آژفنداک هوخشَتَره (باستان‌‌شناسی، فرهنگ و زبانهای‌‌باستانی، تاریخ‌ایران،ادب پارسی)

«گرایه» برابر پارسی «ترند» شد.

فرهنگستان زبان و ادب پارسی، واژه‌ی «گرایه» را برابر واژه فرنگی «تِرِند» پیشنهاد داد.


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

روشن نیست گردانندگان دبیرخانه یورونیوز را، چه دانشمندانی با این ادب نوشتاری در دست دارند! 😕

قمر❌⛔ماه✅
حیات❌⛔ زندگی،زیست✅
مشتری❌⛔ اورمزد،هرمز✅
ماموریت❌⛔ گماشتگی✅



اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

🔸👆حذف ایران توسط آلوین کلوخورست در کتاب ریشه شناسی زبان هیتی

🔹کلوخورست از سرشناس‌ترین ریشه شناسانِ زبان باستانیِ هیتیایی و استاد دانشگاه لایدن هلند است. او هنگامی که به ریشه واژه euan به معنی گونه‌ای دانه (غلّه) در زبان هیتی می‌پردازد، برای اینکه نام برساخته (جعلی) هند و اروپایی را درست نشان دهد نخست از سنسکریت (SKt) و سپس از لیتوانی، لتونی و یونانی نمونه می‌آورد و هیچ نامی از اوستا و دیگر زبان‌های ایرانی نمی‌آورد (نگاره 1).

♦️این واژه هیتیایی هم‌ریشه با واژه جُو در زبان‌های ایرانی است (نگاره 2). از کلوخورست می‌بایست پرسید کدام یک از این کشورها از لحاظ تاریخی، فرهنگی و کانون کشاورزی به گَرد پای ایران بزرگ می‌رسند؟ از او می‌بایست پرسید آیا واژه بلخی از واژه‌های لیتوانیایی، لتونیایی و یونانی به ریشه ایر و اروپایی نزدیک‌تر نیست؟ آیا حذف واژه‌های ایرانی دانشی و یا اخلاقی است؟

🔹ما با ایران پژوهیِ نوین از حق فرهنگی-تمدنی ملت بزرگ ایران پدافند خواهیم کرد. با ما همراه باشید. ثبت در تاریخ 22 مهر 1403 برابر با 13 اکتبر 2024

برگرفته از 👈

@IRANVEJ


آژفنداک هوَخشَتَره
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare
╚═💥💫═════╝

پیرامون آریایی بودن واژه تومان!


می‌توان گفت بیشتر فرهنگ‌های نام‌آور ایرانی، ریشه‌ی واژه تومان را «مغولی/ترکی» دانسته‌اند. بنا بر گواه‌ها و نوشته‌های باستانی، این واژه ریشه‌ی آریایی و هندواروپایی دارد که وام‌ واژه‌وار درون زبان‌های آلتایی مغولی - ترکی شده است. واژه تومان از واژه "من man" در زبان پارسی که یکای (=واحدی) سنجش سنگینی‌ست گرفته شده است، این واژه نخستین بار در زبان تُخاری که زبان کوشانیان بوده، به کار رفته است. زبان تُخاری زبانیست هندواروپایی و خویشاوند زبانهای ایرانی که بسیار به زبان سلتی نزدیک است، و روزگاری از خاور(=شرق) ایران تا باختر(غرب) چین و دشتر(=جنوب) آسیای میانه گفتگو می‌شده است. تومان در زبان تخاری کهن به ریختار «تمان» و در تخاری نو به ریختار «تومانه» به چم(= معنی) ده‌هزار به کار رفته است. از آنجا که زبان تُخاری با سرزمین آلتایی (ترکان و مغولان) نزدیک بوده، از این روی وام واژگان بسیاری به زبانهای مغولی و ترکی سپرده است. بن‌مایه‌های پژوهشی ترکیه نیز  این واژه را از بُن ایرانی و تُخاری دانسته‌اند. همچون تارنمای شناخته شده‌ی واژه‌شناسی «اتیمولوژی ترکچه» که درباره‌ی ریشه شناختی واژگان ترکی است، واژه‌ی تومان را ساخته شده از دو بخش tu و māna دانسته که« اندازه‌ی بسیار» معنی می‌دهد.

Proto-İranca (Ana-İranca) yazılı örneği bulunmayan *tu-māna "'büyük ölçü', çok büyük sayı, onbin sayısı" sözcüğünden alıntıdır. İrani kaynak için bkz. Bailey 1985: 120. Toharca tmān/tumane bir İrani dilden alıntı olmalıdır. Cf. Douglas Adams, A Dictionary of Tocharian B 301.

https://www.etimolojiturkce.com/kelime/tümen

🔥 اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

دکتر #آذرتاش_آذرنوش (۲۹ بهمن ۱۳۱۶ – ۱۵ مهر ۱۴۰۰)

در سه‌چهار سنگ‌نبشته‌ای که به عربی از پیش از اسلام به‌دست آمده است، تنها یک واژهٔ پارسی (تاج) به‌چشم می‌خورَد. واژگون، شمار واژگان پارسی در سروده‌های پیشااسلامی(جاهلی) که فراوان است… وانگهی این‌ گواه‌ها صددرصد استوار نیستند، و گمان می‌رود گروهی از واژگان پارسی رایج نزد اعراب پیشااسلام از این چکامه‌ها ستُرده شده باشد، یا برخی واژگان روزگار اسلام را به آن‌ها افزوده باشند… لغزش بزرگ در بررسیِ وام‌واژه‌های پیشااسلامی در آن است، که در بسیاری، تاریخ نمایانی برای درون‌شد آن‌ واژگان به زبان عربی نمی‌توان داد… برخی از نمونه‌ها این چنین هستند: اِبریق (آبریز)، اَبزَن (آبزن)، اُرجوان (ارغوان)، اِوان یا اِیوان (تالار پذیرایی ساسانیان، قصر)، بند (پرچم، عَلَم)، جُل (گُل)، جُلّستان (گلستان)، خندق (از پهلوی کَندَک؛ بودن این واژهه در روزگار پیشااسلامی انگاره کسانی را که آن را از نوآوریهای سلمان فارسی می‌دانند رد می‌کند)، دهقان (دهگان)، زنجبیل، شهنشاه، فارسی (به‌صورت صفت برای چیزهای مختلف)، فیل (پیل)، قیرَوان (کاروان)، کِسری (خسرو)، هَمیان (کیسه‌ای که به کمر بندند)، هَنزَمَن (انجمن)، وَرد (از ریشهٔ پهلوی و اوستایی، به‌چم گُل و نیز رنگ سرخ).

(برگرفته از: آذرتاش آذرنوش. راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۴، ص ۱۲۲–۱۴۲)

برگرفته از 👇

#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

سره نگاری پارسی از مهدی زمانیان.


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

همان نوشته به پارسی سره، برگردان آزاد در راستای آموزش سره‌نگاری.

👇👇👇👇

دکتر #آذرتاش_آذرنوش (۲۹ بهمن ۱۳۱۶ – ۱۵ مهر ۱۴۰۰)

در سه‌چهار کتیبه‌ای که به عربی از پیش از اسلام به‌دست آمده، تنها یک کلمهٔ فارسی (تاج) به‌چشم می‌خورَد. به‌عکس، تعداد کلمات فارسی در اشعار جاهلی زیاد است… البته این‌ها اسناد صددرصد معتبری نیستند و احتمال می‌رود گروهی از کلمات فارسی رایج نزد جاهلیان از این اشعار حذف شده باشد یا برخی کلمات عصر اسلام را به آن‌ها اضافه کرده باشند… عیب بزرگ واژه‌های قرضیِ عصر جاهلی در آن است که در بسیاری از موارد، تاریخ معینی برای ورود آن‌ها به عربی نمی‌توان داد… برخی از نمونه‌ها به این شرح‌اند: اِبریق (آبریز)، اَبزَن (آبزن)، اُرجوان (ارغوان)، اِوان یا اِیوان (تالار پذیرایی ساسانیان، قصر)، بند (پرچم، عَلَم)، جُل (گُل)، جُلّستان (گلستان)، خندق (از پهلوی کَندَک؛ حضور این کلمه در عصر جاهلی نظریهٔ کسانی را که آن را از ابداعات سلمان فارسی می‌دانند نفی می‌کند)، دهقان (دهگان)، زنجبیل، شهنشاه، فارسی (به‌صورت صفت برای چیزهای مختلف)، فیل (پیل)، قیرَوان (کاروان)، کِسری (خسرو)، هَمیان (کیسه‌ای که به کمر بندند)، هَنزَمَن (انجمن)، وَرد (از ریشهٔ پهلوی و اوستایی، به‌معنی گُل و نیز رنگ سرخ).

(برگرفته از: آذرتاش آذرنوش. راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۴، ص ۱۲۲–۱

برگرفته از 👇

#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

🔶گزاره‌های پهلویِ سکه های اشکانی


در سکه های اشکانی گزاره های بسیار کوتاهی به زبان پهلوانیگ (پهلوی اشکانی) نوشته شده است که شاهنشاه اشکانی را با نام و پاژنامش (=لقب) می‌شناساند، در اینجا دو نمونه  نوشتار روی سکه اشکانی آورده شد.


سکه مسی بلاش چهارم (۱۴۷/۸_۱۹۱/۲ م) :

Ršk wlgšy "MLKYN MLK"

Aršak walaγš šāhan šah

ارشاک وَلَغش شاهان شاه
سکه نقره مهرداد چهارم(۱۳۸_۱۴۸ م) :

Mtrdt "MLK"

Mīrhrdād šah
مهرداد شاه
🔻برای دیدن سکه ها کلیک کنید


📚| راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی)
✍| رضایی باغ بیدی
📖برگه ۱۴۰


برگرفته از  👈                                                               
🌟| @ARSACID_CHRONICLE

🖊سره نگاری پارسی مهدی زمانیان.

اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

به پیدایی آمدن جام سفالی پنج هزار ساله در اسدآبادِ همدان:

مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و.... همدان از به پیدایی آمدن یک جام سفالی پنج هزار ساله در دشت اسدآبادِ همدان گزارش داد.

دیرنگی این یافته باستانی به دوهزار و پانصد سال پیش از تاجگذاری کوروش بزرگ(هزاره سوم پیش از زایش مسیح) می‌رسد.
این جام سفالی از سوی یکی از باستان شناسان در دشت اسدآباد یافت و به میراث فرهنگی استان فرستاده شده است.(نمایان نیست چرا و چگونه یک باستان شناس دست به کاوش خودسرانه زده است؟ 🤔😑)

این جام برای پردازش و پژوهش باستان شناسان به همدان فرستاده می‌شود و سپس برای بازدید همگانی در دیرینسرای هگمتانه به نمایش گذاشته خواهد شد. این یافته‌های باستانی از هزاره‌های دور، پیرامون شهر همدان نشانگر پیشینه پُر بار فرهنگی هگمتانه است.


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

تعدادی از نقوش تخت جمشید به علت رشد گلسنگ‌ها «از بین رفته است»
https://www.radiofarda.com/a/the-stone-eaters-threaten-iran-s-persepolis/33122236.html


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

🔶آرشاک دهم ۴۳۸_۴۳۹شاهنشاهی (۱۲۱_۱۲۲پیش از زایش مسیح) ، شاهی فراموش شده میان اردوان و مهرداد دوم.

گواه سکه شناسی شاهی جوان با ریش کوتاه را نشان می‌دهد که پس از مرگ فرهاد و اردوان پادشاه شده، در تاریخ کهن چنین پنداشته می‌شود که مهرداد دوم بی درنگ پس از اردوان شاه شده است، وانگه این سکه ها واژگون این برداشتند، گفتنیست که بسیاری از پژوهشگران این سکه‌ها را ازآنِ مهرداد دوم می‌دانند، در روزگاری که او پس از مرگ دهشت‌بار اردوان، به فرمانروایی رسید و زمانی بسنده برای پردازش سکه‌های خود نداشت، و این سکه ها برآیند همان روزهای نابسامانند.

از او سکه های درهم سیمین ضرب سلوکیه با کد S23.2 یافت شده با نبشته‌ای یونانی زیر :


ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΡΣΑΚΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΦΙΛΕΛΛ ΗΝΟΣ

«[سکه] پادشاه آرشاک، برجسته، ستایشگر یونانیان
📚Reign of Arrows The Rise of the Parthian Empire in the
Hellenistic Middle East
Nikolaus Leo Overtoom


برگرفته از 👇👇

@Arsacid_Chronicle

ویرایش پارسی سره مهدی زمانیان

اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

گوردخمه های زرتشتی در آفریقا؛ هزاران فرسنگ دورتر از ایران در ژرفای آبخوست ماداگاسکار:

یافته ‌های نوین گوردخمه های زرتشتی در ماداگاسکار، شگفتی جهانیان و پژوهشگران دانش باستانشناسی را برنگیخت، چراکه میان
این سازه‌ها و نزدیکترین کرانه دریا در ماداگاسکار ۵۰ فرسنگ است، مردمان تنیکی در سده‌های میانه( قرون وسطی ) بخشی از زنجیره گسترده بازرگانی اقیانوس هند بوده‌اند. و گمان میرود در سده هفته و هجدهم شاهنشاهی (یازده و دوازده ) ترسایی بازرگانانی ایرانیِ زرتشتی به این بخش از ماداگاسکار ره سپرده‌، و ماندگار شدند و مردگان خود را به روش زرتشتیان گور سپاری کرده‌اند.


اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝

سازمان حفظ نباتات ؟!
در زبان پارسی برابری درخور برای واژه حفظ و نبات نبوده است که چنین واژه‌هایی برای این سازمان در نِگر گرفتند؟!

سازمان حفظ نباتات❌
سازمان نگهداری از گیاهان✅
سازمان پاسداری از گیاهان✅


🔥 اندیشکده  آژفنداک هوَخشَتَره  🔥
╔════  💐 💎══╗
@azhfandakhovaxshatare

اینستاگرام👇👇
instagram.com/koros_koros
╚═💥💫═════╝