ازادي راډیو

🔸ملګرو ملتونو د لبنان د حزب‌الله پر اړوند یوه شرکت د اسراییلو بریدونه غندلي او ویلي یې دي چې دغو بریدونو "بېلابېلې ښاري او د استوګنې سیمې" په نښه کړي او ملکي تاسیساتو ته یې ډېر زیان اړولی دی.

🔸د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د دفتر اعلامیه وايي، په دغو بریدونو کې القرض الحسن مالي ټولنې پورې تړلي تاسیسات په نښه شوي دي.

🔸د یکشنبې په ورځ اسراییلي ځواکونو په بیروت، د ختیځې بقاع درې او جنوبي لبنان کې د دې ادارې پر څانګو بریدونه وکړل.

🔸دا مالي شرکت، چې په رسمي ډول د خیریه بنسټ توګه ثبت شوی د ۱۹۸۰ کلونو راهیسې خپلو پېرودونکو ته د سرو زرو د ګروۍ په بدل کې له سود پرته پور ورکوي.

🔸د دې موسسې ډېری مراجعین شیعه مسلمانان دي، خو سني مسلمانان او عیسویان هم د دې ادارې له خدمتونو ګټه اخلي.

🔸امریکا پر دغه بنسټ بندیزونه لګولي او د لبنان حزب‌الله یې تورن کړی چې له دغه بنسټ څخه د خپلو مالي فعالیتونو د پټولو او نړیوال مالي سیستم ته د لاسرسي لپاره کار اخلي.

🔸د اسیا ایمرجینګ جام په ګروپي پړاو کې نن سه‌شنبه د اکټوبر په ۲۲مه نېټه د افغانستان الف لوبډلې د هانګ کانګ له ملي لوبډلې سره سیالي پیل کړې ده.

🔸دغه سیالي چې د عمان په کوربه‌توب د افغانستان په وخت ماسپښین ۱:۳۰بجه پیل شوې ده، افغان لوبډلې د پچې تر ګټلو وروسته توپوهنه غوره کړه.

🔸افغان لوبډلې ونه کړای شول چې پوره شل اورونه ولوبوي، ټوله لوبډلې یې په ۱۹.۵ اورونو کې وسوځېده او ۱۳۱ منډې یې وکړې.

🔸په نننۍ سیالۍ کې د افغان توپوهونکو له ډلې یو وار بیا صدیق اتل نیمه سلیزه ووهله او ۵۲ منډې یې وکړې.

🔸په نورو توپوهونکو کې کریم جنت ۲۱ او نعمان شاه ۲۰ منډې وکړې.

🔸د هانګ کانګ لپاره په توپ اچونه کې کیڼ لاسي ورو توپ اچونکي انس خان ښه وځلېد، چې په ۳.۵ اورونو کې یې ۱۲ منډې ورکړې او ۶ لوبغاړي یې وسوځول.

🔸افغان لوبډله له وړاندې نیمه پایلوبې ته رسېدلې ده، خو تر دې لوبې وروسته به څرګنده شي چې په اول یا هم دویم مقام کې پاتې کېږي.

په کابل کې د پوهنتون استاد او د سیاسي چارو یو شنونکي جاوېد مومند چې څه موده مخکې یې هم د رسنیو په سیاسي بحثونو کې ګډون کاوه، ځینې خپلوان یې ادعا کوي چې د طالبانو د حکومت د استخباراتو له‌خوا درې ورځې مخکې په نامعلوم دلیل نیول شوی او له ځان سره یې بیولی دی.
په دې اړه نور په لینګ کې لوستلی شئ:
https://smarturl.click/yq3AL

د افغانستان په ختیځ لغمان او ننګرهار ولایتونو کې یو شمېر خبریالان وايي، د امر بالمعروف او نهی عن‌المنکر د سرپرست وزیر په غونډه کې خبریالانو ته د تصویر او فلم اخیستلو اجازه نه ده ورکړل شوې.
د طالبانو د حکومت له‌خوا د فلم او تصویر اخیستو د محدودیتونو په دوام، تازه د طالبانو حکومت په ختیځ لغمان او ننګرهار کې هم د انځور او فلم په اخیستلو بندیز لګولی دی.
په دې اړه نور په لینګ کې لوستلی شئ:
https://smarturl.click/RAJ7D

🔸د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن د دوشنبې په ورځ منځني ختیځ ته تللی چې په غزه کې د اوربند د راوستلو لپاره نوې هڅې وکړي.

🔸په داسې حال کې چې د امریکا ولسمشرۍ ټاکنو ته دوه اوونۍ پاتې دي، بلېنکن د حماس د مشر یحیی سنوار وژل کېدل د اوربند لپاره یو نوی فرصت ویني.

🔸حماس د امریکا متحده ایالاتو او اروپايي اتحادیې له‌خوا د تروریستي سازمان په توګه پېژندل شوی دی.

🔸دا له تېر اکټوبر د اسراییلو او حماس ترمنځ د جګړې له پیل راهیسې منځني ختیځ ته د دغه جګپوړي امریکايي دیپلومات ۱۱م سفر دی.

🔸انټوني بلېنکن د اګست په میاشت کې اسراییلو ته د خپل وروستي سفر په ترڅ کې خبرداری ورکړ چې ممکن د امریکا په مشرۍ د اوربند د طرحې لپاره دا وروستی چانس وي.

د سرې میاشتې او سره صلیب نړیوال فدراسیون وایي، په افغانستان کې د ماشومانو او امیندوارو او شیدې ورکوونکو میندو د خوارځواکۍ کچه په شدت لوړه شوې ده.
د سرې میاشتې او سره صلیب نړیوال فدراسیون د اندېښنه په ښودلو سره ویلي یې چې دا مهال په ټول افغانستان کې درې میلیونه او ۲۰۰زره تر پنځو کلونو کم عمره ماشومان او ۸۴۰زره امیندواره او شیدې ورکوونکې میندې له شدیدې خوارځواکۍ سره مخ دي.

په دې اړه نور په لینګ کې ولولئ:
https://smarturl.click/aJjXA

🔸د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین به د برېکس سرمشریزې په پای کې د ملګرو ملتونو له سرمنشي سره وګوري.

🔸د پوتین مرستیال یوري یوشاکوف د دوشنبې په ورځ وویل چې له انټونیو ګوټېرېش سره به دا لیدنه په کازان کې د سرمشریزې په څنډه کې وشي.

🔸د برېکس سرمشریزه به نن د سه شنبې په ورځ پیل شي او تر پنجشنبې پورې به دوام وکړي.

🔸په دې سرمشریزه کې د روسیې پر ولسمشر سربېره، د برازیل، هند، چین، جنوبي افریقا او یو شمېر نورو هېوادونو مشران ګډون کوي.

🔸مسکو هڅه کوي چې له دې فرصت څخه په استفادې داسې وښيي چې پر اوکراین د برید له امله د روسیې د منزوي کولو لپاره د لوېدیځ هڅې ناکامې شوي دي.

🔸که څه هم ټاکلې شوې د پنجشنبې په ورځ ګوټېرېش له پوتین سره وګوري، خو له دې سره هم داسې نه ښکاري چې مسکو یا کییف دې د جګړې د پای ته رسولو لپاره پراخو خبرو اترو ته چمتو وي.

🔸ګوټېرېش تل د مسکو پر کړنو نیوکه کړې او ویلي یې دي چې پر اوکراین کې د روسیې اوسنی عملیات د نړۍ لپاره یوه "خطرناکه سابقه" رامنځته کوي.

🔸د ملګرو ملتونو عمومي منشي تل د عادلانه سولې غوښتنه کړې چې په هغه کې نړیوال قانون او د اوکراین ځمکنۍ بشپړتیا ته درناوی وشي.

🔸نن سه شنبه، سبا او بل سبا د افغانستان په ۱۴ ولایتونو کې د شدیدو ورښتونو او سېلابونو اټکل شوی دی.

🔸د طالبانو د حکومت تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس د افغانستان د هوا پېژندې ادارې او نړیوالو بنسټونو په حواله راپور ورکړی چې د بدخشان، تخار، بغلان، بامیان، سمنګان، بلخ، سرپل، پنجشېر، غوربند، کونړ، لغمان، ننګرهار، کابل، لوګر او یو شمېر اړوندو سیمو کې د بارانونو او د واورو د ورښت له امله د سیندونو د اوبو د کچې د لوړېدو او د سېلابونو د راوتلو او اټکل شوی دی.

🔸دا په داسې حال کې ده چې په دې وروستیو کې په یو شمېر ولایتونو کې له دې ډلې ننګرهار او کونړ کې شدیدو ورښتونو او سېلابونو خلکو ته مالي او ځاني زیانونه وراړولي دي.

د طالبانو حکومت له غوښتنې سره سره داسې ښکاري چې د برېکس سازمان په ۱۶مه سرمشریزه کې دوی ته بلنه ده ورکړل شوې.
ټاکل شوې چې دا دوه ورځنۍ سرمشریزه سبا د سه شنبې په ورځ د اکټوبر په ۲۲مه د روسیې په کازان کې د روسیې، چین، هند، برازیل، مصر او ایران د ولسمشرانو او دې غونډې ته د نورو هېوادونو د وربلل شویو مشرانو په ګډون جوړه شي.

په دې اړه نور په لینګ کې ولولئ:
https://smarturl.click/yq3xk

🔸فتح‌الله ګولن ته نژدې خواله رسنیو راپور ورکړی چې د ترکیې د ولسمشر رجب طیب اردوغان دا سخت مخالف روحاني په امریکا کې وفات شوی دی.

🔸راپورونه ښیي چې ګولن د یکشنبې په ورځ په امریکا کې په یو روغتون کې وفات شوی دی.

🔸دا مذهبي خطیب او د اخلاقي او دیني علومو ښوونکی په تېرو دوو لسیزو کې د امریکا په پنسلوانیا ایالت کې اوسېده.

🔸"هرکول" وېبپاڼې، چې د ګولن له خوځښت سره نژدې اړیکې لري، د نوموړي د مړینې خبر ورکړ.

🔸ګولن چې په ترکیه کې د ارزروم په سیمه کې زیږېدلی و، د وفات پر وخت ۸۳ کلن و.

🔸په ترکیه کې ځینو رسنیو لکه این‌ټي‌وي او هابر په امریکا کې د ګولن د نژدې کسانو له قوله د نوموړي د مړینې خبر ورکړی دی.

🔸خو د ترکیې حکومت تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

🔸د فتح‌الله ګولن نوم د ۲۰۱۶م کال د دوبي په نیمایي کې په ترکیه کې هغه مهال ډېر مطرح شو چې اردوغان ګولن په "کودتا" تورن کړ او د هغه د جریان د ماتې اعلان یې وکړ.

🔸د امریکا د استازیو جرګې مشر مایکل جانسن وايي، متحده ایالتونه ژر پر ایران د اسراییلو د غچ اخیستونکو بریدونو د اسنادو د افشاګرۍ په تړاو څېړنې پيلوي.

🔸دا اسناد د شنبې په ورځ یوه ټلګرامي چینل ته لیک شوي دي.

🔸د "سي‌این‌این" د راپور پر اساس، دا اسناد ډېر محرمانه دي او هغه نښانونه پرې دي چې یواځې یې امریکا او د فایف آیز ډلې غړي اسټرالیا، کاناډا، نیوزیلنډ او بریټانیا کتلی شي.

🔸د امریکا متحده ایالتونو دفاع وزارت پنټاګون د دغو رپوټونو د څېړلو په حال کې دی.

🔸نیویارک ټایمز هم راپور ورکړی چې امریکايي چارواکي هڅه کوي د دغو اسنادو افشا کوونکې سرچینې معلومې کړي.

🔸دا اسناد چې د سټلایټ عکسونه هم په‌کې شته په راتلونکو ورځو کې په ایران د اسراییلو غچ اخیستونکي برید ته اشاره کوي.

🔸نیویارک ټایمز بیا دا هم ویلي، دا اسناد یواځې د سټلایټي عکسونو په ارزونې وړاندې کوي.

🔸د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی راپورتر ریچارډ بینېټ کاناډا ته تللی او هلته د افغانستان د بشري ناورین او حل لارو په اړه خبرې کوي.

🔸هغه ددغه سفر په درشل کې په خپله ایکس‌پاڼه لیکلي وو چې غواړي د افغانستان د روان بشري کړکېچ په اړه خبرې وکړي او دا چې څنګه د کاناډا حکومت د افغانانو د بشري حقونو ملاتړ کولای شي.

🔸بینېټ له دې یکشنبې تر راتلونکې شنبې د کاناډا په پلازمېنه اوتاوا او تورنتو کې کې له حکومتي چارواکو، مدني او بشري فعالانو او افغانانو سره ګوري.

🔸کاناډا له هغو هېوادونو ده چې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته یې له افغانانو سره خپلې بشري مرستې کړي او شاوخوا څلوېښتو زرو افغانانو اکثر فعالانو او خبریالانو ته یې پناه ورکړې ده.

🔸ریچارډ بینېټ چې دمګړی د طالبانو حکومت افغانستان ته له ورتګ منع کړی د منځني ختیځ او سیمې ګڼو هېوادونو ته تر دې مخکې هم سفرونه کړي کړي او د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه یې خبرې کړي.

🔸په کندهار کې افغان بزګرانو سږ کال څه باندې ۶۱ کیلو ګرامه زعفران بهر ته صادر کړي دي.

🔸باختر اژانس چې د طالبانو په واک کې دی، د کندهار د کرنې ریاست د ویاند محمد حنیف حقمل په حواله پرون ویلي چې دغه اندازه زعفران متحده عربي اماراتو، هند، کاناډا، جرمني او ازبکستان ته صادر شوي دي.

🔸د زعفرانو کرکېله داسې مهال جنوبي ولایتونو کې زیاته شوې چې دغلته د کوکنارو په کرکېله لګول شویو محدودیتونو بزګران اندېښمن کړي دي.

🔸پخوا تر دې د هلمند او کندهار بزګرانو ویلي، د طالبانو له‌خوا په کوکنارو بندیز دوی زیانمن کړي، ځکه په وینا یې بدیل کښت نه دی ورکول شوی.

🔸د افغانستان زعفران په نړۍ کې مشهور دي او څو ځله یې "د ښه خوند" جایزه ترلاسه کړې ده.

🔸د امریکا د ولسمشر مرستیاله کمالا هاریس وایي، په غزه کې د بې ګنا فلسطینیانو وژل ورته د منلو نه دي.

🔸مېرمن هاریس چې د ډیموکرات ګوند له‌خوا د ولسمشریزو ټاکنو نومانده ده، پرون یکشنبه دغه څرګندونې وکړې او ټینګار یې وکړ چې دوی د غزې د جګړې پای ته رسېدل غواړي.

🔸نوموړې زیاته کړې چې د همدې هڅو په موخه یې د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن یوځل بیا منځني ختیځ ته ځي او هلته به د اړوندو لوریو له لوړپوړو چارواکو سره خبرې وکړي.

🔸که څه هم منځني ختیځ ته د بلېنکن د راتلونکي سفر نور جزییات نه‌شته، خو د جرمني خبري اژانس یا "ډ‌ي‌پي‌اې" لیکلي چې بلېنکن به سبا سه شنبه اسراییلو ته ورسېږي.

🔸په غزه کې د اسراییلي پوځیانو د عملیاتو له پيله تراوسه څه باندې ۴۲ زره فلسطینیان وژل شوي دي.

د اسراییلو په شمال کې د روش پنا په ښارګوټي باندې حزب‌الله ډلې ته د منسوبو مرمیو په لګېدو سره لوی اور لګېدلی دی.
د اسراییل پوځ ویلي چې د حزب‌الله له‌خوا شاوخوا ۱۶۰ مرمۍ په اسراییلو لګېدلي دي.

په دې اړه نور په لینګ کې لوستلی شئ:
https://smarturl.click/jkGpz

🔸د کابل هوايي ډګر ته څېرمه یکشنبه ماښام دوه راکټونه لګېدلي دي.

🔸د طالبانو د حکومت یوې معتبره سرچینې د نوم نه ښودلو په شرط ازادي راډيو ته تایید کړه چې یکشنبه ماښام دا دوه راکټونه هوایي ډګر ته څېرمه په غره لګېدلي دي.

🔸سرچینه زیاتوي چې چاته په دې برید کې مرګ‌ژوبله نه ده اوښتې.

🔸اخوا په خواله رسنیو کې د دې برید اړوند ویډیوګانې هم لاس په لاس کېږي چې پکې د درنو چاودنو غږونه اورېدل کېږي.

🔸تر اوسه د دې پېښې مسووليت چا پر غاړه نه دى اخيستى.

🔸تېر کال هم د کابل پر هوايي ډګر درې راکټونه لګېدلي وو چې له امله يې درې کسان ټپيان شوي وو.

*د ایران مشر ایت‌الله علي خامنه‌يي په یوه بیان کې چې شنبې د اکټوبر ۱۹مه یې خپور کړ په منځني ختیځ کې د حماس په ګډون د یو شمېر ډلو چې ایران یې ملاتړ کوي ستاینه وکړه او ویې ویل چې پرته له څه شکه چې د سنوار له لاسه ورکول د مقاومت لپاره له درده ډکه پېښه ده.

امریکا او اروپایي ټولنه حماس ترهګره ډله بولي.

خامنه‌يي وایي چې د مطرح څېرو د شهادت سربېره، د حماس جبهې له پرمختګه لاس نه دی اخیستی او ژوندۍ به وي.

یحیی سنوار پر اسراییل د ۲۰۲۳م کال د اکټوبر د اوومې نېټې د برید طراح و چې دا حمله د غزې په تړانګه کې د جګړې سبب شوه.

اسراییلي ځواکونو د اکټوبر په ۱۶مه د چهارشنبې په ورځ په غزه کې د سنوار وواژه او په بله سبا یې رسماً خبر خپور کړ، په بله ورځ یې د حماس یوه سیاسي مقام دا خبر تایید کړ.

د همدې پېښې په تړاو د امریکا د متحده‌ایالتونو مرستیال ولسمشرې کاملا هاریس د شنبې په ورځ په واشنګټن ډي‌سي کې خبریالانو ته وویل چې د حماس د مشر یحیی سنوار له وژلو وروسته دا زمینه مساعده شوې چې په منځني ختیځ کې اوربند وشي.

*د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی نن د اکټوبر شلمه کاناډا ته ځي.*

د ملګرو ملتونو د بیان له مخې، ریچارډ بینېټ به د کاناډا د یوې اوونۍ سفر په ترڅ کې د دغه هېواد له یو شمېر چارواکو او افغان کډوالو سره د افغانستان د بشري وضعیت په تړاو خبرې وکړي.

په کاناډا کې مېشتې مدني فعالې راضیې بارکزۍ ازادي راډیو ته وویل چې له بینېټ سره به په مختلفو موضوعاتو خبرې وشي.

هغه وايي: "ټاکل شوې ده چې د ښځو، خبریالانو او ځوانانو په اړه خبرې زیاتې وشي، همداراز د طالبانو د امر بالمعروف او نهی عن‌المنکر د قانون په باره کې، د دې ډلې له لوري چې کوم بندیزونه د نجونو او ښځو پر زده‌کړو په ښوونځیو او پوهنتونونو کې لګېدلي دي، د ښځو د کار او نورو ډېرو مشکلاتو په اړه چې طالبانو ښځو ته پيدا کړي دي. ټاکل شوې ده چې له بېلابېلو خلکو سره د مختلفو غونډو په ترڅ کې خبرې او لیدنې کتنې ترسره شي."

په ایران کې د مېشتو افغان خبریالانو ټولنه وايي، د پاکستان او ایران پولې ته څېرمه د کالګان سیمه ک د وژل شویو یو شمېر افغانانو مړي سراوان روغتون ته وړل شوي.
په ایران کې د مېشتو افغان خبریالانو ټولنه وايي، لا هم د پاکستان او ایران پولې ته څېرمه د کالګان په سیمه ک د وژل شویو افغانانو مړي په غرونو رغونو کې ورک دي.
په دې اړه نور په لینګ کې ولولئ:
https://smarturl.click/nyGEX

🔸د ښځو او بشري حقونو په برخو کې د افغانستان لپاره د امریکا د متحد‌ه‌‌ایالتونو ځانګړې استازې رینا امیري د ایران د سراوان له ولسوالۍ سره د ګڼو افغانانو د وژلو یا ټپي کېدو د ادعا په اړه د شفافو تحقیقاتو غوښتنه وکړه.

🔸رینا امیري تېره شپه په خپله ایکس‌پاڼه (پخواني ټویټر) کې دا هم لیکلي دي، هغه کسان چې له ځپل کېدو تښتي، باید له هغوی سره په خواخوږۍ او انسانیت چلند وشي، نه په خشونت.

🔸روانه اوونۍ داسې راپورونه خپاره شول چې، ایراني ځواکونو په هغو افغان کډوالو ډزې کړې دي چې د ایران د سیستان-بلوچستان ایالت له لارې دغه هېواد ته داخلېدل.

🔸ځیني کسانو له رسنیو سره په خبرو کې دا ادعا هم کړې ده، چې په وژل شویو او ټپي شویو کې ښځې او ماشومان هم شامل دي.

🔸ملګروملتونو، د بښنې نړیوال سازمان او ځینو نورو موسسو او افرادو هم د دې پېښې د بې پرې تحقیقاتو غوښتنه کړې ده.