Информатика
А болими
1. а. IP (Internet Protocol) адресі — бұл құрылғының желіде сәйкестендіруін қамтамасыз ететін бірегей сандық белгі. Оның мақсаты бірнеше негізгі функцияларды қамтиды:
1. Сәйкестендіру: IP адрес желідегі құрылғылардың (мысалы, компьютерлер, серверлер, маршрутизаторлар) бір-бірін тануы және байланысты қамтамасыз етуі үшін пайдаланылады.
2. Маршруттау: IP адрес деректерді желі арқылы дұрыс бағыттау үшін қолданылады. Маршруттау процессінде IP адрестер деректер пакеттерінің қайда жіберілуі керек екенін көрсетеді.
3. Желіаралық байланыс: IP адрестер желілер арасында деректерді тасымалдауды қамтамасыз етеді. Мысалы, сіздің компьютеріңізден интернеттегі серверге сұраным жіберілгенде, деректер IP адрестері арқылы тасымалданады.
4. Қауіпсіздік және бақылау: IP адрестер желідегі трафикті бақылауға және қауіпсіздік шараларын қолдануға мүмкіндік береді. Бұл желідегі рұқсатсыз кірулерді анықтау және олардың алдын алу үшін маңызды.
IP адрестер екі негізгі нұсқада қолданылады:
- IPv4 (32 биттік, мысалы, 192.168.0.1)
- IPv6 (128 биттік, мысалы, 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334)
Бұл адрестердің негізгі мақсаты — желіде деректердің дұрыс және тиімді берілуін қамтамасыз ету.
1. б. IP адрестерінің мәндер ауқымы олардың нұсқасына байланысты болады. IP адресінің екі негізгі нұсқасы бар: IPv4 және IPv6.
### IPv4
IPv4 адресі 32 биттен тұрады және ол төрт ондық саннан құралған (әрқайсысы 0-ден 255-ке дейінгі мәндерден тұрады), нүктелермен бөлінген.
- Мінімалды IPv4 адресі: 0.0.0.0
- Максималды IPv4 адресі: 255.255.255.255
IPv4 адрестерінің жалпы саны: \(2^{32}\) немесе 4,294,967,296 адрес.
### IPv6
IPv6 адресі 128 биттен тұрады және ол сегіздік топтардан құралған (әрқайсысы 16 биттік мәндерден тұрады), қос нүктелермен бөлінген. Әр топ төрттік оналтылық цифрлармен көрсетіледі.
- Мінімалды IPv6 адресі: 0000:0000:0000:0000:0000:0000:0000:0000 (қысқаша: ::)
- Максималды IPv6 адресі: ffff:ffff:ffff:ffff:ffff:ffff:ffff:ffff
IPv6 адрестерінің жалпы саны: \(2^{128}\) немесе 340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456 адрес.
Осылайша, IPv4 адрестерімен салыстырғанда, IPv6 адрестері айтарлықтай үлкен ауқымды қамтиды, бұл болашақта желілердің кеңеюі мен дамуына мүмкіндік береді.
1. с. IPv4 адресінің мысалы: 192.168.1.1
IPv6 адресінің мысалы: 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334
2. Домендік атаулар бірнеше деңгейлерге бөлінеді, олар нүктелермен бөлінген. "https://ast.education.kz" доменінің деңгейлерін анықтайық:
- Бірінші деңгей домені (Top-Level Domain, TLD): kz
- Екінші деңгей домені (Second-Level Domain, SLD): education
"ast" бөлімі үшінші деңгейлі домен болып табылады (кейде субдомен деп аталады).
3. а. Аутентификация — бұл пайдаланушының немесе жүйенің өздерінің мәлімделген сәйкестілігін растау процесі. Бұл процесс кезінде жүйе пайдаланушының немесе құрылғының дұрыс екенін тексеру үшін белгілі бір мәліметтерді (мысалы, пароль, биометриялық мәліметтер, смарт-карта) талап етеді.
Аутентификацияның мақсаты — жүйеге рұқсат етілмеген кіруден қорғау және деректердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Аутентификация әдістеріне парольдер, PIN-кодтар, биометриялық деректер (саусақ ізі, бет-әлпет тану), токендер және екі факторлы аутентификация (2FA) жатады.
3. б. Биометриялық аутентификацияның мысалы: саусақ ізі сканері.
Бұл әдіс пайдаланушының саусақ ізінің бірегей үлгісін тану арқылы оның сәйкестілігін растау үшін қолданылады. Саусақ ізі сканерлері көбінесе смартфондарда, ноутбуктерде және қауіпсіздік жүйелерінде қолданылады.
4. ### Қолжетімділік
Қолжетімділік (Availability) — ақпараттық жүйелердің және деректердің қажетті уақытта және қажетті пайдаланушыларға қолжетімді болуын қамтамасыз ету. Бұл қасиет жүйенің немесе деректердің үзіліссіз және тұрақты жұмыс істеуін, сондай-ақ ақаулар мен шабуылдардан кейін тез қалпына келуін қамтамасыз етеді
https://t.me/ubt2024grants
