وقتی ضعف و انکسار ملت خود را دیدم،دانستم که ما ناگزیریم با سلاح وقت مسلح شویم و آن آموختن تمام علوم امروزی بود، وگرنه ما را جزو ملل وحشی میشمردند
و برما آقائی را روا میدیدند، و آموختن آن اگر بهزبان خارجی بود البته میسر نمیشد[...]
پس بایستی آن علوم و فنون را ما ترجمه کنیم و در دسترس مکاتب بگذاریم و این میسر نمیشود جز بدینکه اول لغات خود را بدانیم و این کار نوشتن لغتنامهای شامل و کافل ِ تمام لغات را، لازم داشت. این بود که بهفکر تدوین لغتنامه افتادم.
برخی نوشتههای دهخدا موجب اعتراضهای شدید سنّتگرایان متعصب و طرفداران استبداد شد تا جایی که حتی حکم به تکفیر او دادند.
سرانجام در سال ۱۳۲۵ با طرح پیشنهادی عدهای از نمایندگان مجلس شورای ملی در رأس آنها محمد مصدق وزارت فرهنگ مکلف به تأمین کارمندان و امکانات لازم برای تدوین لغتنامه شد.
از جمله افراد برجسته ای که پس از مرگ دهخدا رییس مرکز لغتنامه دهخدا شدند می توان به "دکتر معین" "علامه دکتر شهیدی" و " علامه علی افخمی" زبانشناس برجسته ایرانی اشاره نمود.
علامه دهخدا. علامه جعفر شهیدی. علامه علی افخمی