برگ سبز - امیر کرمانی

▫️حدود چهل و پنج روز پیش (۱۴م مرداد)به همراه دکتر عبده تبریزی گرامی در انجمن اقتصاد ایران ارائه‌ای داشتم با عنوان «ایده‌هایی برای بازگشت ایران به مسیر توسعه‌ی پایدار» (لینک یوتیوب و تلگرام نسخه تصویری و صوتی). اسلاید‌های ارائه شده در این جلسه را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.

▫️در این ارائه عرض کردم که ایران عزیز ما برای بازگشت به مسیر توسعه‌ی پایدار نیازمند اصلاحات هماهنگ، مستمر و تدریجی در چهار حوزه‌ی:

۱- توانمندسازی مردم (شامل احیای توان سیاسی و اقتصادی آحاد مردم)
۲- توانمندسازی حکومت (شامل بازسازی نظام بروکراسی، اصلاحات قضایی و برقراری توازن بین حقوق و تکالیف اجزای حکومت)
۳- گشایش‌های بین‌المللی
۴-اصلاحات اقتصادی
است. البته تمرکز این ارائه تنها بر دو بخش آخر است.

▫️در حوزه گشایش‌های بین‌المللی، معتقدم که باید با شناخت صحیح از روندهای مهم جهانی و منطقه‌ای، جایگاه مناسب ایران را پیدا کنیم و با ایجاد روابط بین‌المللی هم‌افزا با قطب‌های اقتصادی و کشورهای منطقه، ایران را به عنوان کشوری مستقل که تنها هدفش توسعه اقتصادی خود و منطقه‌اش است بازتعریف کنیم.

▫️در بعد اصلاحات اقتصادی تصورم آن است که در کنار مباحث اقتصاد سیاسی،یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های مشکلات امروز ما در اولویت نبودن توسعه‌ی اقتصادی و همچنین داشتن ایده‌های غلط بوده و نقطه‌ی شروع اصلاحات اقتصادی از اصلاح ایده‌های غلط و بازتعریف رابطه‌ی دولت-ملت می‌گذرد. همچنین عرض کردم که برای رفع ناترازی‌های فعلی علاوه بر اصلاح ایده‌های غلط، نیاز به یک دوره رشد نسبتا بالا از طریق افزایش درآمدهای ارزی و بهبود دسترسی به تکنولوژی داریم.


06:10 مسائل پیش‌رو و استراتژی دولت
14:17 ضرورت اصلاحات در چهار حوزه
18:22 لزوم هماهنگی بین انواع اصلاحات
22:22 روندهای مهم دنیای امروز
27:20 گذار از جهان تک قطبی به چند قطبی
32:37 انقلاب انرژی‌های تجدیدپذیر
35:35 رشد انفجاری هوش مصنوعی
40:14 اهمیت صادرات خدمات
48:50 انقلاب نفت شیل
54:14 ایده‌های مانع توسعه
01:03:00 پیش‌نیاز اصلاح ناترازی‌ها
01:06:10 لزوم بازتعریف قرارداد اجتماعی دولت-ملت
01:21:42 وضعیت بازار سرمایه

اسلاید‌های ایده‌هایی برای بازگشت ایران به مسیر توسعه‌ی پایدار

#برای_ایران

ایران عزیز در یکی از پیچیده‌ترین شرایط دهه‌های اخیر خود قرار دارد. ما از طرفی با انباشت آثار سیاست‌های اشتباه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در دهه‌های گذشته مواجهیم و از طرف دیگر با کاهش نقش ایران در اقتصاد بین‌الملل و تضعیف مستمر توان نظام بروکراسی.

اما شاید اغراق نباشد اگر بگوییم بزرگترین خطر در شرایط فعلی کاهش شدید سرمایه‌ی اجتماعی است. همه راجع به رأی اعتراضی ۶۰ + ۲۰ درصد مردم صحبت می‌کنند. اما نحوه‌ی رأی دادن نزدیک به ۲۰ درصد دیگر جامعه‌ی ایران را هم می‌توان نشانه‌ی اعتراض آنان به وضع موجود و مقابله با بدنه‌ی اصلی اصولگرایان دانست.
شورای نگهبان هم که وزرا و مسئولین دولت فعلی را حتی در حد دو بزرگواری که انصراف دادند ارزیابی نکرد و دست رد به سینه‌ی آن‌ها و دیگر روسای جمهور و مجلس قبلی زد.
خلاصه با وضعیتی مواجهیم که باید گفت نه ۸۰٪ که چه بسا تقریبا همه‌ی مردم و مسئولین معترض به وضع موجود و مسئولین حال و سابق هستند.

در چنین شرایطی هیچ راه برون‌رفتی برای کشور از بحران‌های متعدد به‌جز بازسازی سرمایه‌ی اجتماعی نیست.

یک سال پیش با جمعی از دوستان بر روی محتوایی کار کردیم که خلاصه‌ی حرفش این بود که بازگشت ایران عزیز به مسیر توسعه‌ی پایدار نیازمند اصلاحات توامان و مستمر در چهار حوزه‌ی «توانمندسازی مردم»، «گشایش‌های بین‌المللی»، «اصلاحات اقتصادی داخلی» و «توانمند‌سازی دولت» است و پرداختن به هر یک از این اجزا بدون داشتن برنامه‌ی جامع در مورد سایر اجزا منجر به توسعه‌ی پایدار کشور نمی‌شود و چه بسا هر تغییر به ضد خودش تبدیل شود.

در چنین فضای ذهنی‌ای بود که دیدن صحبت‌های دکتر طیب‌نیای عزیز (که بنده تنها دو بار در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران توفیق دیدارشان را داشته‌ام) بارقه‌ی امیدی برایم ایجاد کرد که در راس تیم اقتصادی آقای پزشکیان فردی است که صورت مساله‌ی اقتصاد ایران را به درستی تشخیص داده،

و می‌داند که برای خروج از بحران فعلی ما نیازمند یک برنامه‌ی جامع و هماهنگ (و نه تک يروژه‌های اصلاحی) هستیم

و می‌داند که نقطه‌ی شروع اصلاحات ایجاد همدلی و وفاق در جامعه و ارکان نظام است.

و می‌داند که لازمه‌ی حل مشکلات اقتصادی کاهش تنش و بهره‌گیری هر چه بیشتر از فرصت‌های بین‌المللی در شرق و غرب است.

امید‌وارم که شرایط به‌گونه‌ای رقم بخورد که دکتر طیب‌نیای عزیز بتواند گوش‌شنوا، زبان گویا و بازوی‌توانمندی باشد برای دغدغه‌مندان ایران عزیز.


ایران امروز بیش از هر زمانی نیاز به بازگشت به عقلانیت و عدالت واقع‌گرا و جلب خوشنودی اکثریت دارد.
همان که مولای متقیان در نامه به مالک فرمود:
وَلْيَکُنْ أَحَبَّ الاُْمُورِ إِلَيْکَ أَوْسَطُهَا فِي الْحَقِّ، وَأَعَمُّهَا فِي الْعَدْلِ، وَأَجْمَعُهَا لِرِضَى الرَّعِيَّةِ
دوست داشتنى ‏ترين چيزها در نزد تو، در حق ميانه‏ ترين، و در عدل فراگيرترين، و در جلب خشنودى مردم گسترده ‏ترين باشد

امیدوارم که انتخاب روز جمعه آغازی باشد بر مسیری تدریجی و مستمر برای نجات ایران عزیز.

📹 خلق پول حاکمیتی یا غیرحاکمیتی

نسخه صوتی

▫️رابطه‌ی بین بخش حقیقی اقتصاد و تقاضا برای وام چگونه است؟

▫️ بزرگترین اشتباه ما در نظام بانکی عصر حاضر چه بود؟

▫️آیا اگر فرض بگیریم که اجازه خلق پول نوعی اعطای رانت است، می‌توانیم نتیجه بگیریم که همه بانک‌ها باید دولتی شوند؟

▫️آیا اصلاح نظام بانکی ممکن است؟

▫️به عنوان مکمل کنترل کل‌های پولی و کنترل ترازنامه، چه سیاست‌هایی در ایران توصیه می‌شود؟

▫️آیا بدون پایین آوردن انتظارات تورمی، با سیاست پولی می‌توان تورم را به طور جدی پایین آورد؟

▫️امیر کرمانی استاد فاینانس دانشگاه برکلی آمریکا توضیح می‌دهد.

قسمت هفتم فارکست بانکداری در تلگرام

قسمت هفتم فارکست بانکداری در سایت

#فارکست_بانکداری

📺 @ecoiran_webtv

📌بسته کاهش پایدار تورم؛ داستان اصلاحات روسیه (نمودارها)

🔹اواسط هفته جاری گفتگوی اقتصادآنلاین با امیر کرمانی،‌ اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی بر روی کانال تلویزیون اقتصادآنلاین قرار گرفت. این فایل مربوط به نمودارهای ارائه شده توسط دکتر کرمانی در این گفتگو است.

👈 برای پیوستن به کانال تلگرام و اینستاگرام «تلویزیون اقتصادآنلاین» کلیک کنید
@eghtesadonlinetv

📌بسته کاهش پایدار تورم؛ داستان اصلاحات روسیه

🔹گفت‌وگوی اقتصاد آنلاین با امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی

🕰چهارشنبه ۲۶ مرداد ساعت ۱۸
باز پخش مصاحبه ساعت ۱۸-۱۹
پرسش و پاسخ ساعت ۱۹-۲۰:۳۰

👈در کلاب اقتصاد آنلاین در کلاب هاوس

@eghtesadonline

📌بسته کاهش پایدار تورم؛ داستان اصلاحات روسیه

🔹امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی آمریکا در گفتگو با اقتصادآنلاین با بررسی تجربه‌های اجرای هدف‌گذاری تورمی و همچنین سیاست‌های اقتصادی روسیه در سال‌های گذشته، بیان می‌کند ایران چگونه می‌تواند از تجربه‌های بین‌المللی درس بگیرد و تاب‌آوری اقتصادی خود را افزایش دهد و مرحله گذار را به خوبی طی کند.

03:34 روسیه چگونه توانست شوک تورمی ناشی از جنگ اوکراین و تحریم‌ها را کنترل کند؟
18:49 کریدور نرخ بهره و کنترل تورم
29:13 منظور از بهبود شرایط کسب و کار چیست و چگونه به کنترل تورم کمک می‌کند؟
38:04 انتظارات تورمی ایران به دلار لنگر شده است؛ روسیه چگونه لنگر انتظارات تورمی را از دلار به نرخ بهره تغییر داد؟
49:28 اهمیت بانک مرکزی مستقل
55:42 بانک مرکزی روسیه و تعامل با نهادهای بین‌المللی
01:01:40 درس‌های اقتصاد روسیه برای ایران

🟥 کلاب اقتصادآنلاین در خصوص همین موضوع، چهارشنبه این هفته (۲۶ مرداد)ساعت ۱۸ با حضور امیرکرمانی،‌اقتصاددان ایرانی در کلاب هاوس برگزار می‌شود.

👈 برای پیوستن به کانال تلگرام و اینستاگرام «تلویزیون اقتصادآنلاین» کلیک کنید
@eghtesadonlinetv

📹 فرصت سیاسی برای اقتصاد ایران

▫️نسخه صوتی

▫️اگر زمانی چین به آمریکا این اطمینان را می داد که به دنبال به چالش کشیدن قدرتش نیست، حال دیگر کم کم این تعارف کنار گذاشته شده‌است.

▫️این دو کشور چه در عرصه اقتصاد، چه در عرصه سیاست یک رقابت تمام عیار را شکل داده اند.

▫️برخی می گویند ابرقدرت جهان در سال های آتی چین است و ایران سیاست خارجه خود را باید با توجه به این مسئله تنظیم کند.
اما همه این نظر را ندارند و جهان را در یک پاردایم جدید تعریف می کنند.

▫️امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی در گفتگو با اکوایران این موضوع را می‌شکافد.

1:23 انتقال قدرت از آمریکا به چین؟
4:16 نقطه عقب‌ماندگی چین از آمریکا
6:54 چرا یوان به اندازه چین رشد نکرد؟
8:39 مرحله اول رشد چین
14:50 تقابل دو کشور در حوزه سیاست و اقتصاد
15:40 چین و روسیه؛ مسئله اصلی سیاست خارجی آمریکا
18:01 سدمعبر ایران در مسیر چین به اروپا؟
21:24 روسیه شریک انرژی ما نمی‌شود
23:39 فرصت گازی خروج از تحریم
29:37 پنجره فرصت برای اقتصاد ایران
44:40 ایران در پارادایم تاب‌آوری اقتصاد
48:30 نقشه کاهش تورم


📺 @ecoiran_webtv

📹 نفع ایران از منازعه چین و امریکا

▫️تحولات اخیر جهان یک واقعیت را بیش از پیش علنی کرده: تقابل چین و آمریکا.

▫️سوال مهم برای ما این است که باید کجای این منازعه بایستیم؟

▫️آیا این تقابل می تواند برای ایران تبدیل به یک فرصت شود؟

▫️امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی بهینه‌ترین نقش ایران در نظم جدید را معرفی می کند.

▫️نسخه کامل این گفتگو فردا در وبسایت و شبکه‌های اجتماعی «اکوایران» منتشر خواهد شد.


📺 @ecoiran_webtv

باسمه تعالی
سید علی مدنی‌زاده، اردیبهشت ۱۴۰۱
در شرایط کنونی که کشور با بحران‌های اقتصادی-اجتماعی بسیاری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، جامعه نیازمند فضای گفتگو و نقد سازنده کارشناسی برای حل مشکلات است، سم مهلک آنست که فضا مستمرا آلوده به برچسب‌ها و اکاذیب شود و به‌جای تحلیل «ماقال» به «من‌قال» بهتان زده‌شود. برای توسعه تحلیل‌های کارشناسی و تقریب نظرات و پیرو طرح شبهاتی در فضای رسانه‌ای درخصوص نفوذ در جریان‌های علمی، دخالت نهادهای ‌بین‌المللی در طرح اصلاح ساختار بودجه، و نیز ارتباط این طرح با افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸، نکات زیر قابل ذکر است.
• تدوین طرح اصلاح ساختار بودجه در آذر ۹۷ با دستور رهبر انقلاب در سازمان برنامه و بودجه کلید خورد،‌ از توان کارشناسی متخصصین با طیف‌های فکری متعدد در فرآیندهای رفت‌وبرگشتی استفاده شد. محتوای طرح با اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تطبیق داده شد. طرح از مراحل ابتدایی، به‌منظور اخذ بازخورد و ایجاد وفاق، برای بخش‌های مختلف نظام حکمرانی کشور ارایه و با استقبال مواجه شد. متن گزارش‌ها نیز به‌تدریج به‌صورت عمومی جهت اخذ نظرات اصلاحی منتشر شده‌اند. شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا کلیات طرح را مصوب کرده‌است.
• محتوای مکتوب طرح اصلاح ساختار بودجه نشان‌دهنده تفاوت ماهوی این طرح، با طرح‌های شوک‌درمانی، به‌ویژه افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ است (ص‌ص ۱۳-۱۴ و ۶۶-۶۹ از متن). به‌گونه‌ای که در حوزه اصلاح بازار انرژی، با توجه به اختلافنظرهای اساسی و مخالفت‌های مستمر تیم اصلاح ساختار بودجه، از مقطعی، این تیم کنار گذاشته و کار به وزارت کشور سپرده شد.
• «طرح اصلاحات ساختاری بودجه» در حوزه انرژی، با مطالعه دقیق مستندات و تجربه مربوط به طرح موفقیت‌آمیز هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ صورت پذیرفت. کلیدی‌ترین مولفه‌ها در این طرح، «اعطای سهمیه قابل‌مبادله به افراد»، «اعمال تدریجی تغییرات» و «توقف تعیین نرخ توسط دولت» بود. الزام اجرای طرح آن بود که ملاحظات اجتماعی دیده و با مردم گفتگو شود، اسیاست جدید مبتنی بر توزیع عادلانه یارانه‌ها و حتما قبل از اصلاح قیمت‌گذاری صورت بگیرد. علاوه بر این، ملاحظات متعدد اجرایی و فنی دیده شده بود، دولت به‌تدریج از قیمت‌گذاری حامل‌های سوخت خارج شود و قاعده‌گذار بازار باشد، با ترتیب زمانی معین صادرات و واردات، تحت نظارت رگولاتور، در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد و از همه مهم‌تر، تیم مدیریتی-اجرایی با اختیارات مناسب، فرآیند را رصد و مدیریت کند. واضح است که طرح پیاده‌شده در آبان ۹۸ هیچ‌یک از این مولفه‌ها را نداشت.
• تیم صندوق بین‌المللی پول (IMF) در اردیبهشت ۹۸، یک ماه پس از جمع‌بندی و رونمایی از کلیات طرح اصلاح ساختار بودجه در فروردین ۹۸، به دعوت وزارت امور اقتصادی و دارایی، و نه سازمان برنامه و بودجه، به کشور آمدند. مطابق رویه‌های معمول، مقام‌های امنیتی ذی‌ربط از کلیه جلسات مطلع بوده‌ و اقدامات لازم را طبق وظیفه انجام داده‌اند. بدیهی‌است دعوت از نهادهای بین‌المللی نه توسط اشخاص حقیقی، که توسط سازمان‌های دولتی و در چارچوب قواعد دیپلماتیک صورت می‌گیرد. محتوا و فهرست اسامی شرکت‌کنندگان در آن جلسات نیز در مستندات موجود است. بنده نه این تیم را می‌شناختم و نه در هیچ‌یک از جلسات ایشان شرکت کرده‌ام، به‌عنوان مدیر طرح فرایند تدوین را مستقل از آن تیم و یا هر کارشناس خارجی دیگری طراحی و اجرا کردم.
• درخصوص موضوع نفوذ در جریان علمی کشور نیز لازم به ذکر است که آموزش و تحقیق در علوم اداره کشور با بهره‌گیری از منابع و مراجع دسته‌اول علمی دنیا و تجربه اندوخته بین‌المللی و سپس تطبیق آن با اصول دینی، ‌فرهنگی و اجتماعی و بومی کشور توسط کارشناسان امری بدیهی است. از قضا خطر آنجاست که توصیه به ترک بهره‌مندی از تجربیات دنیا کنیم و زندگی میلیون‌ها ایرانی را آزمایشگاه خود نماییم. خطر آنجاست که نخبگان کشور را از علم‌آموزی بهراسانیم و با تهمت‌های امنیتی در فضای عمومی از تلاش برای اصلاح کشور ناامید کنیم، رفتاری که براساس رهنمودهای رهبر انقلاب مصداق خیانت است. خطر آنجاست که فضای پویای گفتگو و نقد تبدیل به فضای برچسب‌ و تهمت شود. فراموش نکنیم که نهادهای امنیتی کشور نیز بیکار ننشسته‌اند و وظایف خود را انجام می‌دهند.
• تاکنون طرح‌ها و پیشنهادهایی که به نهادهای سیاست‌گذاری کشور ارائه داده‌ام را به‌صورت عمومی منتشر کرده‌ام تا علاوه بر رعایت شفافیت، بتوانم با بهره‌مندی از نظرات کیفیت طرح‌ها را ارتقا داده و به توسعه گفتگوهای تخصصی و تقریب نظرات کارشناسی کمک نمایم. کشور نیازمند گفتگو و یافتن راه‌حل‌های کارشناسی و علمی است. آینده بسیار روشن است، اگر با همدلی تلاش کنیم، صبر کنیم، ثابت‌قدم باشیم، بر خدا توکل نماییم و از رحمتش ناامید نشویم.
#اصلاحات_ساختاری_بودجه #آبان_۹۸ @seyedalimadanizadeh

🔺در اپیزود اول پادکست اقتصادینو با حضور امیر کرمانی، اقتصاددان ایرانی و استاد دانشگاه برکلی آمریکا به نقد و بررسی کتاب دالان باریک نوشته دارون عجم‌اوغلو می‌پردازیم و همچنین توضیح مختصری در خصوص مطالعات و شیوه کار این اقتصاددان برجسته و ترک‌تبار آمریکایی می‌دهیم.

7:20 آشنایی امیر کرمانی با عجم‌اوغلو
11:09 ویژگی‌های شخصیتی و نحوه فعالیت‌ عجم اوغلو
18:35 نحوه نگارش و ایده «کتاب چرا کشورها شکست می‌خورند»
29:22 چرا اقتصاددانان بزرگ جهان به اقتصاد ایران نمی‌پردازند؟
33:30 ایده اصلی کتاب «دالان باریک»
45:30 کتاب «دالان باریک» برای ایران هم کاربرد دارد؟
52:18 اصلی‌ترین نقدها به کتاب «دالان باریک»
1:03:42 تغییر تفکر توسعه اقتصادی نزد عجم‌اوغلو مابین دو کتاب «چرا کشورها شکست می‌خورند» و «دالان باریک»

🟥 اقتصادینو را هر جمعه ساعت ۱۸ می‌توانید از کانال تلگرامی اقتصادآنلاین، کانال تلگرامی اقتصادینو و همچنین کست‌باکس اقتصادینو بشنوید.

@eghtesadiino

دالان باریک توسعه‌ی اقتصادی ایران

آسم‌اغلو و رابینسون در کتاب دالان باریک آزادی به تشریح دینامیکی در جوامع انسانی می‌پردازند که در آن قرار گرفتن در دالان توسعه‌ی همه‌شمول نیازمند برقراری تعادل بین قدرت حکومت و قدرت جامعه‌ی مدنی است. کتابی که به زودی در مورد آن و نقدهایش بیشتر خواهیم شنید.

❇️اما به نظر می‌رسد که اگر در مورد توسعه‌ی اقتصادی ایران -به عنوان یک کشور سرشار از منابع طبیعی با سطح توسعه‌ی نهادی و اقتصادی متوسط - بخواهیم صحبت کنیم می‌توان از یک دالان باریک دیگر هم نام برد.

🌷دالان باریکی که در آن توسعه‌ی اقتصادی نیازمند برقراری تعادل بین اصلاحات اقتصادی و گشایش‌های بین‌المللی است.
در این دالان توسعه‌ی پایدار (و نه موقتی) اقتصاد ایران نیازمند بهبود مستمر و متناسب گشایش‌های بین‌المللی و اصلاحات اقتصادی داخلی است.

⚠️در مقابل گشایش‌های بین المللی بدون اصلاحات اقتصادی متناظر با آن در عمل اقتصاد ایران را در یک چرخه‌ی سرکوب ارزی، افزایش وابستگی اقتصاد به منابع طبیعی و کاهش کیفیت نهادهای اقتصادی قرار می‌دهد. این چرخه در نهایت منجر به افزایش تحریم‌پذیری اقتصاد ایران و در عمل افزایش انگیزه‌ها برای تحریم اقتصاد ایران می‌شود. چرخه‌ای که نیمه‌ی دوم دهه‌ی هشتاد بهترین نمونه‌ی آن است.

⚠️همچنین اصلاحات اساسی اقتصادی بدون گشایش‌های بین‌المللی و در شرایط مضیقه‌ی ارزی به دلیل تاب‌آوری کم جامعه می‌تواند منجر به آشوب‌های اجتماعی و در نهایت به ضد خودش تبدیل شود. واقعیت آن است که بخش زیادی از اصلاحات اساسی اقتصادی حداقل در کوتاه مدت منجر به بازتوزیع منافع اقتصادی بین گروه‌های مختلف می‌شود. در شرایط بحرانی از آنجاییکه گروه‌های مختلف وضعیت خود را بدتر از وضعیت گذشته‌ی خودشان می‌بینند، آستانه‌ی تحمل آن‌ها برای هر گونه کاهش بیشتر رفاهشان بسیار کم است و در نتیجه‌ هزینه‌ی اجتماعی انجام اصلاحات بیشتر از هزینه‌ی اصلاحات در شرایط عادی است. اتفاقات آبان ۹۸ یکی از تلخ‌ترین مثال‌های این چرخه‌ی شوم است.

👈البته عواملی هم بر عریض شدن این دالان باریک موثر هستند. برخی از عواملی که منجر به عریض شدن این دالان باریک و در نتیجه افزایش تاب‌آوری اقتصاد ایران (در برابر شوک‌های بین المللی و در برابر اصلاحات اقتصادی) می‌شود عبارتند از:
🔹افزایش سرمایه‌ی اجتماعی دولت
🔹افزایش کیفیت نیروی انسانی (و علی‌الخصوص تیم اقتصادی) دولت
🔹کاهش نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی

مثلا اگر دولت بتواند مردم را متقاعد بکند که در بلند مدت اصلاحات اقتصادی به نفع خود آنان است، میزان تحمل‌پذیری برای این اصلاحات افزایش می‌یابد. داشتن نیروی انسانی بهتر در دولت نیز قطعا در کیفیت سیاست‌ها تصمیم بسزایی دارد. نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی هم بر میزان بازتوزیع اصلاحات اقتصادی و در نتیجه مقاومت در برابر اصلاحات تاثیر مستقیم دارد. اما بخش عمده‌ی این عوامل در کوتاه مدت غیر قابل تغییر است.

📣مهم‌ترین نتیجه‌ی این نگاه آن است که متوجه بشویم که برای رشد بلند مدت و پایدار اقتصاد ایران به شدت نیازمند اصلاحات متناسب و هم زمان در گشایش‌های بین‌المللی و مسائل داخلی (مانند نظام حکمرانی، کسری بودجه، رشد نقدینگی، نظام رفاهی، نظام تجاری،...) هستیم.

⚠️مثلا در این نگاه، آثار اقتصادی بلند مدت کاهش یک‌باره‌ی تمامی تحریم‌ها الزاما بهتر از آثار کاهش گام‌به‌گام اما مستمر تحریم‌ها و همزمانی آن با اصلاحات اقتصادی داخلی نیست.

⬅️به عبارت دیگر در صورت صحت این نگاه مهم‌ترین وظیفه‌ی مجموعه‌ی وزارت خارجه و تیم اقتصادی یافتن مجموعه‌ی تدریجی و گام به گامی از گشایش‌های بین‌المللی و اصلاحات اقتصادی است که بتوانند در کنار یکدیگر به پیش برود.

در غیر این صورت افزایش یکباره منابع ارزی در دسترس در عمل منجر به افزایش بی‌رویه‌ی واردات، سرکوب قیمت ارز (نسبت به نرخ رشد نقدینگی) و در نهایت بازگشت تحریم‌ها و شوک ارزی بعدی در سال‌های آینده می‌شود. از طرف دیگر عدم کاهش‌ تحریم‌های فعلی هم امکان هرگونه اصلاح اساسی اقتصادی از کشور را می‌گیرد و با وضعیت فعلی نظام ارزی، رفاهی و تجاری کشور وضع معیشت مردم روز به روز بدتر می‌شود.

🌷به نظرمی‌رسد یافتن مجموعه‌ی گام‌به‌گام و متناسب گشایش‌های بین‌المللی و اصلاحات اقتصادی داخلی در سال‌های پیش‌رو مهم‌ترین راهکار نجات اقتصاد ایران از وضعیت دهه‌های اخیر است.

دالان باریک توسعه‌ی اقتصادی ایران

⁉️چرا چین و دنگ شیاپنگ توانستند پروژه‌ی اصلاحات اقتصادی را آغاز بکنند و از چین قحطی‌زده‌ی دهه‌ی هفتاد میلادی چین فعلی را بسازند اما گورباچف نتوانست اصلاحات اقتصادی در شوروی را پیش ببرد و در نهایت شوروی فروپاشید؟

دکتر رامین ناصحی عزیز در این ویدیو (بر اساس این مقاله)‌ به بررسی این موضوع پرداخته.

1️⃣ارایه با بحث اقتصاد سیاسی اصلاحات و نقش گروه‌های ذی‌نفع در جلوگیری از اصلاحات آغاز می‌شود.
2️⃣بعد به اهمیت ایده‌ها و شبکه‌ی اقتصاددانانی که دولت چین را با اندیشه‌های اقتصادی آشنا کردند می‌پردازد.
👈یکی از اقتصاددانانی که بیش‌ترین تاثیرگذاری را بر اندیشه‌ی اقتصادی دولتمردان چینی گذاشت، یانوش کرنای استاد به تازگی درگذشته‌ی مجارستانی هاروارد بود. مهم‌ترین ویژگی کرنای فهم بسیار عمیق – و تجربه‌ی شخصی- کرنای از نظام‌های بر مبنای برنامه‌ریزی و کاستی‌هایشان بود. این فهم باعث شده بود که کرنای هم صورت مساله‌ی چین را به خوبی بفهمد و هم به دنبال راه‌حل‌های عملگرایانه برای گذار تدریجی از اقتصاد کمونیستی به اقتصاد بازار باشد.
3️⃣ارایه در نهایت هم به نقش ظرفیت و توان نظام بوروکراتیک در پیاده‌سازی اصلاحات اقتصادی می‌پردازد.

ارائه‌ی بسیار عالی دکتر حسین عباسی عزیز پیرامون گذشته و آینده‌ی گاز

اسلایدهای ۱-۱۹: روندهای جهانی تولید و مصرف منابع مختلف انرژی‌ در صنایع مختلف

اسلایدهای ۲۰-۲۷: تمرکز بر بحث گاز و علی‌الخصوص گاز ایران و کشورهای منطقه.
(اسلاید ۲۱ را از دست ندهید)

برخی منابع تکمیلی برای مطالعه‌ی بیشتر در این زمینه:
Statistical Review of World Energy-BP

Energy Slideshow - Federal Reserve Bank of Dallas

📌بحران زمستان ۱۴۰۰؛ گاز و دلار

🔸با حضور امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی آمریکا

🔹در کلاب اقتصادآنلاین در کلاب‌هاوس به همراه پخش همزمان در اینستاگرام اقتصادآنلاین

🔻 جمعه ۳۰ مهر، ساعت ۲۱
@eghtesadonline

سناریو‌های گازی ارز

قسمت دوم: راه حل جایگزین

🔸در قسمت اول سعی شد که نشان‌داده شود که اولا گاز در زمستان ۱۴۰۰ یک کالای بسیار استراتژیک است که در صورت وجود عقلانیت اقتصادی می‌توان بهترین استفاده را از آن کرد، ثانیا در صورت اتخاذ راه حل تکراری قبلی چه بسا مصرف ‌بی‌رویه‌ی گاز در زمستان عامل شعله‌ور شدن بازار ارز بشود.

❓اما آیا می‌توان از شدت این بحران کاست؟

📌به منظور حل بحران گازی زمستان ۱۴۰۰ به نظر می‌رسد که نیاز به یک راه حل چند جانبه است که با تک‌تک مصرف‌کنندگان گاز رفتار متفاوتی داشته باشد.

در ادامه به ابعاد این راهکار برای هر قسمت از مصرف کنندگان گاز می پردازیم:

1️⃣خانوارها و بخش تجاری:
همان‌گونه که در اعداد قسمت قبل دیدیم مشکل اصلی در فصل سرد افزایش شدید مصرف بخش خانگی و تجاری است. در نتیجه هر راه‌حلی که بخشی از آن کاهش معنادار مصرف خانوارها نباشد قطعا تناسبی با ابعاد مشکل زمستان ۱۴۰۰ ندارد.

♦️بی‌شک بخشی از میزان مصرف بالای انرژی در ایران مربوط به وجود ساختمان‌های غیر بهینه است. اما این تنها بخشی از مشکل است.

🔥واقعیت آن است که در قیمت‌های فعلی ما ترجیح می‌دهیم که دمای خانه در زمستان هم بین ۲۲ تا ۲۵ درجه باشد. این در حالی است که در اکثر کشورهای اروپایی دمای داخل خانه در فصل زمستان را در حدود ۱۶-۱۹ درجه نگه می‌دارند. به عبارت دیگر بخش مهمی از مصرف شدید انرژی ما دقیقا به خاطر رفتار مصرفی خود ما و نه عدم بهره‌وری ساختمان‌ها و وسایل گرمایشی ما است.

چه راه‌حلی برای کاهش مصرف خانوارها وجود دارد؟
⬅️راه‌حل کوتاه مدت برای زمستان ۱۴۰۰:
🔹تعیین حد استاندارد (متوسط) مصرف متناظر با میزان گاز لازم برای گرم کردن یک خانه‌ی ۱۰۰ متری در دمای ۱۹ درجه وافزایش جدی تعرفه‌ی مصرف گاز بیش از این حد (با راهکاری مشابه سازوکار تبصره ۱۴ ماده واحد قانون بودجه ۱۴۰۰ برای صنعت فولاد – یعنی برابر شدن تعرفه‌ی مصارف بالا با درصدی از نرخ گاز در بورس انرژی)
🔹تجمیع درآمد حاصل از این افزایش قیمت در یک حساب مجزا
🔹توزیع مساوی این درآمد بین تمام ایرانیان

👈دقت بشود که درآمد غیر مستقیم حاصل از کاهش مصرف گاز برای دولت بسیار بیشتر از درآمد مستقیم حاصل از تعرفه‌ی بالاتر است. فلذا نباید در مورد بازتوزیع تمام درآمد مستقیم حاصل از تعرفه‌ی بالاتر خانوارها خست به خرج داد.

(راه حل میان‌مدت : اختصاص سهمیه‌ی انرژی قابل مبادله به تمام خانوارها و استفاده از سازوکارهای بورس انرژی برای قیمت گذاری آن. موضوعی که در نوبت دیگر به آن می‌پردازیم. )

آیا راهکار غیر قیمتی‌ای وجود دارد که در آن مصرف مردم در فصل سرما متناسب با استانداردهای اروپا بشود؟ سال‌های زیادی است که به دنبال این راه‌حل گشته‌ایم و نیافته‌ایم.
اما آیا تنها افزایش قیمت برای کاهش مصرف کافی است؟ اصلا! مطالعات زیادی نشان می‌دهد که آگاهی مردم از تعرفه‌ها و فهم ارتباط بین نحوه‌ی زندگی‌شان و میزان مصرفشان شرط لازم اثرگذاری مکانیسم‌های قیمتی است.


2️⃣مقاصد صادراتی:
هنر سیاستگذار آن است که بتواند تسهیل مبادلات مالیش را (و یا خواسته‌های مهم دیگری که دارد را)‌در برابر توافق به عدم قطع گاز صادراتی در زمستان بگیرد.
البته این راهکار تنها در صورتی ممکن است که مصرف داخلی در زمستان کنترل بشود. اما توان ایران برای عدم قطع گاز صادراتی در فصل زمستان می‌تواند آغازگر ارتقا نقش ایران در منطقه باشد.

3️⃣صنایع انرژی‌بر:
به صنایع انرژی‌بر این گزینه داده شود که یا تعرفه‌های فعلی را پرداخت بکنند و در صورت کمبود گاز، گاز این صنایع در اولویت قطع شدن باشند و یا آن‌که در سه ماه سرد سال تعرفه‌ی بالاتری را پرداخت کنند ولی گاز آن‌ها در طول زمستان در هر صورت قطع نشود. به این روش اولا صنایعی که ضرر اقتصادی بیشتری از قطعی گاز می‌بینند از صنایعی که می‌توانند تعمیرات سالیانه‌‌ی خود را در فصل زمستان انجام بدهند و ضرر کمتری ببینند جدا می‌شوند. ثانیا به صورت درونزا میزان مصرف صنایع کاهش می‌یابد.


4️⃣ نیروگاه‌ها:
قطعا در میان‌مدت بهره‌وری نیروگاه‌ها باید افزایش یابد. این افزایش بهره‌وری می‌تواند مصرف گاز نیروگا‌ه‌های فعلی را به میزان ۳۰-۴۰٪ کاهش بدهد. اما تا زمستان ۱۴۰۰ زمانی باقی نمانده و راه حلی جز جلوگیری از افزایش مصرف برق وجود ندارد. در این قسمت هم می‌توان از سازکار مشابه سازکار در مورد کاهش مصرف گاز خانوارها استفاده کرد. در واقع عدم هماهنگی تعرفه‌های گاز و برق خود می‌تواند باعث روی آوردن خانوارها به وسایل گرمایشی برقی و در نتیجه فشار مضاعف بر مصرف برق در فصل زمستان بشود.

نتیجه‌ی قسمت دوم:‌ می‌توان با اتخاذ سیاست‌های صحیح گازی هم از شدت بحران زمستان ۱۴۰۰ و سرایت آن به بازار ارز کاست و هم اصلاحاتی را در راستای اصلاحات بلندمدت کشور انجام داد.

سناریوهای گازی ارز

قسمت اول:‌تشریح مساله

📌زمستان ۱۴۰۰ شاید یکی از گازی‌ترین زمستان‌های دهه‌های اخیر در جهان و در ایران باشد.
در ماه‌های اخیر مجموعه‌ای از اتفاقات طبیعی و سیاست‌های اقتصادی باعث افزایش تقاضا برای گاز طبیعی شده‌است. در عین حال وقفه‌های زنجیره تولید گاز (علی‌الخصوص در روسیه) باعث کاهش عرضه‌ی گاز شده. در نتیجه‌ قیمت‌های جهانی گاز در هفته‌های اخیر به شدت افزایش یافته. (اطلاعات بیشتر ۱ و ۲)

❇️بالتبع چنین شرایطی می‌توانست فرصت بسیار ویژه‌ای را در اختیار سومین تولید کننده‌ی گاز جهان قرار بدهد و این کشور را مالامال از درآمدهای ارزی بکند!

🕸اما متاسفانه ایران اسیر در بند سیاست‌های اشتباه اقتصادی نه تنها سومین تولید‌کننده‌ی گاز طبیعی در جهان است، بلکه چهارمین مصرف‌کننده‌ی گاز در جهان (تنها پس از آمریکا، روسیه و چین)‌ هم هست. ایران ۸۵ میلیون نفری بیش از ۷۰٪ چین صنعتی با ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت، حدود ۳ برابر آلمان و انگلیس، ۴ برابر هند و ۵ برابر ترکیه گاز مصرف می‌کند.

❓ما چقدر گاز تولید می‌کنیم: چیزی در حدود۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز.

⁉️ اما ما چگونه این مقدار گاز را مصرف می‌کنیم؟ به طور متوسط حدود ۲۰% گاز در بخش خانگی، ۵٪ در بخش تجاری و عمومی، ۳۰% در صنایع، ۲۷.۵% در نیروگاه‌ها و حدود ۱۰% هم صرف خود فرآیندهای تولید گاز و نفت و تلفات انتقال گاز می‌شود. کل میزان صادرات گاز کشور نیز تنها در حدود ۵% میزان تولید گاز کشور است.

❌در واقع قیمت‌گذاری به غایت اشتباه در حوزه‌ی گاز (و انرژی) باعث رقابت شدید بین بخش‌های مختلف اقتصادی در بهره‌مندی هر چه بیشتر از رانت گازی شده. ترکیب همین سیاست‌ها با تحریم‌های اقتصادی باعث کاهش رشد توسعه‌ی میادین گازی هم شده.

⚠️در نتیجه حتی در روزهای عادی سال نیز گاز چندانی برای صادرات باقی‌نمانده. گازی که می‌توانست یکی از مهم‌ترین ابزارهای کشور در برقراری تعادل اقتصادی با اروپا و کشورهای منطقه باشد.

‼️اما اصل فاجعه: با فرارسیدن فصل زمستان میزان مصرف گاز خانوارها و بخش تجاری و عمومی به شدت افزایش می‌یابد و در نقطه‌ی پیک، مصرف این بخش به بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد. حتی در بهترین سناریو در این حالت ما دچار ۲۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز هستیم.
➖➖➖➖➖➖

برنامه‌ی فعلی ما برای مقابله با این بحران چیست؟
قطع گاز نیروگاه‌ها و جایگزینی آن با مازوت، برش سنگین و گازويیل، قطع گاز صنایع عمده و قطع گاز صادراتی.

🔻نتیجه‌ی مورد اول از دست رفتن درآمدهای ارزی حاصل از فروش گازوییل و برش سنگین، آلودگی شدید هوا و قطعی احتمالی برق در زمستان است.

🔻قطع گاز صنایع هم موجب کاهش درآمدهای ارزی کشور در زمستان، افزایش قیمت داخلی محصولات این صنایع (به دلیل کاهش شدید تولید) و کاهش سود شرکت‌های بورسی می‌شود.

🔻قطع گاز صادراتی در زمستان هم موجب هر چه کم اهیت‌تر شدن نقش گاز ایران در برقراری تعادل اقتصادی با کشورهای همسایه می‌شود. عاملی که تاثیر مستقیم بر دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش در این کشورها هم دارد. به عبارت دیگر قطع گاز صادراتی در زمستان نه تنها موجب کاهش درآمدهای ارزی می‌شود بلکه باعث کاهش دسترسی ایران به درآمدهای فعلی نیز می‌شود.

⬅️خلاصه‌ی قسمت اول: نتیجه‌ی مستقیم راهکار پیشنهادی فعلی، افزایش فشار بر بازار ارز و همچنین افزایش شتاب تورم در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۰ است.

📢توجه بشود که در ماه‌های پایانی سال به دلیل افزایش تقاضا برای ارز و افزایش فشار دولت بر پایه‌ی پولی آسیب‌پذیری اقتصاد ایران از شوک‌های ارزی بیشتر از ایام دیگر سال است.


اما آیا برای زمستان ۱۴۰۰ راه حل بهتری وجود دارد؟
ادامه در قسمت دوم

یکی از با کیفیت‌ترین و به نوعی مهم‌ترین کنفرانس‌هایی که در اقتصاد و فاینانس برگزار می‌شود NBER Summer Institute می‌باشد.
این سمینارها مجموعه‌ای تخصصی از سمینارها در حوزه‌های مختلف اقتصاد را در بر می‌گیرد و معمولا بسیاری از مهم‌ترین مقالات آن سال در این مجموعه کنفرانس‌ها ارائه ‌می‌شود.
این برنامه از حدود نیم ساعت دیگر شروع می‌شود و در گروه‌های مختلف تا سه هفته‌ی آینده ادامه پیدا می‌کند.
زمان اکثر ارائه‌ها از ساعت ۷:۳۰ عصر تهران تا حدود ۲ بامداد تهران است.

پیش از کرونا شرکت در این برنامه (تقریبا)‌محدود بود به کسانی که در این برنامه ارائه‌ای داشته‌اند و یا به این برنامه دعوت می‌شدند.
کرونا باعث شد که این برنامه امسال هم به صورت آنلاین برگزار بشود و تمامی سمینارها به صورت آنلاین از یوتیوب پخش می‌شود.

اگر استاد اقتصاد یا فاینانس و یا دانشجوی دکترا یا ارشد اقتصاد یا فاینانس هستید پیشنهاد می‌کنم که حتما به برنامه‌ی ارائه‌ها نگاه کنید و ارائه‌های مرتبط با حوزه‌ی خودتان را از لینک زیر ببینید.

(ارائه‌ها فقط به صورت زنده پخش می‌شود و ضبط نمی‌شود. لذا در صورتی که ارائه‌ای را می‌خواهید ببینید باید در همان زمان ارائه‌ روی یوتیوب آن را مشاهده بکنید).

لینک برنامه‌ی سمینارها به تفکیک موضوعات:
https://www.nber.org/conferences/summer-institute-2021
لینک برنامه‌ی سمینارها به تفکیک روز:
http://conference.nber.org/sched/SI21
لینک یوتیوب ارائه‌ها:
https://www.youtube.com/NBERvideos

📹 ۳ تهدید بالقوه اقتصادی
گفتگو با امیر کرمانی؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی

▫️چیزی به جابجایی قدرت در قوه مجریه و دوره ریاست جدید نمانده است. همه می‌دانیم که مهمترین چالش فعلی ایران، اقتصاد است که البته بی‌تاثیر از سیاست نیز نبوده و نیست.

▫️خوب است دولت جدید، تهدیدهای بالقوه اقتصاد ایران را بشناسد؛ تهدیداتی که اگر برای آنها چاره‌ای اندیشیده نشود، شاید فرصت جبران پدید نیاید.

▫️البته که فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی نیز در اقتصاد ایران وجود دارد که می‌تواند در دفع تهدید، تسهیل‌کننده باشد.

▫️امیر کرمانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه برکلی در گفتگو با اکوایران، به بررسی این موضوعات، برخی مسائل اقتصاد سیاسی و نیز برجام می‌پردازد..


📺 @ecoiran_webtv