اندکی درباره شاهنامه شاه تهماسبی
از کتاب : از نقطه تا نگار
با استاد ادیب برومند
تالیف :کریم فیضی
چاپ اول ١٣٩٥
همانطور که عرض کردم , مینیاتور در اصل , هنر اصیل ایرانی ست و در دوران صفویه به عالیترین درجات خودش رسید ; زیرا مکتب هرات که خود مکتبی والا بود , به وسیله شاه اسماعیل به تبریز منتقل گردید . در تبریز اساتید بزرگی که سردسته انان کمال الدین بهزاد سلطان محمد بودند , ان را کامل تر از مکتب هرات به منصه ی ظهور رساندند .
صفحه ٢١٣ از متن کتاب
وقتی سلطنت به شاه تهماسب رسید , او که از دوران جوانی بسیار شیفته ی هنرهای زیبا بود , در دربار خویش مجموع بزرگی از نقاشان همچون محمد سیاه قلم و زین العابدین و میرزا علی و عبدالصمد و میرک اصفهانی و میر سید علی و میرزا علی و دیگران را در کارگاه اماده شده برای مینیاتور سازی گرد اورد و اینان مشغول کتاب ارایی و تذهیب و مینیاتور شدند
صفحه ٢١٤ از متن کتاب
گفته اند خود شاه تهماسب هم نزد زین العابدین و عبدالعزیز مشق نقاشی می کرد و ذوق و شوق فراوانی در ترغیب و تشویق استادان خط و نقاشی به ظهور می رساند . همین موضوع نشان می دهد که عبدالعزیز چه ید طولایی در نقاشی داشت و چقدر مقرب بوده است .
صفحه ٢١٣ از متن کتاب
در ان زمان بود که مینیاتور به قله ترقی و تعالی خود رسید . اثار بازمانده از ان دوران که در مکتب تبریز و مکتب هرات کار شده بود فق العاده قیمتی و تا حدی کمیاب است . متاسفانه در نیمه کار یعنی در میانه ی دوران زندگی , شاه تهماسب به یکباره دست از هنرهای ظریف باز کشید و یک عنصر متحجر گردید .او بعد از ان از هر چه فراخور ذوق بود روی برتافت . در نتیجه تغییر حال شاه , یک مکتب بسیار پر بار سرشار ازتوانایی ذوقی و هنری , کم کم رو به تنزل گذاشت .
صفحه ٢١٣ از متن کتاب
ایا شاه تهماسب وسط کار شاهنامه تغییر حال داد یابعد از ان ?
نخیر , شاه نامه تهماسبی تمام شده بود و چند وقت بعد از ان او تغییر حال داد و کارگاه هنری اش رو به انحطاط گذاشت . کثرت اثار باقیمانده از دوران شکوفایی مینیاتور و کتاب های مصور طوری بود که اکثر موزه ها ی مهم دنیا را از خود بهره مند کرد و بی نصیب نگذاشت و در هر جا که راه پیدا کرد , بسیار معزز ودیدنی و با ارزش تلقی شد و در واقع به هر موزه ای ابروی شایسته داد
صفحه ٢١٥ از متن کتاب
چه کسانی دست اندر کار این شاهنامه بودند ?
سفارش دهنده دربار صفوی بود. به ویژه شاه اسماعیل و پسرش شاه تهماسب ; هنرمندان متعددی هم کار خوشنویسی و تذهیب و نگارگری اش را انجام دادند ; مثل : سلطان محمد نگارگر یاهمان میر مصور , اقا میرک , میرزاعلی , میر سید علی , مظفر علی , دوست محمد , عبدالصمد و کسانی دیگر . این شاهنامه را به دربار عثمانی پیشکش کردند و چند قرن بعد سر از انگلستان دراورد که متاسفانه برخی از اوراقش پراکنده می شود .
صفحه ٢١٥ از متن کتاب
جهت اشتراگ گذاری
@honar_andishan