shishlar yoki jarrohlik travmalar.
Jarohatlar, ayniqsa traxeya va laringal sohalaridagi.
3. Klinik belgilari
Laringospazm:
Qisqa muddatli bo‘g‘ilish hissi.
Nafas olishda keskin qiyinchilik (ayniqsa, inspirator stridor).
Ovoz yo‘qolishi yoki qisqa muddatda "bo‘g‘ilish" ovozi.
Laringospazm epizodi odatda bir necha soniya yoki daqiqa davom etadi va o‘z-o‘zidan o‘tib ketishi mumkin.
Laringostenoz:
Uzoq davom etuvchi, doimiy nafas olishda qiyinchilik.
Inspirator yoki ekspirator stridor (torayish darajasiga qarab).
Ovozni o‘zgarishi (disfoniya yoki afoniya).
Sianoz, nafas yetishmovchiligi va yurak urish tezligi oshishi.
Semptomlar asta-sekin rivojlanishi yoki o‘tkir sharoitda kuchayishi mumkin.
4. O‘tkirlik va davomiylik
Laringospazm: Epizod odatda qisqa muddatli, o‘tkir va to‘satdan paydo bo‘ladi. Bir necha daqiqa ichida o‘z-o‘zidan o‘tib ketishi mumkin.
Laringostenoz: Bu jarayon asta-sekin rivojlanadi va uzoq davom etishi mumkin. Belgilari laringostenozning darajasiga qarab kuchayadi.
5. Davolash
Laringospazm:
Kislorod terapiyasi.
Antispazmodik dori vositalari yoki muskul relaksantlari.
Jiddiy holatlarda intubatsiya yoki traxeotomiya talab qilinishi mumkin.
Laringostenoz:
Etiologiyaga bog‘liq ravishda jarrohlik (masalan, traxeotomiya yoki bronkoskopiya).
Yallig‘lanishga qarshi dori-darmonlar, antibiotiklar yoki antigistaminlar.
Shishlar yoki strikturalar bo‘lsa, uzoq muddatli davolash yoki jarrohlik kerak bo‘lishi mumkin.
6. Diagnostik usullar
Laringospazm:
Ko‘pincha klinik simptomlar asosida aniqlanadi.
Anesteziya jarayonida yoki operatsiya vaqtida kuzatilgan bo‘lishi mumkin.
Laringostenoz:
Laringoskopiya yoki bronkoskopiya orqali anatomik torayishni aniqlash.
Rentgen yoki CT tekshiruvlari bilan tasdiqlash.
Xulosa:
Laringospazm — bu qisqa muddatli, funktsional spazm bo‘lib, ko‘pincha o'tkinchi bo‘ladi.
Laringostenoz esa anatomik yoki patologik torayish bo‘lib, ko‘pincha uzoq muddatli yoki doimiy bo‘lishi mumkin va jiddiyroq davolashni talab qiladi.
@tib_toifa
@tib_toifa
