پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :
ما عرفناک حق معرفتک .
خدایا تو را آنطور که حق معرفتت است(آنطور که باید و شاید) نشناختیم!
عوالي اللئالي ج4، ص: 132
🔴 بررسی سندی :
اولین کسی که این روایت را وارد کتب روایی شیعیان کرده است #ابن_ابی_جمهور_احسایی در کتاب #عوالی_اللئالی است. وی روایت مذکور را بدون سند(مرسل) نقل کرده است. (در پست های گذشته در رابطه با تمایل احسائی به تصوف و میزان ضعف کتاب عوالی اللئالی مطالب مهمی مطرح شد.)
🔺اولین صوفی هایی که این سخن را به پیامبر اکرم ص نسبت داده اند #شبلی و #ذوالنون_مصری هستند. این سخن در کتاب تذکرة الاولیاء عطار و #شرح_شطحیات روزبهان بقلی نقل شده است.
شرح شطحيات، ص: 96
تذكرة الأولياء(الوسطانى)، النص، ص: 181
🔴بررسی دلالت :
این سخن با روایات صحیح صادره از رسول اکرم ص تنافی دارد و با هدف تنزل مقام رسول اکرم ص جعل شده است. از جمله روایت متعارض این است که پیامبر اکرم ص می فرمایند:
يَا عَلِيُّ مَا عَرَفَ اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ غَيْرِي وَ غَيْرُكَ وَ مَا عَرَفَكَ حَقَ مَعْرِفَتِكَ غَيْرُ اللَّهِ وَ غَيْرِي.
یا علی هیچ کس خدا را به حق معرفتش نشناخت مگر من و تو ... .
مناقب آل أبي طالب عليهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج3، ص: 268
چطور ممکن است پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خدا را به حق معرفتش نشناخته باشد درحالیکه امام صادق علیه السلام در رابطه با علامت شیعیان می فرماید:
أَنَّهُمْ عَرَفُوا التَّوْحِيدَ حَقَّ مَعْرِفَتِه ... .
آنها توحید (خدا) را به حق معرفت شناخته اند.
تحف العقول، النص، ص: 326
🔺البته توجه داشته باشید که مقصود از شناخت خدا به حق معرفت، احاطه به ذات الله نیست همچنانکه پیامبر اکرم ص در پاسخ از سوال شخصی که گفت : وَ مَا مَعْرِفَةُ اللَّهِ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ ؟
معرفت خدا، حق معرفتش چگونه حاصل می شود؟
قَالَ: تَعْرِفُهُ بِلَا مِثْلٍ وَ لَا شِبْهٍ وَ لَا نِدٍّ وَ أَنَّهُ وَاحِدٌ أَحَدٌ ظَاهِرٌ بَاطِنٌ أَوَّلٌ آخِرٌ لَا كُفْوَ لَهُ وَ لَا نَظِيرَ فَذَلِكَ حَقُّ مَعْرِفَتِهِ.
به اینکه خدا را بشناسد بدون مثل و شبه و مثال، و اینکه او واحد و احد و ظاهر و باطن و اول و آخر است و کفو و نظیری ندارد.